Μετά τη συγκομιδή και πριν την πτώση των φύλλων, για αποθησαύριση ώστε να είναι διαθέσιμα στους οφθαλμούς από νωρίς την επόμενη άνοιξη αλλά και για καλή ανάπτυξη της ρίζας και για ξυλοποίηση-σκληραγώγηση των κληματίδων ενόψει του χειμώνα
Ν, Zn, B: για αποθησαύριση ώστε να είναι διαθέσιμα στους οφθαλμούς από νωρίς την επόμενη άνοιξη.
P, Ca, K: για καλή ανάπτυξη της ρίζας και για ξυλοποίηση-σκληραγώγηση των κληματίδων ενόψει του χειμώνα
Επίπεδα επάρκειας φυλλοδιαγνωστικής για Αμπέλι οινοποιήσιμο & επιτραπέζιο
Ανάλυση φύλλων συνιστάται να γίνεται κάθε 2-3 χρόνια ώστε να ελέγχεται η αποτελεσματικότητα της τροφοδοσίας των πρέμνων και να προλαμβάνεται καταπόνηση τους.
ΑΖΩΤΟ (Ν)
Αίτιο - Συνθήκες εμφάνισης
Το άζωτο είναι πρωταρχικό στοιχείο της βιοσύνθεσης. Παίζει ζωτικό ρόλο στις βιολογικές διεργασίες. Όταν το έδαφος είναι αβαθές και δεν μπορεί να εφοδιάσει τα φυτά με αρκετό νερό, μπορεί να εκδηλωθούν συμπτώματα τροφοπενίας αζώτου, ακόμη και αν το άζωτο στο έδαφος είναι επαρκές.
Συμπτώματα - Ζημία
Η έλλειψή του μειώνει την ζωηρότητα, ανάπτυξη και απόδοση των πρέμνων πριν ακόμη εμφανιστούν ξεκάθαρα τα συμπτώματά της. Φτωχή βλάστηση, μειωμένη ανάπτυξη κληματίδων και φυλλώματος, μικρά μεσογονάτια διαστήματα, μειωμένη ευρωστία των πρέμνων. Σε σοβαρή έλλειψη έχουμε θαμπό πράσινο προς πρασινοκίτρινο χρώμα φύλλων και μικρότερο μέγεθος από το κανονικό, ενώ σε προχωρημένο στάδιο τα φύλλα γίνονται λαμπερά κίτρινα.
Εμφανίζονται χλωρωτικά φύλλα ιδιαίτερα στην βάση των βλαστών τα οποία μπορεί να πέσουν στο μέσο της βλαστικής περιόδου και γενικά έχουμε πρώιμη γήρανση των παλαιοτέρων φύλλων. Μειωμένη ανάπτυξη των καρποφόρων οφθαλμών και μειωμένη ανθοφορία και καρπόδεση. Μειωμένη παραγωγή, λίγα και μικρά τσαμπιά. Μειωμένη ένταση χρωματισμού των ερυθρών οίνων, αύξηση του pH και μειωμένα οξέα και αλκοολικός βαθμός.
Παρακολούθηση
Απαιτούνται παρατηρήσεις και ανάλυση εδάφους και φύλλων.
Αποφυγή-Αντιμετώπιση
Η διόρθωση γίνεται με προσθήκη στο έδαφος αμμωνιακού ή νιτρικού λιπάσματος.
ΨΕΥΔΑΡΓΥΡΟΣ (Ζn)
Αίτιο-Συνθήκες εμφάνισης
Ο ψευδάργυρος συμμετέχει στη σύνθεση των πρωτεϊνών, στην παραγωγή ορμονών, στη γονιμοποίηση και το σχηματισμό των ραγών. Το επίπεδο του ψευδαργύρου στο έδαφος σχετίζεται άμεσα με το μητρικό πέτρωμα. Τα εδάφη που προέρχονται από πυριτικά μητρικά υλικά περιέχουν μικρά ποσοστά του στοιχείου.
Ο διαθέσιμος ψευδάργυρος επηρεάζεται από το pH, την προσρόφησή του στις επιφάνειες της αργίλου, την οργανική ουσία, τη συμπλοκοποίηση από την οργανική ουσία, τις αλληλεπιδράσεις με άλλα θρεπτικά στοιχεία (φώσφορος, χαλκός) και τις κλιματικές συνθήκες.
