Σωστή διαχείριση του φορτίου των δένδρων και συμβολή στην ελαχιστοποίηση της παρενιαυτοφορίας

Το φαινόμενο της παρενιαυτοφορίας είναι ευρέως διαδεδομένο σε πολλά οπωροφόρα δένδρα αλλά δεν είναι καθολικό.

Αυτό που συμβαίνει είναι:

Στα οπωροφόρα δένδρα λαμβάνει χώρα η εκκίνηση του σχηματισμού των ανθοφόρων οφθαλμών για το φορτίο της επόμενης καλλιεργητικής περιόδου, και για τις περισσότερες των περιπτώσεων, η εναλλαγή μεταξύ μικρού και μεγάλου μεγέθους παραγόμενων καρπών, οφείλεται στον ανταγωνισμό μεταξύ της τρέχουσας παραγωγής και των ανθοφόρων οφθαλμών της νέας σεζόν.

Μια μεγάλη παραγωγή τη μία χρονιά, θα εξαντλήσει τα θρεπτικά συστατικά που απαιτούνται για το σχηματισμό των νέων ανθοφόρων οφθαλμών. Ωστόσο, υπάρχουν επίσης ενδείξεις ότι οι ορμόνες που παράγονται από τα σπέρματα που εξάγονται από τις αναπτυσσόμενες ωοθήκες έχουν άμεσο ανασταλτικό αποτέλεσμα στην ανάπτυξη των ανθέων.

Η μηλιά είναι ένα δένδρο στο οποίο έχει μελετηθεί εκτενώς το φαινόμενο της παρενιαυτοφορίας, και οι μελέτες έχουν δείξει πως οι ορμόνες που παράγονται από τα σπέρματα είναι οι κύριες υπεύθυνες του φαινομένου, και οι γιβερελλίνες ιδιαιτέρως.

Ενώ λοιπόν, η παρεναυτοφορία ρυθμίζεται εσωτερικά του φυτού, πολύ συχνά προκαλείται από κάποιον εξωτερικό παράγοντα (π.χ. δυσμενείς καιρικές συνθήκες, κακή διαχείριση καλλιέργειών κ.α.)

Το φαινόμενο της παρενιαυτοφορίας αποτελεί ένα σημαντικό οικονομικό πρόβλημα για τους παραγωγούς. Τι μπορεί να σημαίνει πρακτικά για τον παραγωγό μια καλλιέργεια που παρενιαυτοφορεί; Σε μια χρονιά με υποτιθέμενη μεγάλη παραγωγή, πολλοί μικροί καρποί ενώ σε μία χρονιά εκτός παραγωγής, λίγοι και υπερβολικά μεγάλων διαστάσεων καρποί, κακής ποιότητας και επιρρεπείς σε φυσιολογικές διαταραχές.

Πώς μπορούμε να μετρήσουμε την ένταση της παρενιαυτοφορίας;

1ος τρόπος:

Δείκτης παρενιαυτοφορίας (Ι) = ΣΟΔΕΙΑ Α’ ΧΡΟΝΙΑΣ - ΣΟΔΕΙΑ Β’ ΧΡΟΝΙΑΣ / (ΣΟΔΕΙΑ Α’ ΧΡΟΝΙΑΣ+ ΣΟΔΕΙΑ Β’ ΧΡΟΝΙΑΣ)

Όπου Δείκτης Ι=0, τότε δεν υπάρχει παρεναιυτοφορία

Όπου Δείκτης Ι=1, τότε υπάρχει πλήρης παρενιαυτοφορία

2ος τρόπος:

Παρενιαυτοφορία = (ΦΕΤΙΝΗ ΣΟΔΕΙΑ - ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ ΣΟΔΕΙΑΣ ΤΕΛΕΥΤΑΙΩΝ 5 ΕΤΩΝ) / ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ ΣΟΔΕΙΑΣ ΤΕΛΕΥΤΑΙΩΝ 5 ΕΤΩΝ

Όταν η τρέχουσα σοδειά είναι 20% μεγαλύτερη από την μέση απόδοση 5 ετών, τότε μιλάμε για μια καλλιέργεια σε παραγωγή και όταν η τρέχουσα σοδειά είναι κατά 20% μικρότερη από τον 5ετή μέσο όρο, τότε πρόκειται για μια καλλιέργεια εκτός παραγωγής.

Μεταξύ των οπωροφόρων δένδρων που παρενιαυτοφορούν είναι: η αχλαδιά, η μηλιά, η δαμασκηνιά, η βερικοκιά, η ελιά.

