Ημερίδα με θέμα: «Το μέλλον της Αγροτικής Παραγωγής - Νέα ΚΑΠ 2021-2027» πραγματοποιείται τη Δευτέρα 18 Ιουνίου 2018 και ώρα 10.00 π.μ.στο Ξενοδοχείο Imperial στη Λάρισα. Στην εκδήλωση, στην οποία θα συμμετέχουν ιδιαίτερα αξιόλογοι ομιλητές, πρόκειται να αναπτυχθούν οι αλλαγές που έρχονται με τη νέα ΚΑΠ και τι θα σημάνει αυτό για τους αγρότες και τους κτηνοτρόφους. Η ημερίδα είναι ανοικτή για το κοινό και θα υπάρξει συζήτηση και τοποθετήσεις για όσους το επιθυμούν.

Την ημερίδα διοργανώνουν η Περιφέρεια Θεσσαλίας, η ΠΕΔ Θεσσαλίας, το ΓΕΩΤΕ Κεντρικής Ελλάδος, ο Γεωπονικός Σύλλογος Λάρισας, η Πανελλήνια Ένωση Νέων Αγροτών, η Ομοσπονδία κτηνοτρόφων και κτηνοτροφικών συλλόγων Περιφέρειας Θεσσαλίας, η Πανελλήνια Ομοσπονδία Συλλόγων Γεωπόνων, η Ε.Ν.Α ν. Λάρισας και οι Αγροτικοί Συνεταιρισμοί Θεσσαλίας.

Μία από τις πιο διαδεδομένες και σοβαρές ασθένειες στους ελαιώνες είναι η καρκίνωση ή φυματίωση της ελιάς. Το κύριο γνώρισμα της είναι ο σχηματισμός όγκων και φυματίων πάνω στους κλάδους και τον κορμό του δέντρου Η ασθένεια οφείλεται σε ένα βακτήριο και η διάδοση της εξαρτάται κυρίως από τις καλλιεργητικές εργασίες του χειμώνα και της άνοιξης.

Το πρόβλημα είναι πιο έντονο στις ελαιοποιήσιμες ποικιλίες που ραβδίζονται.Επίσης σημαντικό ρόλο παίζει το κλάδεμα, η περίοδος του παγετού το χειμώνα και η σχετική υγρασία της περιοχής.

Η πυκνή φύτευση των ελαιόδεντρων επίσης μπορεί να οδηγήσει σε πιο σοβαρή προσβολή. Τέτοια φαινόμενα παρατηρούνται σε ποικιλίες ελαιοπαραγωγής που παραδοσιακά φυτεύονται με συστήματα πιο πυκνά.

Πού οφείλεται η ασθένεια;

Η καρκίνωση της ελιάς είναι μια ασθένεια που προκαλείται από το παθογόνο βακτήριο Pseudomonas savastanoi pv. savastanoi. Το παθογόνο αυτό είναι επίφυτο, δηλαδή δεν μπορεί να εισέλθει από μόνο του στους φυτικούς ιστούς και για να μολύνει ένα δέντρο χρειάζεται μια πληγή για να εισέλθει.

Οι όγκοι στον φλοιό σχηματίζονται από την ικανότητα που έχει το βακτήριο να μεταβιβάζει ένα γονίδιο στο γενετικό υλικό των φυτικών κυττάρων του φλοιού, το οποίο ενεργοποιεί τον σύνθεση μιας αυξητικής ορμόνης (IAA) στα κύτταρα, η οποία με τη σειρά της επάγει τη διαίρεση των κυττάρων αυτών και τον ανεξέλεγκτο πολλαπλασιασμό τους, που μακροσκοπικά οδηγεί στον σχηματισμό του όγκου που βλέπουμε.

Mολύνει, πολλαπλασιάζεται και κάνει ζημιά στο φλοιό των δέντρων (κορμούς, βραχίονες, κλαδιά και κλαδίσκους) κι όχι σε φύλλα. Η σοβαρότητα της νόσου (δηλαδή, ο αριθμός των όγκων-φυματίων ανά δένδρο) συνδέεται άμεσα με τον πληθυσμό που ζουν επιφυτικά πάνω στο δέντρο.

