Να αποσυρθεί η ρύθμιση του ΥΠΑΑΤ για τις Διεπαγγελματικές οργανώσεις

Ανδριανή –Άννα  Μητροπούλου

Δικηγόρος- τ. Νομικός Σύμβουλος  ΠΑΣΕΓΕΣ.

Ι. ΓΕΝΙΚΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ : ΑΠΟΨΗ ΜΑΣ :  ΝΑ ΑΠΟΣΥΡΘΕΙ  Η ΡΥΘΜΙΣΗ.  ΝΑ ΜΕΛΕΤΗΘΕΙ ΕΚ ΝΕΟΥ .

ΙΙ. Επί του Σ/Ν

1.Παραμένει λυπηρό για τη χώρα  μας, το γεγονός ότι, μετά  από 26 χρόνια νομοθετικής αναγνώρισης  του θεσμού των Δ.Ο, ουδείς από τους αρμοδίους έχει κατανοήσει την λειτουργία του θεσμού, την προσφορά του στον τομέα της γεωργίας και ιδιαίτερα στις επαγγελματικές/συνδικαλιστικές οργανώσεις ,που τον συγκροτούν. Αυτό προκύπτει από την νομοθετική πρωτοβουλία των τελευταίων ετών. 

 Αρχικά   οι επιχειρήσεις δεν μπορούν να συμμετέχουν σε μια Δ.Ο. Η Διοίκηση φαίνεται να μη το έχει κατανοήσει. Μα ,προκύπτει και από την ίδια την ετυμολογία της λέξεως «Διε-επαγγελματική». Συγκέντρωση όλων των επαγγελμάτων,σχετιζόμενων με την παραγωγή, μεταποίηση, εμπορία, διακίνηση, ενός αγροτικού προϊόντος ,ή ομάδας συναφών προϊόντων,  τα οποία επαγγέλματα συμμετέχουν στην Δ.Ο δια των σωματείων τους, επαγγελματικών/συνδικαλιστικών, τα οποία  τα εκπροσωπούν, και  τα οποία πρέπει να είναι τα πλέον αντιπροσωπευτικά.   Κατ’ εξαίρεσιν οι Γάλλοι, με πρόσφατη τροποποίηση του σχετικού νόμου τους,  συμπεριλαμβάνουν  στους ιδρυτές/συμμετέχοντες στην Δ.Ο και  τις  οργανώσεις παραγωγών και τις ενώσεις  τους (βλ. άρθρο 632-1 του .Code rural et de la pêche maritime).

Όπως δε προκύπτει από τις προτεινόμενες ρυθμίσεις,  μετά  από 26  χρόνια ισχύος του νόμου, δεν έχουμε καταλήξει ακόμη, στο ποια νομική μορφή θα πρέπει να έχει μια Δ.Ο, προκειμένου να αναγνωριστεί.

Δεν μπορεί να γίνει αντιληπτό ότι υπάρχει έλλειψη γνώσης, εμπειρίας και χρηματοδότησης, ώστε να λειτουργήσουν οι Δ.Ο. Και αντί να λύσουμε την ουσία του προβλήματος, ως είθισται άλλωστε στη χώρα μας, νομοθετούμε ασκόπως και αστόχως. Οι Δ.Ο είναι εθελοντικές οργανώσεις και στηρίζονται στις διεπαγγελματικές συμφωνίες.  Αυτό σημαίνει ότι μπορούν κάλλιστα να λειτουργήσουν και με το υφιστάμενο ενωσιακο νομοθετικό πλαίσιο αρκεί να το αποφασίσουν και να κατανοήσουν τα οφέλη του θεσμού, τώρα μάλιστα, που οι αγροτικοί συνεταιρισμοί βρίσκονται σε πλήρη υποβάθμιση.

2. Στο πρώτο άρθρο του νομοσχεδίου, γίνεται μια αγωνιώδης προσπάθεια να περιπλέξουν  ακόμη περισσότερο τον ορισμό της Δ.Ο, αντί να ικανοποιήσουν το αίτημα των Δ.Ο, που είναι δίκαιο και εύλογο,  τουλάχιστον όπως έχει δημοσιοποιηθεί , ώστε για οφειλές της Δ.Ο προς τρίτους να μη ευθύνονται τα μέλη της Δ.Ο   εις ολόκληρο ως  ομόρρυθμοι εταίροι .

