Τίτλοι:

Χρήστος Βοργιάδης

Χρήστος Βοργιάδης

URL Ιστότοπου:

Φουντουκιά: Οδηγός καλλιέργειας και ποικιλίες

Η καλλιέργεια της φουντουκιάς είναι γνωστή στην Ελλάδα από την αρχαιότητα. Σήμερα στη χώρα μας, η φουντουκιά καλλιεργείται κυρίως στη Στερεά Ελλάδα, την Εύβοια, την Πελοπόννησο, την Ηπειρο, τη Θεσσαλία, τη Μακεδονία και τη Θράκη. Η μεγαλύτερη έκταση βρίσκεται στη Μακεδονία. Με τη μέση τιμή παραγωγού τα τελευταία χρόνια να κυμαίνεται μεταξύ 1,8 και 2 ευρώ το κιλό, η φουντουκιά μπορεί να δώσει ακαθάριστο εισόδημα έως και 700 ευρώ ανά στρέμμα. Η Ιταλία είναι ο κύριος παραγωγός φουντουκιών στην Ευρωπαϊκή Ενωση καθώς παράγει το 78,5% της παραγωγής και ακολουθούν η Ισπανία με το 14,5% της παραγωγής, η Γαλλία και η Ελλάδα με το 2,7% της συνολικής παραγωγής. 

Εγκατάσταση

Το έδαφος που πρόκειται να χρησιμοποιηθεί για την εγκατάσταση ενός φουντουκεώνα, οργώνεαι πριν από τη φύτευση σε βάθος 30-40cm. Το όργωμα αποσκοπεί στην καταστροφή των πολυετών ζιζανίων και την αφρατοποίηση του εδάφους, που είναι απαραίτητη για την καλύτερη ανάπτυξη του ριζικού συστήματος των δέντρων. Πριν από το όργωμα λαμβάνονται δείγματα εδάφους και γίνονται αναλύσεις και ανάλογα με τα αποτελέσματα της ανάλυσης καθορίζεται το είδος και η ποσότητα των χημικών λιπασμάτων, που είναι απαραίτητα για την ανάπτυξη των φουντουκοθάμνων. Μετά το όργωμα και κατά μήκος των γραμμών φύτευσης των θάμνων το έδαφος απολυμαίνεται με χλωροπικρίνη.

Έπειτα, αφού ανοίξουμε λάκκους, φυτεύουμε σε κάθε λάκκο 4-5 δενδρύλλια που είναι σε θαμνώδη μορφή. Το δενδρύλλιο που φυτεύεται πρέπει να συντμηθεί σε ύψος 80-90cm από την επιφάνεια του εδάφους, ως και οι πλάγιες βλαστήσεις του σε ένα ή δύο οφθαλμούς. Οι επεμβάσεις αυτές ενθαρρύνουν την ανάπτυξη του ριζικού συστήματος και αυξάνουν το ποσοστό επιτυχίας κατά την εγκατάσταση του φουντουκεώνα. Η αναβλάστηση της κορυφής του δενδρυλλίου κατά την πρώτη βλαστική περίοδο και μέχρι του σχηματισμού ισχυρού ριζικού συστήματος είναι μέτρια. Για αυτό η χρησιμοποίηση κοπριάς ή άχυρου επιφανειακά, επιβραδύνει την ανάπτυξη των ζιζανίων και περιορίζει την απώλεια της εδαφικής υγρασίας. Σε πολύ ζεστές περιοχές συνιστάται περιτύλιγμα του κορμού των δενδρυλλίων κατά τα 2 πρώτα χρόνια με αλουμινόχαρτο ή χαρτόνι γιατί λόγω του λεπτού φλοιού που διαθέτουν είναι ευαίσθητα στα ηλιοεγκαύματα. 

Καλλιέργεια εδάφους

Η καλλιέργεια του εδάφους διενεργείται με μηχανικά ή χημικά μέσα. Η μηχανική καλλιέργεια αρχίζει να αντικαθίστανται από την ακαλλιεργησία που συνιστάται στη χρήση ζιζανιοκτόνων. Συνήθως χρησιμοποιούνται από τα προφυτρωτικά η simazine και από τα μεταφυτρωτικά το gramoxone. Όταν χρησιμοποιούνται όμως πρέπει να τηρούνται αυστηρά οι οδηγίες που αναγράφονται πάνω στα σκευάσματα. Οι παραφυάδες συνιστάται να αφαιρούνται, εκτός από εκείνες που ενδεχόμενα κρίνονται αναγκαίες για την ανανέωση της φυτείας, με τσάπα ή με κάποιο ζιζανιοκτόνο όταν αποκτήσουν ύψος 5-10cm χωρίς να διαβρέχονται οι κορμοί των φυτών.

Κλιματικές συνθήκες

Η φουντουκιά αναπτύσσεται καλύτερα σε περιοχές με κλίμα ψυχρό και υγρό, χωρίς ακραίες θερμοκρασίες, που συνήθως μετριάζονται από τις μεγάλες υδάτινες επιφάνειες (θάλασσες, ποτάμια, λίμνες) που ενδείκνυται να γειτονεύουν με αυτές. Κατά τη χειμερινή περίοδο τα βλαστικά της μέρη συνήθως αντέχουν σε θερμοκρασίες μέχρι -24oC, ενώ κατά την περίοδο της ανθοφορίας τόσο τα θηλυκά όσο και τα αρσενικά άνθη ζημιώνονται σοβαρά σε θερμοκρασίες χαμηλότερες από -9oC. Κατά το καλοκαίρι οι θερμοκρασίες δε θα πρέπει να είναι ψηλότερες από 37oC, γιατί επηρεάζουν τη φυσιολογική ανάπτυξη του καρπού και αναστέλλουν οριστικά την αύξηση της βλάστησης , ιδιαίτερα όταν συνοδεύονται και από παρατεταμένη ξηρασία εδάφους σε περιοχές που καλλιεργείται ως ξηρική.

Από άποψη βροχόπτωσης, κατάλληλες θεωρούνται οι περιοχές με ετήσιο ύψος βροχόπτωσης περίπου από 600 έως 800mm. Οι ανάγκες των διαφόρων ποικιλιών σε ψύχος καλύπτονται επαρκώς σε περιοχές με αρκετό χειμερινό ψύχος (περίπου 800-1600 ώρες κάτω από 7oC). Όσο αφορά το υψόμετρο στην Ελλάδα απαντάται και αποδίδει ικανοποιητικά σε υψόμετρα από 240-600 μέτρα, όπου οι ανάγκες της σε ψύχος καλύπτονται επαρκώς. 

