Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η εξέλιξη των εξαγωγών οίνου διαχρονικά αλλά και σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος, ανά χώρα και ανά προορισμό την Ευρωπαϊκή Ένωση ή τις Τρίτες Χώρες.

Διαφορετική είναι η εικόνα σε κάθε αγορά ξεχωριστά, μη υπακούοντας σε γενικευμένες αιτιάσεις, αφήνοντας στο παρελθόν την επίδραση των επιπτώσεων της πανδημίας covid 19, γεγονός που για τα έτη 2020, 2021 επίδρασε αρνητικά, προκαλώντας μια συνολική μείωση των εξαγωγών οίνου, μέχρι το 2023. Το 2024 παρατηρείται ανομοιογένεια στα μεγέθη που αφορούν την ΕΕ και τις Τρίτες Χώρες με τις τελευταίες να διατηρούν θετικό πρόσημο.

Ανά προορισμό, όσον αφορά τις αποστολές ελληνικών οίνων στην ΕΕ και τις εξαγωγές οίνων σε Τρίτες Χώρες, η ανάλυση των προσωρινών δεδομένων της ΕΛΣΤΑΤ από την ΚΕΟΣΟΕ ,διαμορφώνει την παρακάτω εικόνα:

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ

Κατ’ αρχάς η πρώτη πεντάδα των χωρών εξαγωγής ελληνικών οίνων στην Ε.Ε. (46.517.581 €) αντιπροσωπεύει το 86,97% των συνολικών εξαγωγών σε αξία για το 2024 (53.487.991€) και αφορά κατά σειρά ως προς την αξία τις Γερμανία, Κύπρο, Γαλλία, Κάτω Χώρες και Βέλγιο.

Αναλυτικότερα ανά χώρα προορισμού στην ΕΕ οι κύριες χώρες αποστολών ελληνικών οίνων παρουσιάζουν την εικόνα που ακολουθεί:

Γερμανία

Υποχώρηση παρατηρείται στις επιδόσεις της πρώτης εξαγωγικής αγοράς για το ελληνικό κρασί (49,6%/2024 των εξαγωγών στην Ε.Ε. σε αξία), αφού καταγράφεται μείωση το 2024 έναντι του 2023 σε αξία κατά 8,11% (28.875.761 €/2023 – 26.532.571 €/2024), ενώ επίσης μείωση  κατά 9,24% παρατηρείται στις εξαγόμενες ποσότητες (10.643.087 kg/2023 – 9.660.143 kg/2024). Αντίθετα αύξηση κατά 1,23% καταγράφεται στην εξαγόμενη μέση τιμή πώλησης (2,71 €/kg/2023 – 2,75 €/kg/2024) το 2024.

Η σύγκριση με το μέσο όρο 5ετίας καταδεικνύει και φέτος επιβράδυνση σε σύγκριση με τα προηγούμενα έτη στο ρυθμό των αποστελλόμενων ελληνικών οίνων σε αξία     κατά -8,26%, αλλά και αντίστοιχη μείωση σε ποσότητα κατά 20,52%. Αντίθετα η μέση τιμή πώλησης παραδόσεων οίνων, καταγράφει αύξηση κατά 14,76% γεγονός που απεικονίζει τη συνεχιζόμενη αύξηση μέσης τιμής την προηγούμενη 5ετία.

Να επισημανθεί ότι μείωση εξαγωγών στην γερμανική αγορά παρατηρείται για δεύτερη συνεχή χρονιά αφού τα μεγέθη αξίας και ποσότητας ήταν αρνητικά ως ποσοστά και το 2023 έναντι του 2022 (-5,6% σε αξία και -11,26% σε ποσότητα).

Κύπρος

Σταθερά πλέον δεύτερη η αγορά της Κύπρου συνεχίζει την ανοδική της πορεία και  αποτελεί έτσι όπως εξελίσσεται σημαντικότατο εξαγωγικό προορισμό για το ελληνικό κρασί, αφού και φέτος κατατάσσεται ψηλά σε επίπεδο ΕΕ.

