Σημαντική ανάκαμψη σημείωσε η ελληνική αγορά αγροτικών μηχανημάτων το 2024, ανατρέποντας τη φθίνουσα πορεία των δύο προηγούμενων ετών και επαναφέροντας συγκρατημένη αισιοδοξία στον κλάδο.
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του Συνδέσμου Εισαγωγέων Αντιπροσώπων Μηχανημάτων (ΣΕΑΜ), οι πωλήσεις ελκυστήρων κατέγραψαν αύξηση, φτάνοντας τις 2.840 μονάδες, από 1.670 το 2023 - σημειώνοντας άνοδο 70%. Τα νούμερα αυτά αγγίζουν τις επιδόσεις των ετών 2020 και 2021, όπου οι πωλήσεις ανήλθαν σε 2.829 και 3.034 μονάδες αντίστοιχα.
Η θετική αυτή εξέλιξη αποδίδεται, σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, σε στοχευμένα χρηματοδοτικά εργαλεία που τέθηκαν σε εφαρμογή, καθώς και στην ανάγκη ανανέωσης του γερασμένου μηχανολογικού εξοπλισμού των Ελλήνων αγροτών.
Ωστόσο, η ανοδική τροχιά ενδέχεται να αποδειχθεί βραχυπρόθεσμη.
Όπως δήλωσε στο Αθηναϊκό - Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο πρόεδρος του ΣΕΑΜ, κ. Σάββας Μπαλουκτσής, οι πρώτες εκτιμήσεις για το 2025 είναι λιγότερο αισιόδοξες. «Οι προβλέψεις για την επόμενη χρονιά κυμαίνονται μεταξύ 1.700 και 1.800 πωληθέντων ελκυστήρων, καθώς απουσιάζουν ενεργά επιδοτούμενα προγράμματα ενίσχυσης», είπε σχετικά ο κ. Μπαλουκτσής.
Αν και το 2025 ξεκίνησε με θετικούς οιωνούς, καθώς τον Ιανουάριο καταγράφηκε αύξηση 42% στις πωλήσεις, η τάση αντιστράφηκε τους επόμενους μήνες.
Συγκεκριμένα, τον Μάρτιο σημειώθηκε μείωση 9,3%, με αποτέλεσμα το πρώτο τρίμηνο να κλείσει με 649 πωλήσεις, έναντι 954 το αντίστοιχο διάστημα του 2024. Τονίζεται πάντως ότι η ετήσια μεταβολή παραμένει θετική (+9%), όμως δεν φαίνεται επαρκής για να αναστρέψει τη συνολική τάση επιβράδυνσης.
Η γήρανση του στόλου και η ανάγκη εκσυγχρονισμού
Παρά τα βελτιωμένα στοιχεία του 2024, η συνολική εικόνα του ελληνικού γεωργικού στόλου παραμένει ανησυχητική. Ο αριθμός των ενεργών ελκυστήρων εκτιμάται στις 130.000 μονάδες, με μέση ηλικία τα 23 έτη, γεγονός που υποδεικνύει σημαντική γήρανση και περιορισμένη αποδοτικότητα.
Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία του ΣΕΑΜ, μόλις το 28,8% των ελκυστήρων είναι ηλικίας κάτω των 15 ετών, ενώ το 44,9% κυμαίνεται μεταξύ 26 και 40 ετών. Επιπλέον, περίπου 2,2% ξεπερνά τα 40 έτη. Η παλαιότητα των μηχανημάτων δεν συνεπάγεται μόνο αυξημένο κόστος συντήρησης αλλά και μειωμένη ενεργειακή απόδοση, καθώς και περιβαλλοντικές επιβαρύνσεις λόγω υψηλών εκπομπών ρύπων.
Ο κ. Μπαλουκτσής υπογραμμίζει την ανάγκη για «ένα συντονισμένο σχέδιο εκσυγχρονισμού του μηχανολογικού εξοπλισμού στον πρωτογενή τομέα», προκειμένου να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα και η βιωσιμότητα της ελληνικής γεωργίας.
Για την αντιμετώπιση των διαρθρωτικών προβλημάτων, απαιτούνται ουσιαστικές παρεμβάσεις σε πολλαπλά επίπεδα. Πρώτο βήμα αποτελεί η ταχύτερη και πιο στοχευμένη αξιοποίηση των ευρωπαϊκών κονδυλίων που προορίζονται για την αγροτική εκμηχάνιση.
“ Η ανάγκη δημιουργίας εθνικών προγραμμάτων απόσυρσης παλαιών ελκυστήρων κρίνεται επίσης επιτακτική, με στόχο την ανανέωση του στόλου με σύγχρονες και περιβαλλοντικά αποδοτικές μονάδες” επισήμανε ο κ. Μπαλουκτσής.
Σημαντικό εργαλείο θα μπορούσαν να αποτελέσουν και τα φορολογικά κίνητρα, όπως η δυνατότητα δημιουργίας αφορολόγητων αποθεματικών και οι αυξημένες αποσβέσεις για επενδύσεις σε νέο εξοπλισμό. Παράλληλα, η καθιέρωση υποχρεωτικών τεχνικών ελέγχων τύπου ΚΤΕΟ θα μπορούσε να συμβάλει στην ασφάλεια και την αποδοτικότητα των μηχανημάτων, καθώς και στην απόσυρση μονάδων που κρίνονται ακατάλληλες για χρήση.
Παρά τις διεθνείς αναταράξεις, η ελληνική αγορά αγροτικών μηχανημάτων παραμένει σε μεγάλο βαθμό ανεπηρέαστη από εξωτερικούς παράγοντες, όπως οι εμπορικοί δασμοί των ΗΠΑ.
Τέλος, όπως ανέφερε ο πρόεδρος του ΣΕΑΜ στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, «οι ελκυστήρες δεν υπόκεινται σε δασμούς ή άλλες φορολογικές επιβαρύνσεις, ενώ το ποσοστό εισαγωγών από την Αμερική είναι αμελητέο - δεν ξεπερνά το 1%». Η συντριπτική πλειονότητα των εισαγόμενων μηχανημάτων προέρχεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ σημαντικές ποσότητες φτάνουν επίσης από την Άπω Ανατολή, την Τουρκία και την Ινδία.
ΑΠΕ-ΜΠΕ
