Διδάγματα μιας υγειονομικής και οικονομικής κρίσης - Άρθρο της οικονομολόγου Μαρίας Τριανταφυλλίδου

Αυτή τη φορά είχαμε όμως έναν έξωθεν παράγοντα που άλλαξε τα πάντα: μια παγκόσμια πανδημία που δεν είχαμε δει τα τελευταία 100 χρόνια. Αν και πολύ συχνά παγκόσμια πολιτικά και οικονομικά γεγονότα αλλάζουν ισορροπίες και αναπροσαρμόζουν τις συνθήκες, αυτή τη φορά ήταν ένα υγειονομικό γεγονός που αποτέλεσε το καταλύτη των εξελίξεων.

Η Κυβέρνηση ανταποκρίθηκε και εφάρμοσε μια σειρά μέτρων για όλες τις επιχειρήσεις και τους εργαζόμενους που δέχτηκαν πλήγμα από τα μέτρα αποφυγής της διασποράς του ιού. Επιδόματα και βοηθήματα για όσες επιχειρήσεις βρέθηκαν σε αναστολή και για τους εργαζομένους τους, το μέτρο της επιστρεπτέας προκαταβολής, ρυθμίσεις για μείωση ενοικίων, αναστολή πληρωμών ασφαλιστικών εισφορών και πολλά άλλα μέτρα στήριξης των επιχειρήσεων και των εργαζομένων. Η Ε.Ε. ανταποκρίθηκε και αυτή με τη σειρά της στη πρωτόγνωρη κατάσταση και δημιούργησε πολλά χρηματοδοτικά εργαλεία για τις εθνικές κυβερνήσεις για να προστατέψουν και να επανεκκινήσουν τις οικονομίες τους, όπως το Ταμείο Ανάκαμψης.

Φυσικά αυτή η οικονομική κατάσταση ήταν πεδίο δημιουργίας πολιτικών αντιπαραθέσεων σε όλες τις χώρες του κόσμου και πώς θα μπορούσε να μην ήταν; Όμως σε τέτοιες καταστάσεις η πολιτική αντιπαράθεση και η πολιτική κριτική, αν και θεμιτή, δέον είναι να μπαίνει στην άκρη, δίνοντας τη θέση της στη ενότητα της κοινωνίας.

Κάθε κρίση αποτελεί μια δοκιμασία. Στις υγειονομικές κρίσεις τον πρώτο λόγο έχουν πάντα οι επιστήμονες και οι συμβουλές τους. Στις οικονομικές κρίσεις, που συχνά ακολουθούν τις υγειονομικές, ο λόγος πέφτει στους οικονομολόγους, στους αναλυτές και σε αυτούς που μπορούν να συμβουλεύουν σωστά τους πολίτες αλλά και τις κυβερνήσεις για τα ενδεδειγμένα οικονομικά και δημοσιονομικά μέτρα. Στις κρίσεις όμως υπάρχει πάντα και μια ευκαιρία: να ξεχωρίσει ο ικανός, και κατά μια προσέγγιση, ο σοβαρός επαγγελματίας από τον λιγότερο ικανό. Και σε αυτή τη κρίση, λοιπόν, την τόσο σοβαρή και τόσο επιδραστική για όλο τον κόσμο, βρίσκεται μια ευκαιρία αλλαγής. Μια ευκαιρία επανεκκίνησης της ελληνικής και γιατί όχι της παγκόσμιας οικονομίας, εδραιωμένης σε πιο γερά θεμέλια και σε πιο στέρεες βάσεις, που οι οικονομολόγοι και οι ειδικοί αναλυτές θα καθορίσουν. Έχουμε αρκετά στοιχεία για το πως η παγκόσμια οικονομία και οι εθνικές οικονομίες συμπεριφέρονται σε κρίσεις πολιτικές και στρατιωτικές, σε κρίσεις ενεργειακές και σε κρίσεις έλλειψης πόρων. Τώρα πια έχουμε και δεδομένα για το πως συμπεριφέρονται οι οικονομίες σε κρίσεις υγειονομικές, που απαιτούν αναστολή της οικονομικής δραστηριότητας ολόκληρων κλάδων και ολόκληρων περιοχών. Είναι αρκετά αυτά για να χαραχτούν σχεδιασμοί και πολιτικές για πλήρη αναδιάρθρωση της παγκόσμιας οικονομίας; Ίσως ναι, αν και η συλλογή δεδομένων είναι πάντα μια δυναμική διαδικασία.

Πάνω από όλα, η επανεκκίνηση της οικονομίας όταν έρθει, θα πρέπει να συνοδευτεί και από μια επανεκκίνηση της νοοτροπίας μας. Να μάθουμε ότι τίποτα δεν είναι σταθερό και ότι πρέπει να είμαστε πάντα προετοιμασμένοι για την ανατροπή των σχεδίων. Το contingency planning, κάτι που οι ελληνικές επιχειρήσεις, αλλά ακόμα και οι δημόσιοι οργανισμοί δεν έχουν εσωτερικεύσει σαν νοοτροπία, είναι πια πιο αναγκαίο από ποτέ. Φυσικά, είναι ηλίου φαεινότερον ότι δεν μπορεί να υπάρχει λεπτομερές σχέδιο για όλες τις πιθανές αναποδιές και κρίσεις που μπορούν να πλήξουν μια επιχείρηση ή μια κοινωνία. Ποιός θα φανταζόταν εξάλλου ότι θα είχαμε ως επιχειρήσεις να αντιμετωπίσουμε μια παγκόσμια πανδημία 100 χρόνια μετά την προηγούμενη; Όμως μπορούμε να μάθουμε ως επιχειρήσεις και ως επαγγελματίες να διαθέτουμε εφεδρικά σχέδια για μια σειρά καταστάσεων γενικού περιεχομένου και να τα προσαρμόζουμε ανάλογα με τις συνθήκες και τις αλλαγές κάθε φορά σε αυτές.

Μπορεί να φαίνεται δύσκολο αυτό για πολύ μικρές, μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις, ή επιχειρήσεις με διευρυμένο ή αντίθετα πολύ περιορισμένο πεδίο δραστηριοτήτων, που επηρεάζονται διαφορετικά, όμως αυτές είναι που μπορούν να ανταποκριθούν πιο άμεσα σε μια κρίση και να είναι τελικά πιο ευέλικτες. Δεν είναι μόνο θέμα νοοτροπίας αλλά και σωστής, διορατικής και αποφασιστικής ηγεσίας, που θα αναγνωρίσει τα σημάδια της κρίσης και θα πάρει άμεσα τις σωστές αποφάσεις για να την αντιμετωπίσει, χρησιμοποιώντας όλους τους πόρους που διαθέτει, οικονομικούς υλικούς, τεχνολογικούς και ανθρώπινους.

«Ο καλός ο καπετάνιος στη φουρτούνα φαίνεται», λέει η γνωστή παροιμία. Δεν μπορώ να φανταστώ πιο επίκαιρη ρήση από αυτήν. Ανεξάρτητα από το αν σταθήκαμε καλοί καπετάνιοι στην φουρτούνα μέσα στην οποία βρισκόμαστε, που πιστεύω ότι οι περισσότεροι κάναμε το καλύτερο που μπορούσαμε, αυτή η φουρτούνα μπορεί να μας διδάξει για τις υπόλοιπες. Είναι ουτοπία να πιστεύουμε ότι δεν θα έρθουν άλλες κρίσεις, αλλά η γενιά μας και η επόμενη από εμάς γενιά θα είναι λίγο πιο προετοιμασμένες να τις αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά.

Πηγή:eleftherostypos.gr