Καλλιέργεια φασολιού: Ποια η κατάλληλη εποχή σποράς και οι καλλιεργητικές φροντίδες
Στη χώρα μας καλλιεργείται κυρίως το P.vulgaris (κοινό φασόλι) και σε μικρότερη έκταση το P.coccineus (πολυανθές φασόλι), στο οποίο περιλαμβάνονται τα φασόλια γίγαντες. Είναι μία καλλιέργεια ευρέως γνωστή για τους ξερούς ή/και χλωρούς σπόρους της, οι οποίοι αποτελούν βασική πηγή πρωτεΐνης σε πολλές χώρες.
Ποιες οι ιδανικές θερμοκρασιακές για τη καλλιέργεια του φασολιού;
Το κοινό φασόλι (Phaseolus vulgaris) παρουσιάζει αξιοσημείωτη προσαρμοστικότητα σε ένα ευρύ φάσμα περιβαλλοντικών συνθηκών και καλλιεργείται σε τροπικές, υποτροπικές και εύκρατες περιοχές. Ωστόσο, οι υψηλότερες αποδόσεις επιτυγχάνονται συνήθως σε εύκρατα κλίματα, όπου η καλλιέργεια περιορίζεται στη θερμή περίοδο του έτους λόγω των θερμοκρασιακών απαιτήσεων του φυτού.
Η βλάστηση των σπόρων είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη στο ψύχος, με τις ιδανικές θερμοκρασίες για ομοιόμορφη και γρήγορη φυτρωτικότητα να κυμαίνονται μεταξύ 14 και 16°C. Καθ’ όλη τη διάρκεια του κύκλου ανάπτυξης, τα φυτά εμφανίζουν έντονη ευαισθησία στον παγετό. Μάλιστα, ακόμη και σύντομη έκθεση σε θερμοκρασίες κοντά στους 0°C μπορεί να οδηγήσει σε νέκρωση των ιστών. Τη μεγαλύτερη σχετική αντοχή στις χαμηλές θερμοκρασίες παρουσιάζουν τα νεαρά φυτά ηλικίας περίπου μίας εβδομάδας.
Η ιδανική θερμοκρασία για την ανάπτυξη των φυτών κυμαίνεται από 14 έως 24°C. Σε υψηλότερες θερμοκρασίες παρατηρείται εντονότερη ανάπτυξη του βλαστού, ενώ η μεγάλη διακύμανση θερμοκρασίας μεταξύ ημέρας και νύχτας μπορεί να επιβραδύνει τη μετάβαση στο αναπαραγωγικό στάδιο, ανεξαρτήτως του μέσου θερμοκρασιακού όρου.
Η καρπόδεση επηρεάζεται σημαντικά τόσο από τις υψηλές όσο και από τις χαμηλές θερμοκρασίες, με την ευαισθησία να διαφέρει ανάλογα με την ποικιλία. Θερμοκρασίες κάτω των 7°C αναστέλλουν την ανάπτυξη και προκαλούν ζημιές στα άνθη, ενώ θερμοκρασίες άνω των 30°C οδηγούν σε πτώση ανθοφόρων οφθαλμών και ανθέων, μειώνοντας την τελική απόδοση. Ανθεκτικότητα στις υψηλές θερμοκρασίες παρατηρείται κυρίως κατά το στάδιο της ωρίμανσης των σπόρων.
Ποιες οι ανάγκες σε λίπανση;
Το κοινό φασόλι (Phaseolus vulgaris) θεωρείται, βάσει της βιβλιογραφίας, φυτό με περιορισμένη ικανότητα δέσμευσης μοριακού αζώτου, καθώς οι ποσότητες που δεσμεύονται κυμαίνονται συνήθως από 1 έως 12,5 κιλά αζώτου ανά στρέμμα. Επιπλέον, η ανταπόκριση του φυτού στον εμβολιασμό με εμπορικά σκευάσματα ριζόβιων βακτηρίων παρουσιάζει αστάθεια και συχνά δεν είναι ικανοποιητική. Αξιοσημείωτο είναι ότι η εφαρμογή αζωτούχας λίπανσης, που αποτελεί συνήθη πρακτική στην καλλιέργεια, μπορεί να καταστείλει την αζωτοδέσμευση, περιορίζοντας έτσι το όφελος από τη συμβίωση με τα αζωτοβακτήρια.