Πώς μολύνει τα υγιή δέντρα ελιάς;

Το παθογόνο μεταφέρεται από βακτηριακή εξίδρωση που εκκρίνεται στους όγκους μετά από βροχοπτώσεις και με τη βοήθεια του αέρα, της βροχής και των εργαλείων εξαπλώνεται και στα γειτονικά δέντρα. Ειδικά με τα εργαλεία κλαδέματος και τα ραβδιά συλλογής ελαιόκαρπων μπορεί να μολύνει δέντρα σε μεγάλες αποστάσεις αν τα εργαλεία αυτά δεν απολυμανθούν σωστά και πριν τις εργασίες. Όταν έρχεται σε επαφή με τομές και ανοιχτές πληγές στο φλοιό υγειών δέντρων, τα μολύνει.

Πώς σχηματίζονται πληγές και τομές στο φλοιό των δέντρων; Μπορούν να συμβούν από τα εργαλεία κλαδέματος και τα ραβδιά, όπως είπαμε πιο πάνω, αλλά και με φυσικό τρόπο, από τις ουλές που αφήνουν τα φύλλα, τα άνθη και οι καρποί όταν πέφτουν.Επίσης, τα φυσικά φαινόμενα μπορούν να τραυματίσουν τον φλοιό των δέντρων, όπως στην περίπτωση της χαλαζόπτωσης και του παγετού.

Στην περίπτωση των πληγών από το κλάδεμα και των λοιπόν τραυματισμών του φλοιού από μηχανικά και φυσικά μέσα, τα δέντρα καθίστανται επιρρεπή σε μόλυνση από το βακτήριο για τουλάχιστον 14 ημέρες, ενώ στην περίπτωση των ουλών από φυσικά αίτια, όπως η πτώση φύλλων, τα δέντρα έχουν αυξημένη ευαισθησία στην μόλυνση για 7 μέρες. Αυτό μας βοηθά να καθορίσουμε ένα πλάνο φυτοπροστασίας και προληπτικών ενεργειών που θα δούμε παρακάτω.

Ποια είναι τα συμπτώματα;

Το κύριο και χαρακτηριστικό σύμπτωμα της καρκίνωσης της ελιάς είναι οι τραχείς όγκοι (φυμάτια), δηλαδή τα σφαιρικά εξογκώματα με διάμετρο από 1 έως 3 εκατοστά που σχηματίζονται στο φλοιό των κλαδιών, των κλαδίσκων, των βραχιόνων, των κορμών των δέντρων και περιμετρικά του επουλωτικού ιστού παλαιότερων τομών κλαδέματος. Πιο σπάνια μπορούν να εμφανιστούν τέτοιο όγκοι στις ρίζες και μικρότερης διαμέτρου στη κεντρική νεύρωση των φύλλων και στο μίσχο των καρπών.

Οι μικροί κλαδίσκοι όταν περικυκλώνονται περιμετρικά από ένα τέτοιο όγκο μπορούν να χάσουν τα φύλλα τους και να ξεραθούν. Τα μεγάλα κλαδιά μένουν κοντά σε μήκος και σε μεγάλη προσβολή, επίσης ξεραίνονται Σε κάθε περίπτωση, όλο αυτό οδηγεί στην εξασθένηση του δέντρου και σε μειωμένη παραγωγή.

Η ασθένεια, επίσης, επηρεάζει την ποιότητα των ελαιόκαρπων, το μέγεθός τους (γίνονται μικρότεροι) και τις οργανοληπτικές τους ιδιότητες (χημική & θρεπτική σύσταση, γεύση, κ.α.). Ο αντίκτυπος της ασθένειας επί της παραγωγής, του μεγέθους του καρπού και της ποιότητάς του, καθιστούν την καρκίνωση μια ασθένεια οικονομικής σημασίας τόσο για τους ελαιοπαραγωγούς, όσο και για όσους εμπορεύονται επιτραπέζιες ποικιλίες ελιών.

