Η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία εκφράζει για ακόμη μία φορά την έντονη αποδοκιμασία της προς την απόφαση του Αν. Υπουργού Περιβάλλοντος Σωκράτη Φάμελλου, με την οποία ρυθμίζεται η άσκηση της θήρας στην Ελληνική Επικράτεια για την κυνηγετική περίοδο 2018-2019 που ξεκινάει σήμερα. Επιπλέον, εκφράζει την αγανάκτησή της για την ανακοίνωση του Υπουργείου Περιβάλλοντος με την οποία δρομολογεί την αναγνώριση της θήρας ως «εργαλείο περιβαλλοντικής διαχείρισης» στην Εθνική Στρατηγική για τα Δάση που τέθηκε πρόσφατα σε δημόσια διαβούλευση.

Η ρυθμιστική απόφαση, υπαγορευμένη –και αυτή τη χρονιά– από το κυνηγετικό λόμπι, χαρακτηρίζεται φέτος από την αδιαφορία του ΥΠΕΝ για την προστασία του Τρυγονιού.  Με βάση το Διεθνές Σχέδιο Δράσης [1] για το είδος στο οποίο συμμετείχαν δεκάδες μέλη της ευρωπαϊκής επιστημονικής κοινότητας και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, προτάθηκε η προσωρινή απαγόρευση της θήρας του πανευρωπαϊκά, έως ότου αναπτυχθεί και τεθεί σε λειτουργία το μοντέλο για την προσαρμοστική διαχείριση της κάρπωσης (adaptive harvest management). Το ΥΠΕΝ, αντί να αναλάβει τις ευθύνες του, αποφάσισε να πρωτοτυπήσει με το «πυροτέχνημα» της μείωσης της κάρπωσης του Τρυγονιού από 12 άτομα ανά εξόρμηση σε 10. Αποτελεί απορίας άξιο βάσει ποιων δεδομένων και υπολογισμών κατέληξε στην εν λόγω απόφαση.

Η προσωρινή απαγόρευση της θήρας του Τρυγονιού προτάθηκε επειδή οι πληθυσμοί του μειώνονται στη συντριπτική πλειοψηφία των χωρών όπου αναπαράγεται. Σύμφωνα με τη Διεθνή Ένωση Προστασίας της Φύσης (IUCN), το Τρυγόνι τόσο σε παγκόσμιο επίπεδο, όσο και στην Ευρώπη, χαρακτηρίζεται πλέον ως απειλούμενο (Τρωτό) και στην ΕΕ των 28 κατατάσσεται ως «Σχεδόν Απειλούμενο». Παρόλα αυτά, το ΥΠΕΝ θεωρεί πως η Ελλάδα δεν αντιμετωπίζει κανένα πρόβλημα με τη διατήρηση του είδους εντός συνόρων, καθώς και πως η θήρευση των Τρυγονιών τα οποία διέρχονται από τη χώρα μας κάθε φθινόπωρο, δεν είναι αρκετή για να επηρεάσει τους πληθυσμούς τους στις χώρες από τις οποίες προέρχονται.

Πέρα από το Τρυγόνι, συνεχίζεται η θήρα ειδών όπως η Ψαλίδα, παρόλο που τα διαθέσιμα επιστημονικά στοιχεία [2], τεκμηριώνουν την έντονη πληθυσμιακή κάμψη του είδους στην Ελλάδα. Σημειώνεται επιπλέον ότι όχι μόνο η Ψαλίδα αλλά και άλλα είδη για τα οποία το ΥΠΕΝ επιτρέπει τη θήρευση, όπως η Σαρσέλα, το Γκισάρι, το Σφυριχτάρι, η Καλημάνα και η Κοκκινότσιχλα έχουν ενταχθεί στον Κόκκινο Κατάλογο των Απειλούμενων Ειδών της ΕΕ με την ένδειξη «Τρωτό».

