Γιατί;

Επειδή στη ριζόσφαιρα συμβαίνουν όλες οι βακτηριακές δράσεις, είναι στην ουσία το μέρος όπου τα βακτήρια κάνουν πάρτυ.

Συχνά η περιοχή της ριζόσφαιρας, η περιοχή δηλαδή γύρω από τις ρίζες του φυτού, αναφέρεται ως «το τελευταίο σύνορο της γεωργικής επιστήμης».

Τι κάνει όμως τη ριζόσφαιρα πιο ξεχωριστή από άλλες περιοχές του εδάφους;

Οι ρίζες απελευθερώνουν ειδικές ενώσεις, (διαδικασία εξίδρωσης), οι οποίες αλληλεπιδρούν με τα μικρόβια, λειτουργώντας ουσιαστικά ως τροφή για τα μικρόβια.

Η εξίδρωση των ριζών είναι μια σύνθετη διαδικασία και οι πολλές ενώσεις που απελευθερώνονται από τις ρίζες δεν έχουν μελετηθεί πλήρως ή δεν κατανοούνται πλήρως.

Γνωρίζουμε, ωστόσο, ότι μερικά από αυτά τα εξιδρώματα είναι αμινοξέα, οργανικά οξέα, σάκχαρα, φαινολικά καθώς και πολυσακχαρίτες.

Τα βακτήρια που προάγουν την ανάπτυξη των φυτών, βρίσκονται μέσα στη ριζόσφαιρα πολλών φυτικών ειδών.

Όλα αυτά τα εκκρίματα δημιουργούν το ιδανικό περιβάλλον στο οποίο αναπτύσσονται οι μικροοργανισμοί του εδάφους και αντιπροσωπεύουν μία από τις σημαντικότερες συμβιωτικές σχέσεις της φύσης. Για το λόγο αυτό, πολύ περισσότεροι μικροοργανισμοί βρίσκονται απευθείας γύρω από τις ρίζες των φυτών από ό, τι σε άλλες περιοχές του εδάφους.

Μιλάμε για τα πρώτα δύο χιλιοστά γύρω από τις ρίζες των φυτών.

Ο βαθμός της αλληλεπίδρασης μεταξύ βακτηρίων και φυτών παίζει ρόλο στον προσδιορισμό της γονιμότητας του εδάφους και της συνολικής υγείας των φυτών.

Αν και υπάρχουν πολλοί τύποι μικροοργανισμών στη γη, για την υγεία των φυτών απαιτείται ένα καλό μίγμα μυκοριζών, βακτηρίων και Trichoderma.

Ωφέλιμα βακτήρια

1. Συνεργάζονται με τα συνθετικά θρεπτικά συστατικά

Τα μικρόβια δεν είναι μόνο  για τις οργανικές καλλιέργειες…

Πολλοί καλλιεργητές έχουν την πεποίθηση πως ένα δεν καλλιεργούν οργανικά,  ο εμβολιασμός του εδάφους είναι σπατάλη των χρημάτων τους. Αυτό σίγουρα και δεν ισχύει.

Τα ωφέλιμα βακτήρια είναι γεγονός πως είναι πιο ανθεκτικά από τις μυκόρριζες όσον αφορά στην επίδραση συνθετικών λιπασμάτων σε αυτά.

Ενώ συνθετικά λιπάσματα μπορούν να σκοτώσουν τις μυκόρριζες, κάτι τέτοιο δε συμβαίνει στην περίπτωση των βακτηρίων τα οποία μπορούν και αντέχουν τα συγκεντρωμένα επίπεδα των θρεπτικών ουσιών των παραδοσιακών λιπασμάτων.

Στην περίπτωση μιας συμβατικής καλλιέργειας, όπου και χρησιμοποιούνται συνθετικά λιπάσματα, η καλύτερη περίπτωση θα ήταν η εφαρμογή τους στο έδαφος πριν τον εμβολιασμό αυτού με τα ωφέλιμα βακτήρια.

Με αυτόν τον τρόπο μειώνουμε στο ελάχιστο, την όποια περίπτωση δυσμενούς επίδρασης των λιπασμάτων στη δράση των ωφελίμων βακτηρίων.

2. Αυξάνουν τη βιοδιαθεσιμότητα των θρεπτικών ουσιών

Είναι σαν μια διαδικασία βραδείας απελευθέρωσης θρεπτικών ουσιών. Άλλη μια περίπτωση που οι βιομηχανίες λιπασμάτων προσπαθούν να μιμηθούν τη μητέρα φύση.

Τα ωφέλιμα βακτήρια διασπούν τα θρεπτικά συστατικά του εδάφους σε άλλα μικρότερα τμήματα τα  οποία και μπορούν να απορροφηθούν ευκολότερα από τις ρίζες των φυτών.

Αυτά τα βακτήρια αποτελούν σημαντικό μέρος των κύκλων άνθρακα και αζώτου και αυξάνουν τη σταθερότητα του αζώτου στο έδαφος. Επίσης, βάσει μελετών, τα συγκεκριμένα βακτήρια έχουν επίσης την ικανότητα σύνθεσης φυτικών ορμονών.

