Καλλιεργείται για τους ανώριμους καρπούς του.

Πού ευδοκιμεί το φυτό της μπάμιας;

Η μπάμια είναι ένα ευαίσθητο φυτό στις χαμηλές θερμοκρασίες. Η ζέστη βοηθάει το φυτό της μπάμιας να βλαστήσουν οι σπόροι της και να δώσει μεγάλες αποδόσεις σε μακρά περίοδο υψηλών θερμοκρασιών.

Το φυτό αναπτύσσεται σε διάφορα εδάφη, προτιμώντας τα ελαφρά, αμμοπηλώδη-πηλοαμμώδη με pH =6-8.

Επίσης, το βαθύ και γόνιμο έδαφος που στραγγίζει καλά θα ήταν ιδανικό.

Μπορεί να καλλιεργηθεί είτε ως ξηρικό είτε ως ποτιστικό και δε θα πρέπει για τα tτρία (3) τελευταία προηγούμενα έτη να έχει καλλιεργηθεί βαμβάκι στο ίδιο χωράφι.

Εποχή σποράς

Η σπορά λαμβάνει χώρα κυρίως τον Απρίλιο-Μάιο σε εδάφη με αρκετή υγρασία.

Επειδή ο σπόρος της μπάμιας φυτρώνει πολύ δύσκολα, καλό θα ήταν να έχει μουσκευτεί πριν σπαρθεί.

Τα σπέρματα τοποθετούνται, σε γραμμές, αυλάκια ή μικρούς λάκκους. Τα αυλάκια ανοίγονται σε αποστάσεις 0.7-1.20 μέτρα και απαιτούνται 1.5-2 κιλά σπόρου/στρέμμα.

Λίπανση

Σε ένα στρέμμα της καλλιέργειας εφαρμόζονται :

► 6-8 κιλά Ν πριν ή κατά τη σπορά

► 10-15 κιλά P2O5

► 8-10 κιλά Κ2Ο

Εποχή συγκομιδής

Οι καρποί συγκομίζονται όταν ακόμη είναι μικροί, 3-5 ημέρες μετά τη γονιμοποίηση του άνθους και την πτώση της στεφάνης. Αρκετά μεγάλοι καρποί σημαίνει σκληροί και ξυλοποιημένοι καρποί με μειωμένη έως καθόλου εμπορική και γαστρονομική αξία.

Η συγκομιδή είναι διαδοχική είτε σε καθημερινή βάση είτε ανά 2-3 ημέρες εφόσον οι θερμοκρασίες  διατηρούνται σε χαμηλά επίπεδα και πάντα με τη χρήση γαντιών για την αποφυγή ερεθισμών.

Επίσης, η διατηρισιμότητά τους είναι πολύ περιορισμένη, 1-3 ημέρες μόνο.

Καλλιεργητικές απαιτήσεις

Εν ολίγοις, η φροντίδα της μπάμιας απαιτεί:

► ελαφρά, αμμοπηλώδη-πηλοαμμώδη, καλά σταγγιζόμενα.

► προτιμά τις υψηλές θερμοκρασίες

► απαραίτητη η ενυδάτωση των σπόρων πριν τη σπορά

► pH εδάφους κοντά στο 6-8

Φυτοπροστασία

Κάποιες από τις σημαντικότερες ασθένειες και σημαντικότερους εχθρούς, αναφέρονται παρακάτω:

✔ Εχθροί

► Agriotes spp. (Σιδηροσκώληκες):

