Βιοπροστασία με τη βοήθεια βομβίνων και μελισσών

Η Βέλγικη ιδιωτική εταιρεία Biobest, πατεντάρισε τη μεθοδολογία "Flying Doctors” ή “Ιπτάμενοι Γιατροί" επί το ελληνικότερο.

Η ιδέα είναι απλή:

Οι μέλισσες και οι βομβίνοι που χρησιμοποιούνται ως μέσα επικονίασης των καλλιεργειών, μπορούν επίσης να μεταφέρουν ένα μικροβιακό σκεύασμα στα φυτά, προκειμένου να ελέγξουν την Φαιά Σήψη ή Μονίλια και άλλες σημαντικές ασθένειες, που προκαλούν τεράστιες απώλειες ετησίως.

Το σύστημα "Flying Doctors", το οποίο έλαβε πολλά βραβεία, είναι έξυπνο:

Αποτελείται από ένα κατοχυρωμένο με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας σύστημα διανομής, με βάση κυρίως τις λειτουργίες των βομβίνων.

Καθώς οι βομβίνοι αφήνουν την κυψέλη τους, περπατούν μέσα από ένα δίσκο γεμάτο με ειδικά παρασκευασμένο μικροβιακό μυκητοκτόνο ή εντομοκτόνο, το οποίο προσκολλάται στα πόδια και το σώμα τους.

Στη συνέχεια παραδίδουν αυτό το προϊόν απευθείας σε κάθε λουλούδι που επισκέπτονται.

Μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε καλλιέργειες φρούτων ή λαχανικών, ωστόσο η εστίαση είναι επί του παρόντος σε ασθένειες που συνδέονται με το λουλούδι, όπως η Μονίλια και έντομα όπως οι Θρίπες.

Το μικροβιακό σκεύασμα που διασπείρεται με αυτόν τον τρόπο, μπορεί να είναι κάποιος ανταγωνιστής ή παρασιτικός μύκητας των προσβολών, χωρίς καμία επίπτωση στην υγεία του καταναλωτή, με αποτέλεσμα η ενέργεια να θεωρείται βιολογική φυτοπροστασία (βιοπροστασία).

Εξ’ ου και η ορολογία βιομυκητοκτόνα και βιοεντομοκτόνα. Δοκιμές σε καλλιέργειες φράουλας και βατόμουρων έχουν δώσει πολύ ενθαρρυντικά αποτελέσματα.

Στόχος είναι αργότερα να αναπτυχθούν πολλά βιολογικά μικροβιακά σκευάσματα, με εφαρμογή σε πλήθος προσβολών από εχθρούς και ασθένειες σε διάφορα καλλιεργούμενα φυτά, ώστε να καταργηθούν εντελώς οι δαπανηροί και επικίνδυνοι για την υγεία και το περιβάλλον κλασικοί ψεκασμοί φυτοπροστασίας, όπως τους γνωρίζουμε σήμερα, τουλάχιστον για το αναφερόμενο στάδιο της άνθισης των φυτών.

Βιοπροστασία με εμβολιασμό βιολογικών παραγόντων ελέγχου των προσβολών, μέσω της διαδικασίας επικονίασης με μέλισσες

Η Καναδέζικη ιδιωτική εταιρεία Bee Vectoring Technologies (BVT) αναπτύσσει επίσης νέες πατενταρισμένες εφαρμογές με τις μέλισσες, τοποθετώντας ένα δίσκο οργανικού φυτοφαρμάκου μέσα σε μια κυψέλη που έχει εκτραφεί για εμπορικούς σκοπούς παραγωγής μελιού.

Η τεχνολογία του BVT που περιγράφεται στο δίπλωμα ευρεσιτεχνίας περιλαμβάνει μια εξειδικευμένη συσκευή για τη θεραπεία φυτών με παράγοντες ελέγχου για τη διαχείριση διαφόρων ασθενειών και παρασίτων και την ενίσχυση της απόδοσης και της ποιότητας των καλλιεργειών.

Τα μέσα ελέγχου στεγάζονται σε αφαιρούμενους δίσκους εντός ενός συστήματος διανομέα που ενσωματώνεται στο καπάκι εμπορικών κυψελών μελισσών.

Το σύστημα BVT είναι συμβατό με τις περισσότερες εμπορικές κυψέλες μελισσών και έχει σχεδιαστεί για να προσφέρει μια ευρεία ποικιλία φυτοπροστατευτικών προϊόντων.

Ένα εξ’ αυτών είναι το BVT-CR7, βιολογικός παράγοντας ελέγχου, ο οποίος αναστέλλει ή εξαλείφει κοινές ασθένειες και παράσιτα σε καλλιέργειες που έχουν επικονιαστεί από τις μέλισσες, όπως οι αμυγδαλιές, οι μηλιές, οι ηλίανθοι και τα πεπόνια.

Στις αρχικές δοκιμές σε ηλίανθο στο Οντάριο, το σύστημα BVT μέσω των μελισσών, παρέδωσε ομοιόμορφα τον παράγοντα βιολογικού ελέγχου BVT-CR7 στην καλλιέργεια και παρήγαγε αύξηση της απόδοσης κατά 31%.

