H ελπίδα διδάσκεται: Πώς να κάνετε πιο αισιόδοξα και ευτυχισμένα τα παιδιά σας

Μία πανδημία που άλλαξε τις συνήθειες, η βία με όπλα και η κλιματική αλλαγή, αποτελούν γεγονότα που επηρεάζουν τα παιδιά, αναφέρει η ψυχολόγος Michele Borda, που εργάζεται στην εκπαίδευση. 

«Είναι δύσκολο να σταματήσεις να σκέφτεσαι άσχημα πράγματα», της είπε πρόσφατα μια 11χρονη. «Μερικές φορές ανησυχώ μήπως ξυπνήσω».

Η ψυχολόγος αναφέρει ότι χωρίς τα κατάλληλα εργαλεία, η απελπισία μπορεί να εισχωρήσει στην ψυχή των παιδιών, επηρεάζοντας τη συνολική ευημερία τους. Η ελπίδα είναι αυτό που τους δίνει ενέργεια να παραμείνουν ψυχικά δυνατά σε δύσκολες στιγμές και είναι αυτό που τα κάνει να ξεχωρίζουν από αυτά που τα παρατάνε εύκολα.

Έρευνες δείχνουν ότι η αισιοδοξία μπορεί να μειώσει σημαντικά το άγχος και την κατάθλιψη της παιδικής ηλικίας. Τα αισιόδοξα παιδιά έχουν μια εσωτερική αίσθηση ελέγχου. Θεωρούν τις προκλήσεις και τα εμπόδια ως προσωρινά και μπορούν να τα ξεπεράσουν, επομένως είναι πιο πιθανό να επιτύχουν στη ζωή τους και να βοηθήσουν και άλλους.

Συστήνει λοιπόν εννέα τρόπους που υποστηρίζονται από την επιστήμη και οι οποίοι μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά να διατηρήσουν την ελπίδα, ειδικά σε δύσκολες στιγμές:

1. Σταματήστε αμέσως την αρνητικότητα

Η αβάσιμη απαισιοδοξία υποσκάπτει την ελπίδα, γι’ αυτό είναι σημαντικό να βοηθάμε τα παιδιά να αντιληφθούν την αρνητικότητα πριν γίνει συνήθεια. Αναπτύξτε έναν ιδιωτικό κωδικό για να σηματοδοτήσει «αυτό είναι ένα αρνητικό σχόλιο», όπως να τραβάτε το αυτί σας. Στη συνέχεια, ενθαρρύνετέ τα να διακόψουν τις αρνητικές σκέψεις.

2. Χρησιμοποιήστε ελπιδοφόρες έννοιες

Οι λέξεις έχουν μεγάλη δύναμη. Βοηθήστε το παιδί σας να αναπτύξει αισιόδοξες έννοιες, όπως «Το κατάλαβα αυτό!», «Πάντα υπάρχει αύριο» ή «Θα είμαι εντάξει», τις οποίες θα χρησιμοποιεί σε δύσκολες στιγμές. Στη συνέχεια, διδάξτε τα να χρησιμοποιούν αυτές τις φράσεις για να μειώσουν την απαισιοδοξία.

Η ίδια η ψυχολόγος σημειώνει ότι πάντα έλεγε στα παιδιά της την φράση «Έχω ό,τι χρειάζεται!», την οποία την χρησιμοποιούν και τώρα ως ενήλικες. 

3. Διδάξτε το brainstorming

Τα αισιόδοξα παιδιά δεν αποφεύγουν τα προβλήματα γιατί έμαθαν ότι τα προβλήματα μπορούν να λυθούν.

Εξηγήστε στο παιδί σας: «Το κόλπο για να ξεκολλήσει είναι να σκεφθείς λύσεις». Στη συνέχεια, διδάξτε έναν καταιγισμό ιδεών με την εξής σειρά: σκέψου, πες το πρόβλημά σου, ρώτησε «Τι άλλο μπορώ να κάνω;», ανέφερε όσα θα μπορούσες να κάνεις για να λύσεις το πρόβλημα, αποφάσισε την καλύτερη επιλογή και κάνε το.