Ενδεικτική είναι η εξέλιξη των μεγεθών σε αξία των αποστελλόμενων οίνων στη χώρα αυτή, αφού η ποσοστιαία μεταβολή του 2024 έναντι του 2023 σε αξία καταγράφεται στο +11,07% (7.973.793 €/2023 – 8.856.841 €/2024), ενώ η αντίστοιχη μεταβολή (σε αξία) του μέσου όρου 5ετίας ανέρχεται σε +35,64%, ποσοστό που απεικονίζει τη σταθερή ανοδική πορεία σε αξία στην αγορά αυτή. Σημαντικά αυξημένη είναι επίσης η μέση τιμή πώλησης αποστολών οίνου κατά 8,82%  σε σχέση με το 2023 (4,17 €/kg/2023 – 4,53 €/kg/2024).

Οι μεταβολές σε ποσότητα εξαγόμενου οίνου σε kg το 2022 είχαν ακολουθήσει στο παρελθόν  αυξητική πορεία .Το 2024  έναντι του 2023 παρουσιάζει αύξηση κατά 2,07% (1.914.348 kg/2023 – 1.953.977 kg/2024), ενώ η σύγκριση του 2023 με το μέσο όρο 5ετίας, εμφανίζει ότι οι αποστελλόμενες ποσότητες οίνου στην Κύπρο είναι αυξημένες μόνο κατά 3,54%.

Γαλλία

Υποχώρηση των ενδοκοινοτικών παραδόσεων τόσο σε αξία όσο και σε ποσότητα παρουσιάζουν τα μεγέθη για την αγορά της Γαλλίας.

Οι αποστολές ελληνικών οίνων σε αξία παρουσίασαν μείωση κατά 15,55% το 2024 έναντι του 2023 (6.639.666 €/2023 – 5.607.196 €/2024, μείωση κατά 20,39% σε ποσότητα (3.211.097 kg/2023 – 2.556.499 kg/2024), ενώ αύξηση παρατηρείται στη μέση τιμή πώλησης οίνων κατά 6,07% (2,07 €/kg 2023 – 2,19 €/kg 2024).

Με βραδύτερους αυξητικούς ρυθμούς απεικονίζεται η μεταβολή των μεγεθών σε σύγκριση με την προηγούμενη 5ετία, αφού το 2024 σε σύγκριση με την 5ετία 2019 – 2023 παρουσίαζε αύξηση της τάξης του 12,67% σε αξία, αλλά μείωση κατά 1,96% σε ποσότητα. Η μέση τιμή μονάδος ανά kg αυξήθηκε ελαφρά κατά 0,22% (ΜΟ 5ετίας: 2,00 €/kg – 2024: 2,19 €/kg)

Οι υπόλοιπες χώρες που ακολουθούν και πλασάρονται ως κύριες εξαγωγικές αγορές ανάλογα με την αξία ενδοκοινοτικών παραδόσεων στην Ε.Ε. παρουσιάζουν την παρακάτω εικόνα:

Κάτω χώρες

Βέλγιο

ΤΡΙΤΕΣ ΧΩΡΕΣ

Οι κύριοι προορισμοί  εξαγωγής (ΗΠΑ, Καναδάς, Ηνωμένο Βασίλειο, Αυστραλία), ελληνικών οίνων σε αξία  με εκτός Ε.Ε. προορισμό, δηλαδή με προορισμό τις Τρίτες Χώρες, αντιπροσωπεύουν το 2024 το 82,92% (37.001.550 €) των συνολικών ελληνικών εξαγωγών σε αξία προς Τρίτες Χώρες (44.623.748 €).

Αναλυτικότερα:

Η.Π.Α.

Η αγορά με την πιο δυναμική ανάπτυξη παγκόσμια, αλλά και τον πιο έντονο ανταγωνισμό, παρουσιάζει θετικό πρόσημο στις εξαγωγικές επιδόσεις που σημειώθηκαν στο πρόσφατο παρελθόν και το 2024. Για το ελληνικό κρασί  ορθώς παραμένει πρώτη επιλογή ως χώρα στόχος του ελληνικού τομέα οίνου, όσον αφορά τις Τρίτες Χώρες.

