Ας ξεκινήσουμε με τον προσδιορισμό κάποιων βασικών εννοιών:

✓ Ορυκτό: Τα ανόργανα άλατα, όπως το νάτριο, το κάλιο, το ασβέστιο, το χλωριούχο, το φωσφορικό, το θειικό, κλπ. Έτσι ονομάζονται επειδή είναι (ή αρχικά) αποκτήθηκαν με εξόρυξη. Δεν είναι απαραίτητα φυσικά.

✓ Οργανικό: Χημικώς, είναι μια ουσία που περιέχει άνθρακα στο μόριο (με εξαίρεση τα ανθρακικά και το κυανιούχο άλας). Οι ουσίες ζωικής και φυτικής προέλευσης είναι οργανικές. Δεν είναι απαραίτητα φυσικό.

✓ Ανόργανο: Δεν είναι οργανικό. Είναι ορυκτό και δεν είναι απαραίτητα φυσικό.

✓ Φυσικό: Υφίσταται ή παράγεται στη φύση. Η ουσιαστική του σημασία είναι πως δεν έχει δημιουργηθεί/παρασκευαστεί από τον άνθρωπο.

✓ Συνθετικό: Έχει παρασκευασθεί από τον άνθρωπο, δεν είναι φυσικό. Είναι τεχνητό ή κατασκευασμένο.

Ας δούμε τη σημασία των παραπάνω όρων στον γεωργικό τομέα ειδικά.

Οι ρίζες των φυτών μπορούν να είναι επιλεκτικές σε ποιά στοιχεία αφήνουν να περνούν μέσα από τις κυτταρικές μεμβράνες και στο ίδιο το φυτό. Είναι ένα σύστημα που αποτελείται από πολλά συστατικά που λειτουργούν επιτρέποντας την πρόσβαση για όλα τα στοιχεία μικρότερα από ένα συγκεκριμένο μέγεθος με διάχυση. Μετακινώντας ενεργά πολύ ειδικά μόρια, όπως νιτρικά ή μεγαλύτερα μεμονωμένα στοιχεία ή με άλλες ποικίλες μεθόδους. Τα ορυκτά στοιχεία είναι αυτά που θα σπάσουν και θα είναι διαθέσιμα γρηγορότερα από οτιδήποτε άλλο.

Όλα τα στοιχεία, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων που εφαρμόζονται οργανικά, πρέπει να υπάρχουν ως ένα μόνο στοιχείο για να διασχίσουν ένα κύτταρο (εξαιρουμένων των ειδικών μορίων). Τα οργανικά συστατικά είναι ακόμα πιο πολύπλοκα μόρια που απαιτούν ακόμη μεγαλύτερη διάσπαση για να είναι αφομοιώσιμα από τα φυτά.

Βάσει των παραπάνω, τα συνθετικά ανόργανα λιπάσματα θα αντιδράσουν ταχύτερα και μπορούν να ελεγχθούν με μεγαλύτερη ακρίβεια. Διατίθενται σε πολλούς συνδυασμούς όπως το νιτρικό αμμώνιο, το νιτρικό ασβέστιο, το θειικό κάλιο ή το φωσφορικό κάλιο, τα ιόντα που διαχωρίζονται στο διάλυμα και το φυτό μπορεί να τα αναλάβει.

Δυστυχώς, όταν τα φυτά τροφοδοτούνται με ανεπιθύμητα συστατικά όπως το Μολυβδαινικό νάτριο ή όταν το «εξορυγμένο» υλικό δεν είναι καθαρό, τότε προκαλούνται διάφορα προβλήματα. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τα βαρέα μέταλλα.

Αυτά τα ανεπιθύμητα στοιχεία μπορούν είτε να εναποτεθούν στο μέσο προκαλώντας προβλήματα αλατότητας και τοξικότητας, είτε μπορούν να περάσουν στο φυτό που πρόκειται να εναποτεθεί στα κυτταρικά κενοτόπια όπου παραμένουν μέχρι να καταναλωθούν από τον τελικό χρήστη ή να αποικοδομηθούν στο έδαφος.

Η έννοια του «οργανικού»

Ο όρος οργανικός ή βιολογικός περιλαμβάνει δύο βασικές ιδέες.