Στην ποικιλία Κονσερβολιά έχουν παρατηρηθεί στίγματα σε καρπούς τους καλοκαιρινούς μήνες μετά από βροχή, αλλά γενικά συμπτώματα σε καρπούς είναι σπάνια και δεν παρατηρούνται σε άλλες ποικιλίες.

Τα νεαρά δέντρα που μόλις έχουν φυτευτεί και μέχρι την ηλικία των 3 ετών είναι πιο ευαίσθητα στην ασθένεια και γι’ αυτό πρέπει να είμαστε πιο προσεκτικοί στη διαχείρισή τους.

Επιπλέον, δέντρα με σοβαρό πρόβλημα αυτής της ασθένειας έχουν αντίκτυπο στην αισθητική παρουσία των ελαιόδεντρων όταν φυτεύονται σε αυλές και κήπους ως καλλωπιστικά.

Ποιες συνθήκες ευνοούν την ασθένεια;

Οι πιθανότητες μόλυνσης είναι μεγαλύτερες το χειμώνα και την άνοιξη. Το χειμώνα ο παγετός μπορεί να κάνει σκασίματα στο φλοιό των δέντρων, αλλά και το χαλάζι μπορεί να τραυματίσει τους ιστούς των δέντρων. Οι ανοιξιάτικες βροχέςμπορούν να μεταφέρουν τα βακτήρια από τις βακτηριακές εκκρίσεις των φυματίων σε γειτονικά δέντρα που μπορεί να έχουν κλαδευτεί πρόσφατα.

Επίσης, στα τέλη της άνοιξης και σε περίοδο που παρατηρείται έντονη φυλλόπτωση, τα δέντρα είναι πολύ ευπαθή στην ασθένεια. Ειδικά, αν τα δέντρα έχουν κάποια άλλη ασθένεια που προκαλεί φυλλόπτωση, όπως το κυκλοκόνιο, οι ουλές που αφήνουν τα πεσμένα φύλλα είναι ένα πολύ πιθανό υποψήφιο σημείο εισόδου των βακτηρίων που μπορεί να πέσουν εκεί από τα πιτσιλίσματα της βροχής.

Αφού εισέλθει το βακτήριο στις πληγές, είναι πιθανό να μεταφερθεί μέσω των αγγείων λίγα εκατοστά πάνω και κάτω από το σημείο εισόδου και να κάνει δευτερογενείς μολύνσεις πάνω στο ίδιο κλαδί. Η ικανότητα αυτή εξαρτάται από την ποικιλία της ελιάς.

Οι χειμερινές μολύνσεις των δέντρων δεν εκφράζονται άμεσα και τα συμπτώματα εμφανίζονται αργότερα την άνοιξη με την φυτική ανάπτυξη των δέντρων. Αυτό μπορεί να εξηγεί το φαινόμενο να αγοράζουμε από φυτώριο δενδρύλλιο που δεν παρουσίαζε τέτοια συμπτώματα και αργότερα την άνοιξη να βλέπουμε να σχηματίζονται αυτοί οι όγκοι πάνω του. Όταν αγοράζουμε ευπαθή ποικιλίες πρέπει να είμαστε υποψιασμένοι και προσεκτικοί στην αγορά υγιούς πολλαπλασιαστικού υλικού.

Πώς αντιμετωπίζεται η ασθένεια – Τρόποι πρόληψης και αντιμετώπισης.

Η καταπολέμηση και αντιμετώπιση της καρκίνωσης της ελιάς είναι δύσκολη. Εδώ θα δούμε μερικά καλλιεργητικά και προληπτικά μέτρα που προτείνονται για την αντιμετώπιση της ασθένειας.

1)Αφαίρεση των όγκων. Εάν τα ελαιόδεντρα έχουν ήδη προσβληθεί από την ασθένεια, θα πρέπει προσεκτικά να αφαιρέσετε τους όγκους κάνοντας τομές με πριόνι, αφού πρώτα απολυμάνετε τη λάμα πριν από κάθε τομή για να μετριάσετε την πιθανότητα εξάπλωσης της μόλυνσης. Εναλλακτικά, κλαδέψτε με κλαδευτήρι τα μικρά κλαδιά που έχουν σοβαρή προσβολή ή τείνουν να ξεραθούν λόγω των συμπτωμάτων.