Συμπτώματα-Ζημία
Εκδηλώνεται στα φύλλα της κορυφής των βλαστών, κυρίως των ταχυφιών τα οποία παρουσιάζουν παραμορφώσεις. Χαρακτηριστική μικροφυλλία, ασυμμετρία ελάσματος (το ένα ήμισυ μεγαλύτερο του άλλου), χλωρωτικές κηλίδες (αρχικά ελαφρώς χλωρωτικές) μεταξύ των νευρώσεων και παρδαλή εμφάνιση.
Τελικά τα μεσονεύρια διαστήματα γίνονται χλωρωτικά εκτός της στενής πράσινης ζώνης των νεύρων και δεν αποκλείονται μεσονεύριες νεκρωτικές κηλίδες σε προχωρημένη έλλειψη. Κληματίδες με βραχυγονάτωση και αδύναμη ανάπτυξη και με μικροφυλλία. Επίσης, τα σταφύλια παρουσιάζουν αραιορραγία, έντονη ανισορραγία, μικρορραγία, μικρότερα σπέρματα ή καθόλου και μαραμένες ράγες.
Fe Zn Mn img397 a
Σε σοβαρή έλλειψη παρατηρείται περιορισμένη καρπόδεση. Σε ορισμένες περιπτώσεις η έλλειψη ψευδαργύρου μπορεί να συνυπάρχει με τις ελλείψεις σιδήρου και μαγγανίου .
Παρακολούθηση
Απαιτούνται παρατηρήσεις και ανάλυση εδάφους και φύλλων.
Αποφυγή-Αντιμετώπιση
Η διόρθωση γίνεται με προσθήκη θειϊκού ψευδαργύρου.
ΒΟΡΙΟ (Β)
Αίτιο - Συνθήκες εμφάνισης
Το βόριο σχετίζεται με τις διαδικασίες μεταφοράς των υδατανθράκων και την οικονομία του νερού στα φυτά, τη σύνθεση πρωτεϊνών, την ανάπτυξη του ριζικού συστήματος, την ανθοφορία και καρποφορία και την κίνηση των ορμονών μέσα στο φυτό.
Έλλειψη βορίου συναντάται κυρίως στα ελαφράς μηχανικής σύστασης εδάφη (ειδικά όταν σ' αυτά υπάρχει μεγάλη έλλειψη οργανικής ουσίας και έχουν υψηλό pH), όπου η έκπλυσή του είναι εύκολη.
Ένας άλλος παράγοντας που παίζει σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση τροφοπενίας βορίου, είναι ο ανταγωνισμός του με άλλα θρεπτικά στοιχεία (άζωτο, κάλιο, σίδηρος).
Συμπτώματα - Ζημία
Η έλλειψη βορίου προκαλεί ασθενική και χλωρωτική εμφάνιση στα φυτά. Αν παρουσιασθεί παροδική έλλειψη μετά από άνυδρο χειμώνα (τα φυτά ανακάμπτουν στο τέλος της άνοιξης), στους νεαρούς βλαστούς έχουμε μειωμένη ανάπτυξη και παραμορφώσεις, βραχυγονάτωση, ανάπτυξη «Ζικ–Ζακ», διογκώσεις σε περιοχές των μεσογονάτιων διαστημάτων.
Αρκετοί κόμποι δεν φέρουν οφθαλμούς, παρατηρούνται διπλοί κόμποι, ενώ έχουμε έκπτυξη πολλών ταχυφυών και νέκρωση του ακραίου οφθαλμού (ακραίες περιπτώσεις), όπως επίσης και ανάπτυξη πλευρικών βλαστών που δίνει εντύπωση θαμνώδους ανάπτυξης.
Τα νεαρά φύλλα ανάλογα με την ποικιλία είναι πολύ κακοσχηματισμένα. Εμφανίζουν περιφερειακές και μεσονεύριες κίτρινες, χλωρωτικές κηλίδες οι οποίες μεγαλώνουν και επεκτείνονται σε όλο το έλασμα, αφήνοντας μόνο μια λωρίδα πράσινη κατά μήκος των νεύρων.
trof B 2 a
Με σταθερή έλλειψη, παρατηρείται νέκρωση κορυφαίου οφθαλμού, ξήρανση-«κάψιμο» ελίκων και ταξιανθιών και μειωμένη καρπόδεση.
