Βραχυπρόθεσμες προοπτικές των γεωργικών αγορών: σταδιακή αλλά εύθραυστη επιστροφή στη σταθερότητα

Μετά από σοβαρές διαταραχές και υψηλή μεταβλητότητα τα προηγούμενα έτη, οι γεωργικές αγορές της ΕΕ παρουσιάζουν θετικές ενδείξεις σταθεροποίησης, καθώς το κόστος των εισροών μειώθηκε σταθερά τους τελευταίους μήνες και ο πληθωρισμός των ειδών διατροφής επανήλθε σε μέτριο ρυθμό. Το γενικό μακροοικονομικό περιβάλλον και το περιβάλλον τιμών των τροφίμων καταδεικνύουν πιθανές βελτιώσεις στη ζήτηση για αγροδιατροφικά προϊόντα στους περισσότερους τομείς. Ωστόσο, οι προοπτικές εξακολουθούν να υπόκεινται σε υψηλό βαθμό αβεβαιότητας, που συνδέεται με τα καιρικά φαινόμενα, τις γεωπολιτικές συγκρούσεις και τις ασθένειες των ζώων και των φυτών. Η έκδοση του φθινοπώρου 2024 της έκθεσης βραχυπρόθεσμων προοπτικών για τις γεωργικές αγορές της ΕΕ, που δημοσιεύθηκε σήμερα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, παρουσιάζει τις τελευταίες τάσεις και προοπτικές για τις βασικές γεωργικές αγορές.

Σύμφωνα με την έκθεση που δημοσιεύθηκε σήμερα, οι γεωργικές αγορές παρουσιάζουν σημάδια σταθεροποίησης. Ο πληθωρισμός των ειδών διατροφής μειώνεται και οι τιμές των τροφίμων έχουν παραμείνει σχετικά σταθερές τους τελευταίους μήνες για τα περισσότερα προϊόντα, αν και είναι κατά μέσο όρο 32 % υψηλότερες σε σύγκριση με το 2020. Η αύξηση της ζήτησης για αγροδιατροφικά προϊόντα θα μπορούσε να υποστηριχθεί από την αναμενόμενη αύξηση του ΑΕΠ της ΕΕ και τον σταθερό μέτριο πληθωρισμό. Από την εαρινή έκδοση των βραχυπρόθεσμων προοπτικών, οι δυσμενείς καιρικές συνθήκες έχουν αποδειχθεί συχνότερες και επιζήμιες, επηρεάζοντας την παραγωγή και τα επίπεδα ποιότητας των μεγάλων αροτραίων καλλιεργειών.

Η αγορά λιπασμάτων της ΕΕ σταθεροποιείται επίσης σταδιακά, με τις εμπορικές ροές να επιστρέφουν στην κανονική και εγχώρια παραγωγή να παρουσιάζουν σημάδια ανάκαμψης. Ωστόσο, η οικονομική προσιτότητα εξακολουθεί να αποτελεί πηγή ανησυχίας για τους γεωργούς, κυρίως λόγω της μείωσης των τιμών των αροτραίων καλλιεργειών. Οι χαμηλότερες αποδόσεις καλλιεργειών σε διάφορες περιοχές της Ευρώπης το 2024 θα μπορούσαν να προκαλέσουν προβλήματα ταμειακών ροών για τους καλλιεργητές αροτραίων καλλιεργειών, επηρεάζοντας ενδεχομένως τις αγορές λιπασμάτων την άνοιξη του 2025.

Από την αρχή του έτους, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σε στενή συνεργασία με τα κράτη μέλη, έχει λάβει ευρύ φάσμα μέτρων για να συμβάλει στην απλούστευση της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής για τους γεωργούς. Αυτή η μακροχρόνια πολιτική της ΕΕ αποτελεί σημαντικό οικονομικό δίχτυ ασφαλείας για τους γεωργούς της ΕΕ και κατευθύνει τη μετάβαση σε βιώσιμη και ανθεκτική γεωργία. Η σταθερότητα σε ένα ασταθές περιβάλλον παραμένει καίριας σημασίας για την επιτυχή διεξαγωγή των εργασιών των γεωργών.