Η καλλιέργεια του φασολιού πραγματοποιείται σε ευρύ φάσμα εδαφών, από πολύ φτωχά έως ιδιαίτερα γόνιμα εδάφη με υψηλή περιεκτικότητα σε οργανική ουσία. Συνεπώς, οι ανάγκες σε λίπανση διαφέρουν σημαντικά, με τις συνιστώμενες δόσεις αζώτου να κυμαίνονται από 2,25 έως 10 kg/στρέμμα. Σε εδάφη φτωχά σε θρεπτικά στοιχεία, συνίσταται η προσθήκη φωσφόρου (P) και καλίου (K), ενώ σε όξινα εδάφη απαιτείται και η εφαρμογή ασβεστίου (Ca). Η γενική αναλογία εφαρμογής N:P:K που προτείνεται είναι 1:2:1, χωρίς ωστόσο αυτό να αντανακλά απαραίτητα την αναλογία απορρόφησης των στοιχείων από το φυτό.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η θετική ανταπόκριση του φασολιού στην αζωτούχο λίπανση είναι εντονότερη σε συστήματα μειωμένης κατεργασίας του εδάφους. Η λίπανση εφαρμόζεται κυρίως ως βασική, διασπείρεται σε όλη την επιφάνεια του αγρού πριν από τη σπορά και ενσωματώνεται με την τελευταία καλλιεργητική εργασία. Η επιφανειακή λίπανση αποφεύγεται, καθώς ειδικά σε περιοχές με μικρή βλαστική περίοδο μπορεί να οδηγήσει σε υπερβολική ανάπτυξη του φυλλώματος εις βάρος της καρποφορίας.
Σε περιπτώσεις καθυστερημένης ανάπτυξης ή γενικευμένης χλώρωσης των φυτών, μπορεί να εφαρμοστεί περιορισμένη επιφανειακή δόση νιτρικής αμμωνίας, ώστε να ενισχυθεί προσωρινά η θρέψη του φυτού χωρίς να διαταραχθεί η ισορροπία μεταξύ βλαστικής και αναπαραγωγικής ανάπτυξης.
Ποια η κατάλληλη εποχή σποράς;
Τα φασόλια στη χώρα μας σπέρνονται την άνοιξη, αφού έχει παρέλθει ο κίνδυνος των όψιμων παγετών. Για ικανοποιητικό και γρήγορο φύτρωμα η θερμοκρασία εδάφους την εποχή σποράς πρέπει να είναι 12-15oC. Σε κάθε συγκεκριμένη περιοχή η πρώιμη σπορά δίνει μεγαλύτερες αποδόσεις σε σύγκριση με την όψιμη.
Ποιες περιποιήσεις είναι απαραίτητες μετά τη σπορά;
Η αντιμετώπιση των ζιζανίων είναι απαραίτητη σε όλη τη διάρκεια ανάπτυξης των φυτών, ειδικότερα όμως στα πρώτα στάδια. Τα μέτρα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν από τους παραγωγούς είναι σκαλίσματα, ξεβοτάνισμα και προφυτρωτικά ή μεταφυτρωτικά ζιζανιοκτόνα.
Τα φασόλια είναι απαιτητικά σε υγρασία εδάφους. Στη χώρα μας η άρδευση είναι απαραίτητη. Τη μεγαλύτερη ευαισθησία στην έλλειψη νερού παρουσιάζουν τα φυτά στην περίοδο της έντονης άνθησης και στην έναρξη γεμίσματος των βολβών. Στα πρώτα στάδια ανάπτυξης το έδαφος πρέπει να έχει υγρασία σε αρκετό έδαφος για τη γρήγορη και όσο το δυνατόν σε μεγαλύτερο βάθος, ανάπτυξη του ριζικού συστήματος. Αργότερα οι αρδεύσεις πρέπει να γίνονται με μεγάλη συχνότητα (κάθε 6-7 μέρες) και μέτρια ποσότητα νερού, επειδή αφενός το φασόλι έχει επιπόλαιο ριζικό σύστημα και αφετέρου τα φυτά είναι πολύ ευαίσθητα στην κατάκλιση με νερό.
Πηγή: Σιτηρά & Ψυχανθή Δ. Παπακώστα – Τασιοπούλου, Εκδόσεις Σύγχρονη Παιδεία Θεσσαλονίκη 2012
- Κατηγορία Καλλιέργειες
- 0