3. Για να ισχύσει αυτό, θα πρέπει οι Δ.Ο να συνιστώνται/αναγνωρίζονται,  με βάση τις διατάξεις περί σωματείων και μόνον του Α.Κ, διότι είναι η νομική μορφή, που εξασφαλίζει το αίτημα των Δ.Ο, σε θέματα ευθύνης μελών,  αλλά και το σημαντικότερο  βρίσκεται πλησιέστερα στην δομή (διοικητικό συμβούλιο, γενική συνέλευση -αρχή ομοφωνίας και αντιπροσωπευτικότητας ), στην λειτουργία  και στον σκοπό μιας Δ.Ο,  με μοναδική παρέκκλιση τον αριθμό των μελών. Δηλαδή ενώ ένα σωματείο χρειάζεται για την σύστασή του 20 μέλη, στην Δ.Ο να αρκούν και τα δυο μέλη κατ΄ ελάχιστον για την σύστασή της. Η προτεινόμενη νομική μορφή της «κοινοπραξίας»  είναι η πλέον επικίνδυνη για τα μέλη της Δ.Ο, τόσο από απόψεως ευθύνης, όσο και από φορολογικής απόψεως, διότι τα μέλη θα βρίσκονται πάντοτε υπό το άγχος να μη παρεκκλίνουν των διατάξεων του ν.4072/2012, ώστε ο Δικαστής ή η  φορολογική  αρχή  να ερμηνεύει κάθε φορά το άρθρο 293 του 4072/2012 (γνήσια, μη γνήσια μορφή κοινοπραξίας) ανάλογα με την λειτουργία της Κοινοπραξίας  και όχι με τον δηλούμενο σκοπό της, δεδομένης της ερμηνείας που δίνεται στην εισηγητική έκθεση του ν.4072.  Άλλωστε κοινοπραξία, σημαίνει ένωση προσώπων για να φέρουν σε πέρας ένα κοινό έργο. Για την διευκόλυνση των εμπορικών συναλλαγών της δόθηκε η νομική προσωπικότητα.

4. Ακολούθως το Σ/Ν  αναφέρεται σε Κοινοπραξίες του Αστικού Κώδικα.

5. Κύριοι Συντάκτες, ο Αστικός Κώδικας δεν προβλέπει την νομική μορφή της Κοινοπραξίας. Συνεπώς σε κάθε περίπτωση, ως έχει η διάταξη δεν μπορεί να εφαρμοστεί.

6. Επομένως  διορθώστε την  τουλάχιστον και να αναφερθείτε στις κοινοπραξίες του ν.4072/2012, αν και  πρέπει να καταργηθεί η «Κοινοπραξία», διότι πέραν των προαναφερόμενων προβλημάτων , ουδεμία σχέση έχει το νομικό μόρφωμα της κοινοπραξίας με την Δ.Ο. Η Δ.Ο είναι μια εξαιρετικά σημαντική  σωματειακής διάρθρωσης  οργάνωση και από άποψη συγκέντρωσης και διαχείρισης πόρων,  ώστε να πειραματιζόμαστε με την εισαγωγή αμφίβολων ερμηνευτικά νομικών μορφωμάτων.

7. Επίσης κ. Συντάκτες στον ορισμό αναφέρετε  ότι,  οι Δ.Ο είναι νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου με νομική προσωπικότητα.  Γιατί,  υπάρχουν νομικά πρόσωπα χωρίς νομική προσωπικότητα; Το είχαμε επισημάνει και όταν είχε τεθεί σε ισχύ ο ν. 4647/2019.

8. Και αφού διαπιστώνεται   αυτή η έκδηλη νομοθετική αδυναμία, γιατί δεν υιοθετείτε τον ορισμό που δίνουν οι Γάλλοι σε μια Δ.Ο[1], επί τέλους να τελειώνουμε. Αναφερόμαστε στους Γάλλους, διότι οι Διεπαγγελματικές τους οργανώσεις λειτουργούν αποτελεσματικά 150 χρόνια και πλέον  και τα κεφάλαιά  τους ανέρχονται σε πολλά εκατομμύρια ευρώ, ενώ οι δικές μας Δ. Ο  είναι αμφίβολο αν φθάνουν σε ελάχιστες χιλιάδες ευρώ.