Στα σταφύλια, παρατηρείται χαρακτηριστική αραιορραγία και ανισορραγία (‘’hen and chicken disease’’, ‘’Huhn und Kuckenkrankheit’’), ενώ έχουμε και ράγες με σκάσιμο και κοκκίνισμα της σάρκας. Λιγότερα ή καθόλου σπέρματα και καρπόπτωση. Ρίζες κοντές και παχιές.
Τα παλαιότερα φύλλα εμφανίζουν περιφερειακό και μεσονεύριο κιτρίνισμα με στενές ζώνες πράσινου χρώματος στα νεύρα. Σε όχι πολύ σοβαρή τροφοπενία επηρεάζεται αρνητικά η καρπόδεση και έχουμε ανισορραγία, ενώ τα συμπτώματα στα φύλλα εμφανίζονται όταν η τροφοπενία γίνει σοβαρή.
Παρακολούθηση
Απαιτούνται παρατηρήσεις και ανάλυση εδάφους και φύλλων.
Αποφυγή-Αντιμετώπιση
Η διόρθωση γίνεται με προσθήκη βόρακα στο έδαφος το χειμώνα ή νωρίς την άνοιξη. Οι μέγιστες απαιτήσεις του φυτού σε βόριο είναι κατά την άνθηση και στο στάδιο της έντονης ανάπτυξης των ραγών.
ΦΩΣΦΟΡΟΣ (P)
Αίτιο - Συνθήκες εμφάνισης
Παίζει πρωταρχικό ρόλο στη σύνθεση υδατανθράκων, λιπών, πρωτεϊνών. Γενικά δρα σαν μεταφορέας ενέργειας. Σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση τροφοπενίας φωσφόρου στα φυτά, παίζει το έδαφος. Ειδικότερα, το πολύ υψηλό ή πολύ χαμηλό pH του εδάφους, η υπερβολική υγρασία του, η μικρή περιεκτικότητά του σε οργανική ουσία και ο ανεπαρκής αερισμός του επηρεάζουν δυσμενώς τα επίπεδα του φωσφόρου. Επίσης, οι χαμηλές θερμοκρασίες και τα υψηλά επίπεδα ψευδαργύρου είναι κάποιοι άλλοι παράγοντες οι οποίοι συμβάλουν στην έλλειψη του στοιχείου.
Συμπτώματα - Ζημία
Περιορισμένη ανάπτυξη των ριζών και εμμέσως και των βλαστών, ιδίως σε νεαρά πρέμνα. Μειωμένη καρπόδεση και μειωμένος αριθμός σταφυλών αλλά και ραγών σε κάθε σταφυλή (τσαμπί).
trof P ampeli kokkinos metaxromatismos a
Σκούρα πράσινα και μάλλον μικρά φύλλα, αλλά σε πολύ σοβαρή έλλειψη παρατηρείται κιτρίνισμα των φύλλων της βάσης, στη συνέχεια πορφυρός έως χαλκούχος μεσονεύριος μεταχρωματισμός τους που γίνονται σκληρά και κυμματοειδή ή με συστροφή της περιμέτρου τους. Ενδεχόμενη φυλλόπτωση. Πρόωρη ωρίμανση των ραγών και μικρό βάρος τους.
Παρακολούθηση
Απαιτούνται παρατηρήσεις και ανάλυση εδάφους και φύλλων.
Αποφυγή - Αντιμετώπιση
Η διόρθωση γίνεται με προσθήκη φωσφορικού μοναμμώνιου ή φωσφορικού οξέως. Πρέπει να αποφεύγεται η χρήση των φωσφορικών λιπασμάτων μαζί με κοπριά ή άλλη οργανική ουσία, διότι έτσι μειώνεται η δέσμευση του φωσφόρου.
