Με τη συγκομιδή να πλησιάζει στο τέλος της, ο διευθυντής της Ισπανικής Ομοσπονδίας Οίνου (FEV)*, Χοσέ Λουίς Μπενίτεθ, καταθέτει τη γνώμη του για την Ευρωπαϊκή Ομάδα Υψηλού Επιπέδου και τα σημαντικά στρατηγικά έργα στα οποία ο αμπελοοινικός τομέας στην Ισπανία επενδύει.

Υπό την ηγεσία του José Luis Benítez, η Ισπανική Ομοσπονδία Οίνου στοχεύει να αναβαθμίσει τη διεθνή εικόνα των ισπανικών κρασιών, με προσαρμογή παράλληλα στις προκλήσεις ενός μεταβαλλόμενου κλίματος

Ήδη στις 15 Σεπτεμβρίου 2024 και στις 15 Οκτωβρίου 2024 συνεδρίασε η Ομάδα Υψηλού Επιπέδου στις Βρυξέλλες, προκειμένου να αντιμετωπισθεί η κρίση στον τομέα Οίνου που προέρχεται από τη μείωση της κατανάλωσης κυρίως ερυθρών οίνων. Ένα από τα εργαλεία που συζητήθηκαν για τη μείωση της προσφοράς, ήταν και αυτό της οριστικής (πριμοδοτούμενης) ή προσωρινής εγκατάλειψης των αμπελώνων.

Ο κ. Benítez απάντησε σε κρίσιμα ερωτήματα που αφορούν και το θέμα των εκριζώσεων και δίνει ένα στίγμα των πολιτικών που θα ακολουθήσουν.

Πρόσφατα πραγματοποιήθηκε η πρώτη συνάντηση της ομάδας υψηλού επιπέδου που έχει συσταθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Ποια τα σημεία κλειδιά της συνεδρίασης για την FEV;

Κύριο αποτέλεσμα της συνάντησης ήταν το γεγονός ότι έγινε! Το ότι η Επιτροπή αποφάσισε να συγκεντρώσει μια ομάδα υψηλού επιπέδου είναι ένα πολύ σημαντικό σημείο: δείχνει ότι η Επιτροπή και τα κράτη μέλη θεωρούν ότι τα προβλήματα στον τομέα είναι τέτοια που πρέπει να αντιμετωπιστούν με συγκεκριμένο τρόπο. Τούτου λεχθέντος, φαίνεται ότι σε ευρωπαϊκό επίπεδο δεν υπάρχει πραγματική διαβούλευση με τον κλάδο. Αρχικά, η συνάντηση επρόκειτο να πραγματοποιηθεί μεταξύ της Επιτροπής και των κρατών μελών και για τους επόμενους μήνες, το άνοιγμα σε προτάσεις από τον κλάδο δεν είναι σαφές. Σε συνεργασία με τον Ευρωπαίο αντιπρόσωπό μας, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Επιχειρήσεων Οίνου (CEEV), δημοσιεύσαμε ένα έγγραφο που συγκεντρώνει τις προτάσεις μας. Ανάμεσα στις προτεραιότητές μας είναι η κλιματική αλλαγή, όπου ήμασταν πρωτοπόροι. Θέλουμε επίσης η Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) να διατηρήσει έναν προσανατολισμό προς την αγορά, αλλά θεωρούμε ότι τα κεφάλαια που χρειαζόμαστε για την προώθηση, την καινοτομία και την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής δεν έχουν προτεραιότητα για την επίλυση προβλημάτων. Μας ανησυχεί επίσης ιδιαίτερα η συζήτηση γύρω από το κρασί και την υγεία, διότι πιστεύουμε ότι η νομιμοποίηση του κρασιού υπονομεύεται από μεγάλο αριθμό ανθρώπων. Θέλουμε η ομάδα υψηλού επιπέδου να καθορίσει τη μελλοντική ΚΑΠ, να διατηρήσει τη δέσμευσή της για το κρασί εντός της ΚΑΠ.

Ποια είναι η θέση της FEV σχετικά με τις εκριζώσεις ως μέσο μείωσης του δυναμικού παραγωγής;

Δεν είμαστε υπέρ των εκριζώσεων, αλλά δεν είμαστε εντελώς αντίθετοι με την παροχή βοήθειας από την Επιτροπή σε αυτόν τον τομέα. Εάν ορισμένες Περιφέρειες χρειάζονται υποστήριξη σε αυτό το επίπεδο, θέλουμε αυτή η υποστήριξη να πληροί ορισμένες προϋποθέσεις. Τα κεφάλαια πρέπει να προέρχονται από το μέτρο της αναδιάρθρωσης και όχι από το μέτρο της προώθησης π.χ. Ομοίως, δεν μπορούμε να υποστηρίξουμε την εκρίζωση ενός αμπελώνα που φυτεύτηκε πριν από περίπου δέκα χρόνια, κάτι που δεν θα ήταν αποδεκτό από τους φορολογούμενους. Επιπλέον, όπου επιτραπεί η εκρίζωση πρέπει να απαγορευθεί σε αυτές τις περιοχές να γίνουν πιο παραγωγικές με λιγότερα εκτάρια φυτεμένα. Αυτό έχει ήδη συμβεί. Τα κεφάλαια που προορίζονται για εκρίζωση πρέπει να υπόκεινται σε αυστηρό έλεγχο. Δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να εκριζωθούν παλιά, χαμηλής απόδοσης, ποιοτικά αμπέλια με στόχο την αύξηση της παραγωγικότητας. Θα υπερασπιστούμε αυτήν την άποψη. Γενικά, δεν είμαστε αντίθετοι στην εκρίζωση, αλλά δεν είμαστε υπέρ των αδιαφοροποίητων μέτρων.