Καμία έκπληξη και ως προς τη διατήρηση του συστήματος των κλιμακωτών ημερομηνιών. Κατά παράβαση της ευρωπαϊκής και εθνικής νομοθεσίας, το κυνήγι των πουλιών συνεχίζει να μην έχει ενιαία λήξη, ενώ εξακολουθεί να ασκείται πέραν της 31ης Ιανουαρίου κατά την περίοδο που ορισμένα είδη έχουν ήδη ξεκινήσει το μεταναστευτικό τους ταξίδι προς τους τόπους αναπαραγωγής τους. Ορισμένα είδη δε, όπως ο Κότσυφας, έχουν ήδη εισέλθει στην αναπαραγωγική περίοδο. Παράλληλα, η άσκηση του κυνηγιού τον Φεβρουάριο προκαλεί σημαντική όχληση και σε πλήθος άλλων, μη θηρεύσιμων ειδών, που συνυπάρχουν στον ίδιο βιότοπο. Σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής η θήρα για είδη με παρεμφερή εξωτερικά μορφολογικά χαρακτηριστικά (π.χ. Τσίχλες, πάπιες) ενέχει σημαντικό κίνδυνο σύγχυσης κατά την αναγνώριση και ως εκ τούτου πρέπει να λήγει ενιαία προς αποφυγή θανατώσεων μη θηρεύσιμων ειδών. 

Η πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ επέλεξε και φέτος, όπως και τις προηγούμενες χρονιές, να κωφεύσει στις τεκμηριωμένες προτάσεις της ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗΣ, με τη μόνη διαφορά ότι έτι περαιτέρω επέλεξε να αγνοήσει και την ευρωπαϊκή επιστημονική κοινότητα που παρέθεσε τα δεδομένα τα οποία επιτάσσουν την προσωρινή απαγόρευση της θήρας του Τρυγονιού, ώστε να μην οδηγηθεί το είδος σε πληθυσμιακή κατάρρευση. Άραγε οι κυνηγοί δεν είναι οι ίδιοι μάρτυρες της σημαντικής μείωσης του είδους χρόνο με τον χρόνο;

Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία

Σημειώσεις:

1. Στο Διεθνές Σχέδιο Δράσης για το Τρυγόνι προτείνεται η ανάπτυξη ενός μοντέλου για την προσαρμοστική διαχείριση της κάρπωσης για τη θήρα του είδους σε κάθε μεταναστευτική του οδό, με βάση πληθυσμιακά δεδομένα και δεδομένα θήρας. Το μοντέλο αυτό θα προτείνει εθνικές  και τοπικές καρπώσεις και περιόδους άσκησης θήρας.
Το Διεθνές Σχέδιο Δράσης είναι διαθέσιμο στο: http://www.trackingactionplans.org/SAPTT/downloadDocuments/openDocument?idDocument=49

2. Τα δεδομένα για την Ψαλίδα έχουν συγκεντρωθεί στο πλαίσιο των Μεσοχειμωνιάτικων Καταμετρήσεων Υδρόβιων Πουλιών (ΜΕΚΥΠ), οι οποίες αποτελούν μέρος ενός παγκόσμιου προγράμματος (International Waterbird Census) της Διεθνούς Οργάνωσης Υγροτόπων (Wetlands International) και σε εθνικό επίπεδο συντονίζει στην Ελλάδα η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία. Πρόκειται για το μακροβιότερο και παγκοσμίου εμβέλειας πρόγραμμα παρακολούθησης της βιοποικιλότητας στον κόσμο. Καταγράφονται κυρίως υδρόβια και παρυδάτια είδη πουλιών που διαχειμάζουν στους υγροτόπους, αλλά και άλλα είδη που έχουν σχέση με αυτούς αν και ανήκουν σε τελείως διαφορετικές οικογένειες όπως αρπακτικά και θαλασσοπούλια. Τα δεδομένα που συλλέγονται επιτρέπουν την εκτίμηση των τάσεων των πληθυσμών και των μεταβολών που παρουσιάζουν οι υγρότοποι.

