Καρποί κακάο: Γνωρίζεις για τα ευεργετικά οφέλη στην υγεία μας

Το κακαόδεντρο ευδοκιμεί σε τροπικά κλίματα με πολύ υγρασία και ζέστη. Από τη στιγμή που φυτεύεται χρειάζονται τέσσερα χρόνια για να αποδώσει καρπούς και το ύψος του φτάνει τα 6 με 8 μέτρα. Κατά μέσο όρο το κάθε δέντρο παράγει 20-30 καρπούς από τους οποίους προκύπτουν 2 κιλά κόκκοι κακάο. Είχε υψηλή αξία, όμοια με του χρυσού για αυτό και οι καρποί του προσφέρονταν στους θεούς και τους βασιλιάδες ή τους χρησιμοποιούσαν και ως μέσο εμπορικών συναλλαγών. Το ρόφημα που έφτιαχναν το έπιναν ζεστό και θεωρούσαν ότι ήταν το καλύτερο και πιο δυναμωτικό φάρμακο για κάθε ασθένεια. Το κακάο ήρθε στην Ευρώπη τον 16ο αιώνα και συγκεκριμένα στην Ισπανία από τον Hernando Cortés. Τον 19ο αιώνα παρασκευάστηκε η πρώτη στερεά μορφή σοκολάτας στη Μεγάλη Βρετανία. 

Τα ευεργετικά οφέλη του

Η χρήση του κακάου για τα ευεργετικά οφέλη του στην υγεία χρονολογείται τουλάχιστον για 3.000 χρόνια. Η ωφέλιμη δράση του προέρχεται από την υψηλή περιεκτικότητα του σε φλαβονοειδή, κυρίως της επικατεχίνης, (φλαβονοειδές που βρίσκεται σε ορισμένα φυτά, μεταξύ αυτών και στο κακαόδεντρο) και σε πολυφαινόλες. Τα φλαβονοειδή και οι πολυφαινόλες είναι ενώσεις που βρίσκονται στη φύση και συναντώνται ευρέως σε φυτά, φυτικά τρόφιμα και ποτά. Δρουν ως αντιοξειδωτικά καταστρέφοντας τις βλαπτικές «ελεύθερες ρίζες» που φυσιολογικά παράγονται στα κύτταρα του οργανισμού, μειώνοντας έτσι τη διαδικασία εκφυλισμού και γήρανσης. Πολλές μελέτες έχουν αναδείξει ότι η τακτική κατανάλωση τροφίμων πλούσια σε φλαβονοειδή, όπως φρούτων και λαχανικών, μειώνει το κίνδυνο εμφάνισης χρόνιων νοσημάτων όπως καρκίνου, στεφανιαίας νόσου, εγκεφαλικού επεισοδίου.
Ιδιαίτερο επιστημονικό ενδιαφέρον υπάρχει για τα φλαβονοειδή του κακάου και την επίδραση τους στη λειτουργία της καρδίας. Δρουν προστατευτικά στη καρδιαγγειακή λειτουργία μέσων κάποιων μηχανισμών, οι οποίοι δε συνδέονται μόνο με την αντιοξειδωτική δράση τους:

• Παρεμποδίζουν τη οξείδωση της LDL-χοληστερόλης («κακή» χοληστερόλη) από τις ελεύθερες ρίζες, μια διαδικασία που θα συνέβαλλε στο σχηματισμό αθηρωματικής πλάκας στα αγγεία.
• Ρυθμίζουν τη συστολή των μικρών αγγείων, που συμβάλλει στην υψηλή πίεση του αίματος.
• Παρεμποδίζουν τα αιμοπετάλια (κύτταρα του αίματος) να συσσωρεύονται, η αυξημένη συγκέντρωση των οποίων συνδέεται με τη δημιουργία θρόμβων και πιθανώς εμπλέκεται στην ανάπτυξη αθηρωματικών βλαβών. Η δράση τους είναι παρόμοια της ασπιρίνης.

