Κατά τη συζήτηση της Επίκαιρης Ερώτησης σχετικά με τη «Διαχείριση του συμπύρηνου ροδάκινου εσοδείας 2022» που πραγματοποιήθηκε τη Δευτέρα 12 Σεπτεμβρίου 2022, η Βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, κ. Θεοδώρα Τζάκρη έθεσε το πρόβλημα που αντιμετωπίζουν φέτος οι παραγωγοί ροδάκινου και ιδιαίτερα οι παραγωγοί συμπύρηνου ροδάκινου σχετικά με τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές που εφαρμόζει η βιομηχανία κομπόστας, μη παραλαμβάνοντας ποιοτικά προσφερόμενες ποσότητες με αιτιολογία ότι δεν μπορεί να τις απορροφήσει με μοναδικό σκοπό να μειώσει τη μεσοσταθμική τιμή παραγωγού από τα 33-35 λεπτά/ κιλό που (για πρώτη φορά στα χρονικά) έχει ήδη ανακοινώσει από το Δεκέμβριο 2021.
Η κυρία Τζάκρη αναφέρθηκε στις προσπάθειες και «στα ψεύτικα προσχήματα» που θέτει κάθε χρόνο η βιομηχανία της κομπόστας για να αγοράσει την πρώτη ύλη σε χαμηλή τιμή εις βάρος των παραγωγών, επισημαίνοντας τη παντελή φετινή απουσία της κυβέρνησης και δη του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης να ασκήσει το θεσμικό της ρόλο και να καλέσει τους φορείς εκπροσώπησης τόσο των παραγωγών όσο και της βιομηχανίας (Διεπαγγελματική Οργάνωση Συμπύρηνου ροδάκινου, Εθνική Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών, ΕΚΕ κλπ) προκειμένου να βρεθούν λύσεις στα προβλήματα που έχουν προκύψει. Επιπλέον, υπογραμμίζοντας την πολύ σημαντική καλλιέργεια της ροδακινιάς για τις περιοχές της Πέλλας και της Ημαθίας, σημείωσε ότι η φετινή (καθόλου αναμενόμενη) αρνητική εξέλιξη της εμπορικής διαχείρισης του προϊόντος επιβάλλει για μια ακόμη φορά τη χορήγηση ενισχύσεων deminimis προκειμένου να στηριχτεί το εισόδημα των παραγωγών που συνεχίζει να συρρικνώνεται και μάλιστα για λόγους που δεν ευθύνονται οι ίδιοι.
Από την πλευρά του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, ο Υπουργός κ Γεωργαντάς αναφέρθηκε στα διαθέσιμα εργαλεία που έχει στη διάθεσή του ο παραγωγός (όπως το θεσμικό πλαίσιο για το συνεργατισμό, τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές κλπ) χωρίς όμως να κάνει καμία αναφορά στους απαραίτητους ελέγχους που πρέπει να λαμβάνουν χώρα προς διαπίστωση εφαρμογής του νόμου, αναγνώρισε τη δύσκολη οικονομική θέση των ροδακινοπαραγωγών και σημείωσε ότι εξετάζεται η χορήγηση ενισχύσεων deminimis χωρίς όμως να προσδιορίσει τη χρονική καταβολή τους, που κατά πάσα πιθανότητα μετατίθεται για το 2023.
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της ομιλίας της Βουλευτού:
«Πρωτολογία
Κύριε Υπουργέ,
Σε καμία περίπτωση όταν ξεκινούσε η συγκομιδή του ροδάκινου στις αρχές του Ιουλίου δεν ήταν στις προθέσεις μου να σας απασχολήσω για ακόμη μια φορά με μια επίκαιρη ερώτηση για το συμπύρηνο ροδάκινο.