9. Εξαιρούμε τις Δ.Ο, που λειτουργούν με ενωσιακές χρηματοδοτήσεις   αν και στο ίδιο αποτέλεσμα καταλήγουμε ,διότι τα χρήματα των επιχορηγήσεων  θα πρέπει να αναλίσκονται στο σύνολο τους για την εκτέλεση των ειδικών προγραμμάτων  κλπ. Και εδώ θα πρέπει να επισημάνουμε τους αυστηρότατους ελέγχους των εθνικών αρχών σε συνεργασία με τις Ενωσιακές αρχές, ώστε να μη έχουμε αποκλίσεις από τον σκοπό της επιχορήγησης, με αποτέλεσμα τους καταλογισμούς, οι οποίοι αργά ή γρήγορα έρχονται, όταν οι έλεγχοι υστερούν.

10. Ακολούθως θα έπρεπε να μας προξενεί μεγάλη εντύπωση το γεγονός ότι προτείνεται η συμπλήρωση του άρθρου 57 με το άρθρο 57^Α με τίτλο «επιβολή εισφοράς σε μη μέλη υπερ.  των Δ.Ο»:

Αρχικά, να παρατηρήσουμε ότι στη χώρα μας , για να φθάσουμε στο σημείο εφαρμογής της προτεινόμενης διάταξης, η οποία προϋποθέτει την εφαρμογή της διάταξης του άρθρου 164, θα περάσουν τουλάχιστον άλλα 26 χρόνια, οπότε μπορεί και να μη υπάρχουν και αγροτικά προϊόντα, για την διατροφή μας. Διότι  οι υφιστάμενες  Δ.Ο, δεν έχουν ακόμη  συνάψει ούτε  μια διεπαγγελματική συμφωνία, μεταξύ των μελών τους, δεν έχουν εφαρμόσει ομοιόμορφα μια συμφωνία σε όλα τους τα μέλη,   απαραίτητη για την οικονομία του προϊόντος  και την προστασία του καταναλωτή, δεν έχουν εφαρμόσει στα μέλη τους  μια διεπαγγελματική απόφαση, ή διεπαγγελματική πρακτική, δεν έχουν συντάξει ή συνάψει σχέδια συμβάσεων συνεργασίας μεταξύ των μελών τους,  τα  οποία όλα αυτά  θα πρέπει  πρώτα να εφαρμοστούν  σε όλα τα μέλη της Δ.Ο, τουλάχιστον για ένα ικανό χρονικό διάστημα και ακολούθως, εφόσον οι Δ.Ο  εκπροσωπούν τα 2/3 του τομέα να ζητήσουν την επέκταση των συμφωνιών αυτών και σε μη μέλη τους, κατόπιν εκδόσεως σχετικής διοικητικής πράξης, που θα προβλέψει ο εθνικός  νόμος, και  που ο ισχύων νόμος δεν προβλέπει, ούτε στην εξουσιοδοτική του διάταξη.

11. Θα πρέπει λοιπόν, πρώτα να προβλεφθεί  η  έκδοση της διοικητικής πράξης, επέκτασης κανόνων και κατόπιν να δοθεί  η   συναίνεση  για την επιβολή εισφοράς σε μη μέλη, εφόσον βεβαίως τα μη μέλη   ωφελούνται από την επέκταση της συγκεκριμένης συμφωνίας και η  απόδειξη της ωφέλειας να προβλεφθεί, στο καταστατικό της  Δ.Ο.  Διαφορετικά θα προσβληθεί από τους ενδιαφερόμενους  στα Δικαστήρια. Επισημαίνουμε ότι  οι εισφορές αυτές των μη μελών  προορίζονται για την κάλυψη δαπανών που προκύπτουν άμεσα από την άσκηση των  συγκεκριμένων  δραστηριοτήτων  της Δ.Ο.

12. Ο θεσμός των Δ.Ο δεν είναι πανάκεια. Η πολιτική ηγεσία του ΥΠΑΑΤ, τα τελευταία 20 χρόνια προσπαθεί να παρουσιάσει έργο εγκρίνοντας την ίδρυση Δ.Ο .Αποτέλεσμα Μηδέν. Μια Δ.Ο, έχει πολύ μεγάλη ανάγκη κεφαλαίων, τα οποία θα πρέπει να καταβληθούν/εισφερθούν  από τα μέλη της. Τα μέλη είναι υποχρεωμένα να εξασφαλίσουν αυτά τα κεφάλαια, είτε εξ ιδίων πόρων είτε με επιβολή κάποιας εισφοράς  στην τιμή του προϊόντος τους(διακίνηση, εξαγωγή).   Η πολιτική ηγεσία  του ΥΠΑΑΤ, αρωγός και όχι χρηματοδότης θα πρέπει να συνεργαστεί με τις διεπαγγελματικές οργανώσεις στο να  διευκολύνει την συγκέντρωση των πόρων, εφόσον του ζητηθεί η  βοήθεια (τεχνική) με σχετική πρόβλεψη.