Αρκετά ισπανικά αγροτικά σωματεία έχουν ζητήσει την απαγόρευση των νέων φυτεύσεων στην Ευρωπαϊκή Ένωση έως το 2027 και προσωρινές εκριζώσεις που θα διαρκέσουν για περιόδους 3 έως 6 ετών. Ποια είναι η θέση της FEV για αυτό;

Η προσωρινή εκρίζωση για 3 έως 6 χρόνια δεν μας δημιουργεί κανένα πρόβλημα. Τα οινοποιεία μπορεί να μην χρειάζονται δικαιώματα φύτευσης σήμερα, αλλά μπορεί να επιθυμούν να τα χρησιμοποιήσουν στο μέλλον. Όσον αφορά την απαγόρευση νέων φυτεύσεων, αν πάρουμε το παράδειγμα της Ισπανίας, τα τελευταία χρόνια δεν έχει σημειωθεί σημαντική αύξηση στις φυτεμένες εκτάσεις, οπότε είναι ήδη πραγματικότητα. Αλλά κατά την άποψή μας, εάν ορισμένες ζώνες ονομασιών έχουν αγορές και αναπτύσσονται, θα πρέπει να μπορούν να φυτεύουν. Αναμφίβολα η ΕΕ δεν χρειάζεται επιπλέον γη, αλλά η απαγόρευση της φύτευσης σημαίνει απαγόρευση για όλους. Ωστόσο, ενδέχεται ορισμένες περιοχές όπως η Καμπανία, η Βουργουνδία ή το Μπαρόλο, για παράδειγμα, να χρειαστεί να επεκτείνουν λίγο τους αμπελώνες τους. Πιστεύουμε επίσης ότι, εάν περιοχές όπως το Μπορντό λάβουν κεφάλαια για να ξεριζώσουν, δεν θα είχε νόημα να τις αφήσουμε να φυτέψουν ξανά.

Μεταξύ των διαφόρων μέτρων που προβλέπονται για τη μείωση της ανισορροπίας μεταξύ προσφοράς και ζήτησης, ποια συνιστά η FEV;

Μου φαίνεται ότι η πράσινη συγκομιδή αντιπροσωπεύει ένα καλό μέτρο για ορισμένους αμπελουργούς που αντιμετωπίζουν δυσκολίες. Είναι από τα μέτρα που μπορείς να διαλέξεις στον Εθνικό Φάκελο και μου φαίνεται πολύ χρήσιμο. Το πρόβλημα είναι ότι πριν από την κρίση του Covid, δεν είχε χρησιμοποιηθεί ποτέ στην Ισπανία και το χρονοδιάγραμμα δεν ήταν καλό: πώς να αποφασίσετε τον Απρίλιο εάν θα ασκούσατε την πράσινη συγκομιδή τον Ιούνιο; Ομοίως, ένα άλλο κριτήριο έκανε το μέτρο σχεδόν άχρηστο: η πράσινη συγκομιδή έπρεπε να εφαρμοστεί σε ολόκληρο το αγροτεμάχιο και όχι σε τμήμα του. Κάποια τμήματα μπορεί να το απαιτούν, αλλά όχι ολόκληρο το αγροτεμάχιο. Για απόσταξη κρίσης δεν το εγκρίνουμε. Κατά τη διάρκεια του Covid, πρέπει να αναγνωριστεί ότι ήταν απαραίτητη. Αλλά τελικά είναι πολύ ακριβή και η απόσταξη 1, 2 ή 3 εκατομμυρίων εκατόλιτρων δεν λύνει τίποτα, ειδικά αν πρόκειται να παραχθούν οι ίδιες ποσότητες την επόμενη χρονιά. Είμαστε εντελώς αντίθετοι σε αυτό.

Η κατανάλωση κρασιού στην Ισπανία αυξήθηκε κατά 1,3% και έφτασε τα 9,76 εκατομμύρια εκατόλιτρα σε ετήσια βάση τον Ιούλιο του 2024. Σε τι αποδίδετε αυτή τη θετική τάση;

Ένα από τα κύρια κίνητρα για τη δημιουργία της Interprofessional del Vino ήταν η παγίωση της εγχώριας κατανάλωσης και νομίζω ότι το πετύχαμε. Τα τελευταία χρόνια, η κατανάλωση έχει αυξηθεί ελαφρώς ενώ προηγουμένως μειώνονταν. Οι μελέτες μας έδειξαν ότι η εικόνα των κρασιών μας είναι ιδιαίτερα ευπρόσδεκτη από τους νέους. Νομίζω ότι βαδίζουμε προς τη σωστή κατεύθυνση. Μπορεί να το καταφέραμε λίγο αργά, αλλά κάλλιο αργά παρά ποτέ!

Τέλος, πρόσφατα ξεκινήσατε ένα νέο σχέδιο για το κλίμα. Ποια είναι τα κύρια μέτρα;