Συστήματα φύτευσης

Η φουντουκιά φυτεύεται κατά τετράγωνα, κατά ορθογώνια παραλληλόγραμμα ή γραμμές και κατά ισόπλευρα τρίγωνα. Τα συνηθέστερα συστήματα είναι κατά τετράγωνα και ατά ορθογώνια παραλληλόγραμμα ή γραμμές. Φυτεύεται σε αποστάσεις 5 x 6m όταν είναι σε δενδρώδη μορφή, ενώ σε θαμνώδη μορφή 7 x 8m. Η φύτευση των δενδρυλλίων γίνεται από τον Νοέμβρη μόλις πέσουν τα φύλλα μέχρι αρχές Μάρτη, πριν το φούσκωμα των οφθαλμών. Σε περίπτωση όμως που οι οφθαλμοί έχουν φουσκώσει, αρκεί το διαθέσιμο νερό για πότισμα να είναι επαρκές.

Ποικιλίες φουντουκιάς

 

Έξτρα γιαλί

Ο καρπός της έχει σχήμα ημισφαιρικό, μέγεθος μέτριο και χρώμα καστανέρυθρο. Το φυλλώδες περίβλημά του τον καλύπτει μερικώς. Το περικάρπιο είναι λεπτό και αποχωρίζεται εύκολα από το σπέρμα. Το σπέρμα είναι τραγανό, γλυκό και εύγευστο και σε ποσοστό επί του καρπού περίπου 56%. Ωριμάζει κατά το μήνα Σεπτέμβριο. Σαν θάμνος είναι μέτριας ζωηρότητας, μπαίνει γρήγορα σε καρποφορία και είναι πολύ παραγωγική. Θεωρείται ποικιλία εκλεκτής ποιότητας και καλλιεργείται στη Βόρεια Ελλάδα. Κατάγεται από την Τουρκία
 
 
Ο καρπός της έχει σχήμα επίμηκες, μέγεθος μέτριο και χρώμα ανοιχτό καστανέρυθρο. Το φυλλώδες περίβλημά του τον καλύπτει ολόκληρο. Το περικάρπιο είναι μάλλον λεπτό και αποχωρίζεται εύκολα από το σπέρμα. Το σπέρμα έχει τραχεία επιφάνεια, γλυκό και εύγευστο και σε ποσοστό επί του καρπού περίπου 53%. Ωριμάζει κατά το μήνα Σεπτέμβριο. Σαν θάμνος είναι μέτριας ζωηρότητας, έχει την τάση για παρενιαυτοφορία, ευδοκιμεί σε χαμηλά υψόμετρα και είναι πολύ παραγωγική. Θεωρείται ποικιλία εκλεκτής ποιότητας και κατάγεται από την Τουρκία.
 
 
Ο καρπός της έχει σχήμα ημισφαιρικό, μέγεθος μεγάλο και χρώμα καστανέρυθρο. Το φυλλώδες περίβλημά του τον καλύπτει μερικώς. Το κορυφαίο του τμήμα είναι χνουδωτό. Το περικάρπιο είναι μάλλον λεπτό και αποχωρίζεται εύκολα από το σπέρμα. Το σπέρμα είναι τραγανό, γλυκό και εύγευστο και σε ποσοστό επί του καρπού περίπου 53%. Ωριμάζει κατά το μήνα Σεπτέμβριο. Σαν θάμνος είναι μέτριας ζωηρότητας. Θεωρείται ποικιλία εκλεκτής ποιότητας και είναι πολύ παραγωγική. Κατάγεται από την Τουρκία. Σαν επικονιαστής της συνιστάται η Σιβρί γιαλί
 
 
Ο καρπός της έχει σχήμα σφαιροκωνικό, μέγεθος μεγάλο και χρώμα βαθύ καστανέρυθρο. Το φυλλώδες περίβλημά του τον καλύπτει μερικώς. Καλύπτεται από χνούδι κατά τα 2/3 της επιφάνειάς της. Το περικάρπιο είναι μάλλον λεπτό και αποχωρίζεται εύκολα από το σπέρμα. Το σπέρμα είναι γλυκό, εύγευστο με κενό στο κέντρο και σε ποσοστό επί του καρπού περίπου 54%. Ωριμάζει κατά το μήνα Σεπτέμβριο. Σαν θάμνος είναι μεγάλης ζωηρότητας. Θεωρείται ποικιλία παραγωγική και εκλεκτής ποιότητας. Κατάγεται από την Τουρκία.
 
 
Ο καρπός της έχει σχήμα επίμηκες, μέγεθος μέτριο έως μεγάλο και χρώμα καστανέρυθρο. Το φυλλώδες περίβλημά του τον καλύπτει ολόκληρο. Το περικάρπιο είναι χονδρό και δεν αποχωρίζεται εύκολα από το σπέρμα. Το σπέρμα είναι γλυκό, μέτριας γεύσης και σε ποσοστό επί του καρπού περίπου 44%. Ωριμάζει στις αρχές Σεπτεμβρίου. Σαν θάμνος είναι μεγάλης ζωηρότητας, κυρίως όταν ποτίζεται. Θεωρείται ποικιλία μετρίως παραγωγική και κατώτερης ποιότητας. Αναπτύσσεται και σε ξερικές συνθήκες. Συνιστάται σαν επικονιαστής. Στην Τουρκία δίνει ικανοποιητική παραγωγή και καρπούς καλής ποιότητας, προφανώς λόγω καλύτερης προσαρμογής στις εδαφικές και κλιματικές συνθήκες. Κατάγεται από την Τουρκία.
 
 
Ο καρπός της έχει σχήμα ωοειδές, μέγεθος μέτριο έως μεγάλο και χρώμα ανοιχτό καστανέρυθρο. Το φυλλώδες περίβλημά του τον καλύπτει μερικώς. Το περικάρπιο είναι λεπτό και αποχωρίζεται εύκολα από το σπέρμα. Το σπέρμα είναι γλυκό και γευστικό και σε ποσοστό επί του καρπού περίπου 50%. Ωριμάζει κατά τα τέλη Αυγούστου. Σαν θάμνος είναι ζωηρή. Θεωρείται ποικιλία παραγωγική και καλής ποιότητας. Κατάγεται από την Ισπανία.
 