13. Στο σημείο αυτό ,καλόν είναι να παραθέσουμε την διάταξη του κανονισμού 1308/2013  (άρθρο 165) :

«Στην περίπτωση επέκτασης των κανόνων αναγνωρισμένης οργάνωσης παραγωγών, αναγνωρισμένης ένωσης οργανώσεων παραγωγών ή αναγνωρισμένης διεπαγγελματικής οργάνωσης δυνάμει του άρθρου 164 και εάν οι δραστηριότητες που καλύπτονται από τους κανόνες αυτούς παρουσιάζουν γενικό οικονομικό ενδιαφέρον, για πρόσωπα των οποίων οι δραστηριότητες σχετίζονται με τα εν λόγω προϊόντα, το κράτος μέλος το οποίο χορήγησε την αναγνώριση, μετά από διαβούλευση με τους οικείους ενδιαφερομένους, μπορεί να αποφασίζει ότι συγκεκριμένοι οικονομικοί φορείς ή ομάδες που δεν είναι μέλη της οργάνωσης αλλά επωφελούνται από τις εν λόγω δραστηριότητες οφείλουν στην οργάνωση το σύνολο ή μέρος των εισφορών, που καταβάλλονται από τα μέλη, εφόσον οι εισφορές αυτές προορίζονται για την κάλυψη δαπανών που προκύπτουν άμεσα από την άσκηση των εν λόγω δραστηριοτήτων.

Η άνω διάταξη είναι σαφής. Δεν σχετίζεται δε με παρ.2 του άρθρου 57 Α, διότι τα στοιχεία της παραγράφου 2 , αποτελούν περιεχόμενο του άρθρο 22 του ν.4673/2020.

Ο νόμος πρέπει να περιγράφει με λεπτομέρεια τον τρόπο υλοποίησης των διατάξεων των άρθρων 164 και 165 του Κανονισμού, ώστε να γίνει κατανοητό με ποιους ενδιαφερόμενους φορείς θα πρέπει να διαβουλεύεται κάθε φορά το κράτος μέλος, ώστε να αποφασίσει για  τις εισφορές στους τρίτους. Το ύψος των εισφορών δεν το καθορίζει η Διοίκηση, όπως εσφαλμένα αναφέρει η διάταξη, διότι οι εισφορές είναι οι ίδιες με αυτές που βαρύνουν τα μέλη.

Η συγκεκριμένη διάταξη, όπως και αυτή του άρθρου 164 του Καν.  θα πρέπει να περιγράφονται με σαφήνεια στο νόμο και κατά την άποψή μας με εκτεταμένη εισηγητική έκθεση, διότι χωρίς επαγγελματικές συμφωνίες, οι διατάξεις αυτές δεν μπορεί να τύχουν εφαρμογής.

13Α. Από το έτος 2000,είχαμε επισημάνει την κατάργηση της παρ. 3 του άρθρου 57,ως δημιουργούσα, έμμεση κρατική ενίσχυση. Ευτυχώς καταργείται.

14. Εκ του αποτελέσματος, συμπεραίνουμε ότι,  η μελέτη λειτουργίας των Δ.Ο της Γαλλίας, της Ισπανίας και της Ιταλίας, από εμπειρογνώμονες και τεχνοκράτες, θα μπορούσε να βοηθήσει στην έναρξη της σωστής λειτουργίας μιας Δ.Ο. Δεν αξίζει να σπαταλάται πολύτιμος χρόνος για το τίποτα και να νομοθετούμε για το τίποτα και τίποτα.

15. Υπό το φως των προαναφερόμενων η διάταξη ,που αναφέρεται στο Εθνικό Συμβούλιο Δ.Ο είναι απολύτως κενή περιεχομένου. Για τον πολύ απλό λόγο ότι κάθε φορά οι φορείς με τους οποίους συνδιαλέγεται η Διοίκηση αλλάζουν. Δεν μπορεί να είναι σταθεροί, διότι κάθε φορά μελετάμε άλλους κανόνες άλλα προϊόντα άλλες συβάσεις η συμφωνίες άλλες εισφορές άλλα προϊόντα.

