Το δεύτερο μεγαλύτερο κοίτασμα σπάνιων γαιών ανακαλύφθηκε στην Τουρκία, όμως σύμφωνα με τους ειδικούς, το να εισρεύσουν χρήματα στην ήδη πιεσμένη τουρκική οικονομία από την ανακάλυψη αυτή, είναι μία δύσκολη υπόθεση.

Το κοίτασμα βρέθηκε στην κεντρική Ανατολία και εκτιμάται ότι κρύβει 694 εκατομμύρια τόνους σπάνιων γαιών. Πρόκειται για το δεύτερο μεγαλύτερο κοίτασμα στον κόσμο, μετά από τα 800 εκατ. τόνους σπάνιων γαιών της Κίνας.

Οι σπάνιες γαίες χρησιμοποιούνται σε πολλές βιομηχανικές εφαρμογές, από την τεχνολογία έως την αυτοκινητοβιομηχανία και την αεροναυπηγική. Βρίσκονται σε μεγάλη ζήτηση καθώς είναι απαραίτητες για την παραγωγή μπαταριών για ηλεκτρικά αυτοκίνητα.

Από τα 17 γνωστά στοιχεία των σπάνιων γαιών, τα 10 θα παράγονται στο σημείο αυτό.

Θα επεξεργαζόμαστε 570.000 τόνους μεταλλεύματος ετησίως, είπε ο υπουργός Ενέργειας και Φυσικών Πόρων της Τουρκίας, Fatih Donmez. Από το επεξεργασμένο μετάλλευμα θα βγαίνουν περίπου 10.000 τόνοι οξειδίου των σπάνιων γαιών.

Η κατασκευή μιας πιλοτικής μονάδας, η οποία θα επεξεργάζεται 1.200 τόνους σπάνιων γαιών ετησίως, θα ολοκληρωθεί εντός του έτους.

Όμως, όπως σημειώνουν οι ειδικοί, παρά το όνομά τους, οι σπάνιες γαίες δεν είναι τόσο σπάνιες. Υπάρχουν αρκετές σπάνιες γαίες στον πλανήτη, δεν υπάρχει έλλειψη, λέει στο Marketwatch ο Lewis Black, CEO της εταιρείας εξόρυξης Almonty Industries.

Οι σπάνιες γαίες δεν είναι σπάνιες, σημειώνει ο Christopher Ecclestone, στρατηγικός αναλυτής εξορύξεων της Hallgarten & Company. Το θέμα είναι η ποιότητα, η ορυκτολογία και τελικά τα ποσοστά των βαρέων ή ελαφρών ή/και των μετάλλων μαγνητών.

Το παλιό ρητό του ‘η ποιότητα είναι βασιλιάς’ ισχύει ακόμα στις εξορύξεις. Εάν αυτό το τουρκικό κοίτασμα είναι γιγαντιαίο αλλά πολύ χαμηλής ποιότητας, τότε συνήθως αποκαλούμε αυτό το υλικό ‘βρωμιά’, κάτι που για τους μεταλλωρύχους σημαίνει ό,τι και για όλους τους άλλους, λέει ο Jon Hykawy, πρόεδρος της Stormcrow Capital.

Εάν οι σπάνιες γαίες μπορούν να εξορυχθούν φθηνά, τότε μπορεί να είναι χρήσιμες, εξηγεί ο Hykawy. Οι μαγνήτες που κατασκευάζονται από συνδυασμό νεοδυμίου ή πρασεοδύμιου (και οι δύο σπάνιες γαίες), σιδήρου και βορίου (που δεν είναι σπάνιες γαίες) είναι απίστευτα ισχυροί, σε σύγκριση με τους καθαρούς μαγνήτες σιδήρου, εξήγησε, προσθέτοντας ότι οι μαγνήτες μπορεί να είναι χρήσιμοι σε drones και σε άλλα προϊόντα. Όσο μικρότερος και ισχυρότερος είναι ο μαγνήτης, τόσο μικρότερος και ισχυρότερος είναι ο ηλεκτροκινητήρας - έτσι αυτό επηρεάζει τα πάντα, τα καταναλωτικά ηλεκτρονικά είδη και τις συσκευές μέχρι τα αυτοκίνητα.

