Θεραπεύονται τα φυτά προσβεβλημένα από ιούς;

Τουλίπες εκείνης της εποχής ήταν περιζήτητες από τους καταναλωτές. Ορισμένες από αυτές εμφάνισαν ραβδώσεις ή ασυνήθιστα σχέδια γραμμών προκαλώντας έτσι το ενδιαφέρον των καλλιεργητών.

Αυτές οι πολύχρωμες τουλίπες, που επίσης αναφέρονται ως τουλίπες Rembrandt, έγιναν ιδιαίτερα επιθυμητές.

Τότε ανακαλύφθηκε πως όταν οι βολβοί αυτών των πολύχρωμων τουλιπών έρθουν σε επαφή  με βολβούς απλών τουλιπών, θα μπορούσαν να μεταφέρουν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους στις τελευταίες.

Αυτό που δεν γνώριζαν εκείνη τη στιγμή ήταν ότι στην πραγματικότητα με αυτόν τον τρόπο μετέδιδαν την ασθένεια ενός ιού.

Σήμερα, οι πολύχρωμες τουλίπες που είναι διαθέσιμες δεν είναι μολυσμένες με κάποιον ιό, αλλά προκύπτουν μέσω  γενετικών τεχνολογιών.

Τα φυτά που έχουν μολυνθεί από κάποιον ιό δεν εμφανίζουν πάντα πολύχρωμα συμπτώματα.

Ορισμένα φυτά απλώς αναπτύσσονται άσχημα, ένα σύμπτωμα που μπορεί να αποδοθεί σε διάφορους παράγοντες, όπως η έλλειψη θρεπτικών ουσιών ή το άγχος της ξηρασίας. Τα μοτίβα διάσπαρτου, διασκορπισμένου ανοιχτού και σκούρου πράσινου στα φύλλα, ένα σύμπτωμα που ονομάζεται μωσαϊκό ή στιγμάτωση, μπορεί να υποδεικνύει πιθανή λοίμωξη από έναν ιό.

Ομόκεντροι κύκλοι κίτρινου ή λευκού χρώματος στα φύλλα, μπορεί επίσης να είναι σύμπτωμα μόλυνσης από ιό. Τα τμήματα των φυτών που έχουν μολυνθεί από ιό μπορεί να παρουσιάζουν φουσκάλες, εξογκώματα ή κάποια άλλη παραμορφωμένη ανάπτυξη.

Τέλος, τα ασυνήθιστα μοτίβα γραμμών στα φύλλα υποδεικνύουν ότι ένας ιός μπορεί να έχει εισέλθει στο φυτό.

Στις περισσότερες περιπτώσεις, προσβεβλημένα φυτά από κάποιον ιό αποτελούν ανησυχητικό γεγονός για τον παραγωγό.

Τα άρρωστα φυτά δεν μπορούν να "θεραπευτούν" και η καλύτερη πορεία δράσης για τους καλλιεργητές είναι συνήθως να τα αφαιρέσουν για να αποφευχθεί η εξάπλωση του προβλήματος.

Το αποτέλεσμα είναι συχνά χαμηλές αποδόσεις των προσβεβλημένων καλλιεργειών.

Υπάρχουν εκατοντάδες διαφορετικοί ιοί, πολλοί από τους οποίους είναι συγκεκριμένοι για ένα συγκεκριμένο είδος φυτού.

Δεδομένου ότι τα φυτά δεν φτερνίζονται, οι ιοί φυτών απαιτούν έναν βοηθό, γνωστό ως φορέα, να μετακινηθεί από φυτό σε φυτό.

Φορείς είναι συνήθως έντομα, όπως αφίδες, θρίπες, αλευρώδεις και κολεόπτερα μέσω των οποίων εξαπλώνονται οι ιοί μέσω της σίτισης.

Άλλοι φορείς περιλαμβάνουν ακάρεα, μύκητες και νηματώδεις.

Οι άνθρωποι μπορούν επίσης να μεταδώσουν ιούς φυτών. Το κλάδεμα, η συγκομιδή, ο εμβολιασμός και άλλες εργασίες χειρισμού των φυτών μπορούν ενδεχομένως να μεταφέρουν σωματίδια ιού από φυτά σε φυτά.

