Πρώτες αναφορές εκτεταμένων ζημιών από Μύγα της Μεσογείου (Ceratitis capitata) στην περιοχή της Νάουσας

1. Το έντομο

Η Μύγα της Μεσογείου (Ceratitis capitata Wiedemann) είναι ένα μικρό δίπτερο της οικογένειας Tephritidae, παγκόσμια διαδεδομένο και πολυφάγο είδος (Φωτ. 1), που προσβάλλει πάνω από 250 είδη φυτών, μεταξύ αυτών και τα κυριότερα καρποφόρα δένδρα (Πυρηνόκαρπα, Γιγαρτόκαρπα, Εσπεριδοειδή).

Οι ζημίες στους καρπούς προκαλούνται από τα ενήλικα άτομα κατά την ωοτοκία, λόγω του ότι τρυπάνε τον καρπό δημιουργώντας οπή στην οποία γεννάνε 1-6 αυγά. Οι προνύμφες του εντόμου τρέφονται με τη σάρκα, με αποτέλεσμα το σάπισμα και την πτώση των καρπών. Οι παραμένοντες ανηρτημένοι στο δένδρο καρποί καθίστανται μη εμπορεύσιμοι. Επίσης στους προσβεβλημένους υπό σήψη καρπούς προσελκύονται και αναπτύσσονται δευτερογενείς προσβολές από άλλα παθογόνα μεγιστοποιώντας τη ζημιά. Στους άγουρους καρπούς η οπή ωοτοκίας μπορεί να παρατηρηθεί, είναι μικρή και μαύρη που περιβάλλεται από χλωρωτική κηλίδα, αλλά στους ώριμους καρπούς δε μπορεί να διακριθεί εύκολα. Οι ανεπτυγμένες προνύμφες εγκαταλείπουν τους καρπούς και νυμφώνονται στο έδαφος. Στην Ελλάδα εμφανίζει 3-7 γενεές και κατά άλλους, 5-6 γενεές.

2. Περιοχές διαβίωσης

Το έντομο είναι γνωστό στον αγροτικό κόσμο της χώρας μας. Το γεωγραφικό εύρος της δράσης του ήταν για χρόνια από τα νοτιότερα άκρα της Ελλάδας έως το ύψος της Πιερίας, καθότι δεν ευνοούνταν από τις χαμηλές θερμοκρασίες της Βόρειας Ελλάδας. Εξαίρεση αποτελούσαν κάποιοι θύλακες με ευνοϊκότερες συνθήκες για τη διαβίωση του εντόμου, όπως το Αρσένι Πέλλας, ο Μυλότοπος Γιαννιτσών, κ.ά. Υπήρχαν βέβαια και σποραδικές προσβολές και στις γύρω των εντοπισμένων θυλάκων διαβίωσης περιοχές, μεταξύ αυτών και η Νάουσα, αλλά παρατηρούνταν μόνο από υποψιασμένους παρατηρητές και ήταν τόσο λίγες που ήταν ανάξιες λόγου.

Κατά τη φετινή χρονιά όμως παρατηρήθηκαν μεγάλες ζημιές από Μύγα της Μεσογείου σε αγροκτήματα των περιοχών Μονοσπίτων και Κοπανού, κοντά στο σιδηροδρομικό σταθμό Νάουσας, οι οποίες ήταν οικονομικά σοβαρές, με αποτέλεσμα την καταστροφή μεγάλου μέρους της παραγωγής ροδακίνων και μήλων των εν λόγω αγρών

Πιθανότερη αιτία της επέκτασης της ζώνης διαβίωσης της Μύγας Μεσογείου είναι η κλιμακούμενη κλιματική αλλαγή, με αποτέλεσμα τη δημιουργία θερμοκρασιακών συνθηκών κατάλληλων για την ανάπτυξη του εντόμου στις συγκεκριμένες περιοχές. Όπως γνωρίζουν καλά οι αγρότες μας, αφού ήρθε μία φορά, το έντομο θα ξανάρθει, με επίφοβο το ενδεχόμενο περεταίρω επέκτασης και σε άλλες περιοχές.

3. Καταπολέμηση

Ένας τρόπος καταπολέμησης της Μύγας της Μεσογείου είναι οι δολωματικοί ψεκασμοί μιας περιοχής με κατάλληλα εντομοκτόνα, ιδιαίτερα στο στάδιο της αλλαγής του χρώματος του καρπού, πριν ωοτοκήσει το έντομο. Οι δολωματικοί ψεκασμοί θεωρούνται φιλικοί ως προς τα ωφέλιμα έντομα, οικονομικοί και ελαχιστοποιούν τον κίνδυνο παρουσίας υπολειμμάτων στους καρπούς. Οι ψεκασμοί ολικής κάλυψης επιλέγονται όταν έχουμε έξαρση πληθυσμών.

Καλά αποτελέσματα δίνει και η μαζική παγίδευση των εντόμων, με τροφοελκυστικές ή άλλες παγίδες, όταν οι πληθυσμοί είναι σε διαχειρίσιμα επίπεδα.

Σε άλλες χώρες (Ιταλία, Ισπανία, Ισραήλ, Κύπρος, Μεξικό) δοκιμάστηκε η τεχνική της εξαπόλυσης στείρων ατόμων, με ικανοποιητικά αποτελέσματα σε πολλές περιπτώσεις.

Τέλος, ένα απαραίτητο και δραστικό καλλιεργητικό μέτρο είναι η συλλογή, απομάκρυνση από τον αγρό και καταστροφή των ήδη προσβεβλημένων καρπών

.

Κων/νος Καζαντζής¹, Θωμάς Σωτηρόπουλος¹, Δήμος Βαδόλας²

¹: ΕΛ.Γ.Ο. “ΔΗΜΗΤΡΑ”, Ινστιτούτο Γενετικής Βελτίωσης και Φυτογενετικών Πόρων, Τμήμα Φυλλοβόλων Οπωροφόρων Δένδρων Νάουσας.

²: ΕΥΡΩΦΑΡΜ Α.Ε. – ΑΓΡΟΕΦΟΔΙΑ κατάστημα Νάουσας.