Όμως οι ειδικοί προειδοποιούν ότι η επεξεργασία στοιχείων σπάνιων γαιών δεν είναι εύκολη υπόθεση. Με ένα υλικό όπως ο χρυσός, αν ανακαλύψετε ένα καλό κοίτασμα, τότε το μονοπάτι είναι αρκετά ξεκάθαρο, είπε ο Hykawy. Θα εξορύξετε το μετάλλευμα, θα εξάγετε τον χρυσό και μετά θα τον πουλήσετε, γιατί οι πελάτες θα φτάσουν στην πόρτα σας. Με τις σπάνιες γαίες, ο δρόμος είναι λίγο πιο δύσκολος.

Μετά την εξόρυξη του μεταλλεύματος, τα ορυκτά που φέρουν σπάνιες γαίες πρέπει να συγκεντρωθούν. Στη συνέχεια διαλύεις τις σπάνιες γαίες από τα ορυκτά και σε διάλυμα, εξηγεί ο Hykawy. Μετά εξάγεις τις σπάνιες γαίες ως οξείδια, αλλά λόγω μιας ιδιορρυθμίας της φύσης όλες οι σπάνιες γαίες τείνουν να συμπεριφέρονται παρόμοια ως χημικές ουσίες, έτσι καταλήγεις με έναν χαμό, με όλες τις σπάνιες γαίες ανακατεμένες μεταξύ τους.

Οι σπάνιες γαίες πρέπει στη συνέχεια να διαχωριστούν η μία από την άλλη. Αλλά για να τις μετατρέψεις σε πράγματα όπως είναι οι μαγνήτες, πρέπει να πάρεις μερικά από τα οξείδια και να τα μετατρέψεις ξανά σε μέταλλα, σημειώνει Hykawy. Αυτό δεν γίνεται απλά με το να ρίχνεις μέταλλο σε ένα καλούπι.

Η σημασία της ανακάλυψης στην Τουρκία θα εξαρτηθεί από το αν θα γίνει ποτέ συμφέρουσα, σύμφωνα με τη Luisa Moreno, της Tahuti Global. Το μέγεθος δεν είναι το παν, είπε στο Marketwatch.

Οι τουρκικές αρχές προβλέπουν ότι 72.000 τόνοι βαρίτη, 70.000 τόνοι φθορίτη και 250 τόνοι θορίου θα εξαχθούν από το κοίτασμα στην κεντρική Ανατολία. Ο βαρίτης χρησιμοποιείται στην αναζήτηση πετρελαίου και φυσικού αερίου και στη βιομηχανία υγειονομικής περίθαλψης, ενώ ο φθορίτης χρησιμοποιείται στις χαλυβουργίες. Το θόριο προωθείται ως καύσιμο για τη βιομηχανία πυρηνικής ενέργειας.

πηγή:Moneyreview.gr

Η σχετική ηλεκτρονική πλατφόρμα, την οποία έχει αναπτύξει το Ελληνικό Κτηματολόγιο αναμένεται να ανοίξει στις αρχές Αυγούστου και να παραμείνει ανοιχτή για την υποδοχή δηλώσεων μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2022. Εφόσον έχει υποβληθεί η σχετική αίτηση και έχει καταβληθεί το προβλεπόμενο παράβολο ύψους 250 ευρώ, αναστέλλονται οι διοικητικές κυρώσεις, δεν επιβάλλονται νέα πρόστιμα, ενώ τα ακίνητα εξαιρούνται προσωρινά από την κατεδάφιση. Η ημερομηνία λήξης της προθεσμίας υποβολής δηλώσεων αναφέρεται στο σχέδιο νόμου του υπουργείου Περιβάλλοντος «Διατάξεις για την απλοποίηση της περιβαλλοντικής αδειοδότησης, των περιβαλλοντικών επιθεωρήσεων και την προστασία του περιβάλλοντος, επείγουσες δασικές, χωροταξικές και πολεοδομικές διατάξεις, θέσπιση πλαισίου για την ανάπτυξη των Υπεράκτιων Αιολικών Πάρκων, αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης και ζητήματα κυκλικής οικονομίας», το οποίο αναρτήθηκε σε δημόσια διαβούλευση έως τις 13 Ιουλίου.

