Πρόκειται για μια πρωτοποριακή δράση για τα ελληνικά δεδομένα με αρχικό προϋπολογισμό 3,1 εκ.€, που αφορά την ανάπτυξη και βελτιστοποίηση των προϊόντων ελιάς και ελαιόλαδου και των μεθόδων παραγωγής τους.

Σκοπός του δικτύου είναι η δημιουργία μιας αλυσίδας αξίας και συνεργασιών του ανθρώπινου επιστημονικού δυναμικού και των υποδομών της χώρας για την ανάδειξη των ποιοτικών χαρακτηριστικών των ελληνικών ποικιλιών και του ελαιόλαδου.

Συγκεκριμένα, το Εθνικό Δίκτυο «Οι δρόμοι της Ελιάς», χρησιμοποιώντας γονιδιωματικές και προηγμένες διαγνωστικές τεχνολογίες, σκοπό έχει την ιχνηλάτηση, ανάδειξη, ταυτοποίηση, πιστοποίηση των ποικιλιών της ελιάς και τη βελτίωση των διαδικασιών παραγωγής βρώσιμης ελιάς και ελαιόλαδου.

Στους εξειδικευμένους στόχους της δράσης περιλαμβάνονται: η ολιστική αλληλούχιση του γονιδιώματος των ποικιλιών ελιάς «Κορωνέικη» και «Χονδρολιά Χαλκιδικής», ο γενετικός χαρακτηρισμός των διαφόρων ελληνικών ποικιλιών ελιάς, η ενίσχυση της αποτελεσματικότητας και της βιωσιμότητας της φυτοπροστασίας της ελιάς με σύγχρονες τεχνολογίες, η εφαρμογή σε μεγάλη κλίμακα τεχνικών υψηλής διακριτικότητας για την ανάλυση δειγμάτων ελαιόλαδου και η χαρτογράφηση του οικοσυστήματος ποικιλιών επιτραπέζιας ελιάς σε διαφορετικές γεωγραφικές περιοχές της χώρας.

Τα οφέλη που θα προκύψουν από τη γενετική και γονιδιωματική ανάλυση είναι ηανάδειξη των µοναδικών και υψηλών ποιοτικών χαρακτηριστικών των ελληνικών ποικιλιών ελιάς, διαµορφώνοντας έτσι ένα στρατηγικό ανταγωνιστικό πλεονέκτηµαγια τη δηµιουργία προστιθέµενης αξίας και την ενίσχυση της εξωστρέφειάς τους ως µοναδικά εθνικά προϊόντα.

H κεφαλαιοποίηση των αποτελεσµάτων της προτεινόµενης δράσης στο οικονοµικό και εµπορικό πεδίο περιλαµβάνει την κατοχύρωση του εµπορικού σήµατος (brand name) των ελληνικών ποικιλιών ελιάς (πιστοποίηση πολλαπλασιαστικού υλικού - ιχνηλασιµότητα). Ο φαινοτυπικός και γονιδιωµατικός χαρακτηρισµός, µέσω της εµβληµατικής δράσης, θα αποτελέσουν τη βάση για την τεκµηρίωση της ελληνικής προέλευσης µέσω δηµιουργίας Εθνικής Βάσης Ελληνικών ποικιλιών.

Στο εθνικό δίκτυο συμμετέχουν, με συμπληρωματική ερευνητική και αναλυτική δράση,ερευνητικοί φορείς από όλη την Ελλάδα, όπως o Ελληνικός Γεωργικός Οργανισμός (ΕΛΓΟ) ΔΗΜΗΤΡΑ, το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΓΠΑ), το Μεσογειακό Αγρονομικό Ινστιτούτο Χανίων (ΜΑΙΧ), το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ), το Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ), το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ), το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, το Τεχνολογικό Ίδρυμα (ΤΕΙ) Κρήτης, το Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο (ΜΦΙ), το Πανεπιστήμιο Πατρών, ο Ενιαίος Φορέας Ελέγχου Τροφίμων (ΕΦΕΤ) και το Ερευνητικό Κέντρο Βιοϊατρικών Επιστημών «Αλέξανδρος Φλέμινγκ» (ΕΚΕΒΕ Φλέμινγκ).