ΑΣΒΕΣΤΙΟ (Ca)
Αίτιο - Συνθήκες εμφάνισης
Όταν ο ρυθμός απορρόφησης του στοιχείου είναι ανεπαρκής για την κάλυψη των αναγκών των φυτών, μπορεί να εμφανιστεί τροφοπενία ασβεστίου. Επίσης, το χαμηλό pH του υποστρώματος και τα αυξημένα επίπεδα μαγνησίου, νατρίου ή άλλων κατιόντων, συμβάλουν στο να εμφανιστεί τροφοπενία ασβεστίου.
Συμπτώματα - Ζημία
Εμφανή συμπτώματα παρουσιάζονται σε πολύ σοβαρή έλλειψη οπότε μπορεί να έχουμε φύλλα με στενή νεκρωτική περίμετρο ή μικρότερα φύλλα με νεκρωτικά στίγματα, σκάσιμο ραγών, ξήρανση κορυφής αναπτυσσόμενων τσαμπιών, μειωμένη ανάπτυξη φυτών, σκούρες καφέ φλύκταινες 1mm στο φλοιό ανάμεσα στα γόνατα και νεκρώσεις βλαστών και ριζών.
Αυξάνονται οι πιθανότητες εμφάνισης της πάθησης «ξήρανση ράχης».
Μειώνεται η συνεκτικότητα των ραγών και η αντοχή τους σε πίεση. Μειώνεται η αντοχή της φλούδας τους σε σκίσιμο και σκάσιμο. Ευνοείται εσωτερικό καφέτιασμα ή μαλάκωμα των ραγών.
Κατά την αποθήκευση η σάρκα ράγων με χαμηλή περιεκτικότητα Ca γίνεται καφετί. Μειώνεται η συγκράτηση των ραγών από τον ποδίσκο τους και επομένως διευκολύνεται η πτώση τους από τη σταφυλή. Αυξάνεται η ευπάθεια σε μολύνσεις, κυρίως από βοτρύτη ιδιαίτερα σε όψιμες ποικιλίες.
Μειώνεται το βάρος των ραγών κατά την αποθήκευση. Δυσχεραίνεται η ξυλοποίηση των κληματίδων. Με μειωμένη περιεκτικότητα διαθέσιμου Ca στο έδαφος αυξάνεται η ευπάθεια των πρέμνων σε υψηλή αλατότητα εδάφους. Η ποικιλία Victoria εμφανίζει μικρές μαύρες κηλίδες στις ράγες.
Παρακολούθηση
Απαιτούνται παρατηρήσεις και ανάλυση εδάφους και φύλλων.
Αποφυγή-Αντιμετώπιση
Η διόρθωση γίνεται με προσθήκη λιπασμάτων ασβεστίου.
ΚΑΛΙΟ (Κ)
Αίτιο - Συνθήκες εμφάνισης
Το κάλιο βρίσκεται στα φυτά με τη μορφή ιόντων. Αυξάνει την ικανότητα του φυτοπλάσματος να συγκρατεί νερό, την ένταση της φωτοσύνθεσης, και παίρνει μέρος στη λειτουργία των στομάτων. Γενικά παίζει ρόλο στην κίνηση του νερού μέσα στο φυτό. Οι μέγιστες απαιτήσεις του φυτού σε κάλιο είναι κατά το στάδιο της έντονης ανάπτυξης των ραγών. Η τροφοπενία εμφανίζεται σε περιόδους έντονης ξηρασίας και υψηλής παραγωγής σε βαριά και χαλικώδη εδάφη. Σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση τροφοπενίας καλίου παίζει ο ανταγωνισμός μεταξύ του καλίου και διάφορων άλλων θρεπτικών στοιχείων (αμμωνιακό άζωτο, μαγνήσιο, ασβέστιο και βόριο).
Συμπτώματα - Ζημία
Αργά την άνοιξη ή το καλοκαίρι στις λευκές ποικιλίες χλώρωση-κιτρίνισμα των μεσαίων φύλλων που αρχίζει από την περιφέρεια του ελάσματος. Αρχικά, είναι ελαφρά χλώρωση και μπορεί να υπάρχουν στις μεσονεύριες περιοχές του ελάσματος σποραδικές χλωρωτικές κηλίδες ή και νεκρωτικά στίγματα με ξηρό καιρό.
