Μέτρα της ΕΕ για τη σταθεροποίηση του εισοδήματος των γεωργών

Τα μέσα της ΕΕ που βοηθούν τους αγρότες να διασφαλίσουν τα εισοδήματά τους από την πτώση των τιμών και των απωλειών στην παραγωγή έχουν εκπληρώσει μόνο τους στόχους τους και η πρόσβασή τους παραμένει χαμηλή και άνιση, σύμφωνα με νέα έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου. Επιπλέον, ορισμένα έκτακτα μέτρα δεν έχουν στοχεύσει σωστά και μπορούν να οδηγήσουν σε δυσανάλογες πληρωμές αντιστάθμισης, όπως λένε οι ελεγκτές.

Η κοινή γεωργική πολιτική της ΕΕ (ΚΑΠ) περιλαμβάνει μια σειρά μέτρων που αποσκοπούν στη διασφάλιση σταθερού και επαρκούς εισοδήματος για τους αγρότες. Οι άμεσες πληρωμές στους 6.4 εκατομμύρια αγρότες στα 28 κράτη μέλη αντιπροσωπεύουν 41 δισ. Ευρώ ετησίως. Παράλληλα με τις άμεσες αυτές πληρωμές, η ΚΑΠ περιλαμβάνει ειδικά μέσα για την πρόληψη και τη διαχείριση κινδύνων στον γεωργικό τομέα.

Για παράδειγμα, τα ασφαλιστικά και τα αμοιβαία κεφάλαια μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη σταθεροποίηση του εισοδήματος των γεωργών. Υπάρχουν επίσης έκτακτα μέτρα που αποσκοπούν στη σταθεροποίηση της αγοράς στο σύνολό της σε περίπτωση σοβαρής διαταραχής, όπως όταν η Ρωσία αποφάσισε το 2014 να απαγορεύσει ορισμένες γεωργικές εισαγωγές από την ΕΕ.

Οι ελεγκτές εξέτασαν ειδικά εάν αυτά τα εργαλεία είχαν εφαρμοστεί αποτελεσματικά και εξέδωσαν τα συμπεράσματα τους. Επικεντρώθηκαν ειδικότερα στην υποστήριξη της ΕΕ για την ασφάλιση και στα έκτακτα μέτρα που θεσπίστηκαν για τον τομέα των οπωροκηπευτικών μετά τις ρωσικές κυρώσεις του 2014.

Οι ελεγκτές αναγνωρίζουν ότι η ΚΑΠ περιέχει ποικίλες διασφαλίσεις εισοδήματος. Οι άμεσες πληρωμές διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο σε αυτό το πλαίσιο. Κατά μέσο όρο, αντιπροσωπεύουν το ένα τέταρτο του εισοδήματος των εκμεταλλεύσεων, επιτρέποντας στους αγρότες να αnτιμετωπίζουν καλύτερα τις ελλείψεις των τιμών ή τη μείωση της παραγωγής. Ταυτόχρονα, η ΚΑΠ προωθεί όλο και περισσότερο προληπτικά μέτρα, ιδίως ενθαρρύνοντας τους γεωργούς να υιοθετούν ορθές γεωργικές και περιβαλλοντικές πρακτικές. Ωστόσο, οι ελεγκτές διαπίστωσαν ότι η δραστηριότητα αυτή έχει ανταπόκριση από ελάχιστους αγρότες, δεδομένου ότι ενδέχεται να έχουν λιγότερα κίνητρα να εφαρμόσουν μια ανθεκτική επιχειρηματική στρατηγική ή να προσαρμοστούν στην αλλαγή του κλίματος.

Περισσότερα από τα 2,6 δισ. ευρώ τα οποία η ΕΕ έχει προγραμματίσει για να βοηθήσουν τους αγρότες έναντι της αστάθειας των τιμών και των απωλειών στην παραγωγή είχαν ελάχιστο αντίκτυπο, λένε οι ελεγκτές. Τα χρήματα φτάνουν σε ένα πολύ μικρό ποσοστό των αγροτών, καθώς λιγότεροι από το 10% των ασφαλισμένων το κάνουν με την υποστήριξη της ΕΕ. .

Όσον αφορά τα 513 εκατ. Ευρώ που δαπανήθηκαν για τα οπωροκηπευτικά κατά την περίοδο 2014-2018, ως απάντηση στη ρωσική απαγόρευση, η ΕΕ δεν έθεσε αντικειμενικές παραμέτρους για να εξετάσει τη χρήση της. Για παράδειγμα, το 61% της στήριξης χορηγήθηκε στους παραγωγούς μήλων (κυρίως στην Πολωνία), αν και οι εξαγωγές μήλων παρέμειναν σχεδόν σταθερές ή ακόμη και αυξανόταν. Έχουν εφαρμοσθεί έκτακτα μέτρα και σε άλλα φρούτα (όπως τα ροδάκινα και τα νεκταρίνια) προκειμένου να αντιμετωπιστεί η διαρθρωτική υπερπαραγωγή στην ΕΕ, και όχι οι εφάπαξ διαταραχές της αγοράς.

Τέλος, οι ελεγκτές σημειώνουν ότι η στήριξη της ΕΕ για την απόσυρση προϊόντων για δωρεάν διανομή ήταν δαπανηρή. Σε ορισμένες περιπτώσεις, τα καταβληθέντα ποσά υπερέβησαν σε μεγάλο βαθμό τις τιμές της αγοράς και έτσι επέτρεψαν την υπεραντιστάθμιση. Επιπλέον, οι ελεγκτές διαπίστωσαν ότι τα περισσότερα προϊόντα που αποσύρθηκαν για δωρεάν προγράμματα διανομής επέστρεψαν τελικά στην αγορά με διαφορετική μορφή (όπως χυμός στην Ελλάδα και την Ισπανία, για παράδειγμα).

Στο πλαίσιο των πρόσφατων νομοθετικών προτάσεων για τη μελλοντική ΚΑΠ , οι ελεγκτές συνιστούν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή:

• Ενθάρρυνση των αγροτών για καλύτερη προετοιμασία για κρίσεις.
• καλύτερος σχεδιασμός και παρακολούθηση της υποστήριξής του για την ασφάλιση 
• διευκρινίζει τα κριτήρια για την ενεργοποίηση και τον τερματισμό έκτακτων μέτρων και
• προσαρμόστε την αντιστάθμιση για τις διαδικασίες απόσυρσης

Πηγή