 
3. Βάσει νεότερων δεδομένων από το Πρόγραμμα Παρακολούθησης των Κοινών Ειδών, τα οποία συμπεριλήφθηκαν και χρησιμοποιήθηκαν στην Εθνική Αναφορά του Εθνικού Κέντρου Περιβάλλοντος & Αειφόρου Ανάπτυξης με τίτλο «Ελλάδα – Η κατάσταση του περιβάλλοντος 2015 – 2016: Φύση και Βιοποικιλότητα», προκύπτει ότι για την περίοδο 2007-2016, το Τρυγόνι εμφανίζει  στην Ελλάδα μείωση του πληθυσμού του (σελ. 3-27, Πίνακας Α3). Κατή Β. (Εκδ.) (2017). «Ελλάδα – Η κατάσταση του περιβάλλοντος 2015 – 2016: Φύση και Βιοποικιλότητα. Εθνική αναφορά». Εθνικό Κέντρο Περιβάλλοντος και Αειφόρου Ανάπτυξης, Αθήνα, 180 σελ. Προσβάσιμο από: http://ekpaa.ypeka.gr/

Με επιστολές που έστειλε στο υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων αλλά και στην ηγεσία της αξιωματικής αντιπολίτευσης, ο Σύνδεσμος Αγροτικών Συνεταιριστικών Οργανώσεων & Επιχειρήσεων Ελλάδος (ΣΑΣΟΕΕ) αναδεικνύει τα μεγάλα προβλήματα ανταγωνιστικότητας που δημιουργεί η μεγάλη υποτίμηση της τουρκικής λίρας για πολλά ελληνικά αγροτικά προϊόντα, όπως είναι π.χ. τα φρούτα, τα λαχανικά και τα καπνά.

Ο Σύνδεσμος θεωρεί σκόπιμο ότι το θέμα αυτό θα πρέπει να πάει προς συζήτηση σε όλα τα αρμόδια ευρωπαϊκά όργανα (όπως για παράδειγμα το Συμβούλιο των Υπουργών Γεωργίας και Αλιείας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κ.ά.) προκειμένου να ληφθούν αντισταθμιστικά μέτρα για την ενίσχυση των εξαγώγιμων ελληνικών -και ευρωπαϊκών γενικότερα- αγροτικών προϊόντων.

