ΚΕΟΣΟΕ: Μικρή συγκομιδή στην Ιταλία και μεγάλοι κίνδυνοι: «ορισμένοι συνεταιρισμοί μπορεί να εξαφανιστούν»

Με καθυστέρηση περίπου δύο εβδομάδων σε σύγκριση με το συνηθισμένο, για λόγους ακρίβειας, οι ιταλικές επαγγελματικές οργανώσεις δημοσίευσαν τις εκτιμήσεις τους για τη συγκομιδή για το 2024. Με 41 εκατομμύρια εκατόλιτρα, η Ιταλία βρίσκεται στην κορυφή των παγκόσμιων παραγωγών κρασιών, αλλά με μεγάλες διαφορές ανά περιοχή .

Οι επαγγελματίες είναι πολύ ευαίσθητοι για τη διατήρηση της αμπελοκαλλιέργειας στις πλαγιές των λόφων και στην προστασία των γηγενών ποικιλιών αμπέλου, φοβούμενοι ότι η μεγάλης κλίμακας εκρίζωση θα τους έθετε σε κίνδυνο

«Ήταν μια από τις πιο δύσκολες συγκομιδές που θυμάμαι κατά τη διάρκεια της μακρόχρονης εμπειρίας μου ως οινολόγος», σημείωσε ο Riccardo Cotarella, πρόεδρος της ιταλικής ένωσης οινολόγων Assoenologi, όταν παρουσίασε αυτές τις πρώτες εκτιμήσεις στις 24 Σεπτεμβρίου. Μεταξύ της μεγάλης υπερβολικής βροχόπτωσης στο Βορρά και στο Κέντρο και της ζέστης και της ξηρασίας στο Νότο, ο τρύγος του 2024 αναμφισβήτητα δυσκόλεψε τους Ιταλούς αμπελουργούς. Συνολικά, εάν και οι εκτιμήσεις δείχνουν αύξηση 7% σε όγκο σε σύγκριση με το 2023, πρέπει να θυμηθούμε ότι πέρυσι σημειώθηκε η χαμηλότερη συγκομιδή των τελευταίων 60 ετών (38,3 Mhl).

«Οι όγκοι είναι επίσης χαμηλότεροι από εκείνους του 2017, τη χαμηλότερη συγκομιδή των τελευταίων 50 ετών», υπογραμμίζει Ιταλός εκπρόσωπος της διεθνούς χρηματιστηριακής εταιρείας Ciatti. Και προσθέτει: «Πριν από περίπου δέκα ημέρες, είχαμε σημαντική βροχόπτωση με κρύο αέρα, που είχε αντίκτυπο στο τέλος της ωρίμασης». Αποτέλεσμα: η αγορά συμπυκνωμένων γλευκών είναι πολύ ενεργή, ιδίως για να αντισταθμιστεί η έλλειψη ζάχαρης σε βασικές ποικιλίες σταφυλιών.

Καμία ελπίδα για πτώση των τιμών

Αν και οι Ιταλοί είναι ευχαριστημένοι με την αντοχή των αμπελιών παρά τις ακραίες κλιματικές συνθήκες φέτος, έχουν μειώσει τα αρχικά επίπεδα εκτιμήσεων – μεταξύ 43 και 45 Mhl – σε πιο μέτρια επίπεδα. Σε συνδυασμό με τα αποθέματα στο χαμηλότερο επίπεδο, που υπολογίζονται στα 42,2 Mhl στα τέλη Ιουλίου, δηλαδή -14% σε σύγκριση με το 2023, αυτοί οι όγκοι θα επηρεάσουν την φετινή περίοδο. «Φέτος, τα αποθέματα είναι ιδιαίτερα χαμηλά, ειδικά για τους λευκούς», επιβεβαιώνει η Ciatti. «Και με μια ακόμη αδύναμη συγκομιδή, αναμφίβολα θα φτάσουμε σε ένα ιστορικό χαμηλό το επόμενο έτος. Ακόμη και με την πτώση της κατανάλωσης, θα είναι πολύ δύσκολο για τα ιταλικά οινοποιεία να διαχειριστούν αυτή την πολύ μικρή παραγωγή».

Η επίδραση στην αγορά δεν άργησε να έρθει: «Οι εταιρείες συνειδητοποιούν ότι δεν υπάρχει ελπίδα για πτώση των τιμών. Η μόνη πιθανότητα τώρα είναι να παραμείνουν σταθερές ή να αυξηθούν. Τα δεδομένα είναι ξεκάθαρα και οι αγοραστές θα βιαστούν να αγοράσουν. Οι πρώτοι θα είναι τυχεροί και θα μπορούν να αγοράζουν όγκους σε τιμές που τους ταιριάζουν. Όσοι φτάνουν αργότερα θα πρέπει να πληρώσουν περισσότερα. Αυτό ισχύει για τα generic κρασιά, αλλά ακόμη και για τα DOCs όπως το prosecco ή το pinot grigio η κατάσταση είναι συγκρίσιμη επειδή δεν έχουμε αποθέματα. Οι τιμές είναι αρκετά σταθερές, οπότε πιστεύω ότι το επόμενο δεκαπενθήμερο θα συναφθούν πολλά συμβόλαια».

