Η ελιά είναι ένα δένδρο που δεν αντέχει σε απότομη και για μεγάλο χρονικό διάστημα πτώση της θερμοκρασίας σε λίγους βαθμούς κελσίου υπό του μηδενός (-5ο έως  -7ο).

Ο παγετός μπορεί να βλάψει την ελιά σε διαφόρους βαθμούς:

✔ Παγετός άνευ σημασίας:

το φύλλωμα διατηρεί το πράσινο χρώμα του και οι ζημιές περιορίζονται σε ξηράνσεις μόνο των κορυφών της νέας βλάστησης. Το ξύλο δεν εμφανίζει κανένα μεταχρωματισμό.

✔ 1ος βαθμός παγετοπληξίας:

Ο παγετός προσβάλλει τους ετήσιους βλαστούς και το σχίσιμο προχωράει βαθύτερα στο φλοιό. Τέτοια συμπτώματα κάνουν την εμφάνισή τους 1-2 ημέρες μετά τον παγετό, καθώς επίσης, στις επόμενες ημέρες το φύλλωμα αρχίζει και εμφανίζει ξηράνσεις, το κάμβιο αποκολλάται και καταστρέφονται τα αγωγά στοιχεία του δένδρου.

Ο φλοιός ανασηκώνεται και αποκολλάται εύκολα και το κάμβιο αποκτά καστανό μεταχρωματισμό. Τα φύλλα δεν αποκόπτονται και η ελιά παίρνει τη μορφή ενός καμένου δένδρου σε ένα ποσοστό γύρω στο 50% της συνολικής επιφάνειας της κόμης. Επίσης, μέρος των οφθαλμών καταστρέφεται και αυτό.

✔ 2ος βαθμός παγετοπληξίας:

Σε αυτήν την περίπτωση καταστρέφεται μεγαλύτερο ποσοστό επί των οφθαλμών και του φυλλώματος (50-90%). Επίσης ετήσιοι και διετείς βλαστοί καταστρέφονται και αποχρωματίζονται καστανοί.

✔ 3ος βαθμός παγετοπληξίας:

Παρουσιάζεται ολοκληρωτική καταστροφή του φυλλώματος και των οφθαλμών, το βάθος των σχισιμάτων γίνεται μεγαλύτερο, οπότε και επέρχεται και η νέκρωση των περισσοτέρων από αυτούς.

✔ 4ος βαθμός παγετοπληξίας:

Καταστροφή ολόκληρου του υπέργειου τμήματος του δένδρου και πλήρης αποκόλληση του φλοιού. Επίσης, μετά από λίγο η κόμη ξηραίνεται ολοκληρωτικά. Πάρα πολλοί είναι οι παράγοντες οι οποίοι και ορίζουν την ευαισθησία των ελειοδένδρων στον παγετό.Τα νεαρά δένδρα είναι πιο ευαίσθητα στον παγετό απ’ότι είναι τα μεγαλύτερα και η πιθανότητα να αναβιώσουν είναι μικρή.

Κάθε φορά που ένα δένδρο ελιάς εκτίθεται σε θερμοκρασίες παγετού, η ζημιά που θα υποστεί εξαρτάται και από τη σφοδρότητα του παγετού.  Επίσης, η ζημιά είναι πιο σοβαρή όταν ένας δριμύς παγετός εμφανιστεί νωρίς το χειμώνα, ειδικά αν οι θερμοκρασίες στην προηγούμενη περίοδο ήταν σημαντικά υψηλές.

Αφού το δέντρο έχει εκτεθεί σε αρκετούς μέτριους παγετούς κάθε χειμώνα, έχει καλύτερη ανοχή για ψυχρότερες θερμοκρασίες αργότερα κατά τη διάρκεια της σεζόν.

Πρόληψη του παγετού

► Φυτέψτε τις κατάλληλες ποικιλίες ελιάς για κάθε περιοχή.

► Εγκαταστήστε νέα δέντρα το συντομότερο δυνατόν μετά την τελευταία αναμενόμενη ημερομηνία παγετού για να τους δώσετε τη μεγαλύτερη δυνατή περίοδο εγκλιματισμού πριν από τον επόμενο χειμώνα.