Τα τέλεια συχνάζουν στα άνθη, κυρίως των σκιαδανθών, τρεφόμενα από τη γύρη τους. Τα ενήλικα τρέφονται με τα φύλλα και τους τρυφερούς βλαστούς αλλά τη σημαντικότερη ζημιά προκαλούν οι προνύμφες που τρέφονται αρχικά με τους σπόρους στο έδαφος και αργότερα με τα νεαρά σπορόφυτα δαγκώνοντας το λαιμό κοντά στο έδαφος και τις ρίζες. Στους σπόρους τρέφονται με το υποκοτύλιο με αποτέλεσμα να μη βλαστάνουν. Οι προσβεβλημένοι ιστοί μαυρίζουν, ενώ αποτελούν και πηγές εισόδου δευτερογενών μολύνσεων από άλλους παθογόνους μικροοργανισμούς (μύκητες, βακτήρια). Σε έντονη προσβολή το ριζικό σύστημα καταστρέφεται εντελώς και το φυτό κόβεται ή σπάει. Προσβολή των ριζών οδηγεί σε μειωμένη απορρόφηση νερού και θρεπτικών στοιχείων με αποτέλεσμα να φυτά να παραμένουν νάνα και καχεκτικά, να έχουν μειωμένη ανάπτυξη και τελικά να μαραίνονται και να ξηραίνονται υποβαθμίζοντας την ποιότητα και την ποσότητα της παραγωγής.

► Gryllotalpa gryllotalpa (Κρεμμυδοφάγος):

Τρέφεται με τις ρίζες των φυτών με αποτέλεσμα αυτά να μαραίνονται. Επίσης προκαλεί διαβρώσεις σε κονδυλόριζα και σαρκόριζα φυτά. Οι ζημιές που προκαλεί επιτείνονται από δευτερογενείς μολύνσεις από μικροοργανισμούς.

► Helicoverpa armigera (Πράσινο σκουλήκι):

Οι προνύμφες τρέφονται με το έλασμα προκαλώντας τρύπες στα φύλλα, τους μίσχους και τα στελέχη μέχρι την πλήρη καταστροφή των φυτών.

Οι προσβεβλημένοι ιστοί αποτελούν πηγές εισόδου για παθογόνους μικροοργανισμούς, μύκητες, βακτήρια, προκαλώντας σήψη των φυτικών ιστών και υποβαθμίζοντας ακόμη περισσότερο την παραγωγή.

► Tetranychus urticae. (Τετράνυχος κοινός):

Ζημιώνει τα φυτά βασικά με τη μύζηση των φυτικών χυμών από τα κύτταρα του μεσόφυλλου των φύλλων. Με τη μύζηση μειώνεται η χλωροφύλλη και το άζωτο των φύλλων και το φυτό καταπονείται. Με τη μύζηση αρχικά η άνω επιφάνεια των φύλλων γίνεται ανοιχτόχρωμη μουντή και παίρνει μία γκρίζα-μολυβί απόχρωση λόγω εισόδου αέρα στους ιστούς, ενώ η κάτω επιφάνεια καφετιάζει ελαφρώς. Με τη πρόοδο της προσβολής μεγάλο μέρος και σύντομα ολόκληρη η κάτω επιφάνεια των φύλλων καλύπτεται από τον άφθονο μετάξινο ιστό του αραχνοειδούς οπότε τα φύλλα δείχνουν έντονα σκονισμένα, ενώ η φωτοσυνθετική ικανότητα τους μειώνεται σημαντικά. Ακόμα και με μικρό πληθυσμό 3 π.χ. ατόμων ανά φύλλο να τρέφονται κοντά στο κεντρικό νεύρο στη κάτω επιφάνεια των φύλλων, σε αυτά καφετιάζουν-μελανιάζουν μεγάλες περιοχές του ελάσματος συνήθως με μορφή λωρίδων από το κεντρικό νεύρο προς τη περίμετρο (“transpiration burn”). Αυτό το σύμπτωμα μπορεί να παρουσιασθεί και μετά που θα έχουμε σκοτώσει τους τετράνυχους που είχαν προσβάλει τα φύλλα, ιδιαίτερα σε ξηροθερμικές συνθήκες. Τα φύλλα γρήγορα παίρνουν καθολική καφετί-μπρούτζινη στιλπνή απόχρωση (“bronzing”), γίνονται εύθραυστα και τελικά πέφτουν πρόωρα. Γενικά σημαντική προσβολή και αποφύλλωση επηρεάζει αρνητικά τη παραγωγή του έτους τόσο ποσοτικά όσο και ποιοτικά. Παράλληλα μειώνεται η ζωηρότητα και ο ρυθμός ανάπτυξης του ίδιου του φυτού.