Το πρώτο αφορά στο υλικό όπως στην πηγή αζώτου η οποία είναι ένα οργανικό μόριο που περιέχει άνθρακα και το δεύτερο αφορά στο τελικό προϊόν, φυτό ή καρπό το οποίο συγκομίζεται ή χρησιμοποιείται.

Τα οργανικά συστατικά αναγνωρίζονται ως συνθετικά ή φυσικά, είτε είναι κατασκευασμένοι είτε όχι.

Όταν αναφερόμαστε σε ένα λίπασμα για παράδειγμα, τυπικά είναι το άζωτο που έχει επεξεργαστεί και οτιδήποτε άλλο είναι τυχαίο. Το φυσικό οργανικό άζωτο παρέχεται από ολόκληρα συστατικά και παράγωγα ζώντων οργανισμών, ζωικών ή φυτικών. Τέτοια συστατικά είναι η κοπριά, τα φυτικά υπολείμματα κ.α. Αυτά απαιτούν από τους οργανισμούς να ολοκληρώσουν τη διάσπαση, έτσι ώστε και αυτοί να είναι παρόντες και το άζωτο να καθίσταται αργά διαθέσιμο.

Το συνθετικό οργανικό άζωτο περιλαμβάνει ενώσεις όπως ουρία ή φορμαλδεΰδη ουρίας (UF) που απελευθερώνεται με βάση τα μικρόβια, τη θερμοκρασία, το pΗ ή άλλες συνθήκες του μέσου. Αυτό το άζωτο είναι διαθέσιμο αρκετά γρήγορα, αν και πρέπει πρώτα να διασπαστεί. Υπάρχουν πλεονεκτήματα σε οποιοδήποτε από αυτά και τα μειονεκτήματα.

Όσο ταχύτερα διαθέσιμα είναι τα θρεπτικά συστατικά, τόσο λιγότερο χρόνο θα είναι διαθέσιμα για το φυτό και τόσο μεγαλύτερη θα είναι η πιθανότητα καψίματος.

Βάσει των παραπάνω, μόνο επιλέγοντας προσεκτικά το καταλληλότερο υλικό τροφοδοσίας για την αποσύνθεση, την επιλογή των σωστών μικροβίων για τη διάσπαση της τροφής που προστίθεται στο έδαφος και με τη μηχανική επεξεργασία της οδού αποσύνθεσης μπορεί ένα οργανικό λίπασμα, να περιέχει συγκεκριμένη, πραγματική και γνωστή θρεπτική αξία.

Εάν η προσθήκη άλλων κύριων θρεπτικών συστατικών είναι απαραίτητη για την ολοκλήρωση του προϊόντος θρέψης τότε αυτά θα πρέπει να προστεθούν στο μίγμα αζώτου ή να προστεθούν ξεχωριστά στο μέσο ανάπτυξης της καλλιέργειας. Χρησιμοποιώντας ένα μίγμα φυτικών και ζωικών συστατικών που παράγονται φυσικά το τελικό προϊόν θα περιέχει σε ικανοποιητικό βαθμό όλα τα απαραίτητα θρεπτικά, αλλά όχι 100%. Ένας καλλιεργητής που τροφοδοτεί με 100% οργανικά συστατικά την καλλιέργειά του, δε θα μεγιστοποιήσει ποτέ τις αποδόσεις.

Για παράδειγμα, ορισμένα συστατικά όπως το ασβέστιο χρειάζονται σε μεγάλες ποσότητες αλλά καταναλώνονται στη διαδικασία αποικοδόμησης.

Για να υπάρξουν σωστές αναλογίες στο θρεπτικό μίγμα, θα πρέπει να προστεθούν οι έξτρα ποσότητες με φυσικά διαθέσιμα στοιχεία όπως το ανθρακικό ασβέστιο (ασβέστη) ή το φωσφορικό ασβέστιο.

Ωστόσο, το υλικό δεν μπορεί πλέον να χαρακτηριστεί ως «οργανικό» αλλά είναι πλέον «φυσικό και οργανικό».

Τι ακριβώς όμως πρέπει να γνωρίζει ένας υποψήφιος οργανικός καλλιεργητής;

Έτσι, κατανοούμε ότι ο όρος βιολογικό σημαίνει πολλά πράγματα μαζί, καθώς επίσης και ο όρος φυσικό, και όμως και τα δύο μπορούν να χρησιμοποιηθούν ταυτόχρονα για την επίτευξη καλύτερων αποτελεσμάτων.