Επιστημονικός συντονιστής της δράσης είναι ο αναπληρωτής καθηγητής του τμήματος Γεωπονίας του ΑΠΘ Αθανάσιος Μολασιώτης.

Το διετές πρόγραμμα «Οι δρόμοι της ελιάς» έχει τρία υποέργα, τα οποία θα ασχοληθούν με τη γενετική της ελιάς (συντονιστής το ΕΛΓΟ Δήμητρα - Δρ. Ιωάννης Γανόπουλος), ταπροϊόντα της ελιάς (συντονιστής ο ΕΦΕΤ - Δρ. Φραγκίσκος Γαΐτης) και την φυτοπροστασία (συντονιστής το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθήνας - Δρ. Ιωάννης Βόντας).

Σημειώνεται ότι την διαχείριση και την παρακολούθηση της δράσης θα πραγματοποιήσει η ΓΓΕΤ.

Ο Αναπληρωτής Υπουργός Έρευνας και Καινοτομίας Κώστας Φωτάκης δήλωσε ότι το Εθνικό Δίκτυο «Οι δρόμοι της Ελιάς» αποτελεί μια εμβληματική πρωτοβουλία της Πολιτείας που απορρέει από τη συνεργασία δύο Υπουργείων, του Τομέα Έρευνας και Καινοτομίας του ΥΠΠΕΘ και του ΥΠΑΑΤ.

Φιλοδοξεί να συγκεντρώσει και να συντονίσει όλες τις αξιόλογες επιστημονικές και ερευνητικές δυνάμεις με στόχο η χώρα να αποτελέσει ισχυρό συνδιαμορφωτή προτεραιοτήτων και πόρων στον τομέα αγροδιατροφής διεθνώς, αλλά και να βελτιωθεί η ανταγωνιστικότητα των ελληνικών ελαιουργικών επιχειρήσεων εμπορίας και μεταποίησης στις διεθνείς αγορές.  

Ο συντονιστής του δικτύου, Δρ. Αθανάσιος Μολασιώτης, διευκρίνισε ότι άμεσος στόχος είναι η σύσταση και η λειτουργία ενός πανελλαδικού επιστημονικού δικτύου που θα εργαστεί για τα επόμενα δύο χρόνια ώστε να αντιμετωπιστούν συντονισμένα και στοχευμένα σημαντικές προκλήσεις της ελληνικής ελαιοκαλλιέργειας που αφορούν όλο το φάσμα της παραγωγικής διαδικασίας. Πιο συγκεκριμένα, το Δίκτυο θα μελετήσει διεξοδικά το γενετικό υλικό δηλαδή τις ελληνικές ποικιλίες ελιάς, θα ασχοληθεί με σημαντικά καλλιεργητικά προβλήματα όπως ο δάκος της ελιάς αλλά και θα εστιάσει στην ανάπτυξη σύγχρονων αναλυτικών εργαλείων για την ανάδειξη των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του ελληνικού ελαιόλαδου».

Ο Δρ. Ιωάννης Γανόπουλος τόνισε ότι οι «Δρόµοι της Ελιάς» είναι ένας στόχος που επιβάλλεται να επιτευχθεί ώστε να καταφέρει η χώρα µας να επενδύσει στην εφαρµογή νέων τεχνολογιών και να αποκτήσει τεχνογνωσία. Συνιστά εξαιρετική ευκαιρία να πραγµατοποιηθεί έρευνα αιχµής αναδεικνύοντας και προσελκύοντας το εξαιρετικά καταρτισµένο ερευνητικό δυναµικό της χώρας, αξιοποιώντας παράλληλα το πολύτιµο γενετικό υλικό το οποίο αποτελεί κυριολεκτικά τον πλούτο της χώρας µας στον τοµέα της αγροδιατροφής.