Υποδομές πλεονάζουσας παραγωγικής ικανότητας

Συνολικά προβλέποντας αύξηση της τάξης του 5 έως 10% σε σύγκριση με τις τρέχουσες τιμές, ο Ιταλός χρηματιστής εκτιμά ότι οι τιμές θα πρέπει να σταθεροποιηθούν γύρω από το περσινό τους επίπεδο. Αυτό, γνωρίζοντας ότι η ιταλική αγορά θα εξαρτηθεί επίσης από την κατάσταση στην Ισπανία, όπου οι αρχικές προβλέψεις συγκομιδής περίπου στα 40 Mhl θα μπορούσαν να μειωθούν σε περίπου 38 Mhl. «Αυτή τη στιγμή οι τιμές στην Ιταλία είναι κοντά σε εκείνες των ισπανικών κρασιών που παραδίδονται στην Ιταλία και είναι πιο βολικό να αγορασθούν κρασιά από την Ιταλία. Αν η Ισπανία ανέβαζε τις τιμές της, οι Ιταλοί θα κάνουν αμέσως το ίδιο γιατί οι εμφιαλωτές δεν θα έχουν άλλες επιλογές». Ωστόσο, ο ανταγωνισμός στις εταιρείες εμφιάλωσης είναι σκληρός. «Ανταγωνίζονται μεταξύ τους, γεγονός που έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση της κερδοφορίας τους σε σημείο που δεν μπορούν να επενδύσουν», σημειώνει ο Ιταλός χρηματιστής.

«Όλοι βρίσκονται σε δύσκολη κατάσταση. Οι πελάτες των οινοποιείων ζητούν να τους χορηγήσουν εκπτώσεις, ενώ οι παραγωγοί απαιτούν αύξηση των τιμών. Το πρόβλημα είναι ότι για πέντε ή δέκα χρόνια όλοι έχουν επενδύσει στις εγκαταστάσεις τους – ιδιαίτερα στις γραμμές εμφιάλωσης, για να αυξήσουν το δυναμικό παραγωγής και εάν η αγορά συνεχίσει να μειώνεται και η κλιματική αλλαγή συνεχίσει να επηρεάζει την παραγωγή, μέρος αυτής της υποδομής δεν θα είναι πλέον απαραίτητη. Ορισμένοι εμφιαλωτές θα πρέπει να κλείσουν τις εγκαταστάσεις».

Κάποιοι συνεταιρισμοί θα εξαφανιστούν

Το παράδειγμα της Σικελίας είναι ιδιαίτερα εύγλωττο. Η ξηρασία και η δραστική μείωση του όγκου έχουν ήδη προκαλέσει το πρώτο θύμα φέτος, την Cantina Europa. Με 6.000 στρέμματα αμπελώνων και 1.500 συνεταιριστές, το συνεταιριστικό οινοποιείο επιχείρησε μια συμμαχία με τον γειτονικό συνεταιρισμό Colomba Bianca, αλλά στο τέλος αναγκάστηκε να κλείσει. «Κάποιοι συνεταιρισμοί θα εξαφανιστούν», αναγνωρίζει ο Ιταλός μεσίτης. «Στη Σικελία, δεν υπάρχουν αρκετά σταφύλια. Αλλά συνολικά, όταν υποφέρουν από χαμηλή σοδειά για δύο συνεχόμενα χρόνια και τα πάγια έξοδα αυξάνονται, τα ιταλικά οινοποιεία δυσκολεύονται να επιβιώσουν, ειδικά εκείνα του Κέντρου-Νότου. Οι παραγωγοί σταφυλιών επηρεάζονται από το γεγονός ότι σε ορισμένες περιοχές η αμπελοκαλλιέργεια δεν είναι πλέον κερδοφόρα. Κοστίζει περισσότερο η παραγωγή των σταφυλιών παρά η πώλησή τους. Αναμφίβολα θα δούμε πολλούς εγκαταλελειμμένους αμπελώνες στο μέλλον».

Κριτική κατά των εκριζώσεων

Αλλά οι Ιταλοί έχουν μια πολύ πιο στοχευμένη προσέγγιση για την εκρίζωση από ό,τι σε άλλες χώρες: «Με την εκρίζωση διατρέχουμε τον κίνδυνο να χάσουμε τις αυτόχθονες ποικιλίες σταφυλιού και να μεταφέρουμε ένα ουσιαστικό μέρος της περιφερειακής οικονομίας στη βιομηχανική αμπελοκαλλιέργεια», τονίζει ο Ιταλός μεσίτης. Μεταξύ του Βορρά και του Νότου της Ιταλίας, υπάρχει ήδη ένα μεγάλο χάσμα: αν το Βένετο, για παράδειγμα, έχει γίνει πολύ πιο πλούσιο τα τελευταία χρόνια, αυτό δεν συμβαίνει στην Απουλία, στη Σικελία, στο Αμπρούτσο ή στο Μάρκε. Αντιμέτωπος με αυτήν την κατάσταση, ο πρόεδρος της Unione Italiana Vini, Lamberto Frescobaldi, ζητά μια προορατική στρατηγική: «Η ευρωπαϊκή ομάδα υψηλού επιπέδου πρέπει να επικεντρωθεί περισσότερο στην υποστήριξη όσων θέλουν να παραμείνουν στον κλάδο παρά στην ενθάρρυνση αυτών που θέλουν να φύγουν… Σίγουρα ο κλάδος διανύει μια δύσκολη περίοδο… αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να εξετάσουμε το ενδεχόμενο εκτροπής στρατηγικών κεφαλαίων για να ενθαρρύνουμε την εκρίζωση».