► Meloidogyne spp. (Κομβονηματώδεις):

Οι νηματώδεις προκαλούν χαρακτηριστικά συμπτώματα στα υπόγεια τμήματα των φυτών. οι προνύμφες εισέρχονται στις ρίζες, στον κεντρικό κύλινδρο και τρέφονται από τα αγγειακά παρεγχυματικά κύτταρα. Στις ρίζες σχηματίζονται ακανόνιστα, πεπλατυσμένα φυμάτια με τη μορφή κόμβων ή εξογκωμάτων που δημιουργούνται από την παραγωγή υπερτροφικών κυττάρων του φλοιού των ριζών. Η δημιουργία των εξογκωμάτων οφείλεται στην παραγωγή τοξικών οισοφαγικών εκκριμάτων από τους νηματώδεις που διεγείρουν την παραγωγή γιγαντιαίων κυττάρων στα οποία ζουν ως ενδοπαράσιτα και από τα οποία τρέφονται. Η ένταση των συμπτωμάτων εξαρτάται από τον πληθυσμό και το είδος των νηματωδών και από το είδος και την ευπάθεια του ξενιστή. Οι προσβεβλημένες ρίζες σταματούν να αναπτύσσονται και κοντά στο σημείο προσβολής εκφύονται πολλές πλάγιες ρίζες. Συμπτώματα εμφανίζονται και στο υπέργειο τμήμα των φυτών χωρίς βέβαια να είναι χαρακτηριστικά της προσβολής από νηματώδεις. Λόγω καταστροφής του ριζικού συστήματος τα φυτά δεν απορροφούν τις απαραίτητες ποσότητες νερού και θρεπτικών στοιχείων με αποτέλεσμα να παρατηρείται μειωμένη ανάπτυξη των φυτών, μάρανση, χλώρωση ή και ξήρανση των φύλλων, μειωμένη καρποφορία και συνεπώς μειωμένη παραγωγή.

✔ Ασθένειες

► Erysiphe betae (Ωίδιο):

Προσβάλλονται όλα τα υπέργεια μέρη του φυτού. Στην πάνω επιφάνεια των φύλλων σχηματίζονται αρχικά χλωρωτικές κηλίδες που αργότερα καλύπτονται από λευκή αλευρώδη εξάνθιση που αποτελείται από το μυκήλιο και τα σπόρια του μύκητα. Οι προσβεβλημένοι ιστοί νεκρώνονται, τα φύλλα ξηραίνονται και πέφτουν και τα φυτά παραμένουν καχεκτικά και νάνα.

► Leveillula taurica(Ωίδιο):

Η προσβολή εμφανίζεται μόνο στα φύλλα κα κυρίως στα πλήρως ανεπτυγμένα. Στην πάνω επιφάνεια των φύλλων εμφανίζονται κιτρινοπράσινες, γωνιώδεις κηλίδες ενώ στην κάτω επιφάνεια καστανόλευκο επίχρυσμα που είναι το μυκήλιο και τα κονίδια του μύκητα. Σε συνθήκες αυξημένης υγρασίας λευκή εξάνθηση εμφανίζεται και στην πάνω επιφάνεια των φύλλων. Σε έντονες προσβολές οι κηλίδες αυξάνουν σε μέγεθος, ενώνονται και γίνονται νεκρωτικές.

► Sphaerotheca fulinginea (Ωίδιο):

Από την ασθένεια αυτή καταστρέφεται το φύλλωμα με αποτέλεσμα την υποβάθμιση της ποιότητας των καρπών και τη μείωση της παραγωγής. Τα κύρια συμπτώματα είναι η εμφάνιση κηλίδων στην κάτω επιφάνεια των φύλλων, στους μίσχους και στους βλαστούς πάνω στις οποίες σχηματίζεται λευκή, αλευρώδης εξάνθιση. Στην πάνω επιφάνεια των φύλλων οι αντίστοιχες κηλίδες έχουν κίτρινο χρώμα. Αρχικά προσβάλλονται τα παλαιότερα φύλλα και στη συνέχεια τα υπόλοιπα ώριμα φύλλα (νεαρά φύλλα δεν προσβάλλονται). Προοδευτικά στους προσβεβλημένους ιστούς πάνω στο μυκήλιο σχηματίζονται τα μικρά μαύρα κλειστοθήκια του παθογόνου. Τελικά το φυτό μαραίνεται και ξηραίνεται.