Γιατί, το οικονομικό- εμπορικό περιβάλλον όπως φαινόταν φέτος, έδειχνε μια ομαλή εξέλιξη για την εμπορική διαχείριση του προϊόντος [τηρουμένων βεβαίως των όποιων αναλογιών]. Λέω ομαλή και σε καμία περίπτωση άριστη [όπως θα έπρεπε να ήταν].
Τι θέλω να πω: Υπήρχαν και φέτος αρνητικοί παράμετροι αλλά το ισοζύγιο των θετικών και των αρνητικών παραμέτρων «έκλεινε» υπέρ των ροδακινοπαραγωγών.
Γνωρίζαμε τα αρνητικά στοιχεία που ήταν:
- Το υψηλό κόστος παραγωγής που το διαμορφώνουν δυο κυρίως παράγοντες η ενέργεια και οι εισροές (φυτοφάρμακα, λιπάσματα, κλπ).
- η πρωτόγνωρη έλλειψη εργατικών χεριών τόσο στα χωράφια όσο και στη βιομηχανία. Το ημερομίσθιο των εργατών [περί τα 35 €/ εργάτη] είναι καθοριστικό και για τη διαμόρφωση του κόστους παραγωγής.
- Είναι το κλείσιμο των αγορών της Ρωσίας – Ουκρανίας - Λευκορωσίας, που δημιουργεί (φέτος) πρόβλημα στη διάθεση του συμπυκνωμένου χυμού ροδάκινου και των επιτραπέζιων ροδάκινων. Στη Ρωσία εξάγεται το 1/3 του συνολικού ελληνικού παραγόμενου συμπυκνωμένου χυμού ροδάκινου (δηλαδή περί τους 8.000-9.000 τόνους ποσότητα που αντιστοιχεί σε περίπου 30.000 τόνους νωπού προϊόντος. Απέναντι σε αυτά τα αρνητικά δεδομένα υπάρχουν και τα θετικά όπως:
- Τα μηδενικά περσινά αποθέματα της βιομηχανίας
- Είναι η παραγωγή στην Ισπανία η οποία υπέστη μεγάλη καταστροφή εξαιτίας εκτεταμένου παγετού το 2022
- Το γεγονός ότι από τον προηγούμενο Δεκέμβριο [για πρώτη φορά τόσο νωρίς] η πλευρά της βιομηχανίας ανακοίνωσε την τιμή παραγωγού για το συμπύρηνο ροδάκινο στα 33-35 λεπτά/ κιλό, τιμή βέβαια που από την πλευρά των ροδακινοπαραγωγών δεν χαρακτηρίστηκε ικανοποιητική. Οι παραγωγοί με δεδομένο το υψηλό φέτος κόστος παραγωγής θα ήθελαν να παραμείνουν στα περσινά επίπεδα, ήτοι 43-46 λεπτά/κιλό.
- Και κοιτάξτε να δείτε τι γίνεται στην πράξη [θα εστιάσω] στο συμπύρηνο ροδάκινο:
Εκεί περί τα μέσα Ιουλίου κονσερβοποιίες- μέλη της ΕΚΕ (κατά κύριο λόγο ιδιωτικές βιομηχανίες) με την αιτιολογία ότι υπήρχαν μεγάλες ποσότητες της ποικιλίας ΚΑΤΕΡΙΝΑ που δεν μπορούσαν να απορροφήσουν, χωρίς καμία αναφορά σε έλλειψη των απαιτούμενων ποιοτικών χαρακτηριστικών [γιατί το παραλαμβανόμενο ροδάκινο ανταποκρινόταν στις ποιοτικές προδιαγραφές που η βιομηχανία έχει θέσει] σταμάτησαν οριζόντια να παραλαμβάνουν ροδάκινα της ποικιλίας Κατερίνα, διοχετεύοντάς τα από τη βιομηχανία κονσέρβας στη βιομηχανία του χυμού (όπου η τιμή παραγωγού βέβαια είναι από το κλαρί (νέος όρος) µε 12-15 λεπτά το κιλό ή από την πλάστιγγα µε 20 λεπτά το κιλό, σε καμία περίπτωση 33- 35 λεπτά/ κιλό όπως στην κονσέρβα.