Είναι σημαντικό να αφαιρούμε τους όγκους στα ήδη προσβεβλημένα δέντρα ακόμη και αν είναι λιγοστά, ή ο αριθμός των όγκων μικρός, για το λόγο ότι με αυτόν τον τρόπο αποτρέπουμε τη διάδοση της ασθένειας μέσω των βακτηριακών εξιδρωμάτων που αυτά εκκρίνουν.

Κάντε αυτή την εργασία το καλοκαίρι (Ιούλιο – Αύγουστο) και με ξηρό καιρό χωρίς υγρασία. Αποφύγετε να αφαιρείτε τους όγκους το χειμώνα ή μέσα στην άνοιξη, γιατί μια ξαφνική βροχή θα ακυρώσει την προσπάθεια που κάνατε.

2) Ψεκάστε με χαλκό (χαλκούχα σκευάσματα). Συνδυάστε την παραπάνω επέμβαση με την εφαρμογή ενός χαλκούχου σκευάσματος για να προστατεύσετε τις τομές που κάνατε στο ξύλο. Επίσης, προληπτικά θα πρέπει να ψεκάζετε με κάποιο χαλκούχο μετά από κλαδέματα και μετά από περιόδους φυλλόπτωσης μια φορά την άνοιξη και μια το φθινόπωρο.

Πιο συγκεκριμένα, ψεκάστε αμέσως μετά την ελαιοσυγκομιδή στο τέλος του φθινοπώρου, μετά από παγετό το χειμώνα, μετά το κλάδεμα των δέντρων, μετά από περίοδο έντονης φυλλόπτωσης την άνοιξη και μετά από την αφαίρεση των όγκων με τομές το καλοκαίρι. Τις τομές των όγκων μπορείτε να τις αλείψετε εναλλακτικά με βορδιγάλειο πολτό (που επίσης περιέχει χαλκό). Ακόμα, να αποφεύγετε να μαζεύετε τις ελιές πριν από βροχή το φθινόπωρο.

3) Απολυμαίνετε τα εργαλεία πριν και μετά από κάθε επέμβαση που κάνετε στα δέντρα, ιδιαίτερα πριν το κλάδεμα. Σκουπίστε τις λάμες και τις επιφάνειες των εργαλείων με διάλυμα χλωρίνης 10% για να καταστραφούν τα βακτήρια και να αποτρέψετε τη μετάδοση της ασθένειας, τόσο σε άλλα μέρη πάνω στο ίδιο δέντρο, όσο και σε γειτονικά υγιή δέντρα. Εναλλακτικά, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε και αιθανόλη.

4) Διαλέξτε ποικιλίες ανθεκτικές στην καρκίνωση. Σε έρευνες που έγιναν (Panagopoulos & Kaminiaris) έδειξαν πώς οι επιτραπέζιες ποικιλίες Καλαμών και Μεγαρείτικη είναι ελαφρώς πιο ανθεκτικές στην ασθένεια, ενώ η Κορωνέικη είναι η πιο ευπαθής. Επίσης η ποικιλία Κονσερβολιά έχει ευπάθεια στην ασθένεια.

Ο τρόπος ραβδισμού και τα ραβδιά που χρησιμοποιούνται επίσης επηρεάζουν την ένταση της ασθένειας. Για παράδειγμα, τα ξύλινα ραβδιά τραυματίζουν πιο έντονα τα κλαδιά.

5) Κρατήστε ορισμένα φυτά της οικογένειας της ελιάς μακριά από τον ελαιώνα.Το παθογόνο Ps. savastanoi μπορεί να παρασιτήσει σε ορισμένα ακόμη φυτά, όπως το λιγούστρο, η πικροδάφνη, ο φράξινος, το γιασεμί και η φιλλύρεα. Έτσι, καλό είναι να αποφεύγουμε να μεταφέρουμε και να φυτέυουμε τέτοια φυτά κοντά σε ελιές.

