Ποιοι οι παράγοντες που επηρεάζουν την ανάπτυξη των φυτών

Η αλατότητα προκαλεί αλλοίωση των χαρακτηριστικών των εδαφών, όπως το πορώδες και πτώση του δυναμικού του νερού και τις ιοντικές διαταραχές στα φυτικά κύτταρα. Η αλατότητα αποτελεί ένα σοβαρό πρόβλημα της γεωργίας τόσο για τις πολυετείς όσο και για τις μονοετείς καλλιέργειες, προκαλώντας μειωμένη ανάπτυξη και απόδοση των καλλιεργειών.

Τα τελευταία χρόνια, το πρόβλημα αυτό γίνεται όλο και πιο έντονο εξαιτίας ανθρωπογενών δραστηριοτήτων στον αγρό που αυξάνουν την εδαφική αλατότητα. Τέτοιες δραστηριότητες μπορεί να είναι η άρδευση γεωργικών εκτάσεων με κακής ποιότητας νερό και η αυξημένη εισροή ανόργανων λιπασμάτων σε γεωργικές εκτάσεις, που ο ρυθμός βροχόπτωσης παρουσιάζεται κατά πολύ χαμηλότεροςαπό το ρυθμό της εξατμισοδιαπνοής.

Αξίζει όμως να σημειωθεί, πως συχνά χρησιμοποιείται καταπόνηση αλατότητας ή υδατική καταπόνηση, κατά τη διάρκεια ορισμένων καλλιεργειών, για τη μεγιστοποίηση της ανάπτυξης των φυτών και την βελτίωση της ποιότητας των φρούτων και ειδικότερα την αύξηση της γλυκύτητας.

Η ανάπτυξη του φυτού είναι συνάρτηση πολλών παραγόντων. Οι οποίοι είναι:

✔  Γενετικοί

✔  Εδαφολογικοί

✔  Κλιματολογικοί

✔  Εσωτερικοί

Ο γενετικός παράγοντας είναι συγκεκριμένος  για ένα φυτό και καθορίζει τη δυναμικότητα του φυτού για το μέγιστο της αύξησης του, με ευνοικές συνθήκες για την αναπτυξή του.

Έτσι για ένα ορισμένο φυτό, το μέγιστο της δυνατής αύξησης του καθορίζεται από τους ευνοικούς παράγοντες του περιβάλλοντος του.

Εδαφολογικοί

Υφή, δομή, οργανική ουσία και διαθέσιμα θρεπτικά στοιχεία, ζιζάνια, έντομα, οργανισμοί που προκαλούν ασθένειες, διάφοροι τύποι φυτοφάγων οργανισμών και μικροοργανισμοί του εδάφους.

Κλιματολογικοί

Φως, θερμοκρασία, νερό, διάρκεια ημέρας, άνεμος και αέρια (CO2, O2, SO2, NOx, Fl, Cl, O30). Τα αέρια θεωρούνται ρυπαντές της ατμόσφαιρας (εκτός από τα τρία πρώτα) και η αύξηση της συγκεντρωσής τους μπορεί να οδηγήσει σε αναστολή ανάπτυξης.

Η αύξηση και η ανάπτυξη του φυτού επηρεάζονται από εσωτερικούς και εξωτερικούς παράγοντες.

Οι εσωτερικοί παράγοντες όπως:

►  Αντίσταση στις κλιματικές, εδαφικές και βιολογικές καταπονήσεις.

►  Ρυθμός φωτοσύνθεσης.

►  Αναπνοή.

►  Καταμερισμός των προιόντων της αφομοίωσης και του αζώτου.

►  Χλωροφύλλη, καροτένιο και άλλες χρωστικές ενώσεις.

►  Ικανότητα αποθήκευσης αποθεμάτων των στοιχείων.

► Δραστηριότητα ενζύμων.

► Άμεσες γονιδιακές επιδράσεις.