Να σημειωθεί ότι η εν λόγω πλατφόρμα είναι έτοιμη εδώ και μήνες, αλλά η έναρξη λειτουργίας της οδηγείται από αναβολή σε αναβολή δεδομένου ότι το ζήτημα είναι το πιο ευαίσθητο στην κατηγορία τακτοποίησης αυθαιρέτων κτισμάτων με το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) να αποτελεί έναν αυστηρότατο κριτή των εκάστοτε προτεινόμενων διατάξεων.

Οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να γνωρίζουν ότι υποβάλλοντας την αρχική αίτηση στην πλατφόρμα και πληρώνοντας το παράβολο των 250 ευρώ δεν πετυχαίνουν την οριστική τακτοποίηση των δασικών αυθαιρέτων τους. Ουσιαστικά γνωστοποιούν την ιδιοκτησία τους και πετυχαίνουν την προσωρινή εξαίρεση από πρόστιμα και κατεδαφίσεις, ενώ η εν λόγω διαδικασία είναι προαπαιτούμενη για τη νομιμοποίησή τους για διάστημα 30 ετών σε δεύτερο στάδιο και εφόσον πληρούνται οι απαραίτητες προϋποθέσεις.

Οι ρυθμίσεις αφορούν κατοικίες και συνοδές κατασκευές, οι οποίες βρίσκονται σε οικιστικές πυκνώσεις εντός περιοχών που περιλαμβάνονται σε αναρτημένους ή κυρωμένους δασικούς χάρτες ή βρίσκονται σε δάση και δασικές εκτάσεις, γεγονός που σημαίνει ότι δεν μπορούν με τη διαδικασία αυτή να μονιμοποιηθούν μεμονωμένα αυθαίρετα σε δασικές εκτάσεις.

Δικαίωμα υποβολής της αρχικής αίτησης στην πλατφόρμα του Κτηματολογίου θα έχουν και όσοι ενδιαφερόμενοι έχουν υποβάλει αίτηση διόρθωσής προδήλου σφάλματος του δασικού χάρτη, αντιρρήσεις, αίτηση ακυρώσεως ή οποιοδήποτε άλλο διοικητικό ή ένδικο βοήθημα, με το οποίο αμφισβητούν οτι η ιδιοκτησία τους έχει δασικό χαρακτήρα.

Όπως ορίζεται στο υπό διαβούλευση νομοσχέδιο, η αίτηση υποβάλλεται μετά την ημερομηνία έναρξης λειτουργίας της πλατφόρμας και έως την 31η Δεκεμβρίου 2022. «Η προθεσμία αυτή δεν αναστέλλεται για ενδιαφερόμενους που έχουν υποβάλει αντιρρήσεις του άρθρου 15 του ν. 3889/2010 (Α` 182), αίτηση για τη διόρθωση πρόδηλου σφάλματος του αναρτηθέντος δασικού χάρτη, αίτηση ακυρώσεως του κυρωθέντος δασικού χάρτη ή έχουν αμφισβητήσει με οποιαδήποτε άλλη διοικητική ή δικαστική διαδικασία το δασικό χαρακτήρα της έκτασης, στην οποία βρίσκεται η κατοικία τους».

Να σημειωθεί ότι ο αριθμός των αυθαίρετων ιδιοκτησιών σε δασικές εκτάσεις δεν είναι σε καμία περίπτωση αμελητέος. Εκτιμήσεις ανεβάζουν τα αυθαίρετα αυτής της κατηγορίας ακόμα και στο 1 εκατομμύριο, ενώ αξίζει να αναφερθεί ότι στην προηγουμενη προσπάθεια τακτοποίησής τους μέσω των οικιστικών πυκνώσεων, οι οποίες είχαν καταπέσει στο ΣτΕ, είχαν καταγραφεί μόνο στην Αττική 115.873 στρέμματα.

Πώς θα υποβάλλεται η αίτηση

Οι ενδιαφερόμενοι θα εισέρχονται στον ιστότοπο του Ελληνικού Κτηματολογίου και στην ενότητα «ΔΑΣΙΚΟΙ ΧΑΡΤΕΣ» θα κλικάρουν την επιλογή «Ηλεκτρονική Υποβολή Αιτήσεων Υπαγωγής στις διατάξεις του άρθρου 55 του ν.4685/2020 (Οικιστικές πυκνώσεις).

Η είσοδος στην πλατφόρμα δήλωσης των δασικών αυθαιρέτων θα πραγματοποιείται με τη χρήση των κωδικών taxisnet, ενώ για την υποβολή της αίτησης, απαιτείται έκδοση και πληρωμή ηλεκτρονικού παραβόλου ύψους 250 ευρώ.