4. Μοιραστείτε αισιόδοξα νέα

Τα αισιόδοξα παιδιά ακούν ελπιδοφόρες ιστορίες. Τα βίαια μέσα μπορούν να δημιουργήσουν μια άποψη για τον κόσμο ότι είναι άθλιος, τρομακτικός και επικίνδυνος. Τα αισιόδοξα νέα όμως κρατούν ζωντανή την ελπίδα των παιδιών.

Αναζητήστε εμπνευσμένες ειδήσεις για να μοιραστείτε με τα παιδιά σας από καιρό σε καιρό. Δημιουργήστε μια ανασκόπηση πριν τον ύπνο με τις καλές στιγμές της ημέρας για να βοηθήσετε τα παιδιά σας να δουν τη φωτεινή πλευρά της ζωής.

5. Ρωτήστε «τι θα γινόταν αν;»

Τα απαισιόδοξα παιδιά σκέφτονται συχνά «αρνητικές πιθανότητες», κάτι που απομακρύνει την ελπίδα. Τα αισιόδοξα όμως μαθαίνουν να αξιολογούν με ακρίβεια. Όταν το παιδί σας μοιράζεται μια αμφιβολία, να θέτετε ερωτήσεις του τύπου «τι θα γινόταν αν» για να σκεφτείτε τα πιθανά αποτελέσματα πιο ρεαλιστικά.

6. Γιορτάστε τις μικρές επιτυχίες

Η επαναλαμβανόμενη αποτυχία αυξάνει την απελπισία, αλλά η αναγνώριση έστω και μιας μικρής επιτυχίας ενισχύει την ελπίδα. Επαναπροσδιορίστε την «επιτυχία» ως κέρδος: μια μικρή βελτίωση σε σχέση με την προηγούμενη απόδοση λόγω μεγαλύτερης προσπάθειας. Στη συνέχεια, βοηθήστε το παιδί σας να αναγνωρίσει προσωπικά οφέλη.

7. Ενισχύστε την αυτοπεποίθηση

Τα παιδιά που αισθάνονται απελπισία δυσκολεύονται να υποστηρίξουν ή να διεκδικήσουν κάτι. Η μαθησιακή διεκδίκηση, η οποία είναι το μέσο σημείο μεταξύ παθητικότητας και επιθετικότητας, αυξάνει την ελπίδα και την πρακτικότητα.

Η γλώσσα του σώματος έχει επίσης σημασία. Διδάξτε τα βασικά της γλώσσας του σώματος με αυτοπεποίθηση: «Το να κρατάς το κεφάλι ψηλά σε βοηθά να δείχνεις σίγουρος. Να κοιτάτε πάντα τον άλλον στα μάτια».

8. Δημιουργήστε τελετουργίες ευγνωμοσύνης

Τα αισιόδοξα παιδιά είναι ευγνώμονες. Μελέτη διαπίστωσε ότι οι άνθρωποι που εκφράζουν την ευγνωμοσύνη τους ανοικτά, αισθάνονται πιο αισιόδοξοι για τη ζωή τους σε μόλις 10 εβδομάδες.

Δημιουργείστε κάποιες συνήθειες, για παράδειγμα στη διάρκεια του γεύματος κάθε μέλος της οικογένειας να λέει ένα πράγμα για το οποίο είναι ευγνώμων για αυτό που συνέβη μέσα στην ημέρα. Ή πριν τον ύπνο, να ονομάζουν όλοι κάποιον για τον οποίο είναι ευγνώμονες και να το αιτιολογούν. 

9. Πράξεις αγάπης

Καθώς οι κακοτυχίες αυξάνονται, η απελπισία μπορεί να εμφανιστεί. Το να δείχνετε στα παιδιά ότι έχουν τη δύναμη να κάνουν τη διαφορά εμπνέει ελπίδα.

Δημιουργήστε ένα οικογενειακό φιλανθρωπικό κουτί όπου τα παιδιά προσθέτουν παιχνίδια, ρούχα και παιχνίδια που δεν χρησιμοποιούνται συχνά για να το δώσετε σε μια άπορη οικογένεια, ώστε να αισθανθούν έμπρακτα τον αντίκτυπο της καλοσύνης.

Υποστηρίξτε επίσης τις προσπάθειές τους και ακολουθήστε το παράδειγμά τους.