Επίσης μεγάλη σημασία έχει και η ποικιλία κάθε φορά που καλλιεργείται.

Πολύ σημαντικό είναι να επισημάνουμε πως κάποια οπωροφόρα όπως η μηλιά υφίστανται το φαινόμενο της παρενιαυτοφορίας λόγω εσωτερικών τους μηχανισμών (σπέρματα), ενώ σε κάποιες άλλες καλλιέργειες όπως στη ροδακινιά, η παρενιαυτοφορία προκαλείται από εξωτερικούς παράγοντες (δυσμενείς καιρικές συνθήκες).

Ο ρόλος των γεωργικών πρακτικών και της επικονίασης

Δεδομένου ότι η παρενιαυτοφορία είναι μια εσωτερικά ρυθμιζόμενη διαδικασία, υπάρχουν οι απαραίτητες πρακτικές για την ελαχιστοποίηση του φαινομένου. Σε γενικές γραμμές, ο σχηματισμός των ανθέων προωθείται από τις καλές συνθήκες ανάπτυξης του φυτού και από την καλή υγεία του φυτού με μια μέτρια ζωηρότητα.

Η σωστή και επιθυμητή παραγωγή επιτυγχάνεται μέσω της μετριοπάθειας.

Τι εννοούμε;

Για παράδειγμα, η υπερβολική λίπανση (ιδιαίτερα η αζωτούχος) ή οι ανισορροπίες των θρεπτικών συστατικών μπορεί να οδηγήσουν σε μειωμένη άνθηση και χαμηλή παραγωγικότητα.

Πρακτικές μείωσης του φαινομένου της παρενιαυτοφορίας:

► Κατάλληλο ετήσιο κλάδεμα

► Κατάλληλη άρδευση για αποφυγή υδατικού στρες

► Κατάλληλη θρέψη και τακτικός έλεγχος για τη θρεπτική κατάσταση των δένδρων

► Ορθολογική χρήση φυτοπροστατευτικών σκευασμάτων

Όλα τα φυλλοβόλα είδη απαιτούν επικονίαση για τη γονιμοποίησή τους. Η παρουσία επαρκών πληθυσμών επικονιαστών σαφώς και μπορούν να βοηθήσουν στην άμβλυνση του φαινομένου.

Εγκατάσταση του οπωρώνα στην κατάλληλη τοποθεσία και πρακτικές πριν την εγκατάσταση.

► Οι παγετόπληκτες τοποθεσίες δεν είναι μια καλή επιλογή.

► Επιλογή καλά στραγγιζόμενων εδαφών με επαρκή αερισμό για προώθηση της καλής υγείας του ριζικού συστήματος.

► Επιλογή της κατάλληλης ποικιλίας

✔ Διαχείριση του φορτίου των δένδρων

Αποτελεί μια από τις σημαντικότερες πρακτικές για την ελαχιστοποίηση  της παρενιαυτοφορίας.

Οι πολυετείς καλλιέργειες τείνουν να αποδίδουν περισσότερους καρπούς σε σχέση με αυτούς που μπορούν να ωριμάσουν σε κατάλληλο μέγεθος και ποιότητα για να ανταποκριθούν στις προσδοκίες της αγοράς, και σε σχέση με αυτούς που θα επιτρέψουν μια  επαρκή παραγωγή ανθέων για την επόμενη χρονιά.

Έτσι, η προσαρμογή του φορτίου των καλλιεργειών είναι σημαντική όχι μόνο για την ετήσια παραγωγή αλλά και για την οικονομική βιωσιμότητα τόσο στην τρέχουσα όσο και στην επόμενη χρονιά. Πολλές πρακτικές μπορούν να εφαρμοσθούν για τη μείωση του φορτίου των καλλιεργειών, αλλά οι βασικές πρακτικές για την επίτευξη αυτού του στόχου είναι το αραίωμα και το κλάδεμα.

✔ Αραίωμα καρπών

Προκειμένου το αραίωμα των καρπών να βοηθήσει στην άμβλυνση του φαινομένου της παρενιαυτοφορίας, αυτό θα πρέπει να γίνεται στις 4-6 εβδομάδες μετά τη πτώση των πετάλων των ανθέων. Το πρώιμο λεπτό κλάδεμα είναι επίσης ευεργετικό για την αύξηση του μεγέθους των καρπών που πρόκειται να σχηματισθούν την τρέχουσα καλλιεργητική περίοδο.

Το αραίωμα των καρπών επίσης μπορεί να γίνει με την εφαρμογή των κατάλληλων φυτορρυθμιστικών σκευασμάτων. Τέτοια χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι το NAA, το αιθυλένιο καθώς και άλλα.

