Το θυμάρι είναι ένα σπουδαίο βότανο, γι’ αυτό ετοιμάσαμε για εσάς έναν πλήρη οδηγό για να το γνωρίσετε και να το βάλετε στην καθημερινότητά σας.
Μπορεί να είναι ένας μικρός θάμνος, όμως το θυμάρι διαθέτει γιγάντιες θεραπευτικές δυνάμεις. Πρόκειται για ένα “μυθικό φυτό” που το συναντάμε στους αρχαίους πολιτισμούς της Μεσογείου να διαδραματίζει πρωταγωνιστικό ρόλο με τις απολυμαντικές και ιαματικές του δράσεις.
Το ίδιο φυτό ακόμη και σήμερα συνεχίζει σθεναρά να δίνει το παρόν στην ελληνική φύση, να την ευωδιάζει και να την ομορφαίνει. Αδιάλειπτα από την αρχαιότητα μέχρι και σήμερα μας ανακουφίζει, μας θεραπεύει, μας αρωματίζει.
Το ταπεινό θυμάρι, που με το άρωμα του ξετρελαίνει τις μέλισσες, είναι συγχρόνως σημαντικά πολύτιμο για την διατροφή και την προστασία της υγείας μας. Ποιά είναι η επίσημη ονομασία για το θυμάρι; Το θυμάρι ή θύμιο είναι αγγειόσπερμο.
Η επιστημονική του ονομασία είναι thymus vulgaris (λατινικά) και ανήκει στην κατηγορία των χειλανθών (labiatae). Ανθίζει από τον Μάιο μέχρι το φθινόπωρο και φύεται σε άγονα εδάφη. Υπάρχουν γύρω στις 100 διαφορετικές ποικιλίες και κάποιες από αυτές είναι καλλωπιστικές και καλλιεργούνται σε κήπους και γλάστρες.
Ποιός είναι ο χαρακτήρας του θυμαριού;
Γεύση: δριμύ, ελαφρώς πικρό
Φύση: θερμό και ξηρό
Το θυμάρι είναι ένας αυτοφυής ανθεκτικός θάμνος, γύρω στα 30cm και φυτρώνει σε φτωχά πετρώδη εδάφη που τα βλέπει ο ήλιος. Η Μεσόγειος είναι γεμάτη από θυμάρι. Το συναντάμε όμως και σε περιοχές της Ασίας και της Β. Αμερικής.
Χαρακτηριστικό στοιχείο του θυμαριού είναι το άρωμά του. Το καλοκαίρι η ελληνική φύση ταυτίζεται με την μυρωδιά του θυμαριού. Οι φίλες μας οι μέλισσες τρελαίνονται γι’ αυτό και τριγυρίζουν τα ροζ ανθάκια του για να φτιάξουν λίγο αργότερα το διάσημο θυμαρίσιο μέλι! Ένα μέλι υψηλής διατροφικής αξίας, ιδιαίτερα δυναμωτικό και πλούσιο σε βιταμίνες.
- Πού χρησιμοποιείται το θυμάρι;
Το φυτό χρησιμοποιείται στην θεραπευτική, την αρωματοποιία, την φαρμακευτική, την κοσμετολογία και φυσικά την μαγειρική. Από τον μικρό θάμνο χρησιμοποιούμε τα άνθη αλλά και τα φύλλα, φρέσκα αλλά και αποξηραμένα.
Το θυμάρι διαθέτει πτητικά έλαια που είναι πλούσια σε τις ιαματικές ιδιότητες. Για αυτές τις ιδιότητες του το φυτό υπήρξε δημοφιλές στους αρχαίους χρόνους.Ήταν γνωστό από την εποχή του Ομήρου σαν σύμβολο δύναμης και ανδρείας, το χρησιμοποιούσαν στην αρχαία Ρώμη για καθαρισμούς και απολυμάνσεις, ήταν μέρος της διατροφής των Σουμέριων και των αρχαίων Αιγυπτίων.
- Ποιά είναι η ετυμολογία της λέξης θυμάρι;
Η λέξη θυμάρι από μόνη της σηματοδοτεί την αξία του μοναδικού αυτού βοτάνου. Προέρχεται ετυμολογικά από το αρχαίο ελληνικό ρήμα “θύω” που μεταξύ άλλων σημαίνει ευωδιάζω. Από την λέξη αυτή προκύπτει και το θυμιάζω και θυμίαμα.