Άλλες ευεργετικές δράσεις των φλαιβονοειδών του κακάου αφορούν τη προστασία από χρόνιες ασθένειες, όπως ο καρκίνος και ασθένειες που σχετίζονται με φλεγμονές ή μειωμένη ανοσολογική λειτουργία. Επιπλέον, η κατανάλωση κακάου διεγείρει την έκκριση ενδορφίνων από τον εγκέφαλο, οι οποίες βελτιώνουν τη ψυχική διάθεση καθώς και την έκκριση σερετονίνης, ουσία με αντικαταθλιπτική δράση.

Πρόσφατες μελέτες, συγκρίνοντας το κακάο με άλλα ροφήματα, έδειξαν ότι το κακάο έχει υψηλότερη αντιοξειδωτική δράση (η περιεκτικότητα του κακάου σε φαινολικές ενώσεις και φλαβονοειδή). Συγκεκριμένα 1 φλιτζάνι κακάο έχει πενταπλάσια αντιοξειδωτική δράση από 1 φλιτζάνι μαύρο τσάι, τριπλάσια από το πράσινο τσάι και διπλάσια από 1 ποτήρι κόκκινο κρασί.

Πως μπορούμε να το καταναλώσουμε

Η κατανάλωση ενός ροφήματος κακάου (χωρίς προσθήκη ζάχαρης και με χρήση γάλατος χαμηλό σε λιπαρά) μπορεί να αποτελέσει μια υγιεινή και διαιτητική επιλογή, όταν υπάρχει η επιθυμία για γλυκό, γιατί δεν περιέχει ζάχαρη ή βούτυρο που συνήθως είναι αναπόφευκτα συστατικά των περισσότερων γλυκών. Όμως, δε θα πρέπει να γίνεται υπερβολική κατανάλωση του, καθώς έχει υψηλή θερμιδική αξία (15 g σκόνη κακάου έχει περίπου 47 kcal) και μπορεί να προκαλέσει αύξηση της ημερήσιας ενεργειακής πρόληψής, και τελικά αύξηση του βάρους.

Κακάο και Σοκολάτα

Πολλές φορές συγχέεται το κακάο με τη σοκολάτα. Στη πραγματικότητα, όμως, είναι διαφορετικά προϊόντα. Η σοκολάτα είναι ένα μείγμα λίπους και ζάχαρης και τα όποια ευεργετικά οφέλη έχει αποδίδονται αποκλειστικά στο ποσοστό κακάου που περιέχει, ενώ το κακάο είναι το συστατικό των σπόρων του κακαόδεντρου. Αναλυτικά:

1.  Η μαύρη σοκολάτα ή «σοκολάτα υγείας» όπως αποκαλείται αρκετές φορές, είναι η σοκολάτα με την υψηλότερη περιεκτικότητα σε κακάο, η οποία μπορεί να κυμαίνεται από 50% έως 99%.
2. Η σοκολάτα γάλακτος έχει χαμηλή περιεκτικότητα σε κακάο μεταξύ του 10% έως 30% και περιέχει γάλα σε σκόνη.
3. Η λευκή σοκολάτα είναι φτιαγμένη από φυτικό λίπος, ζάχαρη, γάλα, βανίλια και σε κάποιες περιπτώσεις από βούτυρο κακάο. Ουσιαστικά, δηλαδή, δε περιέχει καμία ποσότητα κακάου.

Άρα, αν κάποιος είναι λάτρης της σοκολάτας, αλλά θέλει να προσφύγει σε μια πιο υγιεινή επιλογή, η μαύρη σοκολάτα με υψηλή περιεκτικότητα σε κακάο είναι η ιδανική λύση. Η θερμιδική της αξία είναι παρόμοια (10-30 θερμίδες λιγότερες) με τις υπόλοιπες σοκολάτες και ίσως η πιο πικρή γεύση της να μην είναι το ίδιο ευχάριστη και απολαυστική, ωστόσο είναι αυτή με τα περισσότερα ευεργετικά οφέλη για την υγεία.

Πηγή:analuseto.gr