Ζεόλιθος: Χρήση και ευεργετικές επιδράσεις του

Πολλαπλές είναι οι εφαρμογές των ζεόλιθων στον τομέα της προστασίας του περιβάλλοντος. Χρησιμοποιούνται ευρέως στην επεξεργασία λυμάτων και υγρών αποβλήτων για την απομάκρυνση της αμμωνίας και βαρέων μετάλλων. Εξίσου γνωστή είναι και η χρήση τους ως φίλτρα για την εξυγίανση του πόσιμου νερού, καθώς έχει βρεθεί πως δεσμεύουν ιόντα αμμωνίου, βαρέα μέταλλα αλλά και παθογόνους μικροοργανισμούς.

Στον τομέα των ιχθυοκαλλιεργειών, οι ζεόλιθοι χρησιμοποιούνται για την απομάκρυνση της αμμωνίας από τις δεξαμενές εκτροφής ψαριών, και τα ενυδρεία, καθώς και για την απομάκρυνση των βαρέων μετάλλων και την αύξηση του οξυγόνου στα αεριζόμενα νερά των ιχθυοκαλλιεργειών και στις δεξαμενές μεταφοράς ζωντανών ψαριών.

Χρήση του ζεόλιθου στη γεωργία

Η προσθήκη ζεόλιθου αυξάνει την παραγωγή γεωργικών προϊόντων κατά 17-66% και βελτιώνει την ποιότητα τους κατά 4-46%, μειώνοντας παράλληλα τη χρήση λιπασμάτων κατά 56-100%. Μελέτες έδειξαν ότι η προσθήκη ζεόλιθου στα γεωργικά εδάφη βελτιώνεται το ριζικό σύστημα των φυτών και αυξάνεται η παραγωγή κατά 29%-57%. Μάλιστα, στην ντομάτα βελτιώνονται τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της κατά 4% στα διαλυτά στερεά, 26% στη βιταμίνη C και 46% στη πυκνότητα.

Με τη χρήση του ζεόλιθου μπορεί να μειωθεί η χρήση λιπασμάτων κατά 56%-100% και η χρήση ύδατος άρδευσης κατά 33%-67%, αποτρέπεται η έκπλυση επιβλαβών ουσιών από το χερσαίο στο υδάτινο περιβάλλον, μειώνεται ο ευτροφισμός των υδάτων και προστατεύεται η ποιότητα των επιφανειακών και υπόγειων υδάτων.

Επίσης, ως 100% φυσικό προϊόν μπορεί να χρησιμοποιηθεί στη βιολογική γεωργία. Οι ευεργετικές του επιδράσεις είναι μόνιμες αφού δεν αποικοδομείται όπως τα άλλα βελτιωτικά εδάφους:

• Βελτιώνει την δομή του εδάφους μειώνοντας τη συμπίεση και αυξάνοντας τον αερισμό,
• Συγκρατεί την υγρασία σε αμμώδη εδάφη.
• Ενεργεί σαν αποθήκη αμμωνίας και αυξάνει την ωφελιμότητα του αζώτου.
• Αυξάνει την ικανότητα συγκράτησης των θρεπτικών στοιχείων,
• Βελτιώνει τον αερισμό στα αργιλώδη εδάφη και τα φυτά αναπτύσσουν καλό ριζικό σύστημα,
• Εξουδετερώνει τα όξινα συστατικά του εδάφους, βελτιώνοντας τη δομή και τη χημική του σύσταση,
• Έχει μυκητοκτόνο, ωοκτόνο και εντομοκτόνο δράση,
• Δεσμεύει τα θρεπτικά συστατικά του εδάφους και τα διατηρεί κοντά στο ριζικό σύστημα των φυτών για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα μειώνοντας τις απώλειες των λιπασμάτων,
• Αυξάνει την παραγωγή και βελτιώνει την ποιότητα των παραγόμενων προϊόντων, αυξάνοντας τον χρόνο διατήρησής τους,
• Μειώνει τον ευτροφισμό των υδάτων και προστατεύει την ποιότητα των επιφανειακών και των υπόγειων υδάτων,
• Αποτρέπεται η έκπλυση επιβλαβών ουσιών από το χερσαίο στο υδάτινο περιβάλλον.

Ως άμεση συνέπεια όλων των παραπάνω αυξάνει και βελτιώνει την παραγωγή των φυτών.

Χρήση του ζεόλιθου στη διαχείριση των λυμάτων και της κοπριάς

Οι φυσικοί ζεόλιθοι, έχουν την ικανότητα, να μειώνουν τις δυσάρεστες οσμές και να αυξάνουν την συγκράτηση του αζώτου των ζωικών αποβλήτων, να περιορίζουν την υγρασία των ζωικών περιττωμάτων διευκολύνοντας έτσι το χειρισμό τους και να καθαρίζουν τα αέρια που προέρχονται από τη μικροβιακή αποδόμηση των περιττωμάτων.