Οι εξωτερικοί παράγοντες αλληλοεξαρτώνται και αλληλεπιδρούν με τον γενότυπο και οι σπουδαιότεροι από αυτούς είναι:

► Η θερμοκρασία,

► Η υγρασία,

► Ο φωτισμός,

► Οι θρεπτικές ουσίες,

► Οι καλλιεργητικές εργασίες.

Η σημασία των παραγόντων αυτών εξαρτάται επίσης από το στάδιο του φυτού.

Από τους παράγοντες του περιβάλλοντος ειδικότερα η θερμοκρασία και το φως, ασκούν μεγάλη επίδραση στην αύξηση. Ευνοική θερμοκρασία επιταχύνει την αύξηση, ενώ το πολύ έντονο φως την επιβραδύνει. Τα τμήματα του φυτού που εκτίθενται στο φως αυξάνουν τη νύχτα, ευνοούμενα από τις περιορισμένες θερμοκρασίες της νύχτας, ενώ τα τμήματα που βρίσκονται στο σκοτάδι αυξάνουν την ημέρα, γιατί έχουν ανάγκη από υψηλότερες θερμοκρασίες και τα προιόντα φωτοσύνθεσης δεν χρησιμοποιούνται από τα φύλλα και τους βλαστούς. Συνήθως χαμηλές θερμοκρασίες ευνοούν τη βλαστική ανάπτυξη του φυτού. Εναλλαγή φωτεινών ημερών (μεγάλη φωτοσύνθεση) με ψυχρές νύχτες (αναστέλλεται η αύξηση των φύλλων και των βλαστών) ευνοεί την ανάπτυξη των ριζών. Σκοτεινές ημέρες ημέρες και υψηλές θερμοκρασίες νύχτας ευνοούν την παραγωγή φύλλων και βλαστών και γενικώς υπέργειων οργάνων του φυτού.

Το φυτό κατά τη διάρκεια της βλαστικής αναπτύξεως υφίσταται διάφορες μεταβολές ανατομικές, μορφολογικές και φυσιολογικές. Σε κάποια φάση του βλαστικού σταδίου το φυτό εισέρχεται στο αναπαραγωγικό στάδιο.

Από τους παράγοντες του περιβάλλοντος σημαντικό ρόλο παίζουν:

► Η περίσσεια αζώτου, η οποία οψιμίζει τα περισσότερα φυτά αλλά μερικά τα πρωιμίζει, όπως τον καπνό και τον αραβόσιτο.

► Η έλλειψη υγρασίας, η οποία συνήθως πρωιμίζει τα φυτά γιατί τα εξαναγκάζει να επισπέυσουν το βιολογικό τους κύκλο.

► Η υψηλή θερμοκρασία επίσης επισπεύδει κατά κανόνα την άνθιση. Η επίδραση όμως της θερμοκρασίας ποικίλλει. Μερικά φυτά, όπως τα σιτηρά, δεν ανθίζουν αν δεν υποστούν την επίδραση χαμηλών θερμοκρασιών.

ΠΗΓΕΣ

Garriga; C. A. Muñoz; P. D. Caligari; J. B. Retamales (2015). Effect of salt stress on genotypes of commercial (Fragaria x ananassa) and Chilean strawberry (F. chiloensis). 

Anna J. Keutgen; Elke Pawelzik (2009). Impacts of NaCl stress on plant growth and mineral nutrient assimilation in two cultivars of strawberry. , 65(2-3), 170–176

Παπαδοπούλου, Ε. (2016). Η περιβαλλοντική αξία των φυτών και η εξοικείωση των παιδιών προσχολικής ηλικίας με τους παράγοντες που ευνοούν την ανάπτυξη των φυτών.

Καραμπουρνιώτης Γ. και Λιακόπυλος Γ., 2011. Φυσιολογία Καταπονήσεων. Αθήνα.

blog.farmacon.gr