16. Σε κάθε περίπτωση, όμως που υπάρξει η  βούληση διατήρησης της διάταξης, θα πρέπει κύριοι συντάκτες ,να επαναδιατυπώσετε  την παρ.  4 ,του άρθρου,  διότι το ΕΣΔΟ, δεν μπορεί να εισηγείται στον ΥΠΑΑΤ, ζητήματα που αφορούν στα μέλη του Συμβουλίου, όπως γράφετε  αλλά στα μέλη που εκπροσωπούν τα μέλη του Συμβουλίου  δηλαδή τις Δ.Ο.

Έχουμε την άποψη ότι πρέπει να μελετηθεί εκ νέου η λειτουργία του θεσμού και να προταθεί ένας νόμος, που οι επαγγελματικές οργανώσεις που εμπλέκονται στην παραγωγή και στην αλυσίδα μέχρι την διακίνηση κλπ, των αγροτικών προϊόντων, θα κατανοήσουν τι είναι και πως πρέπει να λειτουργεί μια Δ.Ο. Αλλά το σημαντικότερο όλων: Να γίνει κατανοητό ότι μια Δ.Ο έχει ανάγκη χρηματοδότησης από τα μέλη της και ποτέ από το Κράτος. Το κράτος μπορεί να βοηθήσει, με παροχή τεχνικής βοήθειας  στην είσπραξη των εισφορών των μελών της Δ.Ο.

[1]Les groupements constitués à leur initiative par les organisations professionnelles représentant la production agricole, y compris les groupements constitués par des organisations de producteurs ou des associations d'organisations de producteurs, et, selon les cas, la transformation, la commercialisation et la distribution peuvent, s'ils représentent une part significative de ces secteurs d'activité, faire l'objet d'une reconnaissance en qualité d'organisations interprofessionnelles par l'autorité administrative compétente après avis du Conseil supérieur d'orientation et de coordination de l'économie agricole et alimentaire soit au niveau national, soit au niveau d'une zone de production, par produit ou groupe de produits déterminés s'ils poursuivent, notamment, un ou plusieurs des objectifs énumérés au point c du paragraphe 1 ou au point c du paragraphe 3 de l'article 157 du règlement (UE) n° 1308/2013 du Parlement européen et du Conseil du 17 décembre 2013 portant organisation commune des marchés des produits agricoles, pour les produits couverts par ce règlement, ou, pour les autres produits, un ou plusieurs des objectifs suivants : 1° Favoriser l'adaptation de l'offre à la demande, suivre les comportements et les besoins des consommateurs, améliorer la connaissance du secteur concerné et contribuer à la gestion des marchés, par une meilleure adaptation des produits aux plans quantitatif et qualitatif et par leur promotion ; 2° Développer les démarches contractuelles au sein des filières concernées ; 3° Renforcer la sécurité alimentaire et la sécurité sanitaire des aliments, en particulier par la traçabilité des produits ;  4° Favoriser l'innovation et les programmes de recherche appliquée, d'expérimentation et de développement, y compris en réalisant des investissements dans le cadre de ces programmes ;  5° Maintenir et développer le potentiel économique du secteur et concourir à la valorisation alimentaire et non alimentaire des produits ; 6° Développer sur les marchés intérieurs et extérieurs l'information et la promotion relatives aux produits et filières concernés ;  7° Favoriser les démarches collectives visant à prévenir et à gérer les risques et aléas liés à la production, à la transformation, à la commercialisation et à la distribution des produits agricoles et alimentaires, notamment les aléas et risques sanitaires, phytosanitaires et environnementaux ;   8° Œuvrer en faveur de la qualité des produits, notamment par l'élaboration et la mise en œuvre de normes techniques, de disciplines de qualité, de règles de définition, de conditionnement, de transport, de présentation et de contrôle, si nécessaire jusqu'au stade de la vente au détail des produits.

Les organisations professionnelles, y compris les groupements constitués par des organisations de producteurs ou des associations d'organisations de producteurs, membres de l'organisation interprofessionnelle qui exercent le même type d'activité identifiable dans la filière concernée peuvent se regrouper en collèges représentant les différents stades de cette filière.

Les organisations interprofessionnelles peuvent associer les organisations représentatives des consommateurs et des salariés des entreprises du secteur pour le bon exercice de leurs missions.

Les organisations interprofessionnelles reconnues pour un groupe de produits déterminés peuvent créer en leur sein des sections spécialisées compétentes pour un ou plusieurs de ces produits.