Αλλαγές στην Τοπική Αυτοδιοίκηση και τη λειτουργία των περιφερειών

Αφού ευχαρίστησε για την πρόσκληση που του έκαναν να παρευρεθεί στο 5ο συνέδριο της Ένωσης Περιφερειών Ελλάδας (ΕΝΠΕ) αναφέρθηκε στα εξής:

Το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι για του πολίτες των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το οποίο ήδη ισχύει στις δημοτικές εκλογές, επεκτείνεται και στις περιφερειακές εκλογές.

Καθιερώνεται ως εκλογικό σύστημα και για τους δύο βαθμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης η απλή αναλογική για το σύνολο των εδρών των οικείων Συμβουλίων.

Η διεξαγωγή των αυτοδιοικητικών εκλογών αποσυνδέεται από το χρόνο διεξαγωγής των ευρωεκλογών.

Κατηγορίες κωλυμάτων εκλογιμότητας – όπως η γενική απαγόρευση να θέσουν υποψηφιότητα όλοι όσοι έχουν οποιαδήποτε σχέση εργασίας με το Δημόσιο, ακόμα και ορισμένου χρόνου (λ.χ. δίμηνη, πεντάμηνη κ.λπ. σύμβαση εργασίας) – οι οποίες περιορίζουν υπέρμετρα σε σύγκριση με τον επιδιωκόμενο σκοπό το δημοκρατικό δικαίωμα συμμετοχής στα τοπικά δημόσια πράγματα, εξορθολογίζονται.

Διευκολύνεται η συμμετοχή μικρών παρατάξεων, ομάδων πολιτών και τοπικών κινημάτων, καθώς η ανάδειξη των οργάνων των Κοινοτήτων (Συμβούλια) αποσυνδέεται από την ανάδειξη του κεντρικού Δημοτικού Συμβουλίου, με την έννοια ότι ένας συνδυασμός μπορεί να κατέλθει και αυτοτελώς σε μία μόνο Κοινότητα και, αντίστροφα, ένας συνδυασμός υποψηφίων για το κεντρικό Δημοτικό Συμβούλιο δεν απαιτείται να καταρτίζει ψηφοδέλτιο και για τις Κοινότητες.

Εισάγεται η εκλογή με ενιαίο (όχι δηλαδή παραταξιακό) ψηφοδέλτιο των μονομελών οργάνων-εκπροσώπων των πολύ μικρών Κοινοτήτων.

Ο θεσμός του χωρικού Αντιπεριφερειάρχη διατηρείται, καταργείται όμως η άμεση, δηλαδή χωρίς σταυρό, εκλογή του, όπως ισχύει σήμερα.

Αντίθετα, ο χωρικός Αντιπεριφερειάρχης κάθε Περιφερειακής Ενότητας θα ορίζεται από τον Περιφερειάρχη, μεταξύ των Συμβούλων που έχουν ήδη εκλεγεί στην οικεία Περιφέρεια, θα έχει με άλλα λόγια λόγο και η τοπική κοινωνία, μέσω του σταυρού.

Η συγκρότηση όλων των συλλογικών οργάνων των Δήμων και των Περιφερειών αντιστοιχίζεται στην αναλογική συγκρότηση των οικείων Συμβουλίων. Όπως είναι λογικό, το σύστημα της απλής αναλογικής, ως βασικός μηχανισμός εκδημοκρατισμού, διαχέεται στο σύνολο της οργάνωσης και λειτουργίας των ΟΤΑ.

Σημαντικό μέρος των αρμοδιοτήτων της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής και,      δευτερευόντως, της Οικονομικής Επιτροπής, στο βαθμό που μπορεί να ασκηθεί αποτελεσματικά σε χαμηλότερο επίπεδο, μεταβιβάζεται στις Κοινότητες.

Ενισχύονται και θεσμοποιούνται οι διαδικασίες προκαταρκτικής διαβούλευσης, πριν την εισαγωγή και ψήφιση σημαντικών θεμάτων στο Δημοτικό/Περιφερειακό Συμβούλιο, προκειμένου να διευκολυνθεί η διαμόρφωση συναινέσεων.