Στην περίπτωση που ο αναρτημένος δασικός χάρτης αφορά σε περιοχή στην οποία έχει περαιωθεί η κτηματογράφηση και λειτουργεί κτηματολόγιο, θα υπάρχει δυνατότητα με καταχώριση του ΚΑΕΚ του γεωτεμαχίου, έκδοσης «ειδικού αποσπάσματος» που θα περιλαμβάνει το γεωτεμάχιο, σύμφωνα με τα στοιχεία του κτηματολογικού διαγράμματος, τα στοιχεία του οποίου θα χρησιμοποιούνται για τον εντοπισμό του γεωτεμαχίου και τον προσδιορισμό των συντεταγμένων των ορίων του.

Σε διαφορετική περίπτωση, ο ενδιαφερόμενος θα μπορεί να προσδιορίσει γεωχωρικά το πολύγωνο του γεωτεμαχίου με τα εργαλεία της διαδικτυακής πλατφόρμας. Η επιφάνεια του γεωτεμαχίου υπολογίζεται αυτόματα σε τ.μ. από την πλατφόρμα.

Σε διάστημα δύο μηνών ο ιδιοκτήτης θα ενημερώνεται για την έγκριση ή μη της αίτησής του με ηλεκτρονικό μήνυμα.

Στην αίτηση περιλαμβάνονται υποχρεωτικά σε ηλεκτρονική μορφή τα εξής δικαιολογητικά:

1. Τα έγγραφα για την απόδειξη του εννόμου συμφέροντος,

2. Υπεύθυνη δήλωση

3. Δήλωση μηχανικού υπογεγραμμένη, με την οποία βεβαιώνεται η περιγραφή της κατοικίας και των συνοδευουσών κατασκευών – εφόσον υπάρχουν – καθώς και τα απαιτούμενα στοιχεία, δηλαδή κάλυψη, δομημένη επιφάνεια και ύψος τους, καθώς και ότι δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις αποκλεισμού υπαγωγής στη διάταξη.

4. Κατά περίπτωση, την αίτηση διόρθωσης προδήλου σφάλματος του δασικού χάρτη, αντίρρησης, αιτήσεως ακύρωσης ή οποιουδήποτε άλλου διοικητικού ή ένδικου βοηθήματος, με το οποίο ο αιτών αμφισβητεί ότι η ιδιοκτησία του έχει δασικό ή χορτολιβαδικό χαρακτήρα, εφόσον υφίσταται.

5. Το αποδεικτικό έκδοσης και πληρωμής του ηλεκτρονικού παραβόλου.

6. Φωτοαντίγραφο αστυνομικής ταυτότητας/διαβατηρίου.

Οι αρμόδιες αρχές διενεργούν δειγματοληπτικούς ελέγχους ως προς την ακρίβεια των υποβληθέντων στοιχείων. Εάν διαπιστωθεί ότι τα στοιχεία μιας δήλωσης είναι ανακριβή, επιβάλλονται κυρώσεις και το κτίριο που περιλαμβάνεται στη δήλωση αποκλείεται από την υπαγωγή στις διατάξεις τακτοποίησης.

Η τακτοποίηση για διάστημα έως 30 ετών και τα πρόστιμα

Τα δασικά αυθαίρετα θα τίθενται σε καθεστώς τακτοποίησης για διάστημα έως 30 ετών μόνο εφόσον προκύψει ότι δεν εμπίπτουν στη δασική νομοθεσία βάσει της τελικής μορφής του δασικού χάρτη της περιοχής.

Στο στάδιο αυτό όσοι ιδιοκτήτες έχουν υποβάλει την αρχική αίτηση θα ξεκινήσουν την ουσιαστική διαδικασία νομιμοποίησης και θα κληθούν να πληρώσουν το ενιαίο δασικό πρόστιμο, το ύψος του οποίου θα προκύπτει με μαθηματικό τύπο που θα συνυπολογίζει την αξία, την παλαιότητα, την επιφάνεια και την κατηγορία του ακινήτου.