Οι βλαπτικές επιδράσεις της αέριας αμμωνίας καθώς και άλλων αερίων όπως το υδρόθειο, συμβάλλουν στη μείωση της αντίστασης των παραγωγικών ζώων σε ασθένειες του αναπνευστικού συστήματος με αποτέλεσμα να επιβαρύνεται τόσο η υγεία όσο και η ανάπτυξή τους. Παράλληλα δημιουργούνται ανθυγιεινές συνθήκες εργασίας για το προσωπικό που εργάζεται σε αυτούς τους χώρους. Για το σκοπό αυτό, οι ζεόλιθοι μπορούν να εφαρμοσθούν είτε απευθείας στο χώρο εκτροφής των ζώων είτε να ενσωματωθούν στο σιτηρέσιό τους.

Από πειραματισμούς διαπιστώθηκε πως η ενσωμάτωση ζεόλιθου στο σιτηρέσιο ορνίθων σε ποσοστό 2-4% είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση της υγρασίας των περιττωμάτων τους, τη μείωση της συγκέντρωσης της αέριας αμμωνίας στους πτηνοτροφικούς θαλάμους, τη μείωση της υγρασίας της στρωμνής, τη μείωση του ποσοστού των οργανικών στερεών της στρωμνής και τη μείωση της περιεκτικότητας των περιττωμάτων σε αμμωνία και, κατ’ επέκταση, των δυσάρεστων οσμών καθώς και του αριθμού των εντόμων.

Η χρήση των ζεόλιθων στη διατροφή των παραγωγικών ζώων

Έχουν διεξαχθεί πολλοί πειραματισμοί σε διάφορα παραγωγικά ζώα από τις αρχές της δεκαετίας του ’70, στο σιτηρέσιο των οποίων ενσωματώθηκαν ζεόλιθοι προκειμένου να διαπιστωθεί ο τρόπος δράσης τους, καθώς και η επίδρασή τους στις αποδόσεις αλλά και στην κατάσταση της υγείας των ζώων.

Ένας από τους βασικότερους παράγοντες που καθορίζει την επίδραση των ζεόλιθων στις αποδόσεις των ζώων είναι το ποσοστό με το οποίο συμμετέχουν στα σιτηρέσια. Κρίνεται λοιπόν σκόπιμο, οι παράμετροι αυτές να λαμβάνονται πάντοτε υπόψη για τη σωστή αξιολόγηση των αποτελεσμάτων.

Οι φυσικοί και οι συνθετικοί ζεόλιθοι εμφανίζουν διαφορετικό μηχανισμό δράσης κατά τη διέλευσή τους από το πεπτικό σύστημα των ζώων, εξαιτίας της διαφορετικής ανθεκτικότητας που παρουσιάζουν σε όξινο pH. Οι φυσικοί ζεόλιθοι όπως ο κλινοπτιλόλιθος, εμφανίζονται πρακτικά σταθεροί κατά τη δίοδό τους από τον πεπτικό σωλήνα και αποβάλλονται με τα κόπρανα αυτούσιοι. Αντίθετα, οι συνθετικοί ζεόλιθοι και ιδιαίτερα ο ζεόλιθος Α, υφίστανται κάποιου βαθμού αποδόμηση.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση, σύμφωνα με την οδηγία 70/524/ΕΟΚ (Commission Regulation (EC) No 1810/2005) έχει εγκρίνει επίσημα τη χρήση κλινοπτιλόλιθου ιζηματογενούς προέλευσης ως συνδετική και αντισυσσωματική πρόσθετη ύλη στις ζωοτροφές των πτηνών, των βοοειδών, των χοίρων και του σολομού.

Η δυνατότητα βελτίωσης της αξιοποίησης των θρεπτικών συστατικών της τροφής μπορεί να αποδοθεί στην πιθανή μείωση ή την ανακατανομή της μικροχλωρίδας του εντέρου, και την ικανότητα δέσμευσης μυκοτοξινών.

Αποδεδειγμένα, οι ζεόλιθοι, βελτιώνουν την φαινόμενη μεταβολίσιμη ενέργεια (AME) καθώς και τη διορθωμένη μεταβολίσιμη ενέργεια ως προς το άζωτο (AMEn), και την πραγματική πεπτικότητα της πρωτεΐνης, αλλά δεν έχουν καμία επίδραση στη διατήρηση της αναλογίας αζώτου ή στο πεπτικό σύστημα (στον πρόλοβο, τον αδενώδη στόμαχο, το μυώδη στόμαχο, το λεπτό και το κόλον έντερο), τον αριθμό, το μέγεθος και τη μορφή των εντερικών λαχνών, ή στα μεταβολικά όργανα όπως είναι το ήπαρ, οι νεφροί και το πάγκρεας.

Πηγή:blog.farmacon.gr