Τα προβλήματα της νόσου του ιού μπορούν να εξαπλωθούν όταν τα φυτά μεταφέρονται από τη μία θέση στην άλλη, ακόμη και από μία χώρα σε μία άλλη. Επειδή τα φυτά που έχουν προσβληθεί από ιούς δεν παρουσιάζουν πάντα αναγνωρίσιμα συμπτώματα, τα φυτά που πιθανόν νοσούν θα πρέπει να περάσουν από συγκεκριμένες διαδικασίες ελέγχου.

Με τι μοιάζουν οι ιοί;

Πρόκειται για πολύ μικροσκοπικά σωματίδια τα οποία δεν είναι αντιληπτά από το γυμνό ανθρώπινο μάτι.

Δεν μπορούν να αναπτυχθούν και να εξεταστούν σε εργαστηριακό δοκιμαστικό σωλήνα επειδή μπορούν να αναπαραχθούν μόνο σε ζωντανό κύτταρο, όπως φυτικό κύτταρο.

Η παρουσία ενός ιού μπορεί μερικές φορές να διαγνωστεί σε αρκετά μεγάλο βαθμό, εάν παρατηρηθούν χαρακτηριστικά συμπτώματα. Σε άλλες περιπτώσεις απαιτείται εξειδικευμένος εργαστηριακός έλεγχος για να επιβεβαιωθεί η παρουσία ενός ιού.

Θεραπεύονται τα φυτά προσβεβλημένα από ιούς;

Επειδή δεν υπάρχουν πρακτικές θεραπευτικές αγωγές για τα μολυσμένα από ιούς φυτά, η αντιμετώπιση αυτών των ασθενειών αποσκοπεί στην αποτροπή εγκατάστασης ιών σε μία καλλιέργεια.

Πριν την εγκατάσταση οποιασδήποτε καλλιέργειας θα πρέπει να υπάρχει ενημέρωση για τα κοινά ιολογικά προβλήματα της καλλιέργειας, το πολλαπλασιαστικό υλικό να είναι πιστοποιημένο και να γίνεται όσο το δυνατό πιο έγκαιρη αντιμετώπιση των προβλημάτων.

Τρόποι μετάδοσης ιών

► Μηχανικά:

Η μηχανική μετάδοση απαιτεί την ύπαρξη τραύματος στο φυτό και επακόλουθη επαφή ενός υγιούς κυττάρου με μολυσμένο κυτταρικό χυμό. Η μετάδοση μπορεί να γίνει μέσω ενός απειροελάχιστα μικρού τραύματος. Στην ουσία, στη φύση, οι ιοί μεταδίδονται μέσω των φύλλων.

✔  Μέσω της επαφής των κονδύλων

✔  Μέσω της επαφής των φύλλων και των ριζών

Προληπτικά μέτρα:

✔ Μείωση της ευαισθησίας του φυτού-ξενιστή

✔ Παρεμβαίνοντας στη διαδικασία της μόλυνσης

Και στις δύο παραπάνω περιπτώσεις χρησιμοποιείται κάποιος αναστολέας της μόλυνσης με όχι τόσο ικανοποιητικά  αποτελέσματα  πάραυτα. 

Ο αναστολέας δεν έχει καμία επίδραση στο ίδιο το σωματίδιο του ιού αλλά στη διαδικασία της μόλυνσης. Στην ουσία, όταν ο μολυσμένος χυμός αραιώνεται, ο ιός τείνει να είναι αποτελεσματικός μετά την εξαφάνιση του αποτελέσματος του αναστολέα. Η χημική εκχύλιση του αναστολέα από τον παράγοντα ισορροπίας οδηγεί στην αποκατάσταση της λοίμωξης.

✔ Αδρανοποιητές σωματιδίων του ιού

Πρόκειται για ουσίες οι οποίες προκαλούν ρήξη του ισονουκλεϊκού οξέος, καταργώντας με αυτόν τον τρόπο τη μολυσματική ικανότητα του ιού.