Ο τρόπος υπολογισμού ενιαίου προστίμου για την υπαγωγή στις διατάξεις του νόμου θα στηρίζεται στις οικονομετεχνικές μελέτες που θα έχουν προηγηθεί για κάθε Περιφέρεια της χώρας. Από τις μελέτες αυτές θα προκύπτει και το ύψος του προστίμου με κριτήρια που θα αφορούν το κτίριο, τις συνοδεύουσες κατασκευές και τον καταληφθέντα περιβάλλοντα χώρο, και τα ειδικότερα στοιχεία που θα ληφθούν υπόψη για τον προσδιορισμό του ενιαίου δασικού προστίμου, όπως η αξία της δασικής γης, το κόστος αναδάσωσης ανά στρέμμα, η αντικειμενική αξία της πλησιέστερης στην κατασκευή ζώνης, η επιφάνεια του κτιρίου σε τετραγωνικά μέτρα, η παλαιότητα του κτιρίου, μειωτικοί και αυξητικοί συντελεστές και κάθε άλλο στοιχείο που κρίνεται πρόσφορο για τον προσδιορισμό του. Επίσης, θα καθορίζεται ο τρόπος καταβολής του ενιαίου δασικού προστίμου, εφάπαξ ή σε δόσεις, ο αριθμός των δόσεων, τυχόν εκπτώσεις σε περίπτωση εφάπαξ καταβολής, οι συνέπειες καθυστέρησης της καταβολής του, η διαδικασία κατάθεσης, απόδοσης και εξόφλησής του, η δημιουργία ειδικού κωδικού στον οποίο αυτό αποδίδεται, κλπ.

Ποια ακίνητα αποκλείονται από τη ρύθμιση

Στις διατάξεις της νομοθεσίας για τακτοποίηση των δασικών αυθαιρέτων δεν μπορούν να υπαχθούν:

• Κτίρια που δεν έχουν τον χαρακτήρα κατοικίας ή κατασκευής συνοδεύουσας την κατοικία.
• Κτίρια και λοιπές κατασκευές που έχουν ανεγερθεί μετά την 28η Ιουλίου 2011.
• Κτίρια και λοιπές κατασκευές που βρίσκονται σε περιοχές του δικτύου Natura 2000, σε υγροτόπους που προστατεύονται σύμφωνα με τη συνθήκη Ramsar και σε άλλες περιοχές για τις οποίες ισχύουν ειδικές προστατευτικές διατάξεις της φύσης ή του τοπίου, εκτός εάν κατασκευάστηκαν πριν τον χαρακτηρισμό των περιοχών αυτών.
• Κτίρια και λοιπές κατασκευές εντός περιοχών που είναι υποχρεωτικώς αναδασωτέες λόγω πυρκαγιάς, τα οποία έχουν ανεγερθεί μετά την κήρυξη της αναδάσωσης.
• Κτίρια ή συνοδεύουσες κατασκευές που η διατήρησή τους παρακωλύει την διαφυγή των πολιτών ή την πρόσβαση πυροσβεστικών οχημάτων σε περίπτωση πυρκαγιάς ή άλλου κινδύνου από φυσικά φαινόμενα.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                        Πηγή:https://www.michanikos.gr

Κοιτώντας μια φραγκοσυκιά το μόνο που βλέπει κάποιος είναι ένα κακτοειδές φυτό γεμάτο καρπούς με αγκάθια. Ο ποτοποιός Αντώνης Βεκρής από την Αμοργό δηλώνει πώς μια φραγκοσυκιά τον έκανε να δει κάτι πέρα από το προφανές.

Τι λέει ο δημιουργός της:«Κοιτούσα τις αμέτρητες φραγκοσυκές που έχουμε στην Αμοργό και σκέφτηκα γιατί να μην φτιάξουμε και εμείς ένα ποτό όπως οι Μεξικανοί έφτιαξαν την τεκίλα από τον κάκτο;» Και κάπως έτσι ήρθε η ιδέα για την Αμοργιανή τεκίλα. Ο Αντώνης Βεκρής με το μεράκι του ποτοποιού έκανε απόσταξη από φραγκόσυκα και μετά από αρκετούς πειραματισμούς έφτασε το 2012 να κρατά στα χέρια του την ελληνική τεκίλα. 

Και το όνομα αυτής… μεκίλα. Η ελληνικότατη λευκή και κίτρινη τεκίλα και το φραγκοσυκόμελο ένα είδος λικέρ με εξωτική γεύση φτιαγμένο από φραγκόσυκα και μέλι.