Τι ακριβώς όμως πρέπει να κάνει ένας καλλιεργητής;

Ένας καλλιεργητής πρέπει πρώτα να καταλάβει μερικά σημαντικά σημεία:

Η χρήση φυσικών οργανικών συστατικών απαιτεί το κατάλληλο ριζικό περιβάλλον που περιέχει τους  ωφέλιμους μικροοργανισμούς που είναι απαραίτητοι για τη διάσπαση των οργανικών συστατικών καθώς επίσης και τις φυσικές συνθήκες θερμοκρασίας,υγρασίας και pH οι οποίες θα επηρεάσουν τη διαδικασία και θα πρέπει να ληφθούν υπόψη.

Οι οργανικές καλλιέργειες δεν απαιτούν μόνο το κατάλληλο λίπασμα άλλα το κάθε συστατικό του λιπάσματος θα πρέπει να πληροί συγκεκριμένα πρότυπα.

Οι χρησιμοποιούμενοι σπόροι ή μοσχεύματα πρέπει να προέρχονται από «οργανικό» απόθεμα, ο έλεγχος των παρασίτων πρέπει να γίνεται από 100% φυσικές ενώσειςπροερχόμενες από φυτά ή ζώα. (Αυτό εγείρει την ερώτηση εάν η καλλιέργεια υπό τεχνητό φωτισμό είναι τελικά οργανική).

Τα υλικά που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή συστατικών οργανικών συστημάτων πρέπει επίσης να είναι οργανικά. Για παράδειγμα, εάν χρησιμοποιούνται φυτικά εκχυλίσματα, τότε τα φυτά πρέπει να έχουν παραχθεί "Φυσικά" και "Οργανικά" επίσης.

Oι βιολογικές καλλιέργειες επίσης απαιτούν χρόνο. Τι σημαίνει αυτό;

Τα υλικά των οργανικών λιπασμάτων απαιτούν κάποιο χρόνο για να διασπαστούν αρκετά ώστε να καλύψουν τις ανάγκες των φυτών. Μπορεί να είναι μια μακρά διαδικασία με δεκάδες διαδικασίες που απαιτούνται για να προσληφθεί ένα οργανικό συστατικό από ένα κυτταρικό τοίχωμα και να το μετατρέψει τελικά σε ένα διαθέσιμο στοιχείο ή ειδικό μόριο όπως το νιτρικό άλας.

Όσον αφορά τώρα στη βιολογική θρέψη, απαραίτητοι είναι οι ωφέλιμοι οργανισμοί οι οποίοι θα πρέπει να εγκατασταθούν στο έδαφος για να μπορέσουν να χρησιμοποιηθούν τα οργανικά συστατικά. Απαιτούνται οι κατάλληλοι οργανισμοί που τροφοδοτούν τις ακατέργαστες πρωτεΐνες ή άλλα συστατικά, έπειτα άλλοι οργανισμοί για να ταΐσουν αυτά τα απόβλητα, και τελικά κάποιοι άλλοι μέχρις ότου η ένωση πάρει την κατάλληλη μορφή που μπορεί να χρησιμοποιηθεί από το φυτό.

Όλα αυτά πρέπει να εμφανιστούν στη ριζική ζώνη και σε ένα κατάλληλο μέσο ανάπτυξης, σε μία οργανική βάση με τις κατάλληλες αποθήκες οργανικών συστατικών.

Η καλύτερη τροφή που μπορεί να  χρησιμοποιηθεί θα είναι αυτή που είναι όσο το δυνατόν πιο κοντά στο τελικό στάδιο της διάσπασης. Η υγρή κομπόστα είναι ένα καλό παράδειγμα το οποίο και προσεγγίζει κατά πολύ το τελικό και επιθυμητό αποτέλεσμα, ωστόσο όλα είναι διαφορετικά και θα τείνουν να ποικίλουν ανάλογα με τις εποχιακές μεταβολές της θερμοκρασίας (ή οποιουδήποτε άλλου εξωτερικού παράγοντα).

Σε έναν τέλειο κόσμο βιολογικής γεωργίας, τα υλικά που θα χρησιμοποιούνταν δε θα περιείχαν τίποτα άλλο πέραν των μικροβίων. Ευσεβής σκέψη αλλά ίσως εφικτή με μελλοντικές τεχνολογίες.

Πηγή:blog.farmacon.gr