Δασαρχείο Βέροιας: Τι πρέπει να κάνετε αν συναντήσετε αρκούδα

Με αφορμή περιστατικά εμφάνισης αρκούδας σε περιοχές αρμοδιότητας της Υπηρεσίας μας, ενημερώνουμε τους πολίτες και ειδικότερα τους γεωργούς, κτηνοτρόφους και μελισσοκόμους τόσο για τις ενέργειες που πρέπει να κάνουν σε περίπτωση συνάντησης με αρκούδα όσο και για τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν για την αποφυγή και την πρόληψη ζημιών από το εν λόγω είδος.

Βασικές πληροφορίες για το είδος:

▪ Η αρκούδα είναι ένα είδος της τοπικής μας πανίδας ζει σε ορεινά και ημιορεινά δάση ενώ είναι αυστηρά προστατευόμενο από την ελληνική ( παρ. 2ε & 2ζ αρθ. 258 ΝΔ 86/1969) και ευρωπαϊκή νομοθεσία (είδος προτεραιότητας στα παραρτήματα ΙΙ και IV της οδηγίας των οικοτόπων 92/43/ΕΟΚ, περιλαμβάνεται στο παράρτημα ΙΙ της Σύμβασης της Βέρνης, ως είδος υπό αυστηρή προστασία, ενώ το εμπόριο της καθώς και το εμπόριο τμημάτων της απαγορεύεται σύμφωνα με τη σύμβαση CITES)

▪ Έχει εξαιρετική όσφρηση, πολύ καλή ακοή και όχι τόσο καλή όραση. Επίσης έχει εξαιρετική μνήμη και αντίληψη. Αν δεν ενοχληθεί, ακολουθεί συγκεκριμένη ρουτίνα στις καθημερινές της μετακινήσεις. Χρησιμοποιεί την ίδια όχθη ρεματιάς και τον ίδιο δασικό δρόμο για τις μετακινήσεις της, το ίδιο μονοπάτι για να πάει στη φωλιά της και τους ίδιους οπωρώνες για να βρει φρούτα ή και άλλα σημεία που έχει ξαναβρεί τροφή.

▪ Η όρθια στάση της είναι συμπεριφορά ανίχνευσης ή και φόβου και όχι επίθεσης. Αυτά σημαίνουν πως αντιλαμβάνεται εύκολα τον γύρω της χώρο και συνήθως καταλαβαίνει πολύ νωρίτερα την παρουσία του ανθρώπου από ότι ο άνθρωπος τη δική της παρουσία και απομακρύνεται. ▪ Κάτοικοι σε πολλές περιοχές της Ελλάδας που ζουν κοντά στο βιότοπο της αρκούδας δέχονται περιστασιακές επισκέψεις. Η προσέγγιση κατοικημένων περιοχών από την αρκούδα γίνεται κυρίως για την εξεύρεση τροφής.

▪ Οι ζημιές που προκαλεί αποζημιώνονται από τον Οργανισμό Ελληνικών Γεωργικών Ασφαλίσεων (ΕΛΓΑ).

▪ Να θυμάστε ότι η αρκούδα κινείται κυρίως από το σούρουπο ως την αυγή καθώς και ότι μπορεί να χρησιμοποιεί συγκεκριμένη περιοχή ως πέρασμα.

Οδηγίες προσέγγισης:

Σε περίπτωση συνάντησης ανθρώπου - αρκούδας υπάρχει ένας βασικός κανόνας: «Η αρκούδα δεν πρέπει να νοιώσει ότι απειλείται από τον άνθρωπο». Αυτό σημαίνει σε κάθε περίπτωση:

 ➢ Κρατάμε την ψυχραιμία μας.

➢ Μένουμε ακίνητοι.

➢ Δεν παίρνουμε «απειλητικά» αντικείμενα όπως πέτρες και κλαδιά ή και κινητό τηλέφωνο για να την φωτογραφίσουμε.

