Τα ακρόδρυα, και συγκεκριμένα το φιστίκι και το καρύδι, αποτελούν το 6% των Πειραματικών Αγροτεμαχίων στο πλαίσιο του Έργου «Γεωργία με Ευφυΐα» - Ψηφιακός Μετασχηματισμός του Γεωργικού Τομέα, το οποίο υλοποιείται από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων, με αναδόχους την εταιρεία NEUROPUBLIC, τον Όμιλο ΟΤΕ και τη διαφημιστική ΣΚΑΡΜΟΥΤΣΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ.

Η πανελλαδική δομή του «Γεωργία με Ευφυΐα», η οποία έχει ήδη εγκατασταθεί σε όλες τις Περιφέρειες της χώρας περιλαμβάνει συνοπτικά:

• 3.000 υποστηρικτικούς Σταθμούς Συλλογής Δεδομένων (ΣΣΔ) που έχουν ήδη εγκατασταθεί σε όλη τη χώρα

• 50 ΣΣΔ επαυξημένης ακρίβειας

• 15 Κέντρα Διανομής και Υποστήριξης σε όλες τις Περιφέρειες

• 50 Πειραματικά Αγροτεμάχια όπου διεξάγονται πειράματα λίπανσης, φυτοπροστασίας, άρδευσης σε 21 διαφορετικές καλλιέργειες  

• 50 Συστήματα μη Επανδρωμένων Αεροσκαφών (ΣμηΕΑ)

• Υπολογιστική Υποδομή (Κυβερνητικό Νέφος) και Υπηρεσίες Επεξεργασίας Δορυφορικών Δεδομένων – Υπηρεσίες Ανάκαμψης από Καταστροφές. 

Ο ρόλος των ακρόδρυων στο Έργο

Τα ακρόδρυα αφορούν μια οικογένεια καλλιεργειών που δεν θα μπορούσαν να λείπουν από τα πειραματικά αγροτεμάχια αυτού του εμβληματικού Έργου. Επιλέχθηκαν το φιστίκι και το καρύδι για τους εξής λόγους: το πρώτο έχει τις καλύτερες προοπτικές, καθώς είναι υψηλής ποιότητας και παραγωγικότητας, όταν αρδεύεται και καλλιεργείται εντατικά, ενώ το δεύτερο φυτεύεται πολύ σε όλες τις περιοχές της Ελλάδας και τα φυτοπροστατευτικά του προβλήματα, είναι συγκεκριμένα και διαχειρίσιμα από τους γεωπόνους.

Ποια είναι τα χαρακτηριστικά τους και γιατί παρουσιάζουν ενδιαφέρον;

• Πειραματικό φιστικιάς - Αίγινα
  Το πειραματικό αγροτεμάχιο φιστικιάς στην Αίγινα αφορά ποικιλία Αιγίνης και είναι έκτασης 9 στρεμμάτων. Το παραγόμενο προϊόν προορίζεται για γενική χρήση. Το σύστημα φύτευσης είναι γραμμικό και στο αγροτεμάχιο αριθμούνται 350 παραγωγικά δέντρα, με ελεύθερο σχήμα μόρφωσης. Τέλος, η μέση ηλικία των δέντρων είναι πάνω από 100 έτη.

• Πειραματικό καρυδιάς - Τρίκαλα
  Το πειραματικό αγροτεμάχιο καρυδιάς στα Τρίκαλα αφορά την ποικιλία Chandler και είναι έκτασης 54 στρεμμάτων. Το παραγόμενο προϊόν προορίζεται για επιτραπέζια χρήση. Το σύστημα φύτευσης είναι γραμμικό και στο αγροτεμάχιο αριθμούνται 1.040 παραγωγικά δέντρα, με σχήμα μόρφωσης «Κυπελλοειδές», ενώ η μέση ηλικία των δέντρων είναι τα 6 έτη.

• Πειραματικό φιστικιάς - Φθιώτιδα
  Το πειραματικό αγροτεμάχιο φιστικιάς στη Φθιώτιδα αφορά ποικιλία Αιγίνης και είναι έκτασης 11,5 στρεμμάτων. Το παραγόμενο προϊόν προορίζεται για γενική χρήση. Το σύστημα φύτευσης είναι γραμμικό και στο αγροτεμάχιο αριθμούνται 225 παραγωγικά δέντρα, με σχήμα μόρφωσης «Κυπελλοειδές». Τέλος, η μέση ηλικία των δέντρων είναι τα 9 έτη.

Στοιχεία για την παραγωγή των καλλιεργειών

Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της ΕΛΣΤΑΤ, το 2022 παρήχθησαν 54,8 χιλιάδες τόνοι καρύδια, τα οποία αντιστοιχούν στο 0,3% της συνολικής παραγωγής γεωργικών προϊόντων εκείνης της χρονιάς. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι σε σχέση με το 2021, η παραγωγή στα καρύδια ήταν μεγαλύτερη κατά περίπου 5 χιλιάδες τόνους. Όσον αφορά την καλλιεργούμενη έκταση, το 2022 οι καλλιέργειες καρυδιάς καταλάμβαναν έκταση 163 χιλιάδων στρεμμάτων ή το 0,6% της συνολικής καλλιεργούμενης έκτασης. Συγκριτικά με το 2021, η καλλιεργούμενες εκτάσεις καρυδιάς αυξήθηκαν κατά περίπου 6 χιλιάδες στρέμματα. Όσον αφορά το φιστίκι Αιγίνης, στην Ελλάδα καλλιεργούνται 29 χιλιάδες στρέμματα, με μια παραγωγή της τάξης των 2,7 χιλιάδων τόνων.