Στόχος μας είναι να εντοπίσουμε τα στρατηγικά έργα που πρέπει να υλοποιήσουμε, μαζί με συνεταιρισμούς, συνδικάτα, αυτόνομες κυβερνήσεις κ.λπ. Το σχέδιό μας εστιάζει σε δύο βασικούς άξονες: την προσαρμογή και τον μετριασμό. Μέσα σε αυτούς τους άξονες βρίσκονται δύο προτεραιότητες: το νερό και το ποικιλιακό υλικό. Η μείωση των εκπομπών άνθρακα συμβάλλει στον μετριασμό των κινδύνων. Προφανώς, αυτή η στρατηγική έχει αντίκτυπο στις επενδύσεις, τις καινοτομίες, την κατάρτιση και τελικά τους κανονισμούς. Η χρήση ορισμένων τύπων φυτικού υλικού απαιτεί ρυθμιστικές προσαρμογές επειδή δεν είναι όλα αδειοδοτημένα. Η χρηματοδότηση είναι η ουσία του θέματος και συνεχίζουμε να εργαζόμαστε για τον εντοπισμό και τον ποσοτικό προσδιορισμό της χρηματοδότησης που χρειαζόμαστε. Πρέπει να αξιολογήσουμε, για παράδειγμα, τις απαραίτητες βελτιώσεις στο σύστημα άρδευσης, την επέκταση και τον εκσυγχρονισμό για τη βελτιστοποίηση της χρήσης του νερού. Πρέπει να σχεδιάσουμε φυτεύσεις στις πιο ευάλωτες περιοχές και χρειαζόμαστε εργαλεία για να μας προστατεύουν από τον παγετό και το χαλάζι, για παράδειγμα. Πιστεύουμε ότι αυτό απαιτεί ένα εικοσαετές σχέδιο, χρηματοδοτούμενο κατά 60% από τον κλάδο και 40% από δημόσια χρηματοδότηση, είτε εθνική είτε ευρωπαϊκή. Πέρυσι, παρουσιάσαμε στην εκτελεστική μας επιτροπή τα συμπεράσματα μιας μελέτης σχετικά με την ικανότητά μας να καλλιεργούμε αμπέλια στις διάφορες ισπανικές περιοχές έως το 2040 και μετά το 2100. Ήταν πραγματικό σήμα κινδύνου. Αυτές οι πληροφορίες θα κοινοποιηθούν σε ολόκληρη την αλυσίδα αξίας.

* Η FEV δημιουργήθηκε το 1978 για να εκπροσωπεί και να υπερασπίζεται τα συμφέροντα των Ισπανικών οινοποιείων, και έχει περισσότερα από 950 μέλη σε όλη την εθνική επικράτεια.

Με την υποβολή 234 επενδυτικών σχεδίων από ισάριθμες μικρομεσαίες επιχειρήσεις όλων των Περιφερειακών Ενοτήτων της Κεντρικής Μακεδονίας ολοκληρώθηκε η διαδικασία για την ένταξη στη δράση χρηματοδότησης “Μετάβαση στην καινοτομική, εξωστρεφή και έξυπνη εξειδίκευση” του νέου ΕΣΠΑ της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας.

Τα 234 επενδυτικά σχέδια που υποβλήθηκαν για χρηματοδότηση είναι συνολικού προϋπολογισμού 62,2 εκ. ευρώ, με την αιτούμενη επιχορήγηση (δημόσια δαπάνη) να φτάνει στα 27,98 εκ. ευρώ.

Η δράση αφορά στην ενίσχυση των δραστηριοτήτων υφιστάμενων πολύ μικρών, μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων οι οποίες δραστηριοποιούνται σε τομείς προτεραιότητας της Εθνικής Στρατηγικής Έξυπνης Εξειδίκευσης, όπως αυτοί εξειδικεύονται στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας. Δηλαδή, στους τομείς: Αγροδιατροφική Αλυσίδα, Βιοεπιστήμες – Υγεία – Φάρμακα, Ψηφιακές Τεχνολογίες, Αειφόρος Ενέργεια, Περιβάλλον και Κυκλική Οικονομία, Μεταφορές και Εφοδιαστική Αλυσίδα, Υλικά – Κατασκευές και Βιομηχανία, Τουρισμός, Πολιτισμός και Δημιουργικές Βιομηχανίες. Οι επιχειρήσεις ενισχύονται για την ανάπτυξη και διάχυση νέων τεχνολογιών, για τον τεχνολογικό μετασχηματισμός τους, τη μεγέθυνση, την εξωστρέφεια και την προώθηση της διττής μετάβασης, δηλαδή του ψηφιακού μετασχηματισμού και της κυκλικής οικονομίας.

Ο επιχορηγούμενος προϋπολογισμός κάθε επενδυτικού σχεδίου κυμαίνεται από 60.000 ευρώ έως 400.000 ευρώ, με το ποσοστό της επιχορήγησης να ανέρχεται σε 45%.

“Η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας στηρίζει σταθερά όλα αυτά τα χρόνια την επιχειρηματικότητα, τη δημιουργία νέων επιχειρήσεων και την ανάπτυξη των υφιστάμενων. Μέχρι σήμερα, μέσω των ευρωπαϊκών πόρων της Περιφέρειας, έχουμε υποστηρίξει χιλιάδες επιχειρήσεις σε όλη την Κεντρική Μακεδονία, διασφαλίζοντας ταυτόχρονα δεκάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας και δημιουργώντας χιλιάδες νέες θέσεις εργασίας, με διαρκή προγράμματα για τον εκσυγχρονισμό και την πρόοδό τους. Εκατοντάδες επιχειρήσεις, χάρις στις ενισχύσεις μας, έχουν αποκτήσει εξωστρέφεια, έχουν εισάγει την καινοτομία και τις νέες τεχνολογίες στην πρακτική τους, ακμάζουν και γίνονται ανταγωνιστικές στο διεθνές επιχειρηματικό περιβάλλον. Αυτό συνεχίζουμε να κάνουμε με την ίδια συνέπεια και στο νέο ΕΣΠΑ. Προτεραιότητα είναι πάντα η ραχοκοκαλιά του ελληνικού επιχειρείν, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Το ενδιαφέρον για συμμετοχή στο νέο πρόγραμμα επιχορήγησης του νέου ΕΣΠΑ της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας είναι τεράστιο, καθώς στην πρόσκλησή μας ανταποκρίθηκαν 234 μικρομεσαίες επιχειρήσεις από όλες τις Περιφερειακές Ενότητες. Θέλω να συγχαρώ τους φορείς διαχείρισης και παρακολούθησης της νέας αυτής δράσης, την ΚΕΠΑ – ΑΝΕΜ ΑΜΚΕ/ΕΦΕΠΑΕ, που αποτελεί σταθερό συνεργάτη μας, τη Διαχειριστική Αρχή του ΕΣΠΑ, αλλά και τους εργαζόμενους της Περιφέρειας, που έφεραν σε πέρας και με απόλυτη διαφάνεια και αντικειμενικότητα την πρώτη φάση της διαδικασίας. Το αμέσως προσεχές διάστημα θα αρχίσει και η διαδικασία αξιολόγησης των αιτήσεων, ώστε να αναδειχθούν οι τελικοί δικαιούχοι και να αρχίσει η υλοποίηση των επενδυτικών σχεδίων. Είναι άλλη μια απόδειξη της αξιοποίησης των απρόσωπων πόρων, που ως διοίκηση της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, μετατρέπουμε όλα αυτά τα χρόνια σε μετρήσιμο μέγεθος για κάθε συμπολίτη μας. Είναι η δική μας προσπάθεια για ανάπτυξη και ευημερία σε όλη την Κεντρική Μακεδονία”, επισήμανε ο Περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας Απόστολος Τζιτζικώστας.