Και δεν έφτανε μόνο αυτό κύριε Υπουργέ.
Και περί τα μέσα Αυγούστου η κατάσταση αυτή συνεχίστηκε με τη διακοπή παραλαβής ροδάκινων της ποικιλίας Άνδρος και Έβερτ πάλι με την αιτιολογία της μη δυνατότητας διαχείρισης της προσφερόμενης ποσότητας ενώ οι παραγωγοί προσφέρουν το προϊόν τους στην ζητούμενη ποιότητα την οποία επέτυχαν με πολλούς κόπους και εις βάρος του εισοδήματός τους (ακριβές εισροές, ακριβά μεροκάματα).
Έτσι θα τηρηθεί η ανακοινωθείσα τιμή της ΕΚΕ των 0,33 - 0,35 ευρώ ανά κιλό;
Αυτό Κύριε Υπουργέ συνιστά μονομερή, αθέμιτη και ανήθικη εμπορική πρακτική. Απώτερος σκοπός αυτής της αθέμιτης εμπορικής πρακτικής από την πλευρά της βιομηχανίας είναι η μεσοσταθμική μείωση της τιμής παραγωγού.
Και δεν κάνατε απολύτως τίποτα. Αφήσατε την κατάσταση ανεξέλεγκτη να συνεχίζεται ει βάρος των παραγωγών. Παρά το γεγονός ότι η χώρα έχει νομοθετήσει για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές και υποτίθεται ότι υπάρχουν εργαλεία για την αντιμετώπιση των μονομερών αυτών δυσμενών καταστάσεων. Που είναι η Πολιτεία; Που είναι ο έλεγχος;
Οφείλατε κύριε Υπουργέ, ΗΔΗ να έχετε ασκήσει το θεσμικό σας ρόλο και να καλέσετε όλους τους εμπλεκόμενους φορείς τόσο των παραγωγών όσο και της βιομηχανίας (Διεπαγγελματική Οργάνωση Συμπύρηνου ροδάκινου, Εθνική Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών, Οργανώσεις Παραγωγών, Αγροτικοί Συνεταιρισμοί, ΕΚΕ κλπ) προκειμένου να βρεθούν λύσεις στα προβλήματα που έχουν προκύψει. Να τραβήξετε αυτιά, να προτείνετε μέτρα. Κι εσείς τι κάνατε; Αφήσατε την αγορά να αυτορυθμιστεί!
Και ξέρετε η φετινή συγκομιστική περίοδος για το ροδάκινο ήταν ιδιαιτέρως κακή και από άποψη καιρικών συνθηκών. Έντονες, άκαιρες, παρατεταμένες βροχοπτώσεις και κατά τον μήνα Ιούλιο και κατά τον μήνα Αύγουστο κατέστρεψαν σημαντικό μέρος της παραγωγής, τόσο του επιτραπέζιου όσο και του συμπύρηνου ροδάκινου, υποβαθμίζοντας την ποιότητα και καθιστώντας το τελικά μη εμπορεύσιμο. Οφείλατε κύριε Υπουργέ να έχετε ήδη διερευνήσει τη δυνατότητα χορήγησης ενισχύσεων deminimis (ή από άλλες πηγές) στους ροδακινοπαραγωγούς οι οποίοι για 5η συνεχόμενη χρονιά βιώνουν συρρίκνωση του εισοδήματός τους για λόγους που δεν ευθύνονται οι ίδιοι όπως είναι το υψηλό κόστος παραγωγής, οι μονομερείς αποφάσεις της βιομηχανίας, τα υψηλά εργατικά μεροκάματα, οι εκτός εποχής αντίξοες καιρικές συνθήκες (βροχοπτώσεις) και να έχουμε ήδη μάθει τις όποιες προθέσεις σας.