 
Ο καρπός της έχει σχήμα ωοειδές, μέγεθος μέτριο και χρώμα βαθύ καστανό. Το φυλλώδες περίβλημά του τον καλύπτει ολόκληρο. Το περικάρπιο έχει μέτριο πάχος και αποχωρίζεται σχετικά εύκολα από το σπέρμα. Το σπέρμα είναι γλυκό και εύγευστο και σε ποσοστό επί του καρπού περίπου 50%. Ωριμάζει κατά το μήνα Σεπτέμβριο. Σαν θάμνος είναι μέτριας ζωηρότητας. Θεωρείται ποικιλία καλής ποιότητας και παραγωγική. Κατάγεται από το Άγιο Όρος.
 
 
Ο καρπός της έχει σχήμα επίμηκες - ωοειδές, μέγεθος μεγάλο και χρώμα καστανέρυθρο. Το φυλλώδες περίβλημά του τον καλύπτει ολόκληρο. Το περικάρπιο είναι χονδρό και αποχωρίζεται σχετικά δύσκολα από το σπέρμα. Το σπέρμα είναι γλυκό και εύγευστο και σε ποσοστό επί του καρπού περίπου 45%. Ωριμάζει κατά το μήνα Σεπτέμβριο. Σαν θάμνος είναι μέτριας ζωηρότητας. Θεωρείται ποικιλία καλής ποιότητας και παραγωγική. Κατάγεται από το Άγιο Όρος.
 
Ο καρπός της έχει σχήμα επίμηκες - ωοειδές, μέγεθος μεγάλο και χρώμα καστανοκίτρινο. Το φυλλώδες περίβλημά του τον καλύπτει ολόκληρο. Το περικάρπιο είναι χονδρό και αποχωρίζεται σχετικά δύσκολα από το σπέρμα. Το σπέρμα είναι γλυκό και εύγευστο και σε ποσοστό επί του καρπού περίπου 45%. Ωριμάζει κατά το μήνα Σεπτέμβριο. Σαν θάμνος είναι μέτριας ζωηρότητας. Θεωρείται ποικιλία καλής ποιότητας και παραγωγική. Κατάγεται από την Αγυιά Λαρίσης.
 
 
Ο καρπός της έχει σχήμα σφαιρικό, μέγεθος μέσο έως μεγάλο και χρώμα βαθύ καστανό. Το φυλλώδες περίβλημά του τον καλύπτει ολόκληρο. Το περικάρπιο έχει μέτριο πάχος και καλύπτεται από χνούδι κατά το 1/3 της επιφάνειάς του. Το σπέρμα είναι γλυκό, εύγευστο, με τραχεία επιφάνεια και σε ποσοστό επί του καρπού περίπου 43-45%. Ωριμάζει κατά τα τέλη Σεπτέμβρη με αρχές Οκτώβρη. Σαν θάμνος είναι ζωηρή. Θεωρείται ποικιλία μέτριας παραγωγικότητας και καλής ποιότητας. Καλλιεργείται στη Βόρεια Ελλάδα. Κατάγεται από τις Η.Π.Α.
 
 
Ο καρπός της έχει σχήμα σφαιρικό, μέγεθος μεγάλο και χρώμα ανοιχτό καστανό με ελκυστικές ραβδώσεις. Το φυλλώδες περίβλημά του τον καλύπτει ολόκληρο. Το περικάρπιο έχει μέτριο πάχος και καλύπτεται με χνούδι ελαφρά. Το σπέρμα είναι γλυκό, εύγεστο, με λεία επιφάνεια και σε ποσοστό επί του καρπού περίπου 46-48%. Ωριμάζει κατά τα τέλη Σεπτέμβρη. Σαν θάμνος είναι μέτριας ζωηρότητας με συμπαγή κόμη. Θεωρείται ποικιλία παραγωγική και καλής ποιότητας. Κατάγεται από τις Η.Π.Α.
 
 
Ο καρπός της έχει σχήμα σφαιρικό, μέγεθος μέτριο και χρώμα καστανέρυθρο. Το φυλλώδες περίβλημά του τον καλύπτει ολόκληρο. Το περικάρπιο έχει μέτριο πάχος και αποχωρίζεται δύσκολα από το σπέρμα. Το σπέρμα είναι γευστικό και σε ποσοστό επί του καρπού περίπου 45-48%. Ωριμάζει κατά τα τέλη Αυγούστου. Σαν θάμνος είναι μέτριας ζωηρότητας και πλαγιόκλαδη. Θεωρείται ποικιλία πολύ παραγωγική και αρίστης ποιότητας. Χρησιμοποιείται κυρίως στη ζαχαροπλαστική. Σαν επικονιάστρια συνιστάται η Camponica. Κατάγεται από την Ιταλία.
 
 
Ο καρπός της έχει σχήμα σφαιρικό, μέγεθος μέτριο και χρώμα καστανόλευκο με ραβδώσεις κιτρινέρυθρες. Το φυλλώδες περίβλημά του τον καλύπτει ολόκληρο. Το περικάρπιο είναι χοντρό και αποχωρίζεται δύσκολα από το σπέρμα. Το σπέρμα είναι γλυκό και εύγευστο και σε ποσοστό επί του καρπού περίπου 42%. Ωριμάζει κατά τα τέλη Σεπτέμβη. Σαν θάμνος είναι καλής ζωηρότητας και ημιπλαγιόκλαδη. Θεωρείται ποικιλία μικρής έως μέτριας παραγωγικότητας και καλής ποιότητας. Σαν επικονιάστρια συνιστώνται οι ποικιλίες Camponica και Tonda di giffone. Κατάγεται από την Ιταλία.
 
 
Ο καρπός της έχει σχήμα σφαιρικό, μέγεθος μέτριο και χρώμα καστανέρυθρο. Το φυλλώδες περίβλημά του τον καλύπτει ολόκληρο. Το περικάρπιο έχει μέτριο πάχος και αποχωρίζεται δύσκολα από το σπέρμα. Το σπέρμα είναι γευστικό και σε ποσοστό επί του καρπού περίπου 45-48%. Ωριμάζει τον Σεπτέμβριο. Σαν θάμνος είναι μέτριας ζωηρότητας και ημιπλαγιόκλαδη. Θεωρείται ποικιλία σταθερά πολύ παραγωγική στη Νότια Ιταλία και πολύ καλής ποιότητας. Σαν επικονιαστές συνιστώνται οι ποικιλίες CamponicaTonda biancaRicia di talanico. Κατάγεται από την Ιταλία.
 