Οι δαπάνες για τις οποίες ενισχύονται μέσω της επιχορήγησης οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις αφορούν σε κτίρια, εγκαταστάσεις και παρεμβάσεις στον περιβάλλοντα χώρο τους, για παραγωγικό και μηχανολογικό εξοπλισμό, για εξοπλισμό για την προστασία του περιβάλλοντος και την εξοικονόμηση ενέργειας, για ηλεκτρικά μεταφορικά μέσα, για παροχή υπηρεσιών (συμβουλευτικές, λογισμικού, πιστοποιήσεις, σχεδιασμό και ανάπτυξη προϊόντων και υπηρεσιών, μεταφορά τεχνογνωσίας), για προβολή (συμμετοχή σε εκθέσεις και λοιπά έξοδα προβολής), για νεοπροσλαμβανόμενο προσωπικό και για έμμεσες δαπάνες (7% επί των επιλέξιμων άμεσων δαπανών του επενδυτικού σχεδίου).

Οι αιτήσεις χρηματοδότησης μαζί με τα απαιτούμενα δικαιολογητικά υποβλήθηκαν ηλεκτρονικά στο Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα Κρατικών Ενισχύσεων (ΟΠΣΚΕ).

Σύμφωνα με τα στοιχεία των αιτήσεων χρηματοδότησης που δηλώθηκαν από τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, ως προς το μέγεθός τους την πρώτη θέση κατέχουν οι πολύ μικρές επιχειρήσεις, που απασχολούν έως δέκα άτομα προσωπικό, με 113 αιτήσεις (ποσοστό 48%) και ακολουθούν οι μικρές επιχειρήσεις με δέκα έως πενήντα εργαζόμενους και 84 αιτήσεις (ποσοστό 36%) και οι μεσαίες επιχειρήσεις με προσωπικό από 50 έως 250 άτομα και 37 αιτήσεις (ποσοστό 16%).

Ως προς τους τομείς έξυπνης εξειδίκευσης τα επενδυτικά σχέδια που απορροφούν τον μεγαλύτερο προϋπολογισμό ανήκουν κυρίως στους τομείς της Αγροδιατροφικής Αλυσίδας και των Υλικών – Κατασκευών και Βιομηχανίας, ενώ ακολουθούν οι τομείς Περιβάλλοντος – Κυκλικής Οικονομίας, Τουρισμού – Δημιουργικών Βιομηχανιών και Ψηφιακών Τεχνολογιών και με μικρότερο προϋπολογισμό οι τομείς Βιοεπιστημών – Υγείας και Φαρμάκων, Μεταφορών – Εφοδιαστικής Αλυσίδας και Αειφόρου Ενέργειας.

Οι τομείς με τα περισσότερα επενδυτικά σχέδια είναι “Άλλη επεξεργασία και συντήρηση φρούτων και λαχανικών”, “Ξενοδοχεία και παρόμοια καταλύματα”, “Αρτοποιία, παραγωγή νωπών ειδών ζαχαροπλαστικής”, “Δραστηριότητες προγραμματισμού ηλεκτρονικών συστημάτων” και “Κατασκευή μεταλλικών σκελετών και μερών μεταλλικών σκελετών”.

Οι αγρότες και οι κτηνοτρόφοι της Αρκαδίας και όλης της χώρας αντιμετωπίζουν σοβαρό πρόβλημα με την έλλειψη του νερού αλλά η Κυβέρνηση αδυνατεί να δώσει λύσεις

Τα προβλήματα της έλλειψης νερού που αντιμετωπίζουν οι Αγρότες της Αρκαδίας, αλλά και όλης της χώρας, εντείνονται σταδιακά λόγω της κλιματικής κρίσης και ειδικά φέτος λόγω της παρατεταμένης ανομβρίας και ξηρασίας. Οι επιπτώσεις είναι πλέον εμφανής στην ποιότητα και την ποσότητα καρπών και συνολικής παραγωγής.

Η Κυβέρνηση δεν μπορεί να δηλώνει και να φαίνεται αιφνιδιασμένη από το φαινόμενο καθώς υπάρχουν ήδη εδώ και δεκαετίες μελέτες και πολιτικές σε διεθνές, ευρωπαϊκό αλλά και εθνικό επίπεδο με προτεινόμενα έργα για την αντιμετωπίσει τις βραχυπρόθεσμες επιπτώσεις της ανομβρίας και των μακροπρόθεσμων επιπτώσεων της ερημοποίησης που απειλoύν την αγροτική και κτηνοτροφική παραγωγή.

Δεδομένων αυτών αλλά και του ότι η Κυβέρνηση έχει στη διάθεση της, συνδυαστικά μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και του ΕΣΠΑ, τους περισσότερους ευρωπαϊκούς πόρους στην ιστορία της χώρας έθεσα μια σειρά από στοχευμένα ερωτήματα σε 5 Υπουργούς της Κυβέρνησης.