Του Θανάση Αργυρόπουλου (Γεωπόνος ΑΠΘ)

Πηγή:share24.gr

Σήμερα, ανοίγει η αυλαία για το τελευταίο εκπαιδευτικό σεμινάριο, γνωστό και ως Module 3, στο πλαίσιο του προγράμματος "EU-FORA".

Η Αθήνα, ως πόλη που θα κλείσει το φιλόδοξο αυτό ευρωπαϊκό πρόγραμμα, πρωτοβουλίας της EFSA, φιλοξενεί υποτρόφους από 11 διαφορετικές ευρωπαϊκές χώρες, στο τελευταίο εκπαιδευτικό πρόγραμμα, διάρκειας 5 ημερών, το τέταρτο από μία σειρά τεσσάρων εκπαιδευτικών θεματικών ενοτήτων.

Το πρόγραμμα διοργανώνεται από τον Ενιαίο Φορέα Ελέγχου Τροφίμων (ΕΦΕΤ) και θα διεξαχθεί από το πρωί της Δευτέρας 11 Ιουνίου έως το απόγευμα της Παρασκευής 15 Ιουνίου, στο ξενοδοχείο Athenaeum Grand Hotel, στην Αθήνα.

Το σεμινάριο είναι αφιερωμένο να προσεγγίσει διάφορα και εκτεταμένα αντικείμενα σε σχέση με την αξιολόγηση της επικινδυνότητας, όπως για παράδειγμα θέματα για αναδυόμενους κινδύνους, νανοτεχνολογία, ταξινόμηση – βαθμονόμηση κινδύνων (risk ranking), οδοί πρόκλησης ανεπιθύμητων αποτελεσμάτων (adverse Outcome Pathway – AOP) μηχανισμό δράσης (Mode of Action-MoA) και ολοκληρωμένες προσεγγίσεις στις δοκιμές και την αξιολόγηση (Integrated Approaches to Testing and Assessment – IATA).

Διακεκριμένοι Έλληνες και ξένοι ομιλητές – εισηγητές που προέρχονται από τον ΕΦΕΤ, το Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο (ΜΦΙ), το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΓΠΑ), το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), την Αυστριακή Αρχή για την Υγεία και την Ασφάλεια των Τροφίμων (AGES), την Αυστριακή Ακαδημία Επιστημών (OAW), την SAFOSO, την Ολλανδική Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων και του Καταναλωτή (NVWA), το Πανεπιστήμιο St. Thomas από τις ΗΠΑ, το Πανεπιστήμιο της Οττάβα από τον Καναδά και τον Οργανισμό για την Ευρωπαϊκή Οικονομική Συνεργασία και Ανάπτυξη (ΟΟΣΑ) θα μεταδώσουν τις γνώσεις τους και θα προάγουν εποικοδομητικές συζητήσεις με στόχο την εξαγωγή χρήσιμων συμπερασμάτων και γιατί όχι να καταλήξουν σε μελλοντικές προτάσεις που θα μπορούσαν να υιοθετηθούν στην αξιολόγηση της επικινδυνότητας από μία καινούρια και "φρέσκια" προοπτική. Κηφισίας 124 & Ιατρίδου 2, 115 26 Αθήνα, Τηλ.: 2132145800, Fax: 2132145860 E-mail: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε. , Ιστότοπος: www.efet.gr 2