Για τη επίτευξη του επιθυμητού φορτίου, με το κατάλληλο μέγεθος καρπών, την κατάλληλη ποιότητα καθώς και την κατάλληλη ανθοφορία για την επόμενη χρονιά, το χημικό αραίωμα πραγματικά αποτελεί μια πρόκληση για τους παραγωγούς. Οποιοσδήποτε παράγοντας που επηρεάζει την υγεία των δένδρων ή την ζωηρότητά τους θα έχει επίσης αντίκτυπο στο σύνολο καρπών που θα σχηματιστούν και έτσι είναι δύσκολο να προσδιοριστεί η ποσότητα της χημικής αραίωσης που απαιτείται για τη συμπλήρωση των ενδογενών προσαρμογών του φορτίου καλλιέργειας που λαμβάνουν χώρα φυσικά.

Ο καιρός, ιδιαίτερα το προσπίπτον ηλιακό φως και η θερμοκρασία του αέρα, έχουν βαθιά επίδραση τόσο στη φυσική όσο και στη χημική αραίωση των καρπών.

Η επιλογή των υλικών, οι χρησιμοποιούμενες δοσολογίες, ο χρόνος και η μέθοδος εφαρμογής ψεκασμού επηρεάζουν όλα τα αποτελέσματα. Πολλοί καλλιεργητές θεωρούν ότι η χημική αραίωση είναι η μόνη πιο σημαντική και πιο προκλητική πρακτική που εφαρμόζουν κάθε εποχή.

Επίσης, αραίωμα των καρπών μπορεί να γίνει και μηχανικά με το κλάδεμα. Πολλές φορές εφαρμόζεται συνδυασμός και των δύο μεθόδων αραιώματος για ένα αποδοτικότερο αποτέλεσμα.

✔ Κλάδεμα

Το κλάδεμα αφαιρεί ανθοφόρους οφθαλμούς και έτσι ενεργοποιεί τη βλαστική ανάπτυξη του δένδρου από του εναπομείναντες οφθαλμούς. Αυτή η προώθηση της βλαστικής ανάπτυξης εμποδίζει το σχηματισμό ανθοφόρων οφθαλμών.

Οι περιβαλλοντικοί παράγοντες, ιδιαίτερα το φως του ήλιου, παίζουν σημαντικό ρόλο στο σχηματισμό των ανθέων. Οι ανθοφόροι οφθαλμοί της μηλιάς θα πρέπει να λαμβάνουν τουλάχιστον το 30% της προσπίπτουσας ηλιακής ακτινοβολίας για την εκκίνηση της άνθησης.

Οι κατάλληλες πρακτικές κλαδέματος για τη διατήρηση της καρποφορίας των δέντρων περιλαμβάνουν τομές τέτοιες, όπου αφαιρούνται ολόκληροι κλάδοι για να δίνουν τη δυνατότητα στο ηλιακό φως να διαπερνάει την κόμη του δέντρου.

Αντίθετα, το υπερβολικό κλάδεμα μπορεί να οδηγήσει σε αναζωογόνηση της φυτικής ανάπτυξης και ανεπαρκή όμως ανθοφορία. Τα υποκείμενα που ελέγχουν το μέγεθος διαδραματίζουν επίσης κάποιο ρόλο στη διατήρηση της καλής κατανομής του φωτός στην κόμη των φύλλων.

✔ Ηλικία του οπωρώνα

Άλλος ένας παράγοντας που πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη είναι και η ηλικία των δένδρων. Όσο μεγαλώνουν τα δένδρα, οι αποδόσεις τους τείνουν να φθίνουν και αυτό σίγουρα δεν ενοχοποιεί μόνο την παρενιαυτοφορία.

Η παρενιαυτοφορία έχει πολλές ανεπιθύμητες συνέπειες που προκαλούν οικονομικές απώλειες στους καλλιεργητές.

Οι διάφορες πρακτικές που ακολουθούνται αποτελούν σημαντικές προϋποθέσεις για την επίτευξη της επιθυμητής ετήσιας παραγωγής, αλλά δεν επαρκούν από μόνες τους για την αποτροπή του φαινομένου της παρενιαυτοφορίας.

Η προσαρμογή του φορτίου καλλιέργειας σε μέτριο επίπεδο στις αρχές της καλλιεργητικής περιόδου είναι το πιο σημαντικό κλειδί για την αποτροπή της παρενιαυτοφορίας μαζί πάντα με τη διατήρηση της καλής γενικής υγείας των δένδρων.

Πηγή: blog.farmacon.gr