Ειδικότερα ζήτησα να επιβεβαιώσουν με επίσημα στοιχεία για την Αρκαδία, αλλά και συγκεντρωτικά για όλη τη χώρα, την κλιμακούμενη μείωση βροχοπτώσεων και χιονοπτώσεων, και να αξιολογήσουν την ποιότητα και ποσότητα των επιφανειακών και υπόγειων υδάτων. Επιπλέον ζήτησα απολογιστικά ποια είναι η πολιτική του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, του ΟΠΕΚΕΠΕ και του ΕΛΓΑ για την υποστήριξη της αγροτικής και κτηνοτροφικής παραγωγής εν όψει των συνεπειών ανομβρίας/ξηρασίας και ερημοποίησης και ποια είναι η σχετική συνδρομή του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών που χρηματοδοτεί τα σχετικά αρδευτικά έργα με πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, του ΕΣΠΑ ή του Εθνικού Σκέλους του ΠΔΕ. Ζήτησα ειδική πληροφόρηση για 23 αρδευτικά έργα που έχουν αναδειχθεί ως κρίσιμα ήδη από το 2013 καθώς και για το ποια αντιπλημμυρικά έργα υπάρχει μέριμνα για την αποταμίευση νερού για μελλοντική αρδευτική χρήση.

Ακολουθεί ολόκληρο το κείμενο της ερώτησης μου:

ΘΕΜΑ: Θα αντιμετωπίσει αποτελεσματικά η Κυβέρνηση τις βραχυπρόθεσμες επιπτώσεις της ανομβρίας και των μακροπρόθεσμων επιπτώσεων της ερημοποίησης που απειλoύν την αγροτική και κτηνοτροφική παραγωγή της Αρκαδίας αλλά και ολόκληρης της χώρας;

Η Κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας δια της κ. Βούλτεψη ενημέρωσε στις 21.8.2023 τον Ελληνικό Λαό ότι «η κλιματική αλλαγή ήρθε πολύ απότομα… την υπολογίζαμε για πιο αργά» παρότι η κλιματική κρίση και οι προκλήσεις βρίσκονται στο επίκεντρο της μελέτης και ενδιαφέροντος της παγκόσμιας επιστημονικής κοινότητας και της παγκόσμιας δημόσιας σφαίρας ήδη από τη δεκαετία του 1980, παρότι έχουν πραγματοποιηθεί 30 Διασκέψεις του ΟΗΕ για το κλίμα και ενώ έχουν επικυρωθεί η Σύμβαση – πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή το 1992, η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για την καταπολέμηση της ερημοποίησηςτο 1994 στο Παρίσι, το Πρωτοκόλλου του Κιότο το 1997 και η συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα το 2015, παρότι η πράσινη μετάβαση και ανάπτυξη αποτελούν πλέον θεμελιώδεις στόχους των πολιτικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και παρότι οι πολίτες όλου του κόσμου βιώνουν εδώ και πολλά χρόνια τις κλιμακούμενες επιπτώσεις.

Στην Ελλάδα είχε συσταθεί και συγκροτηθεί ήδη με την αριθμ.96990/9361/11.12.1996 απόφαση του Υπουργού Γεωργίας «Επιτροπή για την καταπολέμηση της ερημοποίησης», με πρόεδρο τον Καθηγητή κ. Νικόλαο Γιάσογλου, η οποία το 2001 παρουσίασε το Εθνικό Σχεδίου για την Καταπολέμηση της Ερημοποίησης το οποίο μεταξύ άλλων διαπίστωνε ότι «[τ]α τελευταία χρόνια παρατηρείται μία τάση μείωσης των βροχοπτώσεων η οποία σε συνδυασμό με την υψηλή εξατμισοδιαπνοή μπορεί να μειώσει σταδιακά τα διαθέσιμα υδάτινα αποθέματα» και προέτρεπε σε συγκεκριμένα μέτρα για τους τομείς της «Γεωργίας» και της «Κτηνοτροφίας».

Στις 17 Ιουνίου 2021, ανήμερα της Παγκόσμιας Ημέρας κατά της Ερημοποίησης, ο τότε υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης Σπήλιος Λιβανός, επικαλούμενος σεναρίων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής βάσει των οποίων το 50% της χώρας κινδυνεύει με ερημοποίηση μέσα στην επόμενη εικοσαετία, ανακοίνωσε τη συγκρότηση μιας νέας 15μελούς επιτροπής, με αντικείμενο την επικαιροποίηση του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την Καταπολέμηση της Ερημοποίησης (δεδομένου ότι δεν υπήρξε επικαιροποίηση από την αντίστοιχη Επιτροπή που είχε συγκροτηθεί το 2005). Τον Ιούνιο του 2022, η αείμνηστη Πρόεδρος της Επιτροπής Ελένη Καπετανάκη-Μπριασούλη, παρέδωσε στον τότε Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης Γεώργιο Γεωργαντά την ενδιάμεση Έκθεση στην οποία κατέληξαν τα μέλη της Επιτροπής. Η ετήσια θητεία της Επιτροπής έληξε και δεν ανανεώθηκε ενώ η εν λόγω ενδιάμεση έκθεση αγνοείται. Ωστόσο, τον Μάρτιο του 2023 η Κυβέρνηση υπέβαλε στον ΟΗΕ, ως όφειλε, στο πλαίσιο της Διεθνούς Σύμβασης για την Καταπολέμηση της Ερημοποίησης, τη σχετική τυποποιημένη αναφορά σχετικά με την εξέλιξη των σχετικών μεγεθών στη χώρα μας.

Παράλληλα ήδη από το 2013 έχουν καταρτιστεί τα πρώτα σχέδια Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών και οι σχετικές Στρατηγικές Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ), ενώ τον περασμένο Ιούλιο δημοσιεύτηκε η 2η Αναθεώρησή τους. Τα σχέδια αυτά είναι έγγραφα στρατηγικού σχεδιασμού για κάθε ένα από τα 14 Υδατικά Διαμερίσματα της χώρας, το περιεχόμενο των οποίων καθορίζεται στο άρθρο 13 και στο Παράρτημα VII της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ, και τα οποία περιέχουν περιγραφή των χαρακτηριστικών των ποταμών, των λιμνών, των παράκτιων υδάτων, των υπόγειων υδάτων και των προστατευόμενων περιοχών που σχετίζονται με τα ύδατα και τις λειτουργικές οδηγίες, μέτρα και έργα για μια ολοκληρωμένη διαχείρισή τους.