Δευτερολογία
Κύριε Υπουργέ,
Πάνω από το 88% της συνολικά καλλιεργούμενης έκτασης ροδάκινων εντοπίζεται στους Νομούς Πέλλας και Ημαθίας. Η παραγόμενη ποσότητα (υπό κανονικές συνθήκες) φθάνει ετησίως περίπου τους 750.000 τόνους ροδάκινα (420.000 τόνοι συμπύρηνο και 330.000 τόνοι επιτραπέζιο ροδάκινο) και περίπου 100.000 τόνους νεκταρίνι.
Με την καλλιέργεια των ροδακινοειδών απασχολούνται περίπου 12.000 νοικοκυριά και δραστηριοποιούνται 26 μεταποιητικές επιχειρήσεις στις οποίες απασχολούνται 1.500 μόνιμοι και 10.000 εποχιακοί υπάλληλοι. Τα τελικά προϊόντα της μεταποίησης (κομπόστα, μαρμελάδες, χυμός κλπ) στο σύνολό τους σχεδόν εξάγονται προς τις αγορές της ΕΕ και Τρίτων Χωρών (ΗΠΑ, Ιαπωνία, Κορέα κλπ) και το συνάλλαγμα που εισέρχεται στη Χώρα ξεπερνά τα 250-300 εκατ. € ετησίως. Και βέβαια τη χώρα μας ηγέτη στην παγκόσμια αγορά.
Οι αριθμοί από μόνοι τους δείχνουν τη σημασία της καλλιέργειας για τις περιοχές της Πέλλας και της Ημαθίας [πρωτίστως].
Και ενώ θέλουμε να είμαστε ηγέτες στην παγκόσμια αγορά, κάθε χρόνο το συμπύρηνο ροδάκινο πρέπει να περάσει μέσα από συμπληγάδες πέτρες.
Στόχος πάντα της βιομηχανίας θα είναι πως θα καταφέρει να αγοράσει την πρώτη ύλη σε όσο το δυνατόν πιο χαμηλή τιμή. Τα προσχήματα πολλά και διαφορετικά κάθε χρόνο:
- Δεν έχει εφαρμοστεί σωστή αραίωση των δένδρων και το μέγεθος των καρπών δεν είναι το σωστό
- Δεν έχει εφαρμοστεί κομφούζιο,
- Πρόβλημα η υπερπαραγωγή
- Άλλες φορές πάλι είναι η αντίδραση της διεθνούς αγοράς της κομπόστας
- Φέτος όπως είπα ήδη ήταν η σε κάποιες χρονικές στιγμές μεγαλύτερη προσφορά [πάντα κατά τα λεγόμενα της βιομηχανίας] που δεν μπορούσε να απορροφήσει ενώ μπορούσε η βιομηχανία χυμού [με όλα τα προβλήματα που ανέφερα ήδη για τη Ρωσία και την Ουκρανία].
Και από την άλλη τι έχουμε;
Η κυβέρνηση βάζει πλάτη στην προσπάθεια της βιομηχανίας να αγοράσει το ροδάκινο τσάμπα.
Στελέχη της κυβερνητικής παράταξης με θεσμικούς ρόλους αντί να πάρουν την κατάσταση στα χέρια τους και να λύσουν τα προβλήματα που έχουν δημιουργηθεί τι κάνουν; Απλά ανταλλάσσουν ανοικτές επιστολές και κατηγορίες για το τι έχουν κάνει ή για το τι δεν έχουν κάνει. [Μάλλον δεν είναι ακόμη ώρα για εκλογές γιατί διαφορετικά θα ήταν όλοι εκεί να διαβεβαιώνουν ότι όλα θα πάνε καλά].