Η τεχνολογική αναβάθμιση και ενίσχυση των διαθέσιμων εργαλείων που υποστηρίζουν τις εφαρμογές καταπολέμησης των εχθρών της ελιάς και η ανάπτυξη καινοτομίας για εναλλακτικές λύσεις μεσοπρόθεσμα, θα βελτιώσουν σημαντικά την αποτελεσματικότητα της φυτοπροστασίας, με τα λιγότερα δυνατά χημικά υπολείμματα στο προϊόν και το περιβάλλον, ενημέρωσε ο Δρ. Ιωάννης Βόντας.

Ανάπτυξη ψηφιακής βιβλιοθήκης, ανοιχτής πρόσβασης με ψηφιακά αποτυπώματα ποιότητας και μοναδικότητας του ελληνικού ελαιόλαδου και της επιτραπέζιας ελιάς καθώς και ανάπτυξη μοντέλων για τη διάκριση των δειγμάτων με βάση την ποικιλία, την περιοχή και τον εν γένει εντοπισμό της νοθείας, είναι οι ειδικές δράσεις για την ποιότητα και αυθεντικότητα του ελαιόλαδου, στις οποίες αναφέρθηκε ο Δρ. Φραγκίσκος Γαΐτης.

Πηγή:blog.farmacon.gr

Στην περίπτωση που ένας οπωρώνας έχει μολυνθεί από το βακτήριο τη μία χρονιά, οπωσδήποτε η φυτοπαθολογική προσέγγιση της εν λόγω καλλιέργειας θα πρέπει να είναι διαφορετική την επόμενη χρονιά διότι σίγουρα η ασθένεια υφίσταται στον οπωρώνα ακόμη.

Από τη στιγμή που η ασθένεια έχει κάνει την εμφάνιση της τη μια χρονιά, την αμέσως επόμενη χρονιά δε μιλάμε για πρόληψη της ασθένειας αλλά ήδη για αντιμετώπιση της προσβολής.

Καθώς τα δένδρα οδεύουν προς το λήθαργο

Μία από τις σημαντικότερες ενέργειες που θα πρέπει να γίνουν είναι να αφαιρεθούν οι προσβεβλημένοι βλαστοί, διότι μπορεί το παθογόνο να είναι σε λανθάνουσα κατάσταση κατά τη διάρκεια του χειμώνα, αλλά παρόλα αυτά διαχειμάζει στα έλκη των βλαστών και κάποια στιγμή την άνοιξη θα ξυπνήσει.

Γενικός κανόνας είναι πως όσο μεγαλύτερα είναι τα έλκη και τα κλαδιά τόσο πιθανότερη είναι η επιβίωση του βακτηρίου.

Αυτή την περίοδο που τα δένδρα εισέρχονται στο λήθαργο, είναι ιδανική για να αφαιρεθούν τα προσβεβλημένα κλαδιά, μιας και είναι αυτά με τη χαρακτηριστική εμφάνιση του βακτηριακού καψίματος αλλά και αυτά που θα αποφυλλωθούν τελευταία.

Το νεκρό ξύλο θα πρέπει να αφαιρεθεί διότι μπορεί να αποτελέσει καταφύγιο για άλλους φυτοπαθογόνους μύκητες.

Επίσης, σε νεότερους οπωρώνες καλό θα είναι να δούμε εάν υπάρχουν προσβολές στο ριζικό σύστημα.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα προσβολής είναι δένδρα που έχουν αποχρωματιστεί μωβ και έχουν λεκέδες και νεκρωμένο ιστό στο υποκείμενο.