Δεν είναι η πρώτη φορά που ο εφευρετικός Αμοργιανός εκπλήσσει με τις αλχημείες του αφού είναι ο δημιουργός του ρακόμελου «Αμόργιον» το πρώτο που εμφιαλώθηκε στην Ελλάδα και για το οποίο απέσπασε δίπλωμα ευρεσιτεχνίας.

Πώς όμως έφτασε το ρακόμελο στα ποτήρια μας;

Η ιστορία ξεκινά από τα παλιά χρόνια… «Οι κάτοικοι των Κυκλάδων έφτιαχναν ένα βραστάρι µε ρακή, ζάχαρη κανέλα και γαρύφαλλο και το έπιναν όταν πονούσε ο λαιμός τους. Από εκεί εμπνεύστηκα και ξεκίνησα πειραματικά το 2000 με ένα κατσαρολάκι να κάνω αμέτρητες δοκιμές στην κουζίνα του σπιτιού μου» δήλωσε ο… αλχημιστής Αντώνης Βεκρής και συνεχίζει προσθέτοντας «Συνδυάζοντας τσίπουρο, μέλι και αρωματικά βότανα, κατέληξα στορακόμελο η συνταγή του οποίου μου εξασφάλισε δίπλωμα ευρεσιτεχνίας.

 Έτσι από τον Ιούλιο του 2003 ξεκίνησα την εμφιάλωση στο ποτοποιείο που δημιούργησα στον Αγ. Δημήτριο και κυκλοφόρησα δύο μορφές το «Ρακόμελο» και τη «Ψημένη».

Προκειμένου να δημιουργηθεί ζήτηση για το ρακόμελο, ο Αντώνης Βεκρής άρχισε να οργώνει τις ελληνικές αλλά και τις διεθνείς εκθέσεις. Κίνηση ματ αν σκεφτεί κανείς ότι πλέον το «Αμόργιον» ρακόμελο φιγουράρει στις κάβες εστιατορίων σε Γερμανία, Ολλανδία, Γαλλία και Αυστρία.

Η έμπνευση για τον Βεκρή δεν σταμάτησε στο απλό ρακόμελο. «Θέλω να δημιουργώ πάντα ποτά βασισμένα σε παραδοσιακές, πατροπαράδοτες συνταγές και με αγνά προϊόντα. Απόδειξη των λεχθέντων του είναι το «Μαστιχάτο» ρακόμελο με μαστίχα, το «Lemontelo» ρακόμελο με λεμόνι, το «Portomelo» ρακόμελο με πορτοκάλι και το «Μελίκρατον» οινόμελο από κόκκινο κρασί, μέλι, βότανα, ρακί όπως ακριβώς το έφτιαχναν οι αρχαίοι.

Για του λάτρεις του ουίσκι ο κυκλαδίτης ποτοποιός προτείνει το ρακόμελο Deluxe που με δύο παγάκια γίνεται ουισκάτο όπως το ονομάζει. «Είναι καιρός οι Έλληνες να προτιμούν τα ελληνικά προϊόντα».

Το ανήσυχό του πνεύμα έχει εξαπλωθεί και στον τομέα της ζαχαροπλαστικής αφού παράγει παστέλι μόνο με μέλι και σουσάμι χωρίς συντηρητικά και λουκούμια με τριαντάφυλλο και ρόδι.

πηγή:https://www.newsbeast.gr

Σύνδρομο Σχετικής Έλλειψης Ενέργειας στον αθλητισμό:όλα όσα πρέπει να γνωρίζουν οι αθλητές

