Όταν για πρώτη φορά παρατηρήθηκε πως φυτοπροστατευτικά σκευάσματα δεν ήταν πλέον αποτελεσματικά στη χρήση τους, ελάχιστος σχετικά χρόνος χρειάστηκε έτσι ώστε οι ερευνητές να καταλάβουν πως πρόκειται για φαινόμενα ανθεκτικότητας.

Από τη στιγμή που διαπιστώθηκε και εξακριβώθηκε η φύση του προβλήματος, αναπτύχθηκαν στρατηγικές αντιμετώπισής του οι οποίες αποσκοπούσαν στη μείωση της αύξησης της ανοχής αλλά και στην εύρεση μιας απάντησης στο ερώτημα:

Γιατί συμβαίνει αυτό και πώς μπορώ να το αποτρέψω;

Δυστυχώς, οι εταιρείες παρασκευής φυτοφαρμάκων δεν είναι σε θέση να αναπτύσσουν τόσο γρήγορα νέες χημικές ουσίες οι οποίες να μπορούν να διατεθούν εμπορικά και τελικά να υπερπηδηθεί το πρόβλημα της ανθεκτικότητας.

Τις περισσότερες φορές, η εμφάνιση ενός νέου προϊόντος το κάνει γενικά αποδεκτό και τη χρήση του ευρεία, χωρίς τη δικλείδα ασφαλείας της χρήσης πολλών και διαφορετικού τρόπου δράσης προϊόντων.

Όσον αφορά στις ασθένειες, υπάρχει ένα μεγάλο ποσοστό μυκητοκτόνων κυρίως, τα οποία είναι αναποτελεσματικά. Αυτό που θα πρέπει να κάνουν οι παραγωγοί είναι να ακολουθήσουν μια στρατηγική διαχείρισης της ανθεκτικότητας.

Τι εννοούμε με αυτό;

Θα πρέπει τα φυτοπροστατευτικά προϊόντα, στην προκειμένη περίπτωση, να χρησιμοποιούνται με τέτοιο τρόπο ώστε να ελαχιστοποιείται η ανθεκτικότητα που αναπτύσσεται. Για παράδειγμα, τα σκευάσματα των οποίων ο αριθμός των επαναλήψεων  είναι μεγάλος, έχουν περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν σε αυτά ανθεκτικότητα τα διάφορα παράσιτα.

Τι φταίει άραγε για τα υψηλά ποσοστά ανθεκτικότητας που παρατηρούνται κατά καιρούς;

Η εντατικοποίηση της παραγωγής είναι ίσως ένας παράγοντας που ενισχύει την ανθεκτικότητα. Οι εφαρμογές των σκευασμάτων είναι πολλές και συχνές με αποτέλεσμα η ανθεκτικότητα των παθογόνων και των εντόμων σε αυτά να είναι γεγονός.

Τα νεονικοτινοειδή είναι μια ομάδα εντομοκτόνων η οποία έγινε ευρέως αποδεκτή από τους παραγωγούς λόγω της ευκολίας στη χρήση τους. Υπάρχουν όμως και κάποια άλλα προϊόντα τα οποία απαιτούν παραπάνω προσοχή κατά την εφαρμογή τους, προκειμένου να είναι αποτελεσματικά.

Κάποια από αυτά τα διαφορετικής φιλοσοφίας προϊόντα απαιτούν εφαρμογή σε συγκεκριμένα στάδια ανάπτυξης του παρασίτου ή της καλλιέργειας γεγονός που καθιστά την εφαρμογή ενός σωστού χρονοδιαγράμματος μια πρόκληση. Δυστυχώς, πολλές φορές η ανθεκτικότητα παρατηρείται ακόμη από το στάδιο του σπόρου, κατά τη διάρκεια επεξεργασίας αυτού με μυκητοκτόνα σκευάσματα, πριν τη σπορά.