Από την ρίζα της ίδιας λέξης ωστόσο προκύπτει και η λέξη θυμός, η οποία για τους αρχαίους έλληνες είχε μια πολύ ξεχωριστή σημασία. Θυμός σήμαινε ζωτική δύναμη και όχι οργή. Αν η ονομασία του λοιπόν ξεκινά από την ίδια λέξη με την οποία ονομάζουμε τη δύναμη, τη θέληση, την ζωογόνο ορμή, όλοι καταλαβαίνουμε πόσο σημαντικό ήταν το ταπεινό θυμάρι για εκείνους που το βάφτισαν έτσι.
- Πότε και πώς συλλέγουμε το θυμάρι;
Μπορούμε να μαζέψουμε θυμάρι τον Ιούνιο ή στις αρχές του φθινοπώρου μέχρι τον Οκτώβριο. Η βόλτα μας καλό είναι να ξεκινήσει νωρίς το πρωί και θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί στον τρόπο που το συλλέγουμε.
Φροντίζουμε να έχουμε μαζί μας ένα ψαλίδι, ώστε να μπορούμε να κόψουμε τα μέρη του φυτού -τις άκρες δηλαδή- που θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε, χωρίς να χρειαστεί να το τραβήξουμε. Είναι πολύ σημαντικό και εκφράζει έμπρακτα τον σεβασμό μας στη φύση που μας προσφέρει τα δώρα της. Προκειμένου να τα απολαμβάνουμε θα πρέπει και να τα προσέχουμε.
Γι’ αυτό πάντοτε συλλέγουμε οποιοδήποτε άγριο βότανο, όπως το θυμάρι ή την ρίγανη, προσέχοντας να μην το ξεριζώσουμε. Έτσι το φυτό θα μπορέσει να συνεχίσει να αναπτύσσεται και να παράγει άνθη, φύλλα ή καρπούς.
Κόβουμε λοιπόν τις άκρες του θυμαριού με τις ανθισμένες κορυφές και φτιάχνουμε μικρά ματσάκια. Αποξηραίνουμε τα κλαριά κρεμασμένα ανάποδα, σε δροσερό και σκιερό μέρος, που αερίζεται.
- Ποιες ουσίες περιέχει το αιθέριο έλαιο του θυμαριού;
Τα άνθη, τα κλαριά και τα φύλλα του θυμαριού περιέχουν αιθέριο έλαιο σε ποσοστό πάνω από 1%. Τα συστατικά του είναι θυμόλη, καρβακρόλη, λιναλόλη, κυμόλη, βορνεόλη, τανίνη, φλαβονοειδή και πικρές ουσίες.
- Ποιές είναι οι θεραπευτικές ιδιότητες του θυμαριού;
Και τι δεν κάνει το θυμάρι! Εκτός από το να αρωματίζει τα φαγητά μας και να τους προσθέτει γεύση, διαθέτει πλούσιες θεραπευτικές ιδιότητες, αντισηπτική και αντιμικροβιακή δράση.
Αποτελεί ισχυρό όπλο κατά του κρυολογήματος, του βήχα, των λοιμώξεων.
Είναι κυριολεκτικά ένα φυσικό αντισηπτικό και αντιβιοτικό με πολύ καλά αποτελέσματα.
Η σύγχρονη φαρμακολογία και κοσμετολογία το εκμεταλλεύεται με πολύ πρόσφορο τρόπο για να φτιάξει απολυμαντικά και αποχρεμπτικά σκευάσματα και προϊόντα για την ακμή.
Η δράση του είναι πολύ ευεργετική για τα μαλλιά γι’ αυτό και χρησιμοποιείται σε σαμπουάν για την πιτυρίδα και την τριχόπτωση.
Επίσης, με το θυμάρι παρασκευάζονται θεραπευτικά σιρόπια για τον βήχα και σκευάσματα για την δυσπεψία. Βασικό συστατικό του θυμαριού είναι η θυμόλη.
Πρόκειται για ένα εξαιρετικά αποτελεσματικό απολυμαντικό συστατικό που περιέχεται στο αιθέριο έλαιο του φυτού.
Η απολυμαντική δράση της θυμόλης ήταν ο λόγος που το θυμάρι χρησιμοποιήθηκε στο παρελθόν κατά την διάρκεια των μεταδοτικών επιδημιών, όπως αυτή της πανώλης και του τύφου.
Τα πτητικά έλαια του θυμαριού τονώνουν το ανοσοποιητικό σύστημα, λειτουργούν αποχρεμπτικά, έχουν αντιρευματικές και αντιμυκητιακές ιδιότητες.
Η δράση του είναι τόσο αποτελεσματική που οι αρχαίοι Αιγύπτιοι το χρησιμοποιούσαν εκτός από την αρωματοποιία και στην μουμιοποίηση!