► Phytophora spp. (Φυτόφθορα):

Πρόκειται για ασθένεια που οφείλεται σε φυκομύκητες εδάφους και προσβάλει όλα τα μέρη του φυτού που έρχονται σε άμεση (λαιμός, ρίζες) ή έμμεση επαφή με το έδαφος σε υπαίθριες καλλιέργειες και στα θερμοκήπια. Αν και η ασθένεια είναι συχνή συνήθως προσβάλλονται λίγα φυτά σποραδικά στη σειρά και σπάνια οι προσβολές είναι καθολικές. Οι σπόροι, οι ρίζες και ο νεαρός βλαστός εμφανίζουν μαλακή σήψη και «λιώνουν», ενώ σε μεγαλύτερα φυτά εμφανίζεται έλκος στο λαιμό. Τα φυτά αδυνατούν να παραλάβουν τις απαραίτητες ποσότητες θρεπτικών και νερού, το φύλλωμα κιτρινίζει και τελικά μαραίνονται και ξηραίνονται. Στις ρίζες σχηματίζονται νεκρωτικές καστανές κηλίδες και προοδευτικά ολόκληρο το ριζικό σύστημα καταρρέει.

► Pythium spp. (Πύθιο):

Πρόκειται για ασθένεια που προσβάλει όλα τα μέρη του φυτού που έρχονται σε άμεση ή έμμεση επαφή με το έδαφος σε υπαίθριες καλλιέργειες και στα θερμοκήπια. Αν και η ασθένεια είναι συχνή συνήθως προσβάλλονται λίγα φυτά σποραδικά στη σειρά και σπάνια οι προσβολές είναι καθολικές. Οι σπόροι, οι ρίζες και ο νεαρός βλαστός εμφανίζουν μαλακή σήψη και «λιώνουν», ενώ σε μεγαλύτερα φυτά εμφανίζεται έλκος στο λαιμό. Τα νεαρά φυτά καταρρέουν και ξηραίνονται.

Πηγή:blog.farmacon.gr

Η διαπνοή είναι η λέξη για την περιγραφή της διαδικασίας εξάτμισης του νερού από τις επιφάνειες των φύλλων των φυτών. Αυτή η διαδικασία παρέχει την κινητήρια δύναμη για την απορρόφηση ιόντων νερού και στοιχείων στις ρίζες των φυτών και έπειτα στα αγγεία του ξυλώματος για κατανομή προς τα πάνω και σε ολόκληρο το φυτό.

Πώς ακριβώς λειτουργεί η διαπνοή;

Ο ρυθμός και η έκταση της εξάτμισης του νερού από τις επιφάνειες των φύλλων των φυτών προσδιορίζονται από τέσσερις εξωτερικούς παράγοντες:

1. Την ανεπαρκή πίεση των ατμών, η οποία είναι στην ουσία η διαφορά στο περιεχόμενο των υδρατμών μεταξύ αυτής της επιφάνειας των φύλλων και αυτής της ατμόσφαιρας που περιβάλλει το φύλλο.

2. Τη θερμοκρασία του αέρα

3. Την κίνηση του αέρα πάνω στη φυλλική επιφάνεια

4. Το ηλιακό φως

Η διαπνοή μπορεί ουσιαστικά να σταματήσει όταν τα φύλλα των φυτών περιβάλλονται από μια σε νερό κορεσμένη ατμόσφαιρα (υψηλή σχετική υγρασία).

Όσον αφορά το φυτό, ο ρυθμός απώλειας νερού από τις επιφάνειες των φύλλων του συσχετίζεται με:

► Το περιεχόμενο των φύλλων σε νερό καθώς και ολόκληρου του φυτού

► Τα φυσικά χαρακτηριστικά της φυλλικής επιφάνειας (είδος επιδερμίδας)

► Τον αριθμό των στομάτων και εάν αυτά είναι ανοιχτά ή κλειστά. Όταν είναι κλειστά προφανώς και μειώνεται η απώλεια του νερού, ενώ όταν είναι ανοιχτά, αυξάνεται.