Επιπροσθέτως, ενισχύουν την αντίσταση στο στρες, σταθεροποιούν τα αδρανή του εδάφους, διασπούν την οργανική ύλη και βελτιώνουν τη δομή του εδάφους.

Διατηρούν περισσότερο οργανικό Ν στο έδαφος και άλλα θρεπτικά συστατικά στο σύστημα φυτού-εδάφους, μειώνοντας έτσι την ανάγκη για λίπασμα N και P ενισχύοντας την απελευθέρωση των θρεπτικών συστατικών.

Το αποτέλεσμα της χρήσης τους είναι λοιπόν, η άμεση ευεργετική επίδραση στα φυτά.

Κύκλος αζώτου

Το άζωτο περνάει από διάφορους μετασχηματισμούς πριν τελικά προσληφθεί από τα φυτά. Τα βακτηρίδια βοηθούν αυτές τις διαδικασίες. Το αέριο άζωτο (N2) απορροφάται στο έδαφος, αλλά δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί από τα φυτά σε αυτή τη μορφή. Τα βακτήρια κατόπιν μετατρέπουν το αέριο άζωτο σε ιόντα αμμωνίου (NH4+), τα οποία μπορούν εύκολα να χρησιμοποιηθούν από τα φυτά. Η μόνη άλλη φυσικά χρησιμοποιούμενη μορφή του αζώτου είναι το NO3-, το οποίο σχηματίζεται  από τους κεραυνούς στην ατμόσφαιρα. Στη συνέχεια εισέρχεται στο έδαφος μέσω των βροχοπτώσεων. Χωρίς τη μετατροπή του Ν2 σε ΝΗ4+ από ωφέλιμα βακτήρια, τα φυτά θα περίμεναν κυριολεκτικά τις  αστραπές για να προσλάβουν άζωτο.

Νιτροποίηση είναι η μετατροπή του αμμωνίου σε νιτρικό άλας το οποίο είναι τροφή για τα φυτά.

Τα φυτά, επίσης χρησιμοποιούν ως τροφή και το αμμώνιο.

Η δέσμευση του αζώτου είναι η μετατροπή του αζώτου της ατμόσφαιρας σε αφομοιώσιμο άζωτο για τα φυτά. Μόνο ορισμένα βακτήρια είναι σε θέση να δεσμεύουν άζωτο, τα λεγόμενα αζωτοδεσμευτικά βακτήρια.

Τα βακτήρια έχουν επίσης έμμεση επίδραση στην ανάπτυξη των φυτών, εμποδίζοντας τη δράση διαφόρων παθογόνων παραγόντων. Πώς; Μέσω της παραγωγής χημικών ενώσεων οι οποίες καταστρέφουν τα κυτταρικά τοιχώματα των φυτοπαθογόνων μυκήτων.

Πολλοί τύποι βακτηρίων παράγουν επίσης ενώσεις που δίνουν αντιβιοτικές ιδιότητες στο έδαφος. Ορισμένα βακτήρια δημιουργούν το δικό τους βιοφίλμ, το οποίο λειτουργεί ως προστατευτικό στρώμα.

Όταν οι βακτηριακές αποικίες καλύπτονται από αυτήν την προστατευτική μεμβράνη, είναι πολύ πιο δύσκολο για τους παθογόνους οργανισμούς να σπάσουν αυτές τις προστατευμένες περιοχές του εδάφους.

Τι σημαίνουν όλα τα παραπάνω για τον καλλιεργητή;

Στο έδαφος, απελευθερώνει ο κάθε παραγωγός το πλήρες δυναμικό των ήδη υπαρχόντων θρεπτικών ουσιών.

Μπορεί επίσης να είστε σε θέση να μειώσετε την ποσότητα των φυτοφαρμάκων που απαιτούνται για την ανάπτυξή των καλλιεργειών.

3. Κάθε διαφορετικό είδος βακτηρίου εξυπηρετεί και διαφορετικό σκοπό

Μερικές φορές θα πρέπει να χαλαρώνουμε λίγο και να αφήνουμε τη φύση να κάνει τη δουλειά για εμάς…

Οι 4 βασικές κατηγορίες βακτηρίων

✔ Πολλά βακτήρια είναι αποσυνθέτες.

Καταναλώνουν απλές ενώσεις άνθρακα, όπως εκχυλίσματα ριζών και φρέσκα απορρίμματα φυτών. Με αυτή τη διαδικασία, τα βακτήρια μετατρέπουν την ενέργεια της οργανικής ύλης του εδάφους σε μορφές χρήσιμες για τους υπόλοιπους οργανισμούς. Ορισμένοι αποσυνθέτες μπορούν να διασπάσουν τα φυτοφάρμακα και τους ρύπους στο έδαφος. Οι αποσυνθέτες είναι ιδιαίτερα σημαντικοί για την ακινητοποίηση ή τη διατήρηση των θρεπτικών ουσιών στα κύτταρα τους, αποτρέποντας έτσι την απώλεια θρεπτικών συστατικών, όπως το άζωτο, από τη ζώνη ριζοβολίας. Παραδείγματα τέτοιων βακτηρίων είναι οι Ακτινομύκητες και τα Bacillus.