Σύμφωνα με τον παραπάνω πίνακα αύξηση κατά 12,37% παρουσιάζουν οι ελληνικές εξαγωγές οίνων σε αξία στις Η.Π.Α. το 2024 έναντι του 2023 (16.895.886 €/2023 – 18.986.621 €/2024).

Ανάλογη αλλά μικρότερη αύξηση παρουσιάζεται και στις εξαγόμενες ποσότητες οίνων το 2024 έναντι του 2023 κατά 8,26% (2.494.199 kg/2023 – 2.700.115 kg/2024), ενώ αξιοσημείωτη επίσης αύξηση παρατηρείται στη μέση τιμή πώλησης εξαγόμενων οίνων το 2024 έναντι του 2023 κατά 3,80% (6,77 €/kg/2023 – 7,03 €/kg/2024).

Τα ίδια μεγέθη το 2024 συγκρινόμενα με το μέσο όρο 5ετίας 2019–2023 συνεχίζουν να παρουσιάζουν αυξητική τάση.

Σε αξία καταγράφεται διαχρονική μέση αύξηση 5ετίας κατά 34,04%, σε ποσότητα καταγράφεται επίσης αύξηση κατά 13,50%, ενώ η μεταβολή της μέσης τιμής πώλησης καταγράφει αύξηση σε σύγκριση με το μέσο όρο 5ετίας, που ανέρχεται σε 19,42% και απεικονίζει τη δυναμική ανόδου των τιμών της προηγούμενης 5ετίας, αλλά και επιτυγχάνει το στόχο της αύξησης της αντιλαμβανόμενης αξίας του ελληνικού κρασιού.

Αναμφίβολα πρόκειται για την πιο δυναμική (μαζί με τον Καναδά και το Ην. Βασίλειο) αγορά εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης, για το ελληνικό κρασί, αφού παρουσιάζει χαρακτηριστικά ώριμης αγοράς.

Καναδάς

Ο Καναδάς όπως και οι Η.Π.Α. παρουσίασε αύξηση των αντίστοιχων εξαγωγικών μεγεθών το 2024. Να σημειωθεί ότι ακόμη και κατά την διάρκεια της πανδημίας το έτος 2020 παρατηρήθηκε αύξηση των μεγεθών.

Η ανοδική πορεία των εξαγωγών συνεχίστηκε και το 2024 αφού το έτος που πέρασε παρουσιάζει αύξηση στην αξία εξαγωγών οίνου έναντι του 2023 κατά 10,24% (8.719.301 €/2023 – 9.612.113 €/2024), ενώ αύξηση επίσης καταγράφεται στις εξαγόμενες ποσότητες κατά 4,38% (1.545.934 kg/2023 – 1.613.601 kg/2024). Εξαιτίας των ανωτέρω μεταβολών, αύξηση παρουσιάζει και η μέση τιμή πώλησης κατά 5,62% (5,64 €/kg/2023 – 5,96 €/kg/2024).

Ανάλογη εικόνα παρουσιάζει και η διαχρονική τάση των μεγεθών που προκύπτει μέσω της σύγκρισής τους με το μέσο όρο της προηγούμενης 5ετίας.

Δηλαδή σε αξία η αύξηση σε σχέση με το μέσο όρο της προηγούμενης 5ετίας καταγράφεται στο +29,30%, σε ποσότητα η αύξηση ανέρχεται στο 11,51%, ενώ η μέση τιμή πώλησης έχει αυξηθεί κατά 16,25%.

ΗΝΩΜΕΝΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ

Το Η.Β. για τρίτη χρονιά μετά τον χαρακτηρισμό του ως τρίτη Χώρα, πλασάρεται στην πρώτη τριάδα χωρών υποδοχής ελληνικών κρασιών.

Σε επίπεδο μεταβολής εξαγωγικών μεγεθών, οι εξαγωγικές επιδόσεις στο ΗΒ χωρίς να είναι εντυπωσιακές, δείχνουν να σταθεροποιούνται.

