Τα χωροκατακτητικά ξένα φυτικά είδη αποτελούν απειλή για τη βιοποικιλότητα, την οικονομία και, μερικές φορές, την ανθρώπινη υγεία. Η στρατηγική της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα με ορίζοντα το 2030 δεσμεύεται να διαχειριστεί τα χωροκατακτητικά είδη και να μειώσει κατά το ήμισυ τον αριθμό των ειδών που απειλούνται με κόκκινη λίστα διατήρησης. Ο κανονισμός της ΕΕ για τα χωροκατακτητικά ξένα είδη δεσμεύει τα κράτη μέλη να περιορίσουν τα πιθανά σημεία εισόδου για τα χωροκατακτητικά φυτά, καθώς και να βελτιώσουν την ανίχνευση και την εξάλειψη των ήδη υφιστάμενων, περιορίζοντας παράλληλα την εξάπλωσή τους.

Η νέα μελέτη παρουσιάζει μια νέα προσέγγιση για την ιεράρχηση των χωροκατακτητικών φυτικών ειδών για τη διαχείριση και την επιλογή των κατάλληλων διαχειριστικών δράσεων. Έχει σχεδιαστεί για να αντιμετωπίσει διάφορους παράγοντες που αυξάνουν την πρόκληση της διαχείρισης των επεμβατικών φυτών. Αυτά περιλαμβάνουν τον μεγάλο αριθμό ειδών που εισάγονται συνεχώς σε νέα εδάφη. Περαιτέρω, η αποτελεσματική πρόληψη και εκρίζωση μπορεί να καθυστερήσει λόγω χρονοβόρων αναλύσεων κινδύνου νέων εισαγωγικών και ασαφών οικονομικών οφελών από την παρέμβαση στα αρχικά στάδια μιας εισαγωγής.  

Οι Ιταλοί επιστήμονες επινόησαν το σύστημα με βάση τις αρχές της εξάλειψης, του ελέγχου και της παρακολούθησης. Αρχικά σχεδίασαν την παρουσίαση της Ευρωπαϊκής και Μεσογειακής Οργάνωσης για την Προστασία των Φυτών (EPPO).), υπεύθυνος για την προστασία των φυτών στην ευρωμεσογειακή περιοχή, με κατάλογο των μη αυτοχθόνων χωροκατακτητικών φυτών που δεν υπόκεινται ακόμη σε κανονισμούς στην Ιταλία και δεν περιλαμβάνονται στο σύστημα ιεράρχησης και καταχώρισης του οργανισμού. 

Τα είδη που εξετάστηκαν για τις στρατηγικές ελέγχου περιελάμβαναν: 

• φυτά με τουλάχιστον έναν εγκατεστημένο πληθυσμό στην Ιταλία, αλλά δεν περιλαμβάνονται στον ισχύοντα κατάλογο βάσει του κανονισμού για τα χωροκατακτητικά είδη·
• φυτά με δυνητική επεμβατική συμπεριφορά και αναγνωρισμένες επιπτώσεις στα οικοσυστήματα που είχαν αναφερθεί σε περιοχές με παρόμοιες κλιματικές και χρήσεις γης· 
• φυτά που οι ειδικοί θεωρούν απειλή για την ιταλική βιοποικιλότητα, αλλά δεν περιλαμβάνονται στους καταλόγους της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας. 

Μετά την αρχική διαδικασία επιλογής, χρησιμοποίησαν μια μέθοδο μηχανικής μάθησης για τον υπολογισμό της πιθανής κατανομής στην Ιταλία για τα διάφορα φυτικά είδη. Επιπλέον, εξέτασαν τρία διαφορετικά πιθανά κλιματικά σενάρια και τη διακύμανση της κλιματικής καταλληλότητας για τα φυτά.

Για να δώσουν προτεραιότητα στη δράση κατά των φυτών, ομαδοποίησαν τους πιθανούς επεμβατικούς με βάση την καταλληλότητά τους για τις ιταλικές περιφέρειες σε τρεις ομάδες. Περαιτέρω ανάλυση χρησιμοποιήθηκε για να εξεταστεί η μεταβλητότητα σε κάθε μία από τις τρεις ομάδες, μετά την οποία έδωσαν προτεραιότητα διαχείρισης στις ομάδες. 