✔ Κάποια άλλα βακτήρια σχηματίζουν αμοιβαίες σχέσεις με άλλους οργανισμούς.

Για παράδειγμα συμβιωτικά βακτήρια με φυτά για τη δέσμευση αζώτου. Π.χ. τα βακτήρια του γένους Rhizobium συμβιώνουν με τις ρίζες ορισμένων φυτικών ειδών όπως τα ψυχανθή.

✔ Παθογόνα βακτήρια.

Πρόκειται για βακτήρια επικίνδυνα για τις καλλιέργειες τα οποία θα πρέπει να αντιμετωπισθούν άμεσα για την αποφυγή σημαντικών οικονομικών ζημιών.

✔ Τέλος, θα αναφερθούμε στους λιθότροφους ή χημειοαυτότροφους οργανισμούς οι οποίοι παίρνουν την «ενέργεια τους από τις ενώσεις του αζώτου, του θείου, του σιδήρου ή του υδρογόνου αντί των ενώσεων άνθρακα.

Μερικά από αυτά τα είδη είναι σημαντικά για την κυκλοφορία του αζώτου και την αποικοδόμηση των ρύπων. Για παράδειγμα, τα Nitrosomonas μετατρέπουν την αμμωνία σε νιτρώδη και στη συνέχεια τα Nitrobacter που μετατρέπουν νιτρώδη σε νιτρικά μέσω της ίδιας διαδικασίας. Τα χημειοαυτότροφα περιλαμβάνουν επίσης και ορισμένες ψευδομονάδες.

4. Ταιριάζουν σε κάθε τύπο καλλιεργητή, συμβατικό ή μη

Οποιοδήποτε τύπο καλλιεργητή υποστηρίζετε και οποιαδήποτε μορφή καλλιέργειας, π.χ. υδροπονία, τα ωφέλιμα βακτήρια είναι σίγουρα κάτι που σας αφορά.

Θα μπορούσατε εύκολα και μόνοι σας να εμβολιάζετε το έδαφός σας με τα ωφέλιμα βακτήρια αλλά σίγουρα σε οποιαδήποτε διαφορετική περίπτωση, υπάρχουν και οι ειδικοί.

5. Μπορείτε και πρέπει να ανανεώνετε τον εμβολιασμό με βακτήρια τακτικά

Εάν θέλετε να χτίσετε πραγματικά ισχυρά, ανθεκτικά, σούπερ υγιή φυτά, είναι σημαντικό να είστε βέβαιοι ότι αυτά προσλαμβάνουν τα απαραίτητα μίκρο- και μάκρο-θρεπτικά συστατικά. Ένας από τους καλύτερους, πιο βίο-διαθέσιμους τρόπους για να γίνει αυτό είναι ο εμβολιασμός με ευεργετικά μικρόβια.

Ο γενικός κανόνας είναι ο εμβολιασμός μία φορά την εβδομάδα ανεξαρτήτως μέσου καλλιέργειας. Αυτό δίνει στα φυτά σας αρκετό χρόνο μεταξύ των δόσεων, ώστε να μην προκαλέσετε την καταστροφή των θρεπτικών ουσιών αλλά να γίνεται αρκετά συχνά ώστε τα φυτά σας να απολαμβάνουν όλα τα οφέλη.

Ένας ενημερωμένος καλλιεργητής είναι και ένας επιτυχημένος καλλιεργητής!

✔ Είναι απολύτως ασφαλές να προσθέσετε ωφέλιμα βακτήρια στην καλλιέργειά σας είτε είστε ένας βιοκαλλιεργητής είτε ένας συμβατικός καλλιεργητής.

✔ Τα ωφέλιμα βακτήρια είναι τόσο σημαντικά, διότι καθιστούν τα άζωτο και τα μικροθρεπτικά συστατικά περισσότερο βίο-διαθέσιμα για τα φυτά σας.

Στην περίπτωση των καλλιεργειών που αναπτύσσονται στο έδαφος, στην ουσία με τη χρήση των ωφελίμων βακτηρίων ξεκλειδώνουμε τις δυνατότητες του εδάφους. Σε υδροπονικές καλλιέργειες, μειώνουμε σε μεγάλο ποσοστό την ποσότητα των θρεπτικών συστατικών που εφαρμόζουμε.

✔ Όλα τα βακτήρια δεν είναι σαφώς τα ίδια. Υπάρχουν και τα παθογόνα βακτήρια τα οποία θα πρέπει να τα αποφεύγουμε.

✔ Ο εμβολιασμός του μέσου καλλιέργειας ενδείκνυται σε οποιαδήποτε περίπτωση.

✔ Για καλύτερα αποτελέσματα, εμβολιασμός κάθε εβδομάδα.