 
Ο καρπός της έχει σχήμα μάλλον σφαιρικό, μέγεθος μεγάλο και χρώμα καστανέρυθρο. Το φυλλώδες περίβλημά του τον καλύπτει ολόκληρο. Το περικάρπιο έχει μέτριο πάχος και αποχωρίζεται δύσκολα από το σπέρμα. Το σπέρμα είναι γευστικό και σε ποσοστό επί του καρπού περίπου 40-45%. Ωριμάζει κατά τα τέλη Αυγούστου. Σαν θάμνος είναι καλής ζωηρότητας και ορθόκλαδη. Θεωρείται ποικιλία πολύ παραγωγική και καλής ποιότητας. Σαν επικονιαστές συνιστώνται οι ποικιλίες Tonda bianca και Ricia di talanico. Κατάγεται από την Ιταλία.
 
 
Ο καρπός της έχει σχήμα ωοειδές, μέγεθος μεγάλο και χρώμα καστανέρυθρο. Το φυλλώδες περίβλημά του τον καλύπτει ολόκληρο. Το περικάρπιο είναι λεπτό και αποχωρίζεται εύκολα από το σπέρμα. Το σπέρμα είναι γευστικό, γλυκό και σε ποσοστό επί του καρπού περίπου 56%. Ωριμάζει κατά τα τέλη Αυγούστου με αρχές Σεπτέμβρη. Σαν θάμνος είναι καλής ζωηρότητας και ημιπλαγιόκλαδη. Θεωρείται ποικιλία πολύ παραγωγική και εκλεκτής ποιότητας. Κατάγεται από την Ιταλία.

 

Άρδευση

Οι φουντουκεώνες που βρίσκονται σε πλήρη παραγωγή, όπως έχουν δείξει έρευνες δεν επωφελούνται από το πότισμα, κυρίως όταν γίνεται καλή καταπολέμηση ζιζανίων. Αν και σημειώνεται κάποια μικρή αύξηση της βλάστησης, η ανάλογη αύξηση της παραγωγής δεν είναι επαρκής για να καλύψει το κόστος του ποτίσματος. Στους νεαρής ηλικίας όμως φουντουκεώνες το πότισμα είναι αναγκαίο, κυρίως κατά την εγκατάστασή τους. Το πότισμα ευνοεί την ανάπτυξη κατά διάμετρο και ύψος του κορμού των θάμνων ή δέντρων, περιορίζει την προσβολή τους από το βακτήριο Hanthomonas corylina Dowson, αυξάνει το ποσοστό επιβίωσης των δενδρυλλίων κατά την εγκατάσταση και επιμηκύνει την περίοδο αύξησης της βλάστησης το καλοκαίρι. Η δε βλάστηση στους απότιστους φουντουκεώνες σταματάει την αύξησή της κατά τον Ιούλιο. Τα παραπάνω πλεονεκτήματα έχει ο φουντουκεώνας συνήθως μέχρι τον 3o χρόνο από τη στιγμή που εγκατάστασή του. Η ευνοϊκή επίδραση στην παραγωγή καθυστερεί μέχρι τον 7o ή 8o χρόνο της ηλικίας του φουντουκεώνα. Από την ηλικία αυτή και μετά, τα ποτίσθεντα δένδρα επιβραδύνουν την αύξηση της βλάστησής τους και αυξάνουν την παραγωγή τους περισσότερο από τα απότιστα. Το νερό είναι πιο αναγκαίο κατά την καλοκαιρινή περίοδο που αναπτύσσεται η ψιχά του καρπού

Λίπανση

Συνήθως κατά την εγκατάσταση δε συνιστάται λίπανση. Πολλοί όμως είναι αυτοί που προσθέτουν 50-60gr ουρίας τον Μάρτιο. Στις φουντουκιές πιο συνήθεις είναι οι τροφοπενίες αζώτουκαλίου και βορίου. Το επίπεδο των θρεπτικών στοιχείων μπορεί να ελεγχθεί και με τη μέθοδο της φυλλοδιαγνωστικής. Σαν πιο κατάλληλη εποχή παραλαβής των δειγμάτων για ανάλυση είναι τα μέσα Αυγούστου κάθε χρόνου. Αν η βλάστηση είναι κοντή και το χρώμα των φύλλων είναι ανοιχτοπράσινο ή κίτρινο, τότε οι ενδείξεις αυτές συνιστούν τροφοπενία αζώτου που διορθώνεται με την παροχή αζώτου (μερικές φορές χρειάζονται 2mg αζώτου κατά θάμνο ή δέντρο, για τη διόρθωση της τροφοπενίας).

Η τροφοπενία καλίου διαπιστώνεται καλύτερα με ανάλυση φύλλων και διορθώνεται με την παροχή καλίου στο έδαφος κατά το φθινόπωρο, ενώ του βορίου διορθώνεται με διαφυλλικούς ψεκασμούς με βόρακα (διάλυμα 0,2%), βορικό οξύ και solubor κατά την άνοιξη (σε περίπτωση τροφοπενίας βορίου, ψεκασμοί τον Μάϊο κατά την έναρξη ανάπτυξης της ωοθήκης, αύξησαν την καρπόδεση και κατά συνέπεια την παραγωγή).

Η εμπειρική λίπανση κατά στρέμματα είναι της τάξης 10-12 μονάδες για το άζωτο, 5-6 μονάδες για το φώσφορο και 8-9 μονάδες για το κάλιο και κάθε 2 χρόνια για το φώσφορο και κάλιο, όταν τα εδαφικά αποθέματα είναι ανεπαρκή.