Θεσμοθετείται η διενέργεια τοπικών δημοψηφισμάτων, όχι μόνο μετά από πρωτοβουλία των οργάνων του Δήμου, αλλά και κατόπιν λαϊκής πρωτοβουλίας.

Ο θεσμός του δημοψηφίσματος επεκτείνεται και σε επίπεδο Δημοτικής Ενότητας, ενώ ταυτόχρονα διευρύνονται οι περιπτώσεις κατά τις οποίες μπορεί να διεξαχθεί έγκυρα τοπικό δημοψήφισμα, ακόμα και για θέματα που δεν ανάγονται στη με τη στενή έννοια αρμοδιότητα των ΟΤΑ, ώστε να είναι δυνατή η διεξαγωγή (συμβουλευτικού υποχρεωτικά στην περίπτωση αυτή) δημοψηφίσματος για κάθε θέμα τοπικού ενδιαφέροντος. Για ειδικότερα δε, ζητήματα  προβλέπεται απλοποίηση της διαδικασίας διενέργειας τοπικών δημοψηφισμάτων, με ταυτόχρονη αποσύνδεση του θεσμού από τη βούληση της κεντρικής εξουσίας και ενδυνάμωση του κοινωνικού ελέγχου. Υπενθυμίζεται η περίπτωση του δημοψηφίσματος που έγινε – άτυπα, ωστόσο – για την ΕΥΑΘ από Δήμους της Κεντρικής Μακεδονίας, το οποίο κατέδειξε ότι η Αυτοδιοίκηση πρέπει να έχει τη δυνατότητα να απευθύνεται στην τοπική κοινωνία και να ζητά με θεσμικό τρόπο τη γνώμη της, ακόμα και για μείζονος τοπικής σπουδαιότητας θέματα που δεν άπτονται των αρμοδιοτήτων του Δήμου ή της Περιφέρειας με τη στενή έννοια.

Στο τέλος μίλησε για την αντιπλημμυρική προστασία λέγοντας ότι, κυρίως επειδή ο ρόλος των Περιφερειών είναι σημαντικός στον τομέα αυτό. Θρηνούμε ακόμη τα θύματα της Δυτικής Αττικής και στη σκέψη όλων μας, είμαι σίγουρος γι’ αυτό, κυριαρχεί η αγωνία της λήψης μέτρων  για να αποτρέψουμε ανάλογες τραγωδίες στο μέλλον. Απαιτούνται πόροι, αυτό είναι πέρα για πέρα αληθινό, χρειάζεται όμως και μια ορθή κρίση για τα έργα που πρέπει να γίνουν, ένας συνολικός σχεδιασμός και μια προσπάθεια για να γίνουν με το σωστό τρόπο. Η ένταση των καιρικών φαινομένων και η διαφαινόμενη  επανάληψή τους σε συχνή βάση, ως απόρροια της κλιματικής αλλαγής -  την οποία δεν μπορούμε πλέον να αγνοούμε ή να υποτιμούμε -  μας υποχρεώνει να επισπεύσουμε τις σχετικές δράσεις μας. Το υπουργείο Εσωτερικών έχει ήδη ανακοινώσει ένα συμπληρωματικό πρόγραμμα χρηματοδότησης που αφορά και στα αντιπλημμυρικά έργα, ενώ πολλά ακόμη εκτελούνται από άλλα υπουργεία. Δεν αρκεί όμως να είμαστε καλοί τεχνοκράτες και να εξοικονομήσουμε χρήματα. Χρειάζονται και αυτά. Χρειάζεται όμως και η αλλαγή της νοοτροπίας των πολιτών και των αιρετών. Χρειάζονται νέοι θεσμοί ελέγχου και λογοδοσίας. Χρειάζεται μια άλλη πολιτική.

Ολόκληρη η ομιλία του Υπουργού Εσωτερικών κ. Σκουρλέτη εδώ http://www.ypes.gr/el/MediaCenter/Minister/PressReleases/?id=5dcac8d3-c5a1-4234-b4c9-94444c645b97