► Διατηρείστε την περιοχή γύρω από τα δένδρα ελεύθερη από ζιζάνια.

► Περιορίστε την άρδευση των δένδρων το Φθινόπωρο καθώς επίσης περιορίστε και την αζωτούχο λίπανση έτσι ώστε να μην εισέλθουν τα δένδρα στο χειμώνα με έντονη χυμώδη κινητικότητα.

► Να αποφεύγεται το αυστηρό κλάδεμα μετά το φθινόπωρο στις βόρειες περιοχές. Σε αυτές τις περιπτώσεις τα κλαδέματα θα πρέπει να γίνονται το Μάρτιο, μετά την πάροδο των παγετών.

► Εφαρμογή ενεργητικής παγετοπροστασίας, όπως τεχνητή βροχή, θέρμανση οπωρώνα, ανεμομίκτες κ.α.

Μεταχείριση παγετόπληκτων δένδρων

Η μεταχείριση των παγετόπληκτων δένδρων εξαρτάται από το βαθμό παγετοπληξίας.

Πρώτα απ’όλα, τα δένδρα θα πρέπει να ψεκαστούν με βορδιγάλειο πολτό (1,5%) ή κάποιο άλλο ανάλογο σκεύασμα για πρόληψη ενάντια σε βακτηριολογικές και μυκητολογικές προσβολές.

Εν συνεχεία, θα πρέπει να αποφασιστεί ποιό ποσοστό της βλάστησης των δένδρων θα πρέπει να αφαιρεθεί. Για να γίνει σωστά ο προσδιορισμός του μεγέθους της ζημιάς θα πρέπει να παρέλθει κάποιο χρονικό διάστημα από τον παγετό, διότι θα πρέπει πρώτα να φανούν τα συμπτώματα της ξήρανσης.

Στην περίπτωση παγετού 1ου βαθμού, κλαδεύονται οι νεκροί βλαστοί μετά την πλήρη αποξήρανσή τους, κατά τη διάρκεια της Άνοιξη ή στο επόμενο χειμερινό κλάδεμα. Στην περίπτωση και βακτηριολογικών προσβολών, ο κλαδοκάθαρος θα πρέπει να εφαρμοσθεί το καλοκαίρι ώστε να μην έχουμε μετάδοση της ασθένειας. Τα δένδρα επίσης θα πρέπει να λιπανθούν μα αζωτούχο λίπασμα και θειϊκή αμμωνία για ενίσχυση της νέας βλάστησης που θα προκύψει.

Στις περιπτώσεις μεγαλύτερων βαθμών παγετοπληξίας, η αναμονή για την εφαρμογή του κατάλληλου κλαδέματος είναι μεγαλύτερη, περίπου 2-3 μήνες. Θα πρέπει δηλαδή πρώτα να δημιουργηθεί η νέα βλάστηση ώστε να αποφασίσουμε που ακριβώς θα γίνουν οι τομές του κλαδέματος. Οι τομές θα πρέπει να γίνονται στα υγιή μέρη του δένδρου.

Αφού το κλάδεμα κατά περίπτωση εφαρμοσθεί σωστά, στη συνέχεια λαμβάνει χώρα η αναβλάστηση η οποία δίνει τη νέα βλάστηση που  και θα πρέπει να αφήνεται ανέπαφη για τα επόμενα 1-2 χρόνια και τελικά να επιλέγουν οι καταλληλότεροι βλαστοί από τους προκύπτοντες.

Επίσης, μετά από αυστηρό κλάδεμα είναι απαραίτητο και το ασβέστωμα των κορμώνγια αποφυγή του ηλιοκαύματος και η επάλειψη των μεγάλων τομών με κατάλληλη αλοιφή για αποφυγή διάφορων προσβολών από παθογόνους οργανισμούς.

Τέλος, τα ξερά κλαδιά που έχουν αφαιρεθεί κατά το κλάδεμα θα πρέπει να απομακρυνθούν από τον ελαιώνα προς αποφυγή κινδύνου νέων προσβολών.

Πηγή:blog.farmacon.gr