Στη συνέχεια, η περιφερειακή χλώρωση προχωρεί μεταξύ των κύριων νευρώσεων αφήνοντας μία κεντρική «νησίδα» πράσινου χρώματος στο κέντρο του ελάσματος.
Στις έγχρωμες ποικιλίες, συχνά αντί για κίτρινο έχουμε κοκκινωπό ή μπρούτζινο χρώμα στην περιφέρεια και ανάμεσα στις νευρώσεις του φύλλου.
trof K ampeli kokkines periferiakes perioxes a
Με την πάροδο του χρόνου επηρεάζονται και τα φύλλα της βάσης και του άκρου των βλαστών και έχουμε μεσονεύριες αλλά και περιμετρικές νεκρωτικές περιοχές -περιφερειακό κάψιμο , συστροφή της περιμέτρου και παραμόρφωση των φύλλων. Στον καλοκαιρινό ήλιο μπορεί να έχουμε κατά το στάδιο της ωρίμανσης των ραγών σκούρα καφέ φύλλα (“blackleaf”) με πράσινα μόνο τα νεύρα τους στη βάση των κληματίδων.
Κακή ποιότητα ραγών (χρώμα, γεύση) και οίνου (μειωμένα σάκχαρα, οξύτητα-αυξημένο pH, γεύση, άρωμα και συντηρησιμότητα).
Καθυστερημένη και ανομοιόμορφη ωρίμανση. Μειωμένη παραγωγή. Σε σοβαρή έλλειψη, τα συμπτώματα εμφανίζονται νωρίς ακόμα και από πριν την άνθιση, και έχουμε μειωμένη ζωηρότητα-ανάπτυξη βλαστών, καρπόδεση, αριθμός σταφυλών ανά πρέμνο και παραγωγή.
Σοβαρή ποιοτική υποβάθμιση των σταφυλιών: μικρορραγία, πυκνορραγία, ανομοιόμορφος-μειωμένος χρωματισμός, μειωμένο βάρος και Ολικά Διαλυτά Στερεά (σάκχαρα) και ενδεχομένως σταφίδιασμα ή ξήρανση πολλών ραγών της σταφυλής.
Δυσχεραίνεται η ξυλοποίηση των κληματίδων. Όταν υπάρχει υπερβολικό φορτίο ή σοβαρή έλλειψη νερού, μπορεί να παρουσιαστεί πρώιμη φυλλόπτωση ή όχι κανονική ωρίμανση των σταφυλιών. Μειωμένη ανθεκτικότητα των πρέμνων σε αντίξοες συνθήκες (ξηρασία, ψύχος κτλ.).
Παρακολούθηση
Απαιτούνται παρατηρήσεις και ανάλυση εδάφους και φύλλων.
Αποφυγή - Αντιμετώπιση
Η διόρθωση γίνεται με διαφυλλική χορήγηση νιτρικού καλίου ή καλιούχα λίπανση από το έδαφος.
Πίνακας: Κατανομή απορρόφησης των μακροθρεπτικών από τα πρέμνα κατά τη διάρκεια ανάπτυξής τους και μετασυλλεκτικά
Ν
40-50% από την εμφάνιση των φύλλων έως την αρχή της άνθισης (Απρίλιο-Μάιο).
25% από τη καρπόδεση και κατά την ανάπτυξη των ραγών.
25-35% μετασυλλεκτικά.
p
90% από την εμφάνιση των φύλλων έως και την καρπόδεση (Απρίλιο-Μάιο).
10% μετασυλλεκτικά για ανάπτυξη της ρίζας.
Κ
15% από την εμφάνιση των φύλλων έως την άνθιση.
20% από την άνθιση έως τη καρπόδεση.
20-25% από την καρπόδεση έως και το γυάλισμα–αλλαγή χρώματος.
35-40% από το γυάλισμα έως την ωρίμανση.
5% μετασυλλεκτικά.
Ca
37% από τα πρώτα φύλλα έως την καρπόδεση- συγκέντρωση κυρίως στα φύλλα και δευτερευόντως στους βλαστούς.
30% από την καρπόδεση και κατά τη ταχεία αύξηση των ραγών,
28% μετά το γυάλισμα, στο ξεκίνημα της ξυλοποίησης των βλαστών.
5% μετασυλλεκτικά για ανάπτυξη της ρίζας.