Ως αποτέλεσμα των προσπαθειών τους, οι ερευνητές εντόπισαν 36 χωροκατακτητικά μη αυτόχθονα είδη κατάλληλα για συμπερίληψη από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία. Η ανάλυση έδειξε ότι αρκετά είδη, συμπεριλαμβανομένων των χοιροειδών (Amaranthus retroflexus) και Johnson (Sorghum halepense), είναι πιθανό να είναι πολύ επεμβατικά στην Ιταλία. Άλλα, όπως το Western ragweed (Ambrosia psilostachya) και το αγκάθι της Ιερουσαλήμ (Parkinsonia aculeata), είναι πιθανό να εμφανιστούν σε απαγορευμένες περιοχές της χώρας. 

Οι εργασίες τους επέτρεψαν επίσης να κατατάξουν τα φυτά κατά σειρά προτεραιότητας για δράση. Επτά είδη αποτελούσαν μεγάλη απειλή στα αρχικά τους στάδια εισβολής σε εθνικό επίπεδο ή σε δύο βιογεωγραφικές περιοχές, όπως ο ιερός λωτός (Nellumbo nucifera) και ο μπαμπού (Pyllostachys aurea). Ως εκ τούτου, η εκρίζωση θεωρήθηκε κατάλληλη προσέγγιση διαχείρισης για αυτούς τους επτά. 

Οι ερευνητές πρότειναν να παρακολουθούνται τέσσερα είδη που είναι ήδη διαδεδομένα στην Ιταλία, συμπεριλαμβανομένης της μαύρης ακρίδας (Robinia pseudoacacia) και του γιγαντιαίου καλαμιού (Arundo donax). Για τα υπόλοιπα 21 είδη, όπου θεωρούν ότι η εκρίζωση δεν είναι πλέον σκόπιμη, πρότειναν προγράμματα ελέγχου και περιορισμού. 

Όταν εφαρμοστούν από κοινού, η ομάδα δήλωσε ότι οι μέθοδοι που χρησιμοποιήθηκαν στο έργο τους, οι οποίες χρηματοδοτήθηκαν από το πρόγραμμα NextGenerationEU, θα μπορούσαν να αναπαραχθούν σε άλλα μέρη της ΕΕ, ικανοποιώντας τη ζήτηση για νέα εργαλεία έγκαιρης προειδοποίησης για την καταπολέμηση των χωροκατακτητικών ειδών. 

Οι υπεύθυνοι λήψης αποφάσεων σε άλλες χώρες θα μπορούσαν επίσης να επιλέξουν να προσθέσουν περαιτέρω κριτήρια χρησιμοποιώντας την ίδια προσέγγιση, βελτιώνοντας περαιτέρω την ικανότητα του συστήματος να αξιολογεί τον κίνδυνο και να ορίζει κατάλληλη διαχείριση. 

Πηγή: 

Lozano, V., Marzialetti, F., Acosta, A.T.R., Arduini, I., Bacchetta, G., Domina, G., Laface, V.L.A., Lazzeri, V., Montagnani, C., Musarella, C. και Nicolella, G., (2024) Προτεραιοποίηση των διαχειριστικών δράσεων για τα χωροκατακτητικά μη ιθαγενή φυτά μέσω ειδικών μοντέλων γνώσης και κατανομής ειδών. Οικολογικοί δείκτες, 166: 112279.

Για να παραθέσουμε αυτό το άρθρο/υπηρεσία:

«Επιστήμη για την περιβαλλοντική πολιτική»: Ευρωπαϊκή Επιτροπή ΓΔ Περιβάλλοντος News Alert Service, επιμέλεια της Μονάδας Επιστημονικής Επικοινωνίας, Πανεπιστήμιο Δυτικής Αγγλίας, Μπρίστολ.

Σημειώσεις σχετικά με το περιεχόμενο:

Τα περιεχόμενα και οι απόψεις που περιλαμβάνονται στην επιστήμη για την περιβαλλοντική πολιτική βασίζονται σε ανεξάρτητη έρευνα που αξιολογείται από ομοτίμους και δεν αντικατοπτρίζουν απαραιτήτως τη θέση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Παρακαλώ σημειώστε ότι αυτό το άρθρο είναι μια περίληψη μόνο μιας μελέτης. Άλλες μελέτες μπορεί να καταλήξουν σε άλλα συμπεράσματα.