Κλάδεμα

Σκοπός του κλαδέματος μόρφωσης των δένδρων είναι να κατευθύνουμε τη βλάστηση κατά τρόπο που επιβάλλει το επιδιωκόμενο σχήμα μόρφωσής τους και η καλή δομή τους. Στη θαμνώδη μορφή, σε κάθε δενδρύλλιο συνίσταται να διατηρούνται 3-6 σκελετικοί κλάδοι, ενώ σε δενδρώδη μορφή το επικρατέστερο σχήμα είναι το κυπελλοειδές. Το κλάδεμα καρποφορίας της φουντουκιάς πρέπει να είναι μέτρια αυστηρό και να διενεργείται κάθε χρόνο. Βασικά αποσκοπεί στη διατήρηση του σχήματος, στην αφαίρεση των ξερών κλάδων και στην ενδυνάμωση της βλάστησης. Ικανοποιητική παραγωγή εξασφαλίζεται μόνο όταν η ετήσια βλάστηση έχει μήκος 15-23cm. Οι παραφυάδες πρέπει να αφαιρούνται με τσάπα ή χημικά μέσα (gramoxone ή 2.4D) όταν αποκτήσουν ύψος 5-10cm. Η επέμβαση αυτή ενδέχεται να επαναληφθεί 3-4 φορές σε μια βλαστική περίοδο. Στη θαμνώδη μορφή συνηθίζεται να γίνεται ανανέωση των ενήλικων παρακμαζόντων παραφυάδων με νέες, που εκπτύσσονται από τη βάση του θάμνου.[1]

Ωρίμανση

Τα φουντούκια συνήθως είναι ώριμα από τα τέλη Αυγούστου, αλλά η πτώση τους παρεμποδίζεται από το άγουρο ακόμα περίβλημά τους. Επομένως, η πτώση τους επηρεάζεται από τον βαθμό ωριμότητας του περιβλήματος. Σαν κριτήρια ωριμότητας των καρπών χρησιμοποιούνται η εύκολη απόστασή τους, η καστανή απόχρωση του κέλυφους και περισπερμίου και το κιτρίνισμα του φυλλώδους περιβλήματος. Έχει παρατηρηθεί, ότι η ενηλικίωση του φυλλώδους περιβλήματος επιταχύνεται από τους ελαφρούς παγετούς, από τις μεγάλες διακυμάνσεις των θερμοκρασιών μέρας-νύχτας και από την ξηρασία. Η ενηλικίωση αυτή επιταχύνεται και με τη χρησιμοποίηση της φυτοορμόνης ethephon. 

Συγκομιδή

Η συγκομιδή αρχίζει από τα τέλη Αυγούστου. Συνήθως γίνεται με τα χέρια (μετά από φυσιολογική πτώση ή προσεκτικό ράβδισμα και μάζεμα από κάτω) ή με μηχανικά μέσα (με δονητές και μάζεμα από κάτω με ειδικές μηχανές με αναρρόφηση) στη δενδρώδη μορφή. Αμέσως μετά τη συγκομιδή οι καρποί αποφλοιώνονται και αποξηραίνονται απλωμένοι σε λεπτό στρώμα στον ήλιο ή σε ξηραντήριο σε θερμοκρασία 32,2-38 oC. Μετά ακολουθεί η λεύκανση για βελτίωση της εμφάνισης με διοξείδιο του θείου. Το σχίσιμο των καρπών που παρατηρείται μερικές φορές, οφείλεται στην πολύ γρήγορη αποξήρανση. Οι καρποί που περιέχουν λίγη υγρασία και αποξηραίνονται σιγά - σιγά δε σχίζονται. Η μέση ετήσια παραγωγή κατά στρέμμα υπολογίζεται σε 250 κιλά ξηρά φουντούκια. 

gaiapedia.gr

Τρύγος της αμπέλου - Διαδικασίες και κίνδυνοι της εποχής συγκομιδής

Πολύ ενδιαφέρον παρουσιάζει το τι ακριβώς συμβαίνει στους αμπελώνες την περίοδο του τρύγου. Όταν τα σταφύλια αρχίζουν να αλλάζουν χρώμα και να μαλακώνουν, αυτό σηματοδοτεί την αρχή της συγκομιδής τους.

Ενώ λοιπόν, οι αθλητικές ομάδες αναμένουν με αγωνιά τα play offs, και οι μαθητές τις εξετάσεις του καλοκαιριού, οι αμπελοκαλλιεργητές ζουν για τη στιγμή του τρύγου διότι τότε θα ανταμειφθούν για τους κόπους μιας ολόκληρης καλλιεργητικής περιόδου.

Η περίοδος συγκομιδής των σταφυλιών ξεκινάει όταν τα σταφύλια αρχίζουν να αλλάζουν χρώμα από τα μέσα έως το τέλος του καλοκαιριού.

Η πραγματική συγκομιδή των σταφυλιών συμβαίνει συνήθως μεταξύ Αυγούστου και Νοεμβρίου.

wineharvest6

Αυτό που συμβαίνει εν τω μεταξύ είναι ο μέγιστος καθοριστικός παράγοντας της ποιότητας ενός κρασιού σε ένα συγκεκριμένο τρύγο.

Η έναρξη της ωρίμανσης

Η ωρίμανση των σταφυλιών ξεκινά με την περίοδο ανάπτυξης τους, κατά την οποία οι ράγες των σταφυλιών που κρέμονται στα αμπέλια μετατρέπονται από μικρές, πράσινες, και σκληρές σε αυτές που αναγνωρίζουμε ως σταφύλια. Τα αμπέλια εισέρχονται σε αυτό το στάδιο περίπου για 30 έως 70 ημέρες, ανάλογα με την ποικιλία και το κλίμα, μετά την καρπόδεση (όταν τα γονιμοποιημένα άνθη έχουν πέσει και γίνονται μικροσκοπικά τσαμπιά) - τυπικά τον Ιούλιο ή τον Αύγουστο.

Κατά τη διάρκεια της ωρίμανσης, τα σταφύλια χάνουν το φωτεινό πράσινο χρώμα τους και αρχίζουν να παίρνουν τις ώριμες αποχρώσεις - από πρασινοκίτρινο για μερικές λευκές ποικιλίες σε κόκκινο, μοβ ή σχεδόν μαύρο για κόκκινες ποικιλίες.

Τα σταφύλια μαλακώνουν και αυξάνονται γρήγορα σε μέγεθος καθώς το αμπέλι αρχίζει να αντλεί σάκχαρα, ενώ η οξύτητα αρχίζει να μειώνεται.

Η ωρίμανση δε συμβαίνει ταυτόχρονα σε ολόκληρο τον αμπελώνα ή ακόμη και για όλα τα σταφύλια στο ίδιο αμπέλι ή ακόμη και στο ίδιο τσαμπί.

