Η ΕΕ χαιρετίζει την προσωρινή συμφωνία για πιο βιώσιμα, επισκευάσιμα και κυκλικά προϊόντα

Η Επιτροπή εκφράζει την ικανοποίησή της για την προσωρινή συμφωνία που επιτεύχθηκε χθες το βράδυ μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τον κανονισμό για τον οικολογικό σχεδιασμό για βιώσιμα προϊόντα. Θα συμβάλει ώστε τα βιώσιμα προϊόντα να καταστούν ο νέος κανόνας στην ΕΕ, με τη μεγαλύτερη διάρκεια ζωής τους, την αποδοτικότερη χρήση της ενέργειας και των πόρων, την ευκολότερη επισκευή και ανακύκλωση, τη μείωση των ανησυχητικών ουσιών και την αύξηση του ανακυκλωμένου περιεχομένου. Θα βελτιώσει επίσης τους ισότιμους όρους ανταγωνισμού για βιώσιμα προϊόντα στην εσωτερική αγορά της ΕΕ και θα ενισχύσει την παγκόσμια ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων που προσφέρουν βιώσιμα προϊόντα.

Να γίνει κανόνας η χρήση βιώσιμων προϊόντων

Ο νέος νόμος θα βασιστεί στην υφιστάμενη οδηγία για τον οικολογικό σχεδιασμό, η οποία έχει οδηγήσει με επιτυχία στη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των προϊόντων στην ΕΕ εδώ και σχεδόν 20 χρόνια. Θα επιτρέψει τον σταδιακό καθορισμό απαιτήσεων επιδόσεων και πληροφοριών για βασικά προϊόντα που διατίθενται στην αγορά της ΕΕ.

Η Επιτροπή θα εγκρίνει και θα επικαιροποιεί τακτικά κατάλογο προϊόντων που προσδιορίζονται βάσει ενδελεχούς ανάλυσης και κριτηρίων που σχετίζονται ιδίως με τους στόχους της ΕΕ για το κλίμα, το περιβάλλον και την ενεργειακή απόδοση. Με τον τρόπο αυτό, η Επιτροπή θα διασφαλίσει την προβλεψιμότητα και τη διαφάνεια σχετικά με το ποια προϊόντα θα καλύπτονται πότε. Θα δοθεί προτεραιότητα σε προϊόντα με υψηλό αντίκτυπο, συμπεριλαμβανομένων των κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων (ιδίως ενδυμάτων και υποδημάτων), των επίπλων (συμπεριλαμβανομένων των στρωμάτων), του σιδήρου και του χάλυβα, του αλουμινίου, των ελαστικών επισώτρων, των χρωμάτων, των λιπαντικών και των χημικών ουσιών, καθώς και των συνδεόμενων με την ενέργεια προϊόντων, των προϊόντων ΤΠΕ και άλλων ηλεκτρονικών ειδών.

Οι νέες απαιτήσεις οικολογικού σχεδιασμού θα υπερβαίνουν την ενεργειακή απόδοση και θα αποσκοπούν στην ενίσχυση της κυκλικότητας, καλύπτοντας, μεταξύ άλλων:

• ανθεκτικότητα, δυνατότητα επαναχρησιμοποίησης, αναβάθμισης και επισκευήςτου προϊόντος
• παρουσία χημικών ουσιών που αναστέλλουν την επαναχρησιμοποίηση και την ανακύκλωση υλικών
• ενεργειακή απόδοση και αποδοτική χρήση των πόρων
• ανακυκλωμένο περιεχόμενο
• αποτύπωμα άνθρακα και περιβαλλοντικό αποτύπωμα
• διαθέσιμες πληροφορίες για το προϊόν, ιδίως ψηφιακό διαβατήριο προϊόντος.

Ο νέος κανονισμός περιλαμβάνει επίσης νέα μέτρα για τον τερματισμό της σπάταλης και επιβλαβούς για το περιβάλλον πρακτικής της καταστροφής μη πωληθέντων καταναλωτικών προϊόντων. Οι εταιρείες θα πρέπει να λάβουν μέτρα για την πρόληψη αυτής της πρακτικής και οι συννομοθέτες θέσπισαν άμεση απαγόρευση της καταστροφής μη πωληθέντων κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων και προϊόντων υπόδησης, με παρεκκλίσεις για τις μικρές επιχειρήσεις και μεταβατική περίοδο για τις μεσαίες επιχειρήσεις. Με την πάροδο του χρόνου, άλλοι τομείς θα μπορούσαν να καλύπτονται από τέτοιες απαγορεύσεις, εάν χρειαστεί.  