► Εμβολιασμός:

O εμβολιασμός είναι μια τεχνική μέσω της οποίας οι τεμαχισμένες επιφάνειες ιστών των διαφορετικών φυτών τοποθετούνται σε στενή επαφή για να πραγματοποιήσουν μια ένωση. Σε αυτήν την περίπτωση, η επιτυχής μετάδοση του ιού εξαρτάται από τα χαρακτηριστικά του ιού και από την ένωση που επιτυγχάνεται με τον εμβολιασμό.

► Βλαστικός πολλαπλασιασμός:

Ένας από τους σημαντικότερους τρόπος μετάδοσης των ιών. Ένα μολυσμένο μητρικό φυτό θα δώσει μολυσμένους απογόνους.

► Σπόροι:

Περίπου 100 ιοί μεταδίδονται μέσω μολυσμένων σπόρων.

Η μετάδοση από τους σπόρους είναι η πιο σοβαρή όταν υπάρχει ένας φορέας.

Για παράδειγμα, ο κοινός ιός του μωσαϊκού εμφανίζει πολύ υψηλό ποσοστό μετάδοσης μέσω των σπόρων και έχει έναν πολύ αποδοτικό φορέα (τις αφίδες). Ενώ φυτεύεται μια μικρή ποσότητα μολυσμένων σπόρων, οι αφίδες κατανέμουν τη μόλυνση σε όλα τα υπόλοιπα υγιή φυτά.

Οι τρόποι μετάδοσης των ιών μέσω των σπόρων:

✔ Εξωτερικά, στο κάλυμμα των σπόρων.

Αυτό συμβαίνει μέσω μόλυνσης του πολτού του καρπού, ο οποίος έρχεται σε επαφή με το κάλυμμα των σπόρων. Σε αυτή την περίπτωση, οι σπόροι μπορούν να απολυμανθούν με χημικά όπως HCl (37%)

✔ Εσωτερικά, στο έμβρυο και στο ενδοσπέρμιο.

Σε αυτή την περίπτωση, ο ιός δεν μπορεί να απομακρυνθεί με απολύμανση με χημικά προϊόντα. Ο ιός παραμένει μέσα στον σπόρο για μεγάλο χρονικό διάστημα και επομένως η διάδοση του ιού σε μεγάλη απόσταση είναι πιθανότερο να συμβεί

Πιθανοί παράγοντες για την παραπάνω μόλυνση:

• τύπος ιού,
• είδος και ποικιλία φυτού,
• στάδιο ανάπτυξης του φυτού,
• ηλικία του σπόρου (ακατάλληλοι η αποθηκευμένοι για μακρά περίοδο σπόροι)

► Γύρη:

Οι ιοί που μεταδίδονται από τη γύρη όχι μόνο μολύνουν τους σπόρους και τα φυτά. Μπορούν επίσης να διαδοθούν μέσω του γονιμοποιημένου λουλουδιού και να μολύνουν τα άλλα φυτά.

Αν και η επικονίαση των ανθέων με τη γύρη που έχει μολυνθεί από ιούς μπορεί να οδηγήσει σε χαμηλότερη απόδοση καρπών, σε σύγκριση με τις αποδόσεις που έχουν ληφθεί με ελεύθερο ιό, η μετάδοση μέσω γύρης φαίνεται να είναι εξαιρετικά σπάνια ή να εμφανίζεται μόνο σε ορισμένες μεμονωμένες περιπτώσεις.

► Φορείς ιών: έντομα, νηματώδεις, μύκητες

✔ Κυρίως μυζητικά έντομα με μη έμμονους τρόπους μετάδοσης όπου ο ιός μεταδίδεται μέσα σε 5’, με ημί-έμμονους τρόπους όπου ο ιός απαιτεί 15’ για τη μετάδοσή του και σε έμμονους τρόπους μετάδοσης όπου οι ιοί απαιτούν μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα.

✔ Μέσω νηματωδών όπου τα εύρη των μεταδιδόμενων ιώσεων είναι πολύ μεγάλα και η μεταφορά λαμβάνει χώρα μέσω της γύρης ή των σπόρων.

✔ Μέσω των μυκήτων οι οποίοι στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι υποχρεωτικά παράσιτα. Διεισδύουν στα κύτταρα του ριζικού συστήματος του φυτού απ’όπου ξεκινάει με μία συγκεκριμένη διαδικασία και η μόλυνση του φυτού.

blog.farmacon.gr