Όσο πιο μεγάλη είναι η έκθεση του αμπελώνα σε ηλιοφάνεια και ζέστη, τόσο πιο γρήγορα γίνεται η ωρίμανση

✓ Επίτευξη ισορροπίας στο αμπελώνα-έλεγχος μεγέθους των ραγών

Σε αντίθεση με τους περισσότερους αγρότες, οι αμπελοκαλλιεργητές που γνωρίζουν καλά τη δουλειά τους, επιδιώκουν γενικά να περιορίσουν τις αποδόσεις τους.

Στην ουσία θέλουν λιγότερες ποσότητες στο τελικό προϊόν. Γιατί;

Επειδή πιστεύουν ότι εάν το αμπέλι αποδώσει λίγο λιγότερο από αυτό που πραγματικά είναι ικανό, τα σταφύλια αυτά θα ωριμάσουν καλύτερα και θα έχουν υψηλότερη ποιότητα.

Αν τα σταφύλια κατά τη διάρκεια της ωρίμανσης έχουν πολύ μεγάλο μέγεθος ή στην περίπτωση που η ωρίμανση έχει καθυστερήσει λόγω βροχερών ημερών, σε αυτήν την περίπτωση ο αμπελουργός θα πρέπει να προβεί σε μία «πράσινη συγκομιδή».

wineharvest7

Οι αμπελουργοί κόβουν άγρια τσαμπιά από τα αμπέλια και θεωρητικά, τα θρεπτικά συστατικά κάθε αμπέλου αφιερώνονται στη συνέχεια στα υπόλοιπα τσαμπιά, επιταχύνοντας έτσι την ωρίμανση.

Από την άλλη πλευρά, ένας καλλιεργητής δεν θέλει πάρα πολλά φύλλα ανά τσαμπί. Τα φύλλα φαίνονται όμορφα, αλλά μπορούν να υπάρξουν εμπόδιο ανάμεσα στα σταφύλια και τον ήλιο. Η υπερβολική σκιά μπορεί επίσης να προάγει μυκητολογικές ασθένειεςτης αμπέλου.

Εάν ο καιρός είναι ιδιαίτερα δροσερός, συννεφιασμένος ή υγρός, οι καλλιεργητές μπορούν να αφαιρέσουν τα φύλλα γύρω από τα σταφύλια για να προωθήσουν την ωρίμανση και την κυκλοφορία του αέρα.

✓  Αντιμετώπιση εχθρών / ασθενειών- προστασία της καλλιέργειας

Μαζί με την απειλή των πιθανών μη ευνοϊκών καιρικών συνθηκών, τα αμπέλια αντιμετωπίζουν και διάφορα άλλα προβλήματα όπως αυτά των εχθρών και ασθενειών. Η αναμενόμενη παραγωγή απειλείται και σαφώς κάτι θα πρέπει να γίνει για αυτό.

Τι μπορεί να γίνει για την προστασία των αμπέλων;

wineharvest

Μεταξύ άλλων, οι παραγωγοί μπορούν να εφαρμόζουν τα κατάλληλα φυτοφάρμακα, να ελέγχουν το θόλο των φύλλων έτσι ώστε ο άνεμος να μπορεί να στεγνώνει την υγρασία στα σταφύλια και να προσελκύει φυσικά αρπακτικά ζώα όπως νυχτερίδες, πουλιά που τρώνε έντομα και ωφέλιμα έντομα που τρώνε τα παράσιτα της αμπέλου.

Επίσης, ισχυροί φράχτες μπορούν να κρατήσουν μακριά τα επιβλαβή τετράποδα ζώα καθώς και τα δίχτυα παρέχουν προστασία από ανεπιθύμητες επισκέψεις πουλιών.

✓ Τελικά, πότε συγκομίζουμε;

Ανάλογα με την ποικιλία σταφυλιών, το τοπικό κλίμα και το κρασί που πρόκειται να παραχθεί, η διαδικασία ωρίμανσης μπορεί να διαρκέσει από 30 έως 70 ημέρες μετά την έναρξή της.

Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, οι καλλιεργητές παρακολουθούν στενά την ανάπτυξη των σταφυλιών. Στο πιο βασικό επίπεδο, καθώς οι ράγες ωριμάζουν, αυτές αποκτούν πιο γλυκιά γεύση. Τα επίπεδα οξύτητας μειώνονται και τα σάκχαρα, τα οποία θα ζυμωθούν σε αλκοόλη, αυξάνονται.

wineharvest2

Επιπλέον, στα κόκκινα σταφύλια, το χρώμα του δέρματος αρχίζει να εντείνεται στο σκοτάδι. Οι ενώσεις γεύσης αναπτύσσονται, παρουσιάζουν περισσότερα φρουτώδη χαρακτηριστικά και οι ενώσεις ταννίνης γίνονται ηπιότερες.

Οι οινοπαραγωγοί μπορούν να δοκιμάσουν το χυμό σταφυλιών, από τη δειγματοληψία σταφυλιών σε διάφορα αγροτεμάχια ενός αμπελώνα, σε εργαστήριο ελέγχου pH και Brix (μέτρηση σακχάρων) για να τους βοηθήσουν να καθορίσουν πόσο ώριμα είναι τα σταφύλια. Πολλές φορές, οι επισκέψεις στους αμπελώνες λαμβάνουν χώρα σε καθημερινή βάση, προκειμένου να δοκιμασθούν τα σταφύλια και να διαπιστωθεί το κατά όσο είναι έτοιμα για συγκομιδή.

Αυτό που στην ουσία ελέγχεται είναι η φυσιολογική ωριμότητα η οποία μετρά την ένταση και το χαρακτήρα των γεύσεων και την ποιότητα των τανινών. Εξετάζεται επίσης το πάχος της σάρκας των ραγών, η υφή τους, το χρώμα και η υφή του σπόρουκαι αν οι μίσχοι έχουν μετατραπεί από πράσινοι σε καφέ.

Τελικά, οι αμπελοκαλλιεργητές αναζητούν μια καλή ισορροπία μεταξύ των σακχάρων, της οξύτητας, των τανινών και των ενώσεων γεύσης.

Καθώς πλησιάζει ο τρύγος, οι καλλιεργητές παρακολουθούν πολύ προσεκτικά τις καιρικές εκθέσεις για την περίπτωση απότομων και ανεπιθύμητων αλλαγών. Τα θερμότερα κύματα, η υπερβολική βροχή και ακόμη και ο παγετός μπορούν να καταστρέψουν μια καλλιέργεια. Η σκληρή δουλειά ενός έτους μπορεί να καταστραφεί από ένα και μόνο χαλάζι μια μόλις ημέρα πριν από τη συγκομιδή.