Αροτραίες καλλιέργειες

Η παραγωγή σιτηρών 2024/25 στην ΕΕ εκτιμάται σε 260,9 εκατομμύρια τόνους, περίπου 7 % κάτω από τον μέσο όρο της πενταετίας, που αντιπροσωπεύει τη χαμηλότερη παραγωγή την τελευταία δεκαετία. Αυτό οφείλεται σε δυσμενείς καιρικές συνθήκες που επηρεάζουν τις αποδόσεις και, εν μέρει, σε μείωση της καλλιεργούμενης έκτασης λόγω, μεταξύ άλλων, της υπερβολικής βροχής που διαταράσσει τη φύτευση. Οι καλλιέργειες που πλήττονται περισσότερο είναι ο μαλακός σίτος και ο αραβόσιτος, ενώ αυξάνεται η παραγωγή βρώμης, κριθαριού και σκληρού σίτου.

Η παραγωγή ελαιούχων σπόρων της ΕΕ το 2024/25 αναμένεται να ανέλθει σε 29,7 εκατομμύρια τόνους (-8 % σε ετήσια βάση), λόγω της μείωσης της έκτασης ελαιοκράμβης και των δυσμενών καιρικών συνθηκών που επηρεάζουν τον ηλίανθο. Πρόκειται για σημαντική αναθεώρηση από την εαρινή έκθεση βραχυπρόθεσμων προοπτικών. Αντίθετα, η παραγωγή σπόρων σόγιας αναμένεται να αυξηθεί κατά 8 % σε ετήσια βάση (13 % πάνω από τον μέσο όρο της πενταετίας), αντανακλώντας την αύξηση της καλλιεργούμενης έκτασης σόγιας (+ 11 % σε ετήσια βάση).

Η κατανάλωση φυτικών ελαίων στην ΕΕ συνεχίζει να ακολουθεί πτωτική τάση (14 % κάτω από τον μέσο όρο της πενταετίας), καθώς η χρήση φοινικέλαιου συνεχίζει την καθοδική της τάση, οδηγώντας σε μείωση των εισαγωγών, ενώ οι εξαγωγές παραμένουν σταθερές.

Η παραγωγή ζάχαρης στην ΕΕ για το 2024/25 θα αυξηθεί έως και κατά 1 εκατομμύριο τόνους σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Η αύξηση αυτή οφείλεται στην αύξηση της έκτασης, η οποία με τη σειρά της οφείλεται σε πρωτοφανείς υψηλές τιμές ζάχαρης, ωθώντας δυνητικά τους αγρότες να στραφούν από άλλες αροτραίες καλλιέργειες. Η κατανάλωση ζάχαρης αναμένεται να παραμείνει σταθερή, οδηγώντας έτσι σε μείωση των εισαγωγών.

Εξειδικευμένες καλλιέργειες

Το 2024/25 η παραγωγή ελαιολάδου αναμένεται να επανέλθει στα μέσα επίπεδα των 2 εκατομμυρίων τόνων, μετά από δύο έτη με χαμηλή παραγωγή και τιμές ρεκόρ. Καθώς αυξάνεται η διαθεσιμότητα, οι τιμές θα πρέπει να μειώνονται σταδιακά και η κατανάλωση να αυξάνεται, ευνοώντας έτσι τις εξαγωγές. Ωστόσο, ο τομέας εξακολουθεί να αντιμετωπίζει την αβεβαιότητα σχετικά με το πόσο γρήγορα θα προσαρμοστούν οι τιμές στην αύξηση της διαθεσιμότητας και πώς θα αντιδράσουν οι καταναλωτές μετά την αλλαγή των καταναλωτικών συνηθειών λόγω των υψηλών τιμών.