Για να αποφευχθεί όσο το δυνατό περισσότερο η ανάπτυξη ανθεκτικότητας, θα πρέπει οι παραγωγοί να διαχειρίζονται την πίεση των παρασίτων και να εφαρμόζουν τελικά τα φυτοπροστατευτικά προϊόντα στον βέλτιστο χρόνο.

Όσο περισσότερες εφαρμογές γίνονται τόσο περισσότερες πιθανότητες εμφάνισης ανθεκτικότητας υπάρχουν.

Προφανώς και δε θα πρέπει να μην υπάρχει η κατάλληλη και απαιτούμενη προστασία των καλλιεργειών, αλλά είναι υψίστης σημασίας η εναλλαγή των σκευασμάτων που εφαρμόζονται.

Θα πρέπει να χρησιμοποιούνται σκευάσματα από διαφορετική χημική ομάδα κάθε φορά, να υπάρχει δηλαδή εναλλαγή του τρόπου δράσης. Επίσης, τα μυκητοκτόνα που αναμιγνύονται (tank mix), είναι σημαντικά για τη διαχείριση της ανθεκτικότητας. Οι καλλιεργητές θα πρέπει κάθε φορά να ανταποκρίνονται στους κινδύνους των ασθενειών αλλά με το σωστό τρόπο, χωρίς να κάνουν υπερβολική και αλόγιστη χρήση των φυτοφαρμάκων  αλλά εφαρμογή στο κατάλληλο στάδιο καθώς και προληπτικά.

Η εναλλαγή των σκευασμάτων είναι το κλειδί.

- Δε θα έπρεπε να εφαρμόζεται η ίδια δραστική ουσία τόσο για το σπόρο όσο και για εφαρμογή μετά τη συγκομιδή του προϊόντος.

- Κατά την ανάμιξη των σκευασμάτων αυτά θα πρέπει να έχουν διαφορετικό τρόπο δράσης και να χρησιμοποιούνται πάντα βάση των ποσοστών που αναγράφονται στην ετικέτα.

Πάντα θα υπάρχει ο κίνδυνος ανάπτυξης ανθεκτικότητας και αυτό ισχύει για οποιαδήποτε δραστική ουσία. Δε θα μπορούσε να είναι σε χρήση ένα προϊόν για μια δεκαετία και να μην εμφανίσει ανθεκτικότητα.

Η επιτόπια παρακολούθηση του χωραφιού ίσως είναι η καλύτερη άμυνα κατά της ανάπτυξης της ανθεκτικότητας. Εάν ο παραγωγός ξέρει τι συμβαίνει στο χωράφι του, μπορεί τότε να δράσει αναλόγως. Για παράδειγμα εάν διαπιστωθεί χαμηλή πίεση παρασίτων θα πρέπει αντιστοίχως να μειωθεί και ο αριθμός των εφαρμογών.

Οι καλλιεργητές που έχουν ένα αυστηρό πρόγραμμα ψεκασμού που βασίζεται σε ένα χρονοδιάγραμμα και όχι στην πίεση των παρασίτων μπορεί να έχουν περισσότερα προβλήματα ανθεκτικότητας.

Επίσης, μια πολύ σημαντική επισήμανση προς όλους:

Ακριβώς επειδή δε βλέπουμε ανθεκτικότητα σε ένα συγκεκριμένο προϊόν αυτή τη στιγμή, δεν σημαίνει ότι δε θα συμβεί.

Ενώ λοιπόν στο παρελθόν, η ανθεκτικότητα αποτελούσε ένα σήμα κινδύνου που εμφανιζόταν κατά καιρούς και περιοδικά, τώρα αποτελεί μια σταθερή προειδοποίηση την οποία και θα πρέπει να λαμβάνουν σοβαρά υπόψη τους οι παράγωγοί πριν εφαρμόσουν το οποιοδήποτε πρόγραμμα ψεκασμού.

blog.farmacon.gr