Το Πρόγραμμα Υποτροφιών "EU-FORA" (European Food Risk Assessment) αποτελεί ένα ευρωπαϊκό πρωτοποριακό έργο, που ξεκίνησε με πρωτοβουλία της EFSA, στοχεύοντας στην εκπαίδευση μελλοντικών γενεών ατόμων - αξιολογητών της επικινδυνότητας στον τομέα της ασφάλειας των τροφίμων σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Καταναλωτές ανά την Ευρώπη αναμένεται να επωφεληθούν από αυτή την πρωτοβουλία. Μία κοινοπραξία, τεσσάρων μερών, διευθυνόμενη από την AGES (BfR, SAFOSO, AGES, ΕΦΕΤ) ανέλαβε να υλοποιήσει το πρόγραμμα "EU-FORA" και να προσεγγίσει τα υψηλά πρότυπα και τις απαιτητικές εκπαιδευτικές ανάγκες που είχαν τεθεί από πλευράς EFSA. Το πρόγραμμα, διάρκειας ενός έτους, συνδυάζει την "εκμάθηση μέσω της εργασίας" τοποθετώντας τους υποτρόφους σε φιλοξενούντες οργανισμούς σε διαφορετικά μέρη (που εμπίπτουν στο Δίκτυο της Επιστημονικής Συνεργασίας της EFSA, συγκεκριμένα στο άρθρο 36), ενισχυόμενο περαιτέρω από τη διεξαγωγή συνολικά έξι εβδομάδων εκπαίδευσης που υλοποιήθηκαν σε Πάρμα (EFSA), Βιέννη (AGES), Βερολίνο (BfR) και Αθήνα (ΕΦΕΤ). Ας ελπίσουμε ότι παρόμοιες εκπαιδευτικές πρωτοβουλίες θα συνεχίσουν να κερδίζουν έδαφος σε όλη την Ευρώπη προς μία ενοποιημένη ευρωπαϊκή προσέγγιση στην ασφάλεια των τροφίμων, εξασφαλίζοντας υψηλό επίπεδο ασφάλειας των τροφίμων, υγείας και ευζωίας των ζώων και φυτοϋγείας.

Παράδειγμα προς μίμηση για τους γονείς, τους δασκάλους και τους φίλους τους έγιναν τα παιδιά δημοτικών σχολείων της Θεσσαλονίκης, τα οποία συμμετείχαν στον ευρωπαϊκό θεσμό των Ημερών Ενέργειας (Energy Days), που υλοποίησε το Τμήμα Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων και Συνεργασιών της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, στο πλαίσιο του έργου Empowering. 
Στελέχη του Τμήματος Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων και Συνεργασιών της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας επισκέφθηκαν για μία εβδομάδα (28 Μαΐου – 1 Ιουνίου) σχολεία στους Δήμους Νεάπολης-Συκεών και Καλαμαριάς και συζήτησαν με παιδιά και δασκάλους για την καθημερινή σπατάλη ενέργειας και για τις μικρές και εύκολες συνήθειες που μπορούμε να υιοθετήσουμε, προκειμένου να αλλάξουμε το οικιακό περιβαλλοντικό μας «αποτύπωμα».
Ένα καινούριο ποδήλατο, ένα δώρο για τη μαμά, ένα μεγάλο κουτί για σοκολάτες: Αυτές ήταν μόνο μερικές από τις ιδέες που είχαν τα παιδιά για να αξιοποιήσουν τα χρήματα που θα εξοικονομήσουν από την ορθή χρήση της ενέργειας στο σπίτι, στο δρόμο, παντού. Οι μικροί μαθητές άκουσαν και συζήτησαν για την έξυπνη διαδικασία της ανακύκλωσης, αλλά και για την κομποστοποίηση  και τα μικρά «θαύματα» που μπορούμε να κάνουμε με υλικά που συνήθως καταλήγουν στα σκουπίδια, τις αστικές θερμικές νησίδες και την κλιματική αλλαγή. 
Η συμβολή στην ενημέρωση και την κινητοποίηση των παιδιών σε περιβαλλοντικά θέματα αποτελεί το επόμενο βήμα της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, στην κατεύθυνση της ενίσχυσης της περιβαλλοντικής πολιτική της,  καθώς υποστηρίζει επί σειρά ετών συμμετοχή των Δήμων στο Σύμφωνο των Δημάρχων, στην εκπόνηση Σχεδίων Βιώσιμης Κινητικότητας, αλλά και Σχεδίων Δράσης Αειφόρου Ενέργειας, όπως αυτή προωθείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η δράση περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης εντάσσεται στο ευρωπαϊκό έργο Empowering, το οποίο προωθεί παρεμβάσεις σαν και αυτή της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, σε χώρες όπως η Ιταλία, η Ισπανία, η Κροατία, η Ρουμανία, η Σουηδία, η Ουγγαρία και η Ελλάδα, χρηματοδοτούμενες από το πρόγραμμα HORIZON 2020.