Είναι λοιπόν σαφές ότι οι συνέπειες της κλιματικής κρίσης στην αγροτική και κτηνοτροφική παραγωγή τόσο οι βραχυπρόθεσμες, λόγω της ανομβρίας (και εν γένει της ξηρασίας), όσο και οι μακροπρόθεσμες λόγω της ερημοποίησης είναι ήδη γνωστές και αποτελούν αντικείμενο μελέτης και δημόσιων πολιτικών.

Ωστόσο πλέον οι συνέπειες γίνονται κάθε χρόνο εμφανώς δυσμενέστερες. Ειδικά για το 2024, σύμφωνα με τα δεδομένα που παρουσίασε η Καθημερινή σε ρεπορτάζ της στις 22.05.2024, από τον Οκτώβριο του 2023 έως τον Απρίλιο του 2024 παρουσιάστηκε μια σημαντική μείωση των βροχοπτώσεων σε σχέση με τον μέσο όρο της προηγούμενης δεκαετίας, ενώ η δεκαετία 2012-2022 έχει ήδη επηρεαστεί από την κλιματική αλλαγή, µε συνέπειες και στις βροχοπτώσεις.

Οι αγρότες και οι κτηνοτρόφοι της Αρκαδίας βρίσκονται πλέον, λόγω της ανομβρίας και την υποχώρησης του υδροφόρου ορίζοντα, αντιμέτωποι με την αξιοσημείωτη ποιοτική και ποσοτική υποβάθμιση παραγωγής τους. Η αγωγιμότητα του νερού πολλών γεωτρήσεων υποδηλώνει αλατότητα που καθιστά το νερό ακατάλληλο για αγροτική χρήση στους Δήμους της Βόρειας και Νότιας Κυνουρίας, ενώ αυξάνεται ο αριθμός των γεωτρήσεων που στερεύουν στους Δήμους Τρίπολης, Γορτυνίας και Μεγαλόπολης. Οι επιπτώσεις ήδη φαίνονται στο μέγεθος και την ποιότητα των καρπών των περισσότερων τύπων καλλιεργειών για διατροφή και κτηνοτροφία.

Αντίστοιχα προβλήματα σημειώνονται και δημοσιοποιούνται σε όλη τη χώρα, ενώ σε ορισμένες περιοχές παρατηρήθηκαν, σύμφωνα με δημοσιεύματα, ακόμα και λιτανείες για να βρέξει.

Παρόλη τη ραγδαία κλιμάκωση των προβλημάτων η Κυβερνητική πολιτική της τελευταίας πενταετίας για την ανάσχεση των επιπτώσεων της κλιματικής κρίσης στον αγροτικό και κτηνοτροφικό τομέα παραμένει σε πολύ μεγάλο βαθμό αλυσιτελής και αυτό παρά το γεγονός ότι η Κυβέρνηση έχει στη διάθεση της, συνδυαστικά μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και του ΕΣΠΑ, τους περισσότερους ευρωπαϊκούς πόρους στην ιστορία της χώρας:

Δεδομένων των ανωτέρω ερωτώνται ο κ. Υπουργοί:

1. Επιβεβαιώνουν τα στοιχεία, των τελευταίων ετών και μηνών, της Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας και του Ινστιτούτου Ερευνών Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης του Εθνικού Αστεροσκοπείου τη μείωση και την αλλαγή στις διακυμάνσεις του υετού στη χώρα μας, σε ποιες περιοχές της χώρας είναι πιο έντονα τα φαινόμενα ξηρασίας και ποια είναι τα σχετικά δεδομένα ειδικά για την Περιφερειακή Ενότητα της Αρκαδίας;
2. Πώς αξιολογούν τα διαθέσιμα στοιχεία για την ποσότητα και την ποιότητα των εσωτερικών επιφανειακών (ποταμών και λιμνών), μεταβατικών, παράκτιων και υπόγειων υδάτων της χώρας μας ειδικά ως προς την καταλληλόλητα και διαθεσιμότητα τους για την αγροτική και κτηνοτροφική παραγωγή:

2.1. το Εθνικό Δίκτυο Παρακολούθησης Υδάτων και

2.2. οι συντάκτες ή/και οι αποδέκτες,

2.2.1. του επικαιροποιημένου Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την Καταπολέμηση της Ερημοποίησης,

2.2.2. της τυποποιημένης αναφοράς προς τον ΟΗΕ για τη Διεθνή Σύμβασης για την Καταπολέμηση της Ερημοποίησης και

2.2.3. των Σχεδίων Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών

και ειδικότερα σε ποιες περιοχές εντοπίζουν την υποβάθμιση της ποσότητας και της ποιότητας των υδάτινων πόρων και της ακαταλληλότητας των υπόγειων γεωτρήσεων για την υδροδότηση της αγροτικής παραγωγής και ποια είναι τα βασικά συμπεράσματα τους για την Περιφερειακή Ενότητα της Αρκαδίας;

