Κοινωνικό μέρισμα: Νέα ανατροπή - Τα τρία σενάρια

Με δύσκολη εξίσωση εξελίσσεται η διάθεση του επιπλέον διαθέσιμου δημοσιονομικού χώρου τον Δεκέμβριο και είναι ανοικτά όλα τα σενάρια ακόμη και για κίνηση-έκπληξη, με εφάπαξ μείωση φόρου, που θα δουν αμέσως στην τσέπη τους και οι ψηφοφόροι της μεσαίας τάξης. Σύμφωνα με Έθνος της Κυριακής, αφενός η κυβέρνηση θέλει να διαφοροποιηθεί από τη λογική ΣΥΡΙΖΑ και των έκτακτων χριστουγεννιάτικων μποναμάδων και να περάσει στη λογική παρεμβάσεων με πιο μόνιμα, διαρθρωτικά χαρακτηριστικά.

Αφετέρου ο ΣΥΡΙΖΑ προεκλογικά μοίρασε ένα πολύ υψηλό ποσό κυρίως στους συνταξιούχους, περιορίζοντας δραστικά τα περιθώρια του φετινού έξτρα δημοσιονομικού χώρου για τα «δώρα» του Δεκεμβρίου. Την ίδια ώρα όμως, εν όψει και του νέου φορολογικού νομοσχεδίου που κατατίθεται στη Βουλή την ερχόμενη εβδομάδα, εντείνεται η κριτική προς την κυβέρνηση πως σημαντικό μέρος της μεσαίας τάξης λίγο έως ελάχιστα θα επωφεληθεί, παρότι είναι εκείνοι που σήκωσαν το μεγάλο βάρος τα προηγούμενα χρόνια.

Κοστολογημένα σενάρια για το πού θα κατευθυνθούν περίπου 400 εκατ. ευρώ, τα οποία υπό προϋποθέσεις θεωρείται πως θα μπορούσαν να είναι διαθέσιμα φέτος από τον προϋπολογισμό για νέες παροχές και ελαφρύνσεις, βρίσκονται ήδη στο τραπέζι.

Ομως το ακριβές ύψος των ποσών που θα διατεθούν -που θα πρέπει να φέρει και τη σύμφωνη γνώμη των θεσμών και επ’ αυτού θα είναι κρίσιμο το όποιο feedback λάβει η Αθήνα στην αυριανή συνεδρίαση του EWG- αλλά και η αρχιτεκτονική του νέου μερίσματος πρόκειται να «κλειδώσουν» μέχρι τις αρχές Δεκεμβρίου -ίσως και μετά το Eurogroup στις 4 Δεκεμβρίου- από τον πρωθυπουργό. Μεταξύ των σεναρίων που φέρεται να έχουν εξεταστεί για να ισχύσουν μεμονωμένα ή/και συνδυαστικά, χωρίς όμως να έχει «κλειδώσει» ακόμη καμία οριστική απόφαση, είναι:

1. Η περικοπή ενός φόρου ή μέρους μιας εισφοράς, για παράδειγμα της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης, που επιβάρυναν και επιβαρύνουν όσους έχουν εισοδήματα πάνω από 12.000 ευρώ. Εδώ θα μπορούσαν να εξεταστούν, πέραν μιας εφάπαξ μείωσης της εισφοράς αλληλεγγύης, η μη καταβολή του φόρου εισοδήματος που παρακρατείται σε μηνιαία βάση από μισθούς και συντάξεις τον Δεκέμβριο ή παρεμβάσεις στο τέλος επιτηδεύματος. Πρόκειται βέβαια για μια δύσκολη άσκηση από τεχνικής άποψης, η οποία όμως θα είχε ξεκάθαρη στόχευση και στην τσέπη των μεσαίων εισοδημάτων.
2. Στο πλαίσιο της επιλογής της κυβέρνησης τα νέα ποσά να διατεθούν με διαφορετική στόχευση και φιλοσοφία, θα μπορούσαν να προκριθούν σενάρια για παροχή πρόσθετης οικονομικής στήριξης σε επιλεγμένες ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες, όπως είναι για παράδειγμα οι μονογονεϊκές οικογένειες, οι άνεργοι με παιδιά κ.ά., και να δοθούν επιπλέον αυξήσεις στο Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης.
3. Να διατεθούν κονδύλια για την ενίσχυση υποδομών κοινωνικού χαρακτήρα που είτε είναι υποχρηματοδοτούμενες σε σχέση με τις ανάγκες που πρέπει να καλύψουν ή χρειάζονται αναβάθμιση. Η ηγεσία του οικονομικού επιτελείου, η μόνη που μπορεί να πει με ασφάλεια ότι «λεφτά υπάρχουν» αλλά και να προτείνει κοστολογημένες παρεμβάσεις, κρατά ερμητικά κλειστά τα χαρτιά της για τους «τυχερούς» του Δεκεμβρίου, επιλέγοντας στρατηγική χαμηλών τόνων. Κορυφαία στελέχη του οικονομικού επιτελείου τονίζουν πως πρέπει να υπάρξει πλήρης εικόνα της πορείας των φορολογικών εσόδων στο ενδεκάμηνο, της συνολικής εκτέλεσης του προϋπολογισμού και των τελικών υποχρεώσεων που θα προκύψουν, και να υπάρξει σίγουρα ένα επαρκές απόθεμα ασφαλείας προτού να είναι σε θέση να υποστηρίξει με ασφάλεια τελικές εισηγήσεις. Πρέπει επίσης να σημειωθεί πως από τον διαθέσιμο δημοσιονομικό χώρο θα καλυφθεί μέρος των υποχρεώσεων των ΥΚΩ προς τη ΔΕΗ, συνολικού ύψους 150 εκατ. ευρώ, αλλά και θα εξασφαλιστεί μαξιλάρι ασφαλείας σίγουρα άνω των 100 εκατ. ευρώ. Πρέπει επίσης να σημειωθεί πως μέρος των φετινών διαθέσιμων ποσών από το υπερπλεόνασμα, περίπου 50 εκατ. ευρώ, θα πάει στα νησιά του Αιγαίου στο πλαίσιο της διαχείρισης του Μεταναστευτικού για τη βελτίωση δομών και υποδομών. Συνεκτιμώντας όλες αυτές τις παραμέτρους αλλά και νέα έρευνα επισκόπησης δαπανών που «τρέχει» στο Γενικό Λογιστήριο, θα προκύψει και το διαθέσιμο τελικό ποσό για έξτρα πρωτοβουλίες και το ποιες από αυτές είναι ρεαλιστικό και ασφαλές να προκριθούν.