Ποια είναι τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν & ποιες οι ανάγκες τους;

Στόχος των πειραματικών αγροτεμαχίων είναι η προσαρμογή αλγοριθμικών μοντέλων ευφυούς άρδευσης, θρέψης και φυτοπροστασίας στις ιδιαιτερότητες κάθε συνδυασμού καλλιέργειας – περιοχής μέσα από τη συλλογή και την επεξεργασία δεδομένων από το κάθε αγροτεμάχιο ξεχωριστά. Τα μοντέλα αποτελούν μια προσομοίωση της κατάστασης και του μικροκλίματος που επικρατεί στα αγροτεμάχια αυτά και κατά συνέπεια η χρήση τους επιτυγχάνει τη βελτιστοποίηση των εισροών (νερό, λιπάσματα, φυτοπροστατευτικά προϊόντα) και την αποφυγή υπερβολικής ή ελλιπούς χρήσης των παραπάνω πόρων.

Σχετικά με υδατικές ανάγκες των καλλιεργειών των ακρόδρυων, αυτές έχουν εκτιμηθεί στα 508 m³/στρέμμα ανά αρδευτική περίοδο για τη περιοχή της Αττικής (Αίγινα), 474 m³/στρέμμα για την Ανατολική Στερεά Ελλάδα (Φθιώτιδα) και 394 m³/στρέμμα για τη περιοχή της Θεσσαλίας (Τρίκαλα) αντίστοιχα.

Οι καλλιέργειες των ακρόδρυων πλήττονται επίσης σημαντικά από διάφορους εχθρούς και ασθένειες. Κυριότεροι εχθροί αποτελούν η καρπόκαψα και το ευρύτομο, ενώ οι κυριότερες ασθένειες που τα προσβάλλουν είναι η βακτηρίωση της καρυδιάς, η ανθράκωση της καρυδιάς και η σεπτορίωση της φιστικιάς. Στα πειραματικά αγροτεμάχια καρυδιάς που συμμετέχουν στο έργο επιλέχθηκε η μελέτη της καρπόκαψας ενώ στα αντίστοιχα πειραματικά φιστικιάς, η σεπτορίωση.

Πώς ευνοούνται από το Έργο;

Σημαντικά θα είναι τα οφέλη για τους παραγωγούς στα πειραματικά αγροτεμάχια από τις μετρήσεις από το πεδίο και από τη χρήση της υπηρεσίας των επιστημονικών αλγορίθμων όσων αφορά την άρδευση, τη φυτοπροστασία και τη θρέψη. Η χρήση του συστήματος αναμένεται να φέρει μείωση στο κόστος παραγωγής, με ποιοτικότερα προϊόντα και ταυτόχρονα αύξηση της παραγόμενης ποσότητας. Επιπρόσθετα, το περιβαλλοντικό αποτύπωμα θα είναι μειωμένο λόγω των στοχευμένων επεμβάσεων από τη χρήση φυτοπροστατευτικών προϊόντων – λιπασμάτων αλλά και την αποφυγή της σπατάλης του αρδευτικού νερού. Τέλος, οι παραγωγοί θα εκπαιδευτούν στη χρήση νέων τεχνολογιών, την εφαρμογή βέλτιστων καλλιεργητικών μεθόδων, την τήρηση των κανόνων και των υποχρεώσεων απέναντι στους καταναλωτές και τη νέα ΚΑΠ.

Οι ενδιαφερόμενοι παραγωγοί μπορούν να ενημερωθούν σχετικά με τη διαδικασία, τα οφέλη και τις δυνατότητες που τους παρέχει το εν λόγω Έργο, από την ιστοσελίδα https://digiagro.gr. Όσοι συμμετέχουν, έχοντας εγκαταστήσει Σταθμό Συλλογής Δεδομένων σε αγροτεμάχιό τους, θα έχουν εξατομικευμένη πρόσβαση στα δεδομένα του μετά την ολοκλήρωση των απαραίτητων διαδικασιών.

Ένα εμβληματικό έργο με πολλαπλά οφέλη

Οι γεωργικοί συνεταιρισμοί και τα μέλη τους θα αποκομίσουν ιδιαίτερα οφέλη από το  Έργο «Γεωργία με Ευφυΐα». Τα δεδομένα που συλλέγονται από τους Σταθμούς Συλλογής Δεδομένων, τους παρέχουν κρίσιμες πληροφορίες για τη βελτιστοποίηση της παραγωγής και την ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των γεωργικών δραστηριοτήτων. Συνολικά το Έργο προωθεί μια καινοτόμο προσέγγιση στη γεωργική διαχείριση, με επίκεντρο τη συλλογή και ανάλυση μεγάλου όγκου δεδομένων, επιτρέπουν την ακριβή παρακολούθηση σε συγκεκριμένες γεωγραφικές περιοχές αλλά και καλλιέργειες όπως τα ακρόδρυα, και βοηθούν τους παραγωγούς να λαμβάνουν τεκμηριωμένες αποφάσεις σχετικά με τη χρήση φυτοπροστατευτικών προϊόντων, λιπασμάτων και άλλων εισροών. Ως αποτέλεσμα, το κόστος παραγωγής μειώνεται και η ποιότητα των προϊόντων βελτιώνεται.

Το Έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0» με τη χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης – NextGenerationEU