3. Γιατί δεν έχει δημοσιοποιηθεί η έκθεση που κατάρτισε και παρέδωσε η Εθνική Επιτροπή για την Καταπολέμηση της Ερημοποίησης (ΕΘ.Ε.Κ.Ε.). που συστάθηκε και συγκροτήθηκε με την αριθμ.103/141587/4.6.2021 του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων;
4. Ποια είναι η πολιτική του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, του ΟΠΕΚΕΠΕ και του ΕΛΓΑ για την υποστήριξη της αγροτικής παραγωγής εν όψει των συνεπειών ανομβρίας/ξηρασίας και ερημοποίησης λόγω κλιματικής κρίσης από τον Ιούλιο του 2019 και πώς έχει αποτυπωθεί στην πράξη ειδικά στον νομό Αρκαδίας;
5. Ποια είναι η πολιτική του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Oικονομικών για την υποστήριξη της αγροτικής παραγωγής εν όψει των συνεπειών ανομβρίας/ξηρασίας και ερημοποίησης λόγω κλιματικής κρίσης από τον Ιούλιο του 2019 και πώς έχει αποτυπωθεί στην πράξη ειδικά στον νομό Αρκαδίας;
6. Ποια είναι τα αρδευτικά έργα και ο προϋπολογισμός που έχουν παραδοθεί, εκτελούνται, έχουν προκηρυχθεί ή έστω έχουν ενταχθεί σε προγράμματα χρηματοδότησης, από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, το ΕΣΠΑ ή το Εθνικό Σκέλος ΠΔΕ, από τον Ιούλιο του 2019 και μετά και ποια από αυτά αφορούν τον νομό Αρκαδίας; Ειδικότερα:

6.1. Σε ποια φάση βρίσκονται τα αρδευτικά έργα που συμπεριελήφθησαν:

6.1.1. στο Παράρτημα «Κατάλογος προγραμματισμένων και νέων έργων / δραστηριοτήτων / τροποποιήσεων, με τα κοινωνικοοικονομικά οφέλη που εξυπηρετούνται» του Αρχικού Σχέδιου Διαχείρισης λεκανών απορροής ποταμών του υδατικού διαμερίσματος Ανατολικής Πελοποννήσου ήτοι:

1.1.1.1. ΑΡΔΕΥΤΙΚΑ ΔΙΚΤΥΑ ΕΛΟΥΣ ΚΑΝΔΗΛΑΣ το οποίο συμπεριλαμβανόταν στα υπό κατασκευή και πρόσφατα κατασκευασμένα έργα.

1.1.1.2. ΑΡΔΕΥΤΙΚΟ ΕΡΓΟ ΕΥΑΝΔΡΟΥ‐ΠΑΛΛΑΝΤΙΟΥ‐ ΜΑΚΡΗΣ το οποίο συμπεριλαμβανόταν στα υπό κατασκευή και πρόσφατα κατασκευασμένα έργα.

1.1.1.3. ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΔΙΚΤΥΩΝ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΑΜΙΕΥΤΗΡΑ ΤΑΚΑΣ Ν. ΑΡΚΑΔΙΑΣ το οποίο συμπεριλαμβανόταν στα ενταγμένα ή υπό ένταξη σε κάποιο χρηματοδοτικό πρόγραμμα έργα & ΛΙΜΝΟΔΕΞΑΜΕΝΗ ΚΑΙ ΑΡΔΕΥΤΙΚΑ ΔΙΚΤΥΑ ΛΙΜΝΗΣ ΤΑΚΑ το οποίο συμπεριλαμβανόταν στα αδειοδοτημένα περιβαλλοντικά, σε στάδιο προμελέτης ή οριστικής μελέτης έργα.

1.1.1.4. ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΣ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΟΥ ΑΡΔΕΥΤΙΚΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ Δ.Δ. ΔΑΡΑ Δ.ΛΕΒΙΔΙΟΥ Ν. ΑΡΚΑΔΙΑΣ το οποίο συμπεριλαμβανόταν στα ενταγμένα ή υπό ένταξη σε κάποιο χρηματοδοτικό πρόγραμμα έργα.

1.1.1.5. ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΔΙΚΤΥΩΝ ΥΔΡΕΥΣΗΣ ΤΩΝ ΔΗΜΟΤΙΚΩΝ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΤΕΓΕΑΣ το οποίο συμπεριλαμβανόταν στα ενταγμένα ή υπό ένταξη σε κάποιο χρηματοδοτικό πρόγραμμα έργα.

1.1.1.6. ΛΙΜΝΟΔΕΞΑΜΕΝΗ ΣΤΗ ΘΕΣΗ ΒΟΥΡΒΟΥΡΑ & ΔΙΚΤΥΑ ΣΤΗ ΘΕΣΗ ΒΟΥΡΒΟΥΡΑ τα οποία συμπεριλαμβανόταν στα αδειοδοτημένα περιβαλλοντικά, σε στάδιο προμελέτης ή οριστικής μελέτης έργα.

1.1.1.7. ΦΡΑΓΜΑ ΤΑΝΟΥ το οποίο συμπεριλαμβανόταν στα αδειοδοτημένα περιβαλλοντικά, σε στάδιο προμελέτης ή οριστικής μελέτης έργα.

1.1.2. στο Παράρτημα «Κατάλογος προγραμματισμένων και νέων έργων / δραστηριοτήτων / τροποποιήσεων, με τα κοινωνικοοικονομικά οφέλη που εξυπηρετούνται» του Αρχικού Σχέδιου Διαχείρισης λεκανών απορροής ποταμών του υδατικού διαμερίσματος Δυτικής Πελοποννήσου ήτοι:

1.1.2.1. ΑΡΔΕΥΤΙΚΟ ΕΡΓΟ ΔΕΡΒΕΝΙΟΥ το οποίο συμπεριλαμβανόταν στα ενταγμένα ή υπό ένταξη σε κάποιο χρηματοδοτικό πρόγραμμα έργα.

1.1.2.2. ΒΕΛΤΙΩΣΗ ‐ ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΣ ΑΡΔΕΥΤΙΚΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ ΣΕ Δ.Δ. ΔΗΜΟΥ ΗΡΑΙΑΣ το οποίο συμπεριλαμβανόταν στα ενταγμένα ή υπό ένταξη σε κάποιο χρηματοδοτικό πρόγραμμα έργα.