Το Σύνδρομο Σχετικής Έλλειψης Ενέργειας στον Αθλητισμό (Relative Energy Deficiency in Sport, RED-S) είναι μια διαταραχή που πλήττει αρκετούς αθλητές και συχνά παραμένει αδιάγνωστη για μεγάλο χρονικό διάστημα. Από το 2018 αποτελεί το εξελιγμένο κλινικό μοντέλο της “Αθλητικής Τριάδας Γυναικών” (Female Athlete Triad) που εξ’ ορισμού αφορούσε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας, με κύρια έκφρασή του σε πρωταθλήτριες υψηλού επιπέδου, και τα εξής 3 βασικά χαρακτηριστικά: αμηνόρροια (απουσία περιόδου / εμμήνου ρύσεως), διαταραγμένη πρόσληψη τροφής και μειωμένη οστική πυκνότητα. Ο εξελιγμένος κλινικός όρος RED-S προέκυψε από πληθώρα επιστημονικών δεδομένων που κατέδειξαν ότι η χαμηλή διαθεσιμότητα ενέργειας εμφανίζεται τόσο σε γυναίκες όσο και σε άντρες αθλητές και συνδέεται με εκτεταμένο εύρος δυσμενών επιπτώσεων για την υγεία και την αθλητική επίδοση.
Διαθεσιμότητα ενέργειας στον αθλητισμό & ομάδες κινδύνου RED-S
Το ανθρώπινο σώμα έχει ανάγκη από τροφή (θερμίδες, θρεπτικά συστατικά) προκειμένου να εκτελέσει τις λειτουργίες που απαιτούνται για επιβίωση και καλή υγεία. Οι θερμιδικές ανάγκες των αθλητών είναι αυξημένες προκειμένου να καλύπτονται οι απαιτήσεις σώματος και αθλήματος.
Διαθέσιμη ενέργεια (kcal) = θερμίδες που προσλαμβάνονται από την τροφή – θερμίδες που καταναλώνονται κατά την άσκηση / άλιπη μάζα σώματος (kg).

Επαρκής διαθεσιμότητα ενέργειας > 45 kcal / kg άλιπης μάζας / ημέρα

Μειωμένη διαθεσιμότητα ενέργειας 30 - 45 kcal / kg άλιπης μάζας / ημέρα

Χαμηλή διαθεσιμότητα ενέργειας RED-S < 30 kcal / kg άλιπης μάζας / ημέρα

Το RED-S εμφανίζεται με αυξημένη συχνότητα σε αθλήματα όπου το χαμηλό σωματικό βάρος προσφέρει κάποιο πλεονέκτημα, αλλά και ακούσια σε αθλητές κάθε ηλικίας κατά τη διάρκεια κύκλων αυξημένου προπονητικού φορτίου, όπου η διατροφή δεν έχει προσαρμοστεί στις αυξημένες καύσεις του σώματος. Μεγαλύτερο κίνδυνο διατρέχουν:
· Οι νεαροί αθλητές, αφού βρίσκονται σε ανάπτυξη που συνοδεύεται από υψηλές διατροφικές απαιτήσεις.
· Οι elite αθλητές, καθώς η ανταγωνιστική φύση του αθλήματος σε υψηλό επίπεδο, η πειθαρχημένη τους φύση αλλά και η πίεση εκ μέρους των προπονητών μπορούν να οδηγήσουν σε ακρότητες με στόχο την επίτευξη βέλτιστης σύστασης σώματος.
· Οι αθλητές αντοχής (ποδηλασία, κωπηλασία, δρομικά αγωνίσματα στίβου, μαραθώνιος, κολύμβηση κ.α.), καθώς γνωρίζουν ότι το χαμηλό σωματικό βάρος αποτελεί πλεονέκτημα για το άθλημά τους και συχνά προσπαθούν σκόπιμα να το μειώσουν.
· Οι αθλητές σε αισθητικά αθλήματα (ενόργανη γυμναστική, καλλιτεχνικό πατινάζ στον πάγο, αλλά και μπαλέτο), όπου η έμφαση που δίδεται στην καλλίγραμμη εικόνα σώματος, για αισθητικούς και τεχνικούς λόγους, μεγεθύνει τον κίνδυνο υιοθέτησης ακραίων διατροφικών συμπεριφορών.

Προειδοποιητικά σημάδια & επιπτώσεις RED-S

Το ανθρώπινο σώμα μπορεί να προσαρμοστεί σε κατάσταση χαμηλής ενεργειακής διαθεσιμότητας, δίνοντας προτεραιότητα στις επείγουσες φυσιολογικές διεργασίες και παρακάμπτοντας άλλες, όπως το κινητό τηλέφωνο μπαίνει σε “power saving mοde” διακόπτοντας τη λειτουργία ορισμένων εφαρμογών για εξοικονόμηση ενέργειας.
Σε αρχική φάση, ο αθλητής παρουσιάζει αφυδάτωση, μυϊκές κράμπες, αδυναμία ή πρόωρη κόπωση κατά την προπόνηση, που συχνά περνούν απαρατήρητα. Οι δυσμενείς επιπτώσεις του RED-S εξελίσσονται προοδευτικά καθώς το έλλειμμα ενέργειας εντείνεται, οπότε και επέρχεται πραγματική απώλεια σωματικής δύναμης και μυϊκού ιστού αφού το σώμα μπαίνει στη διαδικασία να καταβολίσει σκελετικούς μύες προκειμένου να υποστηρίξει πιο σημαντικές λειτουργίες του σώματος (αναπνοή, καρδιακή λειτουργία). Εάν το RED-S παραμένει αδιάγνωστο για μεγάλο χρονικό διάστημα, οι επιπτώσεις για την υγεία σοβαρεύουν και είναι οι εξής:

· Ενδοκρινολογικές / ορμονικές διαταραχές: μειωμένη έκκριση οιστρογόνων ή τεστοστερόνης, αμηνόρροια, προβλήματα γονιμότητας και στα δύο φύλα
· Υγεία οστών: μείωση οστικής πυκνότητας και στα δύο φύλα, με συναπεγόμενο αυξημένο κίνδυνο καταγμάτων
· Μεταβολικές διαταραχές: μείωση μεταβολικού ρυθμού ηρεμίας (RMR), μειωμένη αντοχή, σημαντική απώλεια βάρους
· Αιματολογικές διαταραχές: χαμηλά επίπεδα σιδήρου και φερριτίνης, υποθερμία (δυσανεξία στο κρύο)
· Καρδιαγγειακή υγεία: καρδιακές ανωμαλίες (βραδυκαρδία ή ορθόσταση), ενδοθηλιακή δυσλειτουργία και δυσλιπιδαιμία σε αθλήτριες με αμηνόρροια
· Διαταραγμένη λειτουργία ανοσοποιητικού: αυξημένη πιθανότητα μόλυνσης
· Γαστρεντερικές διαταραχές: καθυστερημένη γαστρική κένωση, μειωμένη απορρόφηση θρεπτικών συστατικών, δυσκοιλιότητα
· Μειωμένος νευρομυϊκός συντονισμός: κίνδυνος τραυματισμού
· Ψυχολογικές και άλλες διαταραχές: αδυναμία συγκέντρωσης, προβλήματα σε δόντια και ούλα, άγχος, κατάθλιψη, διαστρεβλωμένη εικόνα σώματος, συνεχής ενασχόληση με το σωματικό βάρος και το φαγητό, υπερπροπόνηση, χρήση καθαρτικών ή χαπιών αδυνατίσματος κ.α

Χρήσιμες συμβουλές για πρόληψη RED-S

· Περιορίστε το ζύγισμα σε 1 φορά την εβδομάδα.
· Συνειδητοποιήστε ότι οι πιο αδύνατοι αθλητές δεν είναι απαραίτητα πιο γρήγοροι ή ανταγωνιστικοί.
· Αξιολογήστε τις προσωπικές σας ικανότητες, στοχεύστε στην αυτοβελτίωση και αποφύγετε τη διαρκή σύγκριση με άλλους αθλητές. Το βέλτιστο βάρος για υγεία και καλή αθλητική επίδοση είναι διαφορετικό για τον καθένα.
· Συνειδητοποιήστε ότι η υγεία σας είναι πιο σημαντική από ένα πιθανό αγωνιστικό πλεονέκτημα, και ότι χωρίς υγεία η νίκη δεν μπορεί να επιτευχθεί.
· Σκεφτείτε τις θερμίδες ως καύσιμο για την επίδοσή σας: Προτού υιοθετήσετε μια εξαντλητική διατροφή, συμβουλευτείτε έναν αθλητικό διαιτολόγο - διατροφολόγο για αξιολόγηση της διατροφικής σας συμπεριφοράς, των συμπτωμάτων που βιώνετε αλλά και των διατροφικών απαιτήσεων του αθλήματός σας, με στόχο την ορθή διατροφική υποστήριξη για καλή θρέψη και βέλτιστη αθλητική απόδοση.

Πηγές:· Brown University, Relative Energy Deficiency in Sport (RED-S)· Dipla et al. (2021) Relative energy deficiency in sports (RED-S): elucidation of endocrine changes affecting the health of males and females. Hormones:· Mountjoy et al. (2018) IOC Consensus Statement on Relative Energy Deficiency in Sport (RED-S): 2018 update. British Journal of Sports Medicine