Ο ρυθμός και η έκταση της απορρόφησης νερού από τις ρίζες των φυτών εξαρτάται από αυτές τις πέντε φυσικές συνθήκες:

► Την επιφάνεια της ρίζας που έρχεται σε επαφή με το μέσο ριζοβολίας

► Την ποσότητα του νερού γύρω από τις ρίζες

► Τα επίπεδα οξυγόνου γύρω από τις ρίζες

► Την περιεκτικότητα σε άλατα (επίπεδα EC) του νερού που περιβάλλει τις ρίζες

► Τις φυσικοχημικές ιδιότητες του μέσου ριζοβολίας ( π.χ. οργανική ουσία, ικανότητα ανταλλαγής ιόντων, υφή και δομή κ.α.)

Επίσης, ο ρυθμός και ο βαθμός απορρόφησης του νερού προσδιορίζονται από το πόσο έλκεται το νερό από το ξύλωμα, παραγόμενο από το ρυθμό της διαπνοής. Η ισχύς αυτής της δύναμης μπορεί να μετρηθεί με την παρατήρηση αλλαγών στη διάμετρο των στελεχών των φυτών και των κορμών των δέντρων με μεταβαλλόμενες ατμοσφαιρικές συνθήκες και διαθεσιμότητα νερού γύρω από τις ρίζες των φυτών.

Γνωρίζοντας πως μόνο οι ζωντανές και ενεργές ρίζες είναι σε θέση να απορροφούν νερό, αυτό αυτομάτως σημαίνει πως οι ρίζες θα πρέπει να βρίσκονται σε ένα κατάλληλο, αερόβιο περιβάλλον (περιβάλλον που περιέχει την κατάλληλη ποσότητα οξυγόνου). Στην περίπτωση που το οξυγόνο δεν είναι επαρκές, τότε τα φυτά θα μαραθούν. Τα φυτά όμως, επίσης θα μαραθούν στην περίπτωση που η θερμοκρασία του περιβάλλοντος της ρίζας είναι χαμηλότερη από αυτή της ατμόσφαιρας, ειδικά εάν οι απαιτήσεις της ατμόσφαιρας είναι υψηλές.

Το ιδανικό εύρος θερμοκρασιών για βέλτιστη λειτουργία ριζών είναι μεταξύ 20-30 οC.

Το νερό μετακινείται μέσα στο φυτό ανοδικά, στα αγγεία του ξυλώματος, και ο βαθμός και ο ρυθμός της κίνησης του νερού εξαρτώνται από την ποσότητα του νερού που ρέει στις ρίζες καθώς και από το ρυθμό διαπνοής στην επιφάνεια των φύλλων.

Στην περίπτωση που η ατμοσφαιρική ζήτηση σε νερό είναι υψηλή, τότε το φυτό θα μαραθεί εάν δεν υπάρχει αρκετό και επαρκές νερό να απορροφηθεί από τις ρίζες.

Με την απορρόφηση του νερού μέσω των ριζών, τα στοιχεία του διαλύματος  μεταφέρονται επίσης στη ρίζα. Προκειμένου να λάβει χώρα η στοιχειακή απορρόφηση, τα στοιχεία πρέπει να είναι σε ιονική μορφή. Η διασύνδεση των ριζών εμποδίζεται από το φυσικό φράγμα των κυτταρικών μεμβρανών το οποίο και θα πρέπει να προσπεράσουν τα ιόντα των θρεπτικών στοιχείων προκειμένου να απορροφηθούν από τις ρίζες και να αποτεθούν στα αγγεία του ξυλώματος.

Το πώς ακριβώς διαπερνούν τα ιόντα των στοιχείων το εμπόδιο των κυτταρικών τοιχωμάτων δεν είναι πλήρως γνωστό, γι’αυτό και έχουν διατυπωθεί  δυο θεωρίες:

Θεωρία 1

Αναφέρεται στην ύπαρξη ενός συστήματος μεταφοράς  το οποίο κατά κάποιο τρόπο δημιουργεί ένα σύμπλοκο με τα ιόντα των στοιχείων  το οποίο και τελικά διαπερνά το φραγμό των κυτταριξών τοιχώμάτων.