Έξοδος του οπωρώνα από το λήθαργο

Λογικά, το παθογόνο θα είναι ακόμη εκεί και θα περιμένει και αυτό να ξυπνήσει. Οι κατάλληλοι προστατευτικοί ψεκασμοί με τα κατάλληλα σκευάσματα θα πρέπει να γίνουν (π.χ. χαλκός, θειασβέστιο). Προσοχή απαιτείται για πιθανές φυτοτοξικότητες, γι’αυτό και οι ψεκασμοί θα πρέπει να γίνουν στις σωστές συγκεντρώσεις και στο κατάλληλο στάδιο.

Προσοχή!

Θα πρέπει οι ψεκασμοί να είναι επαρκείς και να καλύψουν όλες τις σειρές χωρίς να αφεθούν περιοχές αψέκαστες.

Επίσης η περίοδος της άνθησης είναι υψίστου κινδύνου για νέες προσβολές

Μία βδομάδα μετά την πτώση των πετάλων είναι πιθανό η λοίμωξη να υπάρξει ξανά.

Η στρατηγική είναι το παν

Η μηδενική ανοχή στο βακτήριο, των υπέρπυκνων οπωρώνων είναι το μόνο σίγουρο. Εάν λοιπόν ο απολογισμός της ζημία υπερβαίνει το 40-50%, τότε θα πρέπει να ληφθεί υπόψη η αντικατάστασή του.

Ίσως στο μέλλον ένας ρυθμιστής ανάπτυξης θα βοηθούσε.

Επιπλέον κίνδυνος οι νέες φυτεύσεις

Καθώς πολλά από τα συστήματα καλλιέργειας μετατρέπονται σε συστήματα V, συστήματα με υψηλό άξονα ανάπτυξης των δένδρων, ο κίνδυνος εμφάνισης του βακτηρίου είναι πολύ μεγάλος. Λόγω αυτού του συστήματος φύτευσης και ανάπτυξης των δένδρων, υπάρχει λιγότερο μόνιμο ξύλο το οποίο και θα αντιμετωπίσει τις εξάρσεις του βακτηρίου, όπου αυτές υπάρξουν, καθώς οι καλλιεργητές τείνουν να ωθήσουν τα δένδρα να φτάσουν στο κορυφαίο σύρμα.

Επίσης, τα πρώτα 5 χρόνια της ζωής τους, τα δένδρα αυτά είναι πολύ ευαίσθητα σε μολύνσεις από τη στιγμή που αυτά δέχονται έντονες πιέσεις ανάπτυξης.

Εκτός από τα άνθη τα οποία έχουμε ήδη αναφέρει, επίσης τα πράσινα μέρη είναι επιρρεπή σε μολύνσεις.

Τα τρυφερά πράσινα μέρη του δένδρου αποτελούν τις οδούς εισόδου του βακτηρίου προς τον κορμό του δένδρου. Γι’ αυτό το λόγο και η προσθήκη αζώτου δε θα ωφελούσεαπό τη στιγμή που προωθεί τη βλαστική ανάπτυξη.

Χαρακτηριστικά συμπτώματα της ασθένειας

► Νέκρωση ιστών (δείχνουν σαν καψαλισμένοι από φωτιά, γι’ αυτό η ασθένεια λέγεται «κάψιμο»

► Ανώριμοι καρποί υδαρείς, σκούροι πράσινοι, καστανοί που εκκρίνουν γαλακτόχρωμες έως κεχριμπαρένιες σταγόνες βακτηριακής εξίδρωσης  σε υγρές συνθήκες.

► Μαραμένες ταξιανθίες που παραμένουν επάνω στο δένδρο.

► Φύλλα που φαίνονται αρχικά βρεγμένα-υδαρή με μεσονεύριες κηλίδες στο έλασμα οι οποίες εν συνεχεία συνενώνονται.

► Περιμετρική νέκρωση των φύλλων

► Στους προσβεβλημένους ετήσιους βλαστούς η κορυφή τους κάμπτεται χαρακτηριστικά σαν μπαστούνι  (βακτηρία), μαραίνονται και γρήγορα νεκρώνονται δείχνοντας καμένοι.

Πηγή:blog.farmacon.gr