1.1.2.3. ΒΕΛΤΙΩΣΗ ‐ ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΣ ΑΡΔΕΥΤΙΚΩΝ ΑΥΛΑΚΩΝ Δ.Δ. ΔΗΜΟΥ ΚΟΝΤΟΒΑΖΑΙΝΑΣ το οποίο συμπεριλαμβανόταν στα ενταγμένα ή υπό ένταξη σε κάποιο χρηματοδοτικό πρόγραμμα έργα.

1.1.2.4. ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΣ ΑΡΔΕΥΤΙΚΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ ΔΔ ΚΕΡΑΣΤΑΡΙΟΥ ΔΗΜΟΥ ΒΑΛΤΕΤΣΙΟΥ το οποίο συμπεριλαμβανόταν στα ενταγμένα ή υπό ένταξη σε κάποιο χρηματοδοτικό πρόγραμμα έργα.

1.1.2.5. ΒΕΛΤΙΩΣΗ ‐ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΔΙΚΤΥΩΝ ΥΔΡΕΥΣΗΣ Δ.Δ. ΛΑΓΚΑΔΙΩΝ το οποίο συμπεριλαμβανόταν στα ενταγμένα ή υπό ένταξη σε κάποιο χρηματοδοτικό πρόγραμμα έργα.

1.1.2.6. ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΑΝΑΣΧΕΤΙΚΩΝ ΦΡΑΓΜΑΤΩΝ ΣΤΑ ΡΕΜΑΤΑ ΜΠΑΛΑΜΠΑΝΑ (ΠΑΡΑΠΟΤΑΜΟΣ ΑΛΦΕΙΟΥ) ΤΗΣ ΤΚ ΑΣΕΑΣ & & ΒΑΘΥΡΕΜΑ ΤΗΣ ΤΚ ΑΡΑΧΑΜΙΤΩΝ το οποίο συμπεριλαμβανόταν στα ενταγμένα ή υπό ένταξη σε κάποιο χρηματοδοτικό πρόγραμμα έργα.

1.1.2.7. ΑΡΔΕΥΣΗ ΚΑΜΠΟΥ ΚΑΡΥΤΑΙΝΑΣ το οποίο συμπεριλαμβανόταν στα αδειοδοτημένα περιβαλλοντικά, σε στάδιο προμελέτης ή οριστικής μελέτης έργα.

1.1.2.8. ΛΙΜΝΟΔΕΞΑΜΕΝΗ ΣΤΗ ΘΕΣΗ ΚΑΜΕΝΙΤΣΑ το οποίο συμπεριλαμβανόταν στα αδειοδοτημένα περιβαλλοντικά, σε στάδιο προμελέτης ή οριστικής μελέτης έργα.

1.1.2.9. ΔΙΚΤΥΑ ΛΙΜΝΟΔΕΞΑΜΕΝΗΣ ΧΡΥΣΟΧΩΡΙΟΥ το οποίο συμπεριλαμβανόταν στα αδειοδοτημένα περιβαλλοντικά, σε στάδιο προμελέτης ή οριστικής μελέτης έργα.

1.1.2.10. ΦΡΑΓΜΑ ΣΤΟΝ ΠΟΤΑΜΟ ΕΛΙΣΣΩΝΑ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΗΣ ΚΟΜΠΟΝΑΣ το οποίο συμπεριλαμβανόταν στα αδειοδοτημένα περιβαλλοντικά, σε στάδιο προμελέτης ή οριστικής μελέτης έργα.

1.1.2.11. ΑΡΔΕΥΤΙΚΟ ΔΑΡΑ το οποίο συμπεριλαμβανόταν στα έργα σε στάδιο αναγνωριστικής μελέτης ή προτάσεις έργων.

1.1.2.12. ΔΙΚΤΥΟ ΤΡΙΠΟΤΑΜΙΑΣ ΓΟΡΤΥΝΙΑΣ το οποίο συμπεριλαμβανόταν στα έργα σε στάδιο αναγνωριστικής μελέτης ή προτάσεις έργων.

1.1.2.13. ΥΔΡΕΥΣΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ ΜΕΘΥΔΡΙΟΥ το οποίο συμπεριλαμβανόταν στα έργα σε στάδιο αναγνωριστικής μελέτης ή προτάσεις έργων.

1.1.2.14. ΛΙΜΝΟΔΕΞΑΜΕΝΗ ΣΤΗ ΘΕΣΗ ΖΩΝΗ ΠΑΛΑΜΑΡΙ το οποίο συμπεριλαμβανόταν στα έργα σε στάδιο αναγνωριστικής μελέτης ή προτάσεις έργων.

1.1.2.15. ΔΙΚΤΥΑ ΛΙΜΝΟΔΕΞΑΜΕΝΗΣ ΖΩΝΗΣ ΠΑΛΑΜΑΡΙΟΥ το οποίο συμπεριλαμβανόταν στα έργα σε στάδιο αναγνωριστικής μελέτης ή προτάσεις έργων.

1.1.2.16. ΑΡΔΕΥΤΙΚΟ ΕΡΓΟ ΔΥΡΡΑΧΙΟΥ το οποίο συμπεριλαμβανόταν στα ενταγμένα ή υπό ένταξη σε κάποιο χρηματοδοτικό πρόγραμμα έργα.

6.2. Έχουν προκριθεί άλλα αρδευτικά έργα πέρα από τα ανωτέρω και σε ποια φάση βρίσκονται;

7. Σε πόσα και ποια από τα αντιπλημμυρικά έργα που έχουν παραδοθεί, εκτελούνται, έχουν προκηρυχθεί ή έστω έχουν ενταχθεί σε προγράμματα χρηματοδότησης από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, το ΕΣΠΑ ή το Εθνικό Σκέλος ΠΔΕ, από τον Ιούλιο του 2019 έχει προβλεφθεί η αποταμίευση νερού για μελλοντική αρδευτική χρήση και πόσα από αυτά είναι ειδικά στον νομό Αρκαδίας;

Ο Ερωτών Βουλευτής

Οδυσσέας Κωνσταντινόπουλος