Μερικές φορές ένας καλλιεργητής αναγκάζεται να τρυγήσει νωρίς και όχι να χάσει την καλλιέργειά του ή χρειάζεται να αφήσει τα σταφύλια να κρεμαστούν περισσότερο από το αναμενόμενο για να στεγνώσουν και να ανακτήσουν ισορροπία μετά από έντονη βροχή.

Η ημερομηνία της συγκομιδής σπάνια είναι πάντα η ίδια από το ένα έτος στο άλλο, έτσι οι αμπελοκαλλιεργητές πρέπει πάντα να είναι σε ετοιμότητα.

vineyard

Ένας πρώιμος τρύγος μπορεί να σημαίνει ανώριμες τανίνες, με αποτέλεσμα "πράσινες" ή πικρές και υποανάπτυκτες ράγες.

Ένας όψιμος τρύγος συνεπάγεται τις περισσότερες φορές αυξημένο κίνδυνο πτώσης βροχής ή χαλαζιού που καταστρέφει την καλλιέργεια, τα επίπεδα σακχάρων μπορεί να είναι πάρα πολύ υψηλά, με αποτέλεσμα ένα φτωχό, μη ισορροπημένο κρασί.

Τέλος, το ύφος του κρασιού που παράγεται εξαρτάται επίσης από το χρόνο συγκομιδής. Στους αφρώδεις οίνους, η υψηλή οξύτητα είναι επιθυμητή, επομένως η συγκομιδή γίνεται νωρίς.

✓ Όταν φτάσει η ώρα του τρύγου!

Όταν τελικά φτάσει η κατάλληλη στιγμή του τρύγου, θα πρέπει να έχουμε υπόψη πως δεν είναι ταυτόχρονα ώριμα όλα τα σταφύλια. Σε αμπελώνες όπου η διαφορετική έκθεση στον ήλιο, το υψόμετρο ή τα εδάφη οδηγούν σε διαφορετικούς βαθμούς ωριμότητας, η συγκομιδή γίνεται σε μεμονωμένες σειρές ή και σε μεμονωμένα τσαμπιά.

Η συγκομιδή των σταφυλιών μπορεί να γίνει είτε με το χέρι είτε μηχανικά.

wineharvest1

Η χειρονακτική συγκομιδή κατά πολλούς μπορεί να είναι περισσότερο δαπανηρή από τη μηχανική αλλά θεωρείται να είναι η προτεινόμενη μέθοδος για παραγωγή υψηλής ποιότητας οίνου. Τα ωριμασμένα τσαμπιά μπορούν να εντοπισθούν και να απορριφθούν εκείνα που είναι υποβαθμισμένα ή εμφανίζουν σημάδια σήψης ή άλλης βλάβης.

Χειροκίνητη συγκομιδή απαιτείται επίσης σε απότομες πλαγιές όπου η μηχανική συγκομιδή δε θα μπορούσε να εφαρμοσθεί.

wineharvest4

Τα περισσότερα μαζικά παραγόμενα κρασιά συλλέγονται τώρα μηχανικά, κάτι που είναι λιγότερο δαπανηρό και επιταχύνει τη διαδικασία, αλλά αυξάνει επίσης την ανάγκη ταξινόμησης των σταφυλιών.

Οι μηχανικοί συλλέκτες σταφυλιών έχουν χρησιμοποιηθεί από τη δεκαετία του 1960 και η αποτελεσματικότητά τους έχει βελτιωθεί σημαντικά κατά τη διάρκεια των δεκαετιών. Ωστόσο, εξακολουθούν να μην μπορούν να διακρίνουν ανάμεσα σε ώριμα, φτωχά ή ακόμα και σάπια σταφύλια, για να μην αναφέρουμε τα φύλλα, τη βρωμιά κ.α. Επίσης, λόγω τρόπου που συλλέγονται, υπάρχει ο κίνδυνος να υποστούν μώλωπες ή σχισίματα.

Στην περίπτωση που σχιστεί η επιδερμίδα, η ζύμωση μπορεί να είναι πρόωρη στο δρόμο για το οινοποιείο, έτσι ώστε πολλά οινοποιεία να επιλέξουν να συγκομίσουν κατά τη διάρκεια της νύχτας ή την αυγή, όταν επικρατεί περισσότερη δροσιά.

✓ Όλα είναι θέμα ταξινόμησης            

Καθώς τα φρεσκοκομμένα σταφύλια εισέρχονται στο οινοποιείο, πρέπει να ταξινομηθούν βάσει της ποιότητάς τους. Παραδοσιακά, τα τσαμπιά πέφτουν σε ένα τραπέζι διαλογής, όπου οι ταξινομητές διαχωρίζουν τα «καλά» από τα «κακά»αφαιρώντας τα ανώριμα, τα προσβεβλημένα ή κατεστραμμένα σταφύλια, μαζί με τα φύλλα που συλλέχθηκαν μαζί με τα σταφύλια.

wines

Ωστόσο, η τεχνολογία αντικαθιστά τους ανθρώπινους διαλογείς σταφυλιών. Οπτικοί ταξινομητές λέιζερ κάνουν πλέον αυτή τη δουλειά. Καθώς τα σταφύλια κινούνται προς τα κάτω σε έναν μεταφορικό ιμάντα, ένας οπτικός αισθητήρας αναγνωρίζει οτιδήποτε δεν έχει το επιθυμητό μέγεθος, το σχήμα και το χρώμα και το μεταφέρει σε έναν άλλο μεταφορικό ιμάντα με μια έκρηξη από ένα κανόνι αέρα.

✓ Το πάτημα των σταφυλιών

Τα σύγχρονα οινοποιεία χρησιμοποιούν συνήθως μεγάλα αυτοματοποιημένα μηχανήματα πίεσης των σταφυλιών, τα οποία επιδέξια σχίζουν την επιδερμίδα, εκθέτοντας το χυμό και τον πολτό, χωρίς όμως να συνθλίβουν τους μίσχους και τους σπόρους που περιέχουν τανίνες.

wineharvest8

Αυτές οι ενώσεις συμβάλλουν στη δομή και την υφή του οίνου αλλά είναι επίσης υπεύθυνες για την πικρή γεύση.

Οι μίσχοι μπορούν να απομακρυνθούν πριν ή μετά τη σύνθλιψη των σταφυλιών, ανάλογα με την προτίμηση του οινοποιού και τον τύπο του οίνου που πρόκειται να παρασκευασθεί.