Πρόσθετες εργασίες του 2016 σε ηλίανθους στις ΗΠΑ με BVT-CR7 με τη χρήση μελισσών, έδειξαν αποτελεσματική καταστολή της Σκληρωτίνια (Sclerotinia sclerotiorum), μιας δαπανηρής ασθένειας για τους ηλίανθους, για την οποία δεν υπάρχει επί του παρόντος ικανοποιητική αντιμετώπιση με κάποιο χημικό προστατευτικό διάλυμα.

Γίνονται προσπάθειες να βελτιωθεί περεταίρω το σύστημα και φυσικά δοκιμές, για να διευρυνθεί η χρήση του και σε άλλες καλλιέργειες και παθογόνα.

Βιοπροστασία με τη μέθοδο “Προσέλκυση και Μόλυνση”

Το Πανεπιστήμιο του Wageningen της Ολλανδίας δοκιμάζει τα τελευταία χρόνια τη βιοστρατηγική μέθοδο “Lure and Infect” ή “Προσέλκυση και Μόλυνση” επί το ελληνικότερο, με ικανοποιητικά αποτελέσματα στις θερμοκηπιακές καλλιέργειες προς το παρόν.

Στηρίζεται στη μεθοδολογία του Βιολογικού Ελέγχου των εντόμων με εντομοπαθογόνους μύκητες και έχουν επικεντρώσει κυρίως στην καταπολέμηση της Κηλιδόπτερης δροσόφιλας ή Μύγας της Ασίας (Drosophila suzukii), λόγω του ότι αποτελεί σχετικά νέο εχθρό για την Ευρωπαϊκή ήπειρο, με καταστρεπτικότατα αποτελέσματα στις καλλιέργειες, που εντείνονται χρόνο με το χρόνο.

Δοκιμάστηκε λοιπόν η μέθοδος “Lure and Infect” ή “Προσέλκυση και Μόλυνση”, για τον έλεγχο του πληθυσμού της Drosophila suzukii, με τη χρήση του στελέχους Metarhizium robertsii του εντομοπαθογόνου μύκητα Metarhizium anisopliae.

Η εφαρμογή έγινε με προσέλκυση μέσω του δολωματικού θρεπτικού ελαίου Lurem-TR (μεθυλο-ισονικοτινικό). Επίσης έγινε εφαρμογή και γνωστών εμπορικών εντομοπαθογόνων όπως του Beauveria bassiana και του Isarria fumosorosea, με την ίδια μεθοδολογία.

Τα αποτελέσματα έδειξαν μείωση των πληθυσμών του παθογόνου κατά 94% σε σύγκριση με τους μάρτυρες.

Η άμεση συνέχιση των δοκιμών επικεντρώνεται στην αποτελεσματικότητα του τροφοελκυστικού παράγοντα, ώστε να μολύνεται το σύνολο σχεδόν του πληθυσμού των παθογόνων, με συνδυασμό εντομοπαθογόνων, για σιγουρότερα αποτελέσματα, χωρίς να είναι αναγκαίος ο ψεκασμός αυτών. Έτσι εξαλείφονται τα υπολείμματα ουσιών στους καρπούς και αποφεύγεται η δαπανηρή και ενεργοβόρα ενέργεια των ψεκασμών.

Τα πειράματα συνεχίζονται σε ανοικτούς αγρούς και σε διάφορα στάδια ανάπτυξης της Drosophila suzukii και πριν την έναρξη της ωρίμανσης των καρπών. Φυσικά και σ’ αυτή την περίπτωση ο μακροχρόνιος σχεδιασμός προβλέπει την ανάπτυξη της μεθόδου σε πολλές καλλιέργειες και παθογόνα.

Επίλογος

Αυτές είναι κάποιες από τις νέες σκέψεις, τεχνικές και μεθοδολογίες που δοκιμάζονται στη Βιοπροστασία των καλλιεργούμενων ειδών, με σκεπτικό την ελαχιστοποίηση έως εκμηδένιση των υπολειμμάτων χημικών ουσιών στα αγροτικά προϊόντα που καταναλώνονται.

Υπάρχουν και άλλες ιδέες, σε πιο πρωταρχικά στάδια, χωρίς μέχρι στιγμής να έχουν γίνει δοκιμαστικές εφαρμογές στην πράξη. Αλλά και οι προαναφερόμενες μεθοδολογίες είναι ακόμη στα σπάργανά τους και χρήζουν περισσότερης ανάπτυξης και έρευνας.

Το ενθαρρυντικό από όλα τα παραπάνω είναι ότι η επιστήμη της φυτοπροστασίας άρχισε να κινείται πλέον σε άλλα μονοπάτια, με μεθοδολογίες οικολογικές, που σέβονται το περιβάλλον και τον καταναλωτή, αναγνωρίζοντας το γενικό συμπέρασμα όλων των ιατρικών και περιβαλλοντικών μελετών ότι ξεπεράσαμε κάθε όριο με τη χρήση χημικών παραγόντων.

Γράφει ο : Κωνσταντίνος Καζαντζής - ΕΛ.Γ.Ο. “ΔΗΜΗΤΡΑ” Ινστιτούτο Γενετικής Βελτίωσης και Φυτογενετικών Πόρων Τμήμα Φυλλοβόλων Οπωροφόρων Δένδρων Νάουσας

Πηγή: New AG International Magazine, July 2017, pp. 10-12, blog.farmacon.gr