Η παραγωγή οίνου στην ΕΕ αναμένεται να μειωθεί ελαφρά από έτος σε έτος και να παραμείνει 7 % κάτω από τα μέσα επίπεδα της πενταετίας, ενώ η κατανάλωση συνεχίζει την πτωτική της τάση. Οι εξαγωγές κρασιού επίσης μειώνονται. Αναγνωρίζοντας αυτές τις δυσκολίες, η Επιτροπή εγκαινίασε τον Ιούλιο του 2024 μια ομάδα υψηλού επιπέδου για την πολιτική για τον οίνο για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που αντιμετωπίζει ο τομέας και τη διερεύνηση πιθανών λύσεων.

Η έκθεση εξετάζει επίσης πιο προσεκτικά τα μήλα, τα πορτοκάλια, τα ροδάκινα και τα νεκταρίνια, καθώς και τις ντομάτες που επηρεάστηκαν επίσης από διάφορα καιρικά φαινόμενα. Καθώς ο πληθωρισμός των τροφίμων σταθεροποιείται, η κατανάλωση φρέσκων φρούτων και λαχανικών θα μπορούσε να ανακάμψει στο προσεχές μέλλον.

Γάλα και γαλακτοκομικά προϊόντα  

Η προσφορά γάλακτος στην ΕΕ προβλέπεται να αυξηθεί οριακά το 2025. Υπό κανονικές καιρικές συνθήκες, η συνεχής μείωση της αγέλης γαλακτοπαραγωγής (-0,7 %) αναμένεται να αντισταθμιστεί από την αύξηση των αποδόσεων γάλακτος (+ 1 %).

Η παραγωγή τυριού στην ΕΕ θα μπορούσε να αυξηθεί περαιτέρω το 2025 και οι εξαγωγές τυριού της ΕΕ θα μπορούσαν να επωφεληθούν από ανταγωνιστικές τιμές.

Ωστόσο, η ανάκαμψη της καταναλωτικής ζήτησης για γαλακτοκομικά προϊόντα παραμένει γενικά επιφυλακτική και μικτή μεταξύ των διαφόρων γαλακτοκομικών προϊόντων. Πράγματι, η τιμή του βουτύρου αυξήθηκε σημαντικά το 2024, λόγω της περιορισμένης προσφοράς και της σταθερής ζήτησης.

Προϊόντα με βάση το κρέας 

Η συνεχιζόμενη διαρθρωτική προσαρμογή οδηγεί σε μείωση της παραγωγής βοείου κρέατος στην ΕΕ κατά 1 % το 2025. Η κατά κεφαλή κατανάλωση βοείου κρέατος στην ΕΕ μειώθηκε κατά 1,7 % το 2024 σε 9,6 κιλά.

Συνολικά, η παραγωγή χοιρινού κρέατος στην ΕΕ αναμένεται να μειωθεί ελαφρά κατά 0,5 % το 2024 και 0,2 % το 2025. Οι εστίες αφρικανικής πανώλης των χοίρων εξακολουθούν να αποτελούν κίνδυνο για την παραγωγή. Για το 2025, η κατά κεφαλή κατανάλωση της ΕΕ αναμένεται να σταθεροποιηθεί στα 30,9 kg, ενώ οι λιγότερο ανταγωνιστικές τιμές χοιρινού κρέατος στην ΕΕ καθιστούν τις εξαγωγές στην παγκόσμια αγορά πραγματική πρόκληση.

Αντίθετα, ο τομέας των πουλερικών της ΕΕ παρουσιάζει μάλλον καλές προοπτικές στην αγορά το 2024, με αύξηση της παραγωγής κατά 4 % και αύξηση των εξαγωγών κατά 3 %. Αυτή η ανοδική τάση αναμένεται να συνεχιστεί το 2025 και η κατά κεφαλήν κατανάλωση πουλερικών στην ΕΕ θα φθάσει τα 25,2 kg.

Οι επικαιροποιημένοι ισολογισμοί για την περίοδο εμπορίας 2023/24 περιλαμβάνονται στην τελευταία έκθεση βραχυπρόθεσμων προοπτικών και είναι επίσης διαθέσιμοι στην πύλη δεδομένων για τα αγροδιατροφικά προϊόντα.