Το θυμάρι είναι επίσης ιδιαίτερα δυναμωτικό γιατί είναι πλουσιότατο σε βιταμίνες και μέταλλα.
Ένα ρόφημα θυμαριού μπορεί να μας τονώσει, αλλά και να ανακουφίσει συμπτώματα από παθήσεις, όπως η αρθρίτιδα και η ινομυαλγία.
Ρυθμίζει την αρτηριακή πίεση και αντιμετωπίζει τις φλεγμονές.
Φυσικά λειτουργεί ιδιαίτερα επουλωτικά στον βήχα και στους ερεθισμούς στο λαιμό, τις λοιμώξεις στο στόμα, στις λαρυγγίτιδες και τα κρυολογήματα.
Στην αρχαιότητα το φυτό ήταν αφιερωμένο στην θεά Αφροδίτη, ακριβώς γιατί η τονωτική του δράση συνδέονταν με την ενίσχυση της ερωτικής επιθυμίας.
Πολύ δυναμωτικό ήταν το ποτό που παρασκευάζονταν με το σιγανό βράσιμο θυμαριού, μελιού και σύκων σε νερό ή κρασί.
- Ποιές είναι οι ιαματικές δράσεις και οι χρήσεις του θυμαριού;
-αντιμικροβιακό και αντισηπτικό ειδικά σε παθήσεις του εντέρου
-αντισηπτικό για το δέρμα -βοηθά στην αναστολή της τριχόπτωσης
-λίγες σταγόνες αιθέριου έλαιου μπορούν να χρησιμοποιηθούν μέσα σε νερό για την απολύμανση και τον αρωματισμό του σπιτιού
-είναι πλούσιο σε σίδηρο, ασβέστιο, κάλιο, φολικό οξύ, βιταμίνη Α, βιταμίνες της ομάδας Β, και βιταμίνη C
-περιέχει αιθέρια έλαια, όπως το ροσμαρινικό οξύ (rosmarinic acid) και ουρσολικό οξύ (ursolic acid) τα οποία έχουν αντικαρκινικές ιδιότητες
–αποχρεμπτικό, διαλύει το φλέγμα
-σπασμολυτικό, ανακουφίζει τον βήχα, συνιστάται στη γρίπη
-επουλώνει τις ερεθισμένες αμυγδαλές
-ανακουφίζει το στομάχι από την δυσπεψία
-ανακουφίζει τους ρευματικούς πόνους, την αρθρίτιδα και τις μυϊκές εντάσεις
–καταπραΰνει τον πονόδοντο
-καταπολεμά την οδοντική πλάκα και την ουλίτιδα
-κατευνάζει το στρες -βοηθάει την πνευματική διαύγεια
-ρυθμίζει την αρτηριακή πίεση, δυναμώνει την καρδιά
-λίγες σταγόνες αιθέριο έλαιο στο μπάνιο ξεκουράζουν το σώμα
-ανακουφίζει μώλωπες και τσιμπήματα εντόμων
-το αφέψημά του με μέλι είναι δυναμωτικό
-διευκολύνει την έμμηνο ρύση
-είναι θερμαντικό και με το βάμμα ή το λάδι του μπορούμε να κάνουμε εντριβές
-είναι διουρητικό
-χρησιμοποιείται ως αφέψημα
-βασικό συστατικό στην μαγειρική ως μπαχαρικό για τον αρωματισμό και την γεύση
Βάλτε το θυμάρι στο φλυτζάνι και στο πιάτο σας
- Αν θέλετε να κάνετε ένα αφέψημα θυμαριού μπορείτε να χρησιμοποιήσετε μερικά κλαράκια θυμαριού που θα βαφτίσετε σε ζεστό νερό για λίγα λεπτά προκειμένου να εκχυλίσει όλα του τα στοιχεία.
- Πίνετε ένα φλιτζάνι 3 φορές την ημέρα για μια εβδομάδα.
Μαγειρέψτε καρυκεύοντας τα φαγητά σας με την πλούσια γεύση του θυμαριού. Αρωματίστε ψητά κρέατα και ψάρια, αρτοσκευάσματα, σούπες και σαλάτες. Ταιριάζει πολύ ωραία στις σάλτσες ντομάτας και στις ξυδάτες ελιές.
Για την μαγειρική χρήση θα πρέπει να χρησιμοποιήσετε τα άνθη και τα πράσινα φύλλα θρυμματισμένα.
To φρέσκο θυμάρι δίνει πιο έντονη γεύση, αλλά δεν μπορούμε να το διατηρήσουμε για πολύ χρόνο.