Σε αξία το 2024 έναντι του 2023, η αύξηση καταγράφεται στο +1,09% (2023: 7.017.702 € - 2024: 7.093.995 €), σε ποσότητα όμως μειώνονται κατά 7,20% (2023: 1.690.213 kg – 2022: 1.568.479 kg) και κατά συνέπεια αύξηση παρατηρείται και στη μεταβολή της μέσης τιμής εξαγωγής, κατά 8,93% (2023: 4,15 €/kg – 2024: 4,52 €/kg), γεγονός που υποδηλώνει την εξαγωγή ακριβότερων οίνων

Τέλος την αυξητική τάση επιβεβαιώνει και η σύγκριση του 2024 με το Μ.Ο. 5ετίας αφού θετικά πρόσημα καταγράφονται σε αξία (+34,67%), σε ποσότητα (+10,77%) και σε μέση τιμή μονάδος (+24,66%).

Η επαναπροσέγγιση της αγοράς του ΗΒ ξεκίνησε με μια ιδιαίτερη δυναμική και διαφαίνεται, σταθεροποίηση αυτής της ανοδικής πορείας για το ελληνικό κρασί.

Ακολουθεί η συνοπτική παρουσίαση ανάλογων μεγεθών στις σημαντικότερες για το ελληνικό κρασί από άποψη αξίας Τρίτες Χώρες:

AΥΣΤΡΑΛΙΑ

ΕΛΒΕΤΙΑ

ΝΟΡΒΗΓΙΑ

KINA

ΙΑΠΩΝΙΑ

Ακολουθούν πίνακες των χωρών εξαγωγής των ελληνικών οίνων για το 2024 ανάλογα με τον προορισμό σε ΕΕ και Τρίτες Χώρες:

Εξαιτίας της χαμηλής οινοπαραγωγής της περιόδου 2023/2024 (1.376.700 hl), οι εξαγωγές το 2024, αντιπροσώπευσαν το 18,28% σε σχέση με τους παραγόμενους οίνους στην Ελλάδα.

Η CoffeeIslandέλαβετην πιστοποίηση ETHOS GOLD, που απονέμεται από το CSR HELLAS και την EUROCERT. Η απόδοση του Σήματος, επιβεβαιώνει ότι η εταιρία λειτουργεί με αφοσίωση και υπευθυνότητα, θέτοντας τον πήχη ψηλά στην εταιρική κοινωνική ευθύνη, τη διαφάνεια και τη βιώσιμη ανάπτυξη.

Η πιστοποίηση ETHOS GOLD δεν είναι απλά ένας τίτλος – είναι η απόδειξη ότι κάθε επιλογή, κάθε δράση και κάθε εμπειρία καφέ που προσφέρει η CoffeeIsland βασίζεται σε ισχυρές αξίες όπως ο σεβασμός, η δέσμευση στην αειφορία, η ηθική επιχειρηματικότητα και η ενεργή υποστήριξη των τοπικών κοινωνιών.

Η αξιολόγηση διενεργείται, ετησίως, βάσει ενός ειδικού ερωτηματολογίου, με βασικούς πυλώνες: τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τα δικαιώματα εργαζομένων, τις ασφαλείς συνθήκες εργασίας, την ποιότητα εξυπηρέτησης του πελάτη καθώς και τις στρατηγικές πρωτοβουλίες για τη βιωσιμότητα.

Η CoffeeIsland δεν σταματά να εξελίσσεται, να επενδύει στη βιωσιμότητα και να διαμορφώνει ένα καλύτερο μέλλον για τον καφέ, τους ανθρώπους και τον πλανήτη! Η πιστοποίηση ETHOS GOLD αποτελεί κινητήριο δύναμη για ακόμα περισσότερες πρωτοβουλίες με θετικό αντίκτυπο.

Σχετικά με την CoffeeIsland

Ξεκινώντας πριν από 25 χρόνια από την Πάτρα με όραμα να κατακτήσει τον κόσμο του καφέ, σήμερα η CoffeeIsland είναι μια παγκόσμια κοινότητα ανθρώπων με αφοσίωση όχι μόνο στον καφέ, αλλά και σε κάθε ιδέα που κάνει την καθημερινότητα μας πιο όμορφη, βιώσιμη και ποιοτική.