➢ Προσπαθούμε να οπισθοχωρήσουμε σταδιακά αναγνωρίζοντας την «κυριαρχία» της αρκούδας στο χώρο.

➢ Δεν τρέχουμε.

➢ Σε περίπτωση στενών χώρων δημιουργούμε χώρο διαφυγής για την αρκούδα και δεν της «κόβουμε» το δρόμο.

➢ Οι πιο συνηθισμένες περιπτώσεις για εκδήλωση κάποιας μορφής επιθετική συμπεριφορά είναι: α) Να είναι θηλυκή αρκούδα με μικρά, οπότε θέλει να προστατεύσει τα μικρά της β) Να είναι κοντά στο πτώμα ενός ζώου, οπότε να θέλει να προστατέψει την τροφή της γ) Να μην έχει αντιληφθεί την παρουσία μας και να αιφνιδιαστεί

Σε περίπτωση που κινούμαστε στο δάσος: Για να μειωθεί κατά το δυνατόν ο κίνδυνος συνάντησης στο δάσος με ένα μεγάλο ζώο όπως η αρκούδα, θα πρέπει κάποιος να γνωρίζει ότι:

➢ Όταν κινούμαστε στο δάσος καλό είναι να κάνουμε αισθητή την παρουσίας μας κατά τακτά χρονικά διαστήματα, κάνοντας έντονους θορύβους.

➢ Χρησιμοποιούμε κυρίως δασικούς δρόμους και μονοπάτια και αποφεύγουμε τη διέλευση μέσα από πυκνή βλάστηση. Σε περίπτωση που είμαστε σε όχημα:

➢ Παραμένουμε μέσα σε αυτό.

➢ Δεν ακολουθούμε την αρκούδα αν αυτή συνεχίζει να περπατά κατά μήκος του δρόμου.

➢ Δεν την πλησιάζουμε αναπτύσσοντας ταχύτητα. Εφόσον η αρκούδα επισκέπτεται τακτικά μια κατοικημένη περιοχή:

➢ Μην αφήνετε σκουπίδια έξω από τους κάδους απορριμμάτων.

➢ Μην αφήνετε ανοιχτούς τους κάδους απορριμμάτων.

➢ Μην πετάτε σκουπίδια και άλλες τροφές σε παράνομες χωματερές κοντά ή μέσα σε οικισμούς.

➢ Καθαρίστε υπολείμματα από περσινή σοδειά που μπορεί να υπάρχουν σε γειτονικά με τον οικισμό χωράφια.

➢ Έγκαιρη συγκομιδή καρπών που βρίσκονται εντός οικισμών, ώστε να είναι δύσκολη η ανεύρεση τροφής από το ζώο.

Αποτελεσματικές μέθοδοι αποτροπής ζημιών σε καλλιέργειες, κυψέλες, ή πτηνοκτηνοτροφικές εγκαταστάσεις είναι η τοποθέτηση ηλεκτροφόρας περίφραξης ή η χρήση σκύλων φύλαξης.

Συνίσταται ο καθαρισμός οικοπέδων, καλλιεργειών ή άλλων εγκαταστάσεων (ιδίως εκείνων που βρίσκονται εντός ή πλησίον κατοικημένων περιοχών), από πυκνή βλάστηση ώστε να περιοριστεί όσο είναι δυνατόν η δυνατότητα φωλεοποίησης του ζώου στα σημεία αυτά καθώς και ο φωτισμός περιμετρικά των οικοπέδων, κτηνοτροφικών εγκαταστάσεων κλπ. Ιδιαίτερη προσοχή συστήνεται στους κατόχους των οικόσιτων ζώων και τους κτηνοτρόφους οι οποίοι θα πρέπει να ασφαλίζουν κατά τις νυχτερινές ώρες τα ζώα τους και να μην αφήνουν εκτεθειμένα νεκρά ζώα.

Η ενημέρωση της Δασικής Υπηρεσίας, των Δήμων, της Αστυνομίας για τυχόν περιστατικό εμφάνισης αρκούδας εντός οικισμού θα πρέπει να είναι άμεση.