Επίσης Κύριε Υπουργέ, διαβάζουμε ότι οι βιομηχανίες πωλούν φέτος το προϊόν πιο φτηνά σε σχέση με πέρσι παρά τη μη ύπαρξη παλαιών αποθεμάτων, αλλά και ξένων ανταγωνιστών στην Διεθνή Αγορά. Παρά την καλύτερη φετινή ποιότητα. Και προσπαθούν να μετακυλήσουν αυτή την κακή εμπορική τους πολιτική στους παραγωγούς.
Έναν παραγωγό που έχει γονατίσει κάτω από το τεράστιο πλήγμα των αυξήσεων του κόστους παραγωγής που αντιμετωπίζει.
Κύριε Υπουργέ
Είναι η πρώτη φορά φέτος που δεν έχει γίνει καμία έγκαιρη θεσμική συνάντηση με τους εμπλεκόμενους του τομέα. Και μάλιστα όταν οι ροδακινοπαραγωγοί έχουν τόσα προβλήματα να αντιμετωπίσουν.
Δεν υπάρχει καμία παρέμβαση από το Υπουργείο σας, το οποίο θα έπρεπε να έχει ήδη αναλάβει πρωτοβουλία και να καλέσει όλους τους εμπλεκόμενους φορείς τόσο των παραγωγών όσο και της βιομηχανίας (Διεπαγγελματική Οργάνωση Συμπύρηνου ροδάκινου, Εθνική Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών, ΕΚΕ, οργανώσεις Παραγωγών, Συνεταιρισμοί κλπ) προκειμένου να βρεθούν λύσεις στα προβλήματα που έχουν προκύψει τη στιγμή μάλιστα που η ΕΚΕ μιλά για προσφορά πρώτης ύλης που ξεπερνά τις δυνατότητες μεταποίησης. Τι εννοεί η ΕΚΕ; Είναι μια καινούργια δικαιολογία για μείωση της τιμής που ανακοίνωσε το Δεκέμβριο;
Ας μας πει εντέλει η ΕΚΕ αν θέλει ή αν δεν θέλει συμπύρηνα ροδάκινα στη χώρα. Γιατί αν θέλει θα πρέπει να αλλάξει συμπεριφορά.
Κύριε Υπουργέ, οι παραγωγοί ζητούν απαντήσεις.
Για μια ακόμη μια φορά βιώνουν ένα κλίμα ανασφάλειας σχετικά με την διάθεση της παραγωγής τους, πολλώ δε μάλλον όταν αντιλαμβάνονται ότι με εκβιαστικό τρόπο καλούνται να διαθέσουν το προϊόν τους σε εξευτελιστικές τιμές.
Φέτος ήταν μια δύσκολη χρονιά με ζημιές βροχοπτώσεις. Επίσης δεν υπάρχουν εργάτες γης. Έρχεται τώρα και η μεταποίηση και δημιουργεί πρόσθετα προβλήματα.
Οι παραγωγοί περιμένουν απαντήσεις στα προβλήματά τους, είναι σε απόγνωση και περιμένουν τη βοήθεια σας. Βλέπετε η αυτορρύθμιση της αγοράς [που τόσο πρεσβεύετε] δεν λειτουργεί γιατί λείπει ο έλεγχος για την επιβολή της νομοθεσίας με αποτέλεσμα να υπερισχύει αποκλειστικά και μόνο το δίκαιο του ισχυρού.
Και φτάσαμε πάλι για μια ακόμη φορά το μόνο που μπορεί να γίνει να είναι οι ενισχύσεις de minimis. Κύριε Υπουργέ θεωρώ ότι έτσι όπως αφήσατε να εξελιχθεί η κατάσταση φέτος δεν έχετε άλλη επιλογή. Ενισχύστε λοιπόν το εισόδημα των παραγωγών που συρρικνώθηκε μέχρι του σημείου της εξαφανίσεως εξαιτίας των αθέμιτων πρακτικών της βιομηχανίας που δρα ανεξέλεγκη και των έκτακτων και φέτος καιρικών συνθηκών!»