Καλή επιτυχία σε όλους τους οινοπαραγωγούς, ας ανταμειφθούν οι κόποι όλης της χρονιάς για την παραγωγή αυτού του θεϊκού προϊόντος που λέγεται κρασί!

Ομάδα γεωπόνων της Farmacon - Farmacon Team

Πηγή:blog.farmacon.gr

Καλοκαιρινό εθελοντικό πρόγραμμα «Συνυπάρχουμε: Βελτίωση όρων συνύπαρξης του ανθρώπου με τα μεγάλα σαρκοφάγα και ενθάρρυνση ενεργούς συμμετοχής πολιτών στις προσπάθειες διατήρησής τους

Το καλοκαιρινό εθελοντικό πρόγραμμα «Συνυπάρχουμε: Βελτίωση όρων συνύπαρξης του ανθρώπου με τα μεγάλα σαρκοφάγα και ενθάρρυνση ενεργούς συμμετοχής πολιτών στις προσπάθειες διατήρησής τους» που υλοποιεί η περιβαλλοντική οργάνωση «Καλλιστώ» στηρίζει η INTERLIFE Ασφαλιστική.

Σκοπός του προγράμματος, με τη συμμετοχή εθελοντών, είναι η ενημέρωση και ευαισθητοποίηση γύρω από το πανευρωπαϊκό φαινόμενο της «επιστροφής των μεγάλων σαρκοφάγων». Οι δράσεις των εθελοντών έχουν να κάνουν τόσο  με ενημέρωση  επισκεπτών του Εθνικού Πάρκου Β. Πίνδου και ειδικών ομάδων πληθυσμού (αγρότες, κτηνοτρόφοι, μελισσοκόμοι κα) που αλληλεπιδρούν με τα μεγάλα σαρκοφάγα, όσο και με εργασίες στο πεδίο (καθαρισμός ορειβατικών μονοπατιών). Επιπλέον ενημερώνουν για την ανάγκη προστασίας του Εθνικού Πάρκου και για το πώς η συνύπαρξη με τον λύκο και την αρκούδα μπορεί να είναι ομαλή.

 

ΑΠΕ-ΜΠΕ

  • Κατηγορία Φύση
  • 0

Επίσκεψη της Περιφερειάρχη Βόρειου Αιγαίου στο οινοποιείο Γκαράλη

Η Περιφερειάρχης Βορείου Αιγαίου κα. Χριστιάνα Καλογήρου, μαζί με τον Αντιπεριφερειάρχη Αγροτικής Οικονομίας κ. Κώστα Αδαμίδη, επισκέφθηκε το οινοποιείο Γκαράλη στη Λήμνο.

 
Η Περιφερειάρχης συνεχάρη τον Μανώλη και τη Μαρία Γκαράλη για την πρόσφατη διάκριση του κρασιού τους, το οποίο κατέλαβε τη δεύτερη θέση σε διαγωνισμό που διοργάνωσαν οι New York Times. Η κα Καλογήρου τόνισε την ιδιαίτερη σημασία που έχουν αυτές οι επιτυχίες για την περεταίρω προώθηση των κρασιών του Αιγαίου τόσο στην ελληνική, όσο και στη διεθνή αγορά.

 
«Με το μεράκι, τη σκληρή δουλειά, αλλά κυρίως την αγάπη για τον τόπο και το παραγόμενο προϊόν, καταφέρατε να ενώσετε την παράδοση με τη σύγχρονη εποχή και να πετύχετε άριστο αποτέλεσμα ως προς τη σχέση της ποιότητας και της τιμής. Αυτή, άλλωστε, είναι και η προϋπόθεση για την επιτυχημένη πορεία κάθε προϊόντος», είπε η Περιφερειάρχης.

 
Ακολούθως, έγινε συζήτηση για θέματα που απασχολούν τον αμπελοοινικό κλάδο και ιδίως για αυτά που σχετίζονται με την υπερφορολόγηση, αλλά και την προστασία της αμπελοκαλλιέργειας.

 
Η κα. Καλογήρου ενημέρωσε για τις προσπάθειες που κάνει η Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου προκειμένου να καταργηθεί ο ειδικός φόρος κατανάλωσης στο κρασί, για την εκπόνηση σχεδίου για τον αμπελοοινικό τομέα, την προβολή και προώθηση του κρασιού στην Ελλάδα και στο εξωτερικό και την ανάδειξη του οινικού τουρισμού ως δυναμική μορφή θεματικού τουρισμού.

Συνδρομή σε αυτήν την τροφοδοσία RSS

Για να σας εξασφαλίσουμε μια εξατομικευμένη εμπειρία στο site μας χρησιμοποιούμε cookies.

Μάθετε περισσότερα...

Το κατάλαβα

COOKIES
Η imathiotikigi.gr μπορεί να χρησιμοποιεί cookies για την αναγνώριση του επισκέπτη - χρήστη ορισμένων υπηρεσιών και σελίδων. Τα cookies είναι μικρά αρχεία κειμένου που αποθηκεύονται στο σκληρό δίσκο κάθε επισκέπτη - χρήστη και δεν λαμβάνουν γνώση οποιουδήποτε εγγράφου ή αρχείου από τον υπολογιστή του. Χρησιμοποιούνται μόνο για τη διευκόλυνση πρόσβασης του επισκέπτη - χρήστη σε συγκεκριμένες υπηρεσίες της imathiotikigi.gr και για στατιστικούς λόγους προκειμένου να καθορίζονται οι περιοχές στις οποίες οι υπηρεσίες της ιστοσελίδας μας είναι χρήσιμες ή δημοφιλείς ή για λόγους marketing. Ο επισκέπτης - χρήστης μπορεί να ρυθμίσει το διακομιστή (browser) του κατά τέτοιο τρόπο ώστε είτε να τον προειδοποιεί για τη χρήση των cookies σε συγκεκριμένες υπηρεσίες της ιστοσελίδας, είτε να μην επιτρέπει την αποδοχή της χρήσης cookies σε καμία περίπτωση. Σε περίπτωση που ο επισκέπτης - χρήστης των συγκεκριμένων υπηρεσιών και σελίδων της imthiotikigi.gr δεν επιθυμεί την χρήση cookies για την αναγνώριση του δεν μπορεί να έχει περαιτέρω πρόσβαση στις υπηρεσίες αυτές.