Γι αυτό και χρησιμοποιούμε ξερό θυμάρι σε μικρότερη αναλογία, το οποίο φυλάσσουμε σε καθαρά βάζα που κλείνουν αεροστεγώς.
- Θεραπευτικές συνταγές με θυμάρι
-5 σταγόνες αιθέριο έλαιο στην μπανιέρα μας με χλιαρό νερό και μουλιάζουμε για όσο θέλουμε. Βγαίνουμε ξεκούραστοι και χαλαροί.
-1 σταγόνα αιθέριο έλαιο πάνω στο δόντι αν έχουμε πονόδοντο.
-Ένα κλαράκι θυμαριού κάτω από το μαξιλάρι, μας βάζει για ύπνο ευχάριστα και μας χαρίζει γλυκά όνειρα.
-Μερικές σταγόνες σε κομπρέσες ανακουφίζουν από τα τσιμπήματα των εντόμων.
-Ατμοί θυμαριού ή ψεκασμός με νερό και αιθέριο έλαιο θα απολυμάνει την ατμόσφαιρα του σπιτιού μας και θα μας χαρίσει ευεξία.
-Διάλυμα θυμαριού με σαπούνι θα απολυμάνει τα χέρια και τα αντικείμενα που επιθυμούμε.
-Αν έχετε πονόλαιμο μπορείτε να κάνετε ένα αφέψημα ή να μασάτε θυμάρι.
-Για ανακούφιση από το βήχα κατά τη διάρκεια της ημέρας, προσθέστε σε λάδι αμυγδάλου 20 σταγόνες ευκάλυπτο, 10 σταγόνες δεντρολίβανο και 10 σταγόνες θυμάρι και κάντε μασάζ.
-Για το τριχωτό της κεφαλής και την τριχόπτωση, μπορείτε να βράσετε μισό λίτρο νερού και ένα φλυτζανάκι θυμάρι για δέκα λεπτά και στην συνέχεια να τρίψετε το κεφάλι σας με το υγρό.
-Μπορεί με τον ίδιο τρόπο να χρησιμοποιηθεί προκειμένου να διώξουμε τις ψείρες.
-Δώστε στα παιδιά σας, αλλά φάτε και εσείς το πρωί ή το απόγευμα, μια φέτα ψωμιού με ελαιόλαδο και τριμμένο θυμάρι. Είναι μια κλασική Λιβανέζικη συνταγή για δύναμη και πνευματική διαύγεια!
- Έχει το θυμάρι παρενέργειες;
Το θυμάρι είναι ένα βότανο αρκετά δυνατό γι’ αυτό και δεν θα πρέπει να χρησιμοποιείται συστηματικά για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Η χρήση του μπορεί να προκαλέσει διέγερση της μήτρας και γι’ αυτό θα πρέπει να αποφεύγεται σαν αφέψημα, αλλά και σαν αιθέριο έλαιο, στην εγκυμοσύνη.
Επίσης, όταν χρησιμοποιείται σε πολύ μεγάλες δόσεις μπορεί να διεγείρει τον θυρεοειδή αδένα.
Το αιθέριο έλαιό του είναι αρκετά τοξικό και δεν θα πρέπει να χρησιμοποιείται από το στόμα.
Αν λαμβάνετε κάποια φαρμακευτική αγωγή καλό είναι να συμβουλευτείτε τον θεράποντα ιατρό και πριν αλλάξετε ριζικά τις διατροφικές σας συνήθειες, συμβουλευτείτε έναν επαγγελματία υγείας.
Βιβλιογραφία/ Δικτυογραφία:
-«Πλήρης Οδηγός Φαρμακευτικών βοτάνων, της Εταιρείας Βοτάνων», της Penelope Ody ΜΝΙΜΗ, εκδόσεις Γιαλέλλης -“Βοτανοθεραπείες, το πράσινο φαρμακείο”, του Dr James A. Duke, εκδόσεις Ψυχαλού
-“Αυτογνωσία και Ανθοπεραπεία με τα ιάματα του Bach”, της Φωτεινής Μιχαλάκη- Δερνίκου, εκδόσεις Πύρινος Κόσμος -Σημειώσεις από το μάθημα: «Ελληνικά βότανα», του Κωνστ/νου Γρίβα, Ακαδημία Αρχαίας Ελληνικής και Παραδοσιακής Κινέζικης Ιατρικής, www.akadimia.gr
–https://www.ethnopharmacology.gr/index.php/9-ekdiloseis/38-to-thymari
–http://mediplantepirus.med.uoi.gr/pharmacology/plant_details.php?id=15
–https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%98%CF%85%CE%BC%CE%AC%CF%81%CE%B9
ekriti.gr