Επιπλέον, οι μεγάλες εταιρείες θα πρέπει να δημοσιοποιούν κάθε χρόνο πόσα μη πωληθέντα καταναλωτικά προϊόντα απορρίπτουν και γιατί. Αυτό αναμένεται να αποθαρρύνει σημαντικά τις επιχειρήσεις από την εφαρμογή αυτής της πρακτικής.

Καλύτερη ενημέρωση των καταναλωτών

Θα καταστούν διαθέσιμεςπερισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα χαρακτηριστικά βιωσιμότητας των προϊόντων, μεταξύ άλλων μέσω ενός «ψηφιακού διαβατηρίου προϊόντος»,το οποίο θα βοηθήσει τους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις να κάνουν πιο βιώσιμες επιλογές προϊόντων και θα βοηθήσει τις αρχές να βελτιώσουν την επιβολή των νομικών απαιτήσεων.

Το «διαβατήριο» θα είναι μια εύκολα προσβάσιμη ετικέτα σε προϊόντα που θα παρέχει άμεση πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με τη βιωσιμότητα του προϊόντος.  Θα είναι χρήσιμο όχι μόνο για τους καταναλωτές, αλλά και για τις τελωνειακές αρχές και τις αρχές εποπτείας της αγοράς.

Πρόσθετες πληροφορίες για τα προϊόντα θα μπορούσαν επίσης να παρέχονται μέσω ετικετών παρόμοιων με την ευρέως αναγνωρισμένη ενεργειακή ετικέτα της ΕΕ που ισχύει επί του παρόντος για πολλά συνδεόμενα με την ενέργεια προϊόντα, και θα μπορούσαν, για παράδειγμα, να χρησιμοποιηθούν για την εμφάνιση βαθμολογίας δυνατότητας επισκευής.

Επόμενα βήματα

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο θα πρέπει τώρα να εγκρίνουν επίσημα τον νέο κανονισμό. Μόλις εκδοθεί, ο κανονισμός θα αρχίσει να ισχύει την 20η^ημέρα από τη δημοσίευσή του στην Επίσημη Εφημερίδα.

Στη συνέχεια, θα εγκριθεί το πρώτο πρόγραμμα εργασίας στο πλαίσιο του νέου κανονισμού για τον οικολογικό σχεδιασμό για βιώσιμα προϊόντα, το οποίο θα καθορίζει ποια προϊόντα θα αποτελούν στόχο.

Ιστορικό

Στις 30 Μαρτίου 2022, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε κανονισμό για τον οικολογικό σχεδιασμό για βιώσιμα προϊόντα (ESPR) στο πλαίσιο του σχεδίου δράσης της Επιτροπής για την κυκλική οικονομία στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας.

Τα προϊόντα χρησιμοποιούν τεράστιες ποσότητες υλικών, ενέργειας και άλλων πόρων και προκαλούν σημαντικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις καθ' όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής τους, από την εξόρυξη πρώτων υλών έως τη μεταποίηση, τη μεταφορά, τη χρήση και το τέλος του κύκλου ζωής τους. Το ήμισυ των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και το 90 % της απώλειας βιοποικιλότητας προκαλούνται από την εξόρυξη και την επεξεργασία πρωτογενών πρώτων υλών. Στις αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις περιλαμβάνονται η σημαντική εξάντληση των πόρων, η παραγωγή εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και η ρύπανση. Πρόσφατη μελέτη του JRC κατέδειξε ότι τα όρια του πλανήτη συνολικά έχουν ήδη ξεπεραστεί ή πρόκειται να ξεπεραστούν πολύ σύντομα σε διάφορες κατηγορίες επιπτώσεων. Η ΕΕ πρέπει να αναλάβει τώρα δράση για να αναστρέψει τις τάσεις αυτές.

Στόχος του κανονισμού για τον οικολογικό σχεδιασμό για βιώσιμα προϊόντα είναι να καταστούν τα βιώσιμα προϊόντα κανόνας στην αγορά της ΕΕ και να μειωθούν οι συνολικές περιβαλλοντικές και κλιματικές επιπτώσεις τους. Το μοντέλο «αγορά-παραγωγή-χρήση-απόρριψη» μπορεί να αποφευχθεί και μεγάλο μέρος των περιβαλλοντικών επιπτώσεων ενός προϊόντος καθορίζεται στο στάδιο του σχεδιασμού. Ο νέος κανονισμός θα επεκτείνει το υφιστάμενο πλαίσιο οικολογικού σχεδιασμού με δύο τρόπους: πρώτον, με την κάλυψη του ευρύτερου δυνατού φάσματος προϊόντων · και δεύτερον, κατά περίπτωση, να διευρυνθεί το πεδίο εφαρμογής των απαιτήσεων με τιςοποίες πρέπει να συμμορφώνονται τα προϊόντα.