Θεωρία 2

Αναφέρεται στην ύπαρξη ενός βιοφυσικού-μηχανικού συστήματος, γνωστού ως αντλίες ιόντων, που παρέχει τα μέσα μεταφοράς.

Και οι δύο προτεινόμενες μέθοδοι μεταφοράς ιόντων απαιτούν ενέργεια που προέρχεται από την αναπνοή της ρίζας.

Επομένως, οι ρίζες θα πρέπει να είναι ζωντανές και να λειτουργούν σε αερόβια ατμόσφαιρα προκειμένου να προκύψει η στοιχειακή απορρόφηση ιόντων. Υπάρχουν επίσης συνεργιστικές και ανταγωνιστικές διεργασίες που θα καθορίσουν την έκταση της απορρόφησης των ιόντων με βάση το ηλεκτρικό φορτίο (ανιόντα έναντι κατιόντων) και το επίπεδο του φορτίου του κάθε ιόντος.

Τα περισσότερα μόρια δεν είναι σε θέση να διαπεράσουν τις κυτταρικές μεμβράνες, παρόλο που ορισμένοι έχουν προτείνει ότι μικρά μόρια μπορεί να εισέλθουν στη ρίζα, πιθανώς στον λεγόμενο ελεύθερο χώρο που υπάρχει στα ριζικά κύτταρα των φυτών.

Η μετακίνηση νερού και θρεπτικών συστατικών στο εσωτερικό του φυτού σχετίζεται επίσης με διαταραχές που εμφανίζονται σε καρπούς και φυτά. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η σήψη της κορυφής της τομάτας η οποία και προκαλείται από το στρες του νερού μέσα στο φυτό της τομάτας, ιδιαίτερα όταν ποσότητες νερού που μεταφέρουν το ασβέστιο στους αναπτυσσόμενους καρπούς τομάτας, είναι ανεπαρκείς.

Υδατικό στρες

Η έλλειψη Μαγνησίου είναι ακόμη μια διαταραχή που προκαλείται λόγω υδατικού στρες. Αυτή η ανεπάρκεια εμφανίζεται όταν η στάθμη του νερού γύρω από τη ρίζα του φυτού είναι χαμηλή σε παρατεταμένες περιόδους και όταν αυτό συνδυάζεται με ανταγωνισμό κατιόντων που ευνοεί την απορρόφηση του καλίου και του ασβεστίου.

Συνοπτικά, η απορρόφηση νερού και στοιχειακού ιόντος στις ρίζες των φυτών και στη συνέχεια η κίνηση τους εντός του φυτού οδηγείται από τη διαπνοή, η οποία δημιουργεί τάση ατμών στα αγγεία του ξυλώματος.

Όταν λοιπόν το φυτό έρθει αντιμέτωπο με μια πιθανή ανεπάρκεια θρεπτικού στοιχείου ο λόγος μπορεί να είναι οι περίοδοι υδατικού στρες.

Η διατήρηση επαρκών ποσοτήτων νερού στο περιβάλλον του μέσου ριζοβολίας, καθώς και η διατήρηση των κατάλληλων αερόβιων συνθηκών, θα εξασφαλίσουν την επάρκεια των θρεπτικών συστατικών στα φυτά.

Όλα τα παραπάνω έχουν ως αποτέλεσμα τη βιώσιμη βέλτιστη ανάπτυξη των φυτών.

Για τον καλλιεργητή θερμοκηπίου, ο έλεγχος της σχετικής υγρασίας στην ατμόσφαιρα του θερμοκηπίου είναι απαραίτητος για την εξασφάλιση της επάρκειας των απαραίτητων θρεπτικών συστατικών.

Καθώς οι περίοδοι υψηλής σχετικής υγρασίας θα επιβραδύνουν τη διαπνοή, γεγονός που μειώνει την απορρόφηση των βασικών θρεπτικών συστατικών του φυτού, μπορεί να οδηγήσει σε ανεπάρκειες θρεπτικών συστατικών, με αποτέλεσμα την κακή ανάπτυξη των φυτών και την κακή απόδοση της καλλιέργειας.

Πηγή:blog.farmacon.gr