Μέσα στο 2019 αναμένεται να «πατήσει πόδι» στην αγορά της Αττικής ο αγροκτηνοτροφικός συνεταιρισμός «Μενοίκιο» με το κατσικίσιο γάλα και τα προϊόντα του, ενώ εξελίσσονται πολύ θετικά οι συζητήσεις που γίνονται με ενδιαφερόμενους για εξαγωγές σε Ηνωμένο Βασίλειο, Βρυξέλλες, Λουξεμβούργο και Ντουμπάι, όπως τόνισε μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Γιώργος Μελενεκλής, ένας εκ των τεσσάρων γιων του ιδρυτή και προέδρου του, Βασίλη. «Το κατσικίσιο γάλα και τα προϊόντα του έχουν βγει από την αφάνεια και κερδίζουν ολοένα και περισσότερους καταναλωτές, κυρίως εκείνους που είναι εκπαιδευμένοι και ψηφίζουν ποιότητα και υψηλή διατροφική αξία» επισήμανε ο ίδιος χαρακτηριστικά, τονίζοντας ότι «ήδη γίνονται εξαγωγές, αν και σε μικρές ποσότητες, σε Γερμανία, Ολλανδία και Βουλγαρία».
'Οπως τόνισε ο κ. Μελενεκλής, «το άνοιγμα στην αγορά της Αττικής θα αφορά στην έναρξη διάθεσης προϊόντων του συνεταιρισμού σε ορισμένα καταστήματα τόσο της μικρής αγοράς όσο και των super market». Πρόσθεσε ότι ο οικογενειακός συνεταιρισμός «Μενοίκιο» από την Προσοτσάνη Δράμας, «έβαλε το κατσικίσιο στα ράφια των μεγάλων σούπερ μάρκετ της Βόρειας Ελλάδας, χάρη στην εμπιστοσύνη που μας έδειξε και εξακολουθεί να μας δείχνει η αλυσίδα σούπερ μάρκετ "Μασούτης". Οπουδήποτε μας καλέσει ο Μασούτης, εμείς θα είμαστε παρόντες» επισήμανε.
Σχετικά με τις προσπάθειες που γίνονται για περαιτέρω εξαγωγές, ο κ. Μελενεκλής επισήμανε, «δεν είναι εύκολο να μπει κάποιος σε μεγάλες αγορές, όπως οι προαναφερθείσες, αλλά εκτιμούμε ότι η ποιότητα των προϊόντων μας θα πείσει και τους πιο δύσπιστους». Στο πλαίσιο μάλιστα αυτό, ο ίδιος υπογραμμίζει «εμείς από την πλευρά μας εγγυόμαστε την ποιότητα των προϊόντων μας, ενώ είμαστε πανέτοιμοι να αυξήσουμε τη δυναμικότητά μας, εφόσον αυτό κριθεί αναγκαίο από τη ζήτηση της αγοράς, εντός και εκτός ελληνικών συνόρων».
Επικεφαλής του συνεταιρισμού είναι ο ιδρυτής του, Βασίλης Μελενεκλής, και συνοδοιπόροι οι τέσσερις γιοί του. Ο μεγαλύτερος γιος, Γιώργος Μελενεκλής είναι απόφοιτος του τμήματος Γεωπονίας Τεχνολογίας Τροφίμων στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, ο δεύτερος με βάση την ηλικία, γιος, ο Δημήτρης, σπουδάζει στο τμήμα Ζωικής Παραγωγής του ΑΤΕΙ Θεσσαλονίκης, ενώ το τρίτο παιδί σπουδάζει στο τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής του ΑΤΕΙ Θεσσαλονίκης και ο μικρότερος είναι ακόμα μαθητής.
Η ιστορία του «Μενοίκιο»
«Την ονομασία Μενοίκιο, εμπνευστήκαμε από το όρος Μενοίκιο στη Δράμα, όπου στη σκιά του εκτείνεται όλο το λεκανοπέδιο του δήμου Προσοτσάνης. Χωρίζει το νομό Δράμας από αυτόν των Σερρών και αποτελεί το βουνό που έχει στηρίξει την κτηνοτροφία της περιοχής, "ταΐζοντας" πολλά κοπάδια αιγοπροβάτων» επισήμανε ο κ. Μελενεκλής. Η όλη προσπάθεια για τη δημιουργία του συνεταιρισμού, όπως επισήμανε ο ίδιος, ξεκίνησε το 2007, από τον πατέρα του, τον Βασίλη Μελενεκλή, ο οποίος «ήταν αγρότης και καλλιεργούσε σιτηρά από το 1992. Η αγάπη και το μεράκι για τη δουλειά οδήγησε την οικογένεια Μελενεκλή στο σήμερα» επισήμανε.
Πρόσθεσε δε, ότι «εκτός από το γάλα που παράγουμε οι ίδιοι με τα ζώα που διατηρούμε, συνεργαζόμαστε με 60 παραγωγούς- κτηνοτρόφους του νομού Δράμας. Μάλιστα, τους περισσότερους από αυτούς, τους προμηθεύουμε τις ζωοτροφές, με σκοπό να διατηρούμε ομαλή συνέχεια στην ποιότητα του γάλακτος κατά τη διάρκεια της γαλακτοπαραγωγικής περιόδου». 