Με  426 καταστήματα σε 50 νομούς και 92 πόλεις της Ελλάδας, καθώς και πάνω από 60 σημεία στο εξωτερικό (Κύπρος, Λονδίνο, Ελβετία, Ρουμανία, Ισπανία, Καναδάς, Αίγυπτος, Ντουμπάι, Βουλγαρία, Χονγκ-Κονγκ, Γαλλία & Ινδία), σε 4 ηπείρους, η CoffeeIsland συνδυάζει την επιχειρηματική της ανάπτυξη με την υποστήριξη των τοπικών κοινωνιών. Μέσω της Direct Trade συνεργασίας με παραγωγούς καφέ, επεξεργάζεται 1.900 τόνους καφέ ετησίως στις ιδιόκτητες εγκαταστάσεις της.

Απασχολεί 206 εργαζόμενους πλήρους απασχόλησης και συνεργάζεται με περισσότερους από 390 επιχειρηματίες μέσω του συστήματος δικαιόχρησης, ενώ στοσύνολο του δικτύουτης διατηρούνται πάνω από 4.600 θέσεις εργασίας. Συνεισφέρει φορολογικά στην εθνική οικονομία, επιστρέφει αξία στην ελληνική κοινωνία και δίνει ευκαιρίες ανάπτυξης σε 1.200 συνεργαζόμενες ελληνικές εταιρείες-προμηθευτές.

Η CoffeeIsland, με δέσμευση στη βιώσιμη ανάπτυξηκαι τη βελτίωση της κοινωνικής ευημερίας, είναι η πρώτη ελληνική αλυσίδα καφεστίασης πουδημοσιεύειESGReportγια τα έτη 2022-2023. Με οδηγούς τους στρατηγικούς πυλώνες: Άνθρωπος, Περιβάλλον, Προϊόν παραμένει αφοσιωμένη στο όραμά της για ένα καλύτερο Αύριο.

Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφθείτε το https://corporate.coffeeisland.gr

OniCommunications: ΆννηΚαραγκιουλέ,Head of Press Office and Public Relations | Τ: 212 000 3300 | Μ: 6944562025 | Ε: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.

Coffee Island: ΒένιαΡάπτη, Senior Communications & Digital Marketing Supervisor | Τ: 2610643679 | Μ: 6976824335 | Ε: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.

Από τη Διεύθυνση Κτηνιατρικής – Τμήμα Υγείας Ζώων και Κτηνιατρικής Αντίληψης, Φαρμάκων και Εφαρμογών της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας ανακοινώνονται τα εξής σχετικά με τη γρίπη των πτηνών:    

          “Σας ενημερώνουμε ότι στο πλαίσιο του προγράμματος επιζωοτιολογικής διερεύνησης της Γρίπης των Πτηνών στις 5 Μαρτίου 2025 επιβεβαιώθηκε η παρουσία ιού της γρίπης των πτηνών (υπότυπος H5Ν1) σε νεκρό αργυροπελεκάνο που συλλέχθηκε από το νότιο τμήμα της Λίμνης Κερκίνης κοντά στον Λιθότοπο στην Π.Ε. Σερρών. Λόγω  της κυκλοφορίας ιών της γρίπης των πτηνών στην άγρια ορνιθοπανίδα της χώρας (επιβεβαίωση σε νεκρούς αργυροπελεκάνους στις λίμνες Μικρή Πρέσπα και Χειμαδίτιδα της Π.Ε. Φλώρινας) για την αποτροπή μόλυνσης των εκτρεφόμενων πουλερικών λόγω του αυξημένου κινδύνου κατά την τρέχουσα χρονική περίοδο, είναι αναγκαία η εφαρμογή μέτρων βιοασφάλειας στις εκτροφές.

         Επισημαίνεται πως στην υπ’ αρ. 258971/26-8-2008 (Β΄ 1785) Απόφαση του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων «Θέσπιση μέτρων βιοασφάλειας για τη γρίπη των πτηνών», όπως αυτή έχει τροποποιηθεί και ισχύει, προβλέπεται, μεταξύ άλλων, η απαγόρευση διατήρησης των πουλερικών (οικόσιτων, ελεύθερης βοσκής, βιολογικής εκτροφής κ.λπ.):

α) σε ανοιχτούς χώρους (προαύλια, αυλές, αγρούς κ.λπ.) εκτροφών σε περιοχές της χώρας που βρίσκονται σε απόσταση μικρότερη των 2 χιλιομέτρων από υγροβιότοπους, ποταμούς, λίμνες και κάθε είδους υδατοσυλλογές.

