Πανευρωπαϊκό βήμα προόδου σχετικά με τη νιτρορύπανση και τις απώλειες αζώτου στη γεωργία

Πανευρωπαϊκό βήμα προόδου σχετικά με τη νιτρορύπανση και τις απώλειες αζώτου στη γεωργία

Το άζωτο είναι βασικό στοιχείο για την αγροτική παραγωγή. Ωστόσο, η υπερβολική χρήση του επιβαρύνει τοέδαφος, την ποιότητα του νερού και το κλίμα.

Με στόχο την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων, το ερευνητικό έργο NitroScope έκανε επίσημα την έναρξή του με μια διήμερη συνάντηση στο Πανεπιστήμιο της Γάνδης με τη συμμετοχή Ελλήνων εταίρων.

Το έργο στοχεύει στη βελτίωση της διαχείρισης των ροών αζώτου σε ολόκληρη την Ευρώπη, δίνοντας σε αγρότες και φορείς χάραξης πολιτικής τα κατάλληλα εργαλεία για την προστασία του περιβάλλοντος.

Η επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050 αποτελεί κεντρικό στόχο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας. Ωστόσο, οι εκπομπές αζωτούχων αερίων από τα γεωργικά εδάφη συχνά παραβλέπονται λόγω των δυσκολιών στη μέτρηση και παρακολούθησή τους.

Επισκόπηση της εναρκτήριας συνάντησης

Με οικοδεσπότη το Πανεπιστήμιο της Γάνδης, συντονιστή του έργου, η συνάντηση συγκέντρωσε εκπροσώπους από 25 οργανισμούς της Ευρώπης, μεταξύ των οποίων πανεπιστήμια, ερευνητικά κέντρα, επιχειρήσεις και φορείς του αγροδιατροφικού τομέα. Πάνω από 50 ειδικοί επιστήμονες από 15 χώρες συμμετείχαν στη διαμόρφωση ενός κοινoύ οράματος για τη μείωση των απωλειών αζώτου.

Κατά τη διάρκεια των δύο ημερών, η ερευνητική ομάδα:

• Εξέτασε τους στόχους και τη μεθοδολογία του NitroScope με έμφαση στη μείωση των απωλειών αζώτου και στη βελτίωση της απόδοσης του.
• Παρουσίασε τη στρατηγική ανάπτυξης και εγκατάστασης καινοτόμων τεχνολογιών μέτρησης, όπως πολυσυστημικούς αισθητήρες εδάφους και τηλεπισκόπηση, σε 100 σημεία συλλογής δεδομένων και 5 πιλοτικές περιοχές, αντιπροσωπευτικές των ευρωπαϊκών εδαφοκλιματικών ζωνών.
• Συζήτησε στρατηγικές ανοικτής συμμετοχής από αγρότες, συμβούλους και φορείς χάραξης πολιτικής, ώστε να συνδιαμορφώσουν βιώσιμες πρακτικές διαχείρισης του αζώτου.

Στόχοι του NitroScope

Το NitroScope φιλοδοξεί να προσφέρει ολοκληρωμένες λύσεις για την ακριβή ποσοτικοποίηση και αποτελεσματική διαχείριση των ροών αζώτου από το επίπεδο του αγρού έως το σύνολο της επικράτειας της ευρωπαϊκής ηπείρου. Το έργο θα:

• Αναπτύξει εργαλεία αισθητήρων και μοντέλα για την παρακολούθηση της έκπλυσης νιτρικών και εκπομπών υποξειδίου του αζώτου σε πραγματικό χρόνο.
• Δημιουργήσει μια ευρωπαϊκή βάση δεδομένων και ένα σύστημα ανοικτής πρόσβασης, ενοποίησης και διάθεσης δεδομένων εδάφους, καλλιεργειών και εκπομπών αζώτου.
• Σχεδιάσει πρόσθετες λειτουργίες για υπάρχοντα συστήματα λήψης αποφάσεων με στόχο τη βελτιστοποίηση της λίπανσης.
• Επικαιροποιήσει τον Ευρωπαϊκό προϋπολογισμό αζώτου για πρώτη φορά μετά από δύο δεκαετίες, αξιοποιώντας νέα δεδομένα και εξελιγμένα μοντέλα.
• Τεκμηριώσει συστάσεις πολιτικής που θα στηρίξουν την Πράσινη Συμφωνία, την Ευρωπαϊκή Στρατηγική για τα Εδάφη και την Οδηγία για τα Νιτρικά.

Αποτελέσματα της συνάντησης

Η εναρκτήρια συνάντηση κατέληξε σε ένα αναλυτικό πλάνο δράσης, το οποίο εξειδικεύει τεχνικά ορόσημα, χρονοδιαγράμματα εμπλοκής ενδιαφερομένων και προτεραιότητες επικοινωνίας. Οι εταίροι συμφώνησαν επίσης για τη στρατηγική λειτουργίας των 5 πιλοτικών περιοχών: Βέλγιου, Ελβετίας, Ιταλίας, Νορβηγίας και Ελλάδας (Χανιά και Βοιωτία), όπου θα δοκιμαστούν πρακτικές διαχείρισης του αζώτου.

Το NitroScope θα προσφέρει την πιο λεπτομερή εικόνα που έχει υπάρξει έως σήμερα για τις ροές αζώτου στην Ευρώπη, βοηθώντας αγρότες και φορείς χάραξης πολιτικής να λάβουν μέτρα βιώσιμης διαχείρισης του εδάφους.

Επόμενα βήματα

Τους επόμενους μήνες, οι εταίροι του NitroScope θα ξεκινήσουν την εγκατάσταση αισθητήρων, τη δημιουργία δικτύων πιλοτικών αγροκτημάτων καθώς και τη λειτουργία της πλατφόρμας του έργου. Τα πρώτα αποτελέσματα για τις ροές αζώτου και τις πρακτικές διαχείρισης αναμένονται στα μέσα του 2026, συμβάλλοντας στη μετάβαση της ευρωπαϊκής γεωργίας σε ανθεκτικά και κλιματικά έξυπνα συστήματα.

Σύνθεση της κοινοπραξίας του έργου

GhentUniversity

Hahn-Schickard

Walloon Agricultural Research Center

Norwegian University of Life Sciences

Seinäjoki University of Applied Sciences

University of Helsinki

University of Tartu

Technical University of Crete (Ελλάδα)

Agricultural University of Athens (Ελλάδα)

Ca Colonna Società Agricola

FCiências.ID – Associação para a Investigação e Desenvolvimento de Ciências

Faculdade de Ciências da Universidade de Lisboa

Czech University of Life Sciences Prague

Institute of Soil Science and Plant Cultivation

University of Edinburgh

NGO Soil Protection

Institute for Development and Innovation

Prinsus (Ελλάδα)

University of Kaiserslautern-Landau

EarthDaily Agro

Leibniz Institute of Vegetable and Ornamental Crops

Cesens Technologies

ena Development Consultants (Ελλάδα)

University of Applied Sciences and Arts Northwestern Switzerland

Agroscope