Έτσι, με το «νερό να έχει μπει στο αυλάκι", δημιουργήθηκε η σύγχρονη κτηνοτροφική μονάδα αιγοπροβάτων στην Προσοτσάνη Δράμας, που ξεκίνησε να λειτουργεί το 2008. Στο μεταξύ, η ιδέα ενός τυροκομείου «υπόβοσκε ολοένα και πιο έντονα» και έτσι από το 2014 τα προϊόντα «Μενοίκιο» αποκτούν θέση στην αγορά των γαλακτοκομικών προϊόντων. «Σήμερα ο πατέρας μου νοιώθει δικαιωμένος για την επιλογή του» επισήμανε απαντώντας σε σχετική ερώτηση ο κ. Μελενεκλής, προσθέτοντας: «δεν μπορώ να περιγράψω τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε καθημερινά, ωστόσο είμαστε αποφασισμένοι να πετύχουμε με σκληρή δουλειά και αφοσίωση στην ποιότητα».
Ο Αγροκτηνοτροφικός Συνεταιρισμός «Μενοίκιο» αποτελεί ένα πρότυπο σχήμα παραγωγής υψηλής ποιότητας προϊόντων, μέσω πιστοποιημένων διαδικασιών ISO 22000, ενώ τα βιολογικά του προϊόντα πιστοποιούνται από την BioHellas. Οι πρώτες ύλες και οι ζωοτροφές που χρησιμοποιούνται είναι ιδιοπαραγόμενες, με αποτέλεσμα να είναι πλήρως ελεγχόμενες, αφού είναι οι ίδιοι κτηνοτρόφοι που φροντίζουν για τη σωστή διατροφή και διαβίωση των ζώων που δίνουν το γάλα.
Η συλλογή του γάλακτος γίνεται με ιδιόκτητα, φορτηγά - βυτία που πληρούν όλες τις απαραίτητες προϋποθέσεις για την ασφαλή μεταφορά του. Ακολουθείται αυστηρό πρωτόκολλο κατά την παραλαβή του γάλακτος και πραγματοποιούνται όλες οι διαδικασίες σύμφωνα με το HACCP και ISO 22.000. Σε ό,τι αφορά την παράδοση των προϊόντων στα τελικά σημεία, ο κ.Μελενεκλής εξηγεί πως «η διανομή των τελικών προϊόντων στα σημεία πώλησης γίνεται έξι ημέρες την εβδομάδα και καθημερινά βελτιώνουμε το δίκτυο διανομής μας».
Τα προϊόντα του συνεταιρισμού φτάνουν τους 20 κωδικούς και ως επί το πλείστον παράγονται από κατσικίσιο γάλα. Γάλα - τυρί - γιαούρτι είναι οι κύριες κατηγορίες, συμβατικά και βιολογικά. Συγκεκριμένα πρόβειο γιαούρτι, συμβατικό και βιολογικό, γάλα φρέσκο κατσικίσιο έξι ημερών και φρέσκο κατσικίσιο γάλα με κακάο έξι ημερών. Παράγονται επίσης μια σειρά λευκών τυριών (φέτα ΠΟΠ, κατσικίσιο τυρί, παραδοσιακής συνταγής Μενοίκιο, μυζήθρα, ανθότυρο) και ένα ημίσκληρο τυρί σχάρας με δυόσμο (τύπου σαγανάκι), αλλά και γραβιέρα, κεφαλοτύρι και το κατσικίσιο κεφίρ. Πάντως, όπως τόνισε ο κ. Μελενεκλής, «το προϊόν που έχει συστήσει το Μενοίκιο στη μεγαλύτερη μερίδα του καταναλωτικού κοινού, είναι το Φρέσκο Κατσικίσιο Γάλα, συμβατικό και βιολογικό, έξι ημερών».
Το κατσικίσιο γάλα κερδίζει ολοένα και περισσότερους...οπαδούς
«Πιστεύω ότι σε δέκα χρόνια από σήμερα το κατσικίσιο γάλα και τα προϊόντα του θα καταλαμβάνουν μερίδιο αγοράς 7% από 2,5% με 3,5% που είναι σήμερα αλλά σημαντικό ρόλο σε αυτό θα παίξει η οικονομική κατάσταση που θα επικρατήσει τα επόμενα χρόνια στην χώρα» είπε χαρακτηριστικά ο κ. Μελενεκλής απαντώντας σε σχετική ερώτηση του ΑΠΕ-ΜΠΕ και τόνισε, "η κατανάλωση κατσικίσιου γάλακτος βρίσκεται διαρκώς σε ανοδική πορεία».
'Οπως διευκρίνισε, «αν και μεγάλη μερίδα των καταναλωτών, δεν είναι σωστά ενημερωμένη για τα πλεονεκτήματα και τα οφέλη του κατσικίσιου γάλακτος και των προϊόντων του, αυτό κερδίζει ολοένα και περισσότερους φαν». Το κατσικίσιο γάλα, όπως χαρακτηριστικά τόνισε «είναι το γάλα που παρουσιάζει αρκετές συγγενείς ιδιότητες με αυτές του μητρικού γάλακτος, δεσμεύοντας αποτελεσματικότερα το ασβέστιο στον οργανισμό μας».

Έλενα Αλεξιάδου

ΑΠΕ-ΜΠΕ