β) σε μη περιφραγμένους χώρους σε όλη την επικράτεια της χώρας.

         Με βάση τις οδηγίες του ΥΠ.Α.Α.Τ., αναφέρεται ότι στις περιοχές της χώρας που δεν είναι υποχρεωτικός ο εγκλεισμός των πουλερικών, συνιστάται η διατήρησή τους σε κλειστούς ή καλυμμένους χώρους, τουλάχιστον μέχρι τα μέσα Μαΐου.

         Επίσης, θα πρέπει να τηρούνται οι κανόνες για την ασφαλή διαχείριση κρέατος, αυγών και παραγώγων των εκτρεφόμενων πτηνών ή ζώων .

         Υπενθυμίζεται ότι η γρίπη των πτηνών είναι μια λοιμώδης ιογενής νόσος υποχρεωτικής δηλώσεως. Σε περιπτώσεις αυξημένης νοσηρότητας ή θνησιμότητας των πουλερικών, οι κάτοχοί τους υποχρεούνται να ενημερώνουν άμεσα τις κτηνιατρικές αρχές για να ληφθούν τα απαραίτητα δείγματα. Σημειωτέον ότι το τελευταίο διάστημα καταγράφηκαν ανά την υφήλιο και αυξημένα περιστατικά μετάδοσης του ιού σε θηλαστικά (π.χ. μηρυκαστικά, μινγκ, αιλουροειδή).

         Οι λοιπές υπηρεσίες και ιδιωτικοί φορείς που έρχονται σε άμεση και συχνή επαφή με άγρια πτηνά (δασικοί υπάλληλοι, κυνηγοί, ομοσπονδιακοί θηροφύλακες, ορνιθολογικές οργανώσεις, κέντρα περίθαλψης, φορείς διαχείρισης κ.λπ.), θα συμβάλλουν στην εφαρμογή του προγράμματος επιζωοτιολογικής διερεύνησης της Γρίπης των Πτηνών, είτε ενημερώνοντας τις οικείες κτηνιατρικές αρχές σε περιπτώσεις εύρεσης νεκρών ή ημιθανών πτηνών που ανήκουν σε είδη υψηλού κινδύνου, είτε συλλέγοντας και παραδίδοντάς τα σε αυτές. Σε κάθε περίπτωση, πριν την όποια διαδικασία συλλογής και παράδοσης θα πρέπει να έχει προηγηθεί επικοινωνία με τις τοπικές κτηνιατρικές αρχές και τα κτηνιατρικά εργαστήρια του ΥΠ.Α.Α.Τ., προκειμένου να δοθούν οι κατάλληλες οδηγίες λαμβάνοντας υπόψη όλα τα απαραίτητα μέτρα ατομικής προστασίας (γάντια μιας χρήσης, καθαρισμός και αντισηψία χεριών), ακολουθώντας τις σχετικές οδηγίες του ΕΟΔΥ.

         Πληροφορίες για γρίπη των πτηνών όσον αφορά το κοινό, γενικές οδηγίες προφύλαξης και συστάσεις για τους πτηνοτρόφους και τους κτηνοτρόφους παρατίθενται αναλυτικά στην ιστοσελίδα του ΕΟΔΥ

https://eody.gov.gr/disease/gripi-ton-ptinon

         Τέλος, συνιστάται από το Υπουργείο Υγείας, «οι επαγγελματίες που συγκαταλέγονται στις ομάδες υψηλού κινδύνου, όπως κτηνίατροι, πτηνοτρόφοι, χοιροτρόφοι, εκτροφείς γουνοφόρων ζώων, σφαγείς, να εμβολιαστούν κατά της εποχικής γρίπης, ως μέτρο μείωσης της πιθανότητας ανασυνδυασμού και ανάδυσης ενός νέου πανδημικού στελέχους»”.