Στο μέσω του 14ου αιώνα η Μαύρη Πανώλη, που εξόντωσε περίπου το 1/3 του πληθυσμού της Ευρώπης, επιτάχυνε το "σπάσιμο" της φεουδαρχικής δομής της κοινωνικής ιεραρχίας σε εκπληκτικό βαθμό, καθώς περιόρισε μαζικά την ανισότητα, με την αύξηση της αξίας της εργασίας.

Στις αρχές του 20ου αιώνα ο θυμός που προκλήθηκε στη νέα εργατική τάξη οδήγησε στην ριζοσπαστικοποίησή της, εξαιτίας της εκατόμβης των νεκρών εργατών στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, της κομμουνιστικής επανάστασης και κυρίως του ξεσπάσματος της ισπανικής γρίπης το 1918 που σκότωσε δεκάδες εκατομμύρια ανθρώπους. 

Καθώς οι πληθυσμοί πολλών χωρών επιμολύνθηκαν από την πανδημία, οραματικοί πολιτικοί  διεκδίκησαν αλλαγές και οι κυβερνώντες αναγκάστηκαν να παρέχουν υπηρεσίες δημόσιας υγείας. Το τελικό αποτέλεσμα αυτής της διαδικασίας ήταν η οικοδόμηση του Κράτους Πρόνοιας, που ξεκίνησε με τις φιλόδοξες μεταρρυθμίσεις των Σουηδών Σοσιαλδημοκρατών του 1930 και συνεχίστηκε, με την εγκαθίδρυση μετά το 1946  σοσιαλδημοκρατικών κυβερνήσεων σε πολλές  χώρες. Ήταν μια μακρά περίοδος ανάπτυξης με συνεχή περιορισμό των ανισοτήτων που διήρκησε ως το τέλος περίπου της δεκαετίας του 1980 με τις πολιτικές που αυτές εφάρμοσαν, όπως η προοδευτική φορολόγηση, η στέγαση, η παιδική μέριμνα, οι συντάξεις και άλλες παροχές κοινωνικής ασφάλισης.

Παρομοίως σήμερα ο covid 19 δείχνει να λειτουργεί ως πολλαπλασιαστής των ήδη υπαρκτών οικονομικών και κοινωνικών ανισοτήτων. Το lockdown που επιβλήθηκε σε Ανατολή και Δύση ως το αναγκαίο μέσο για τον περιορισμό της διάδοσης του  χώρισε τους έχοντες από τους μη έχοντες με τον πιο χειροπιαστό τρόπο: ενώ οι εκπρόσωποι της ανώτερης οικονομικής τάξης βρήκαν καταφύγιο στις πολυτελείς βίλες τους, οι χαμηλόμισθοι περιορίζονται στα μικροσκοπικά διαμερίσματά τους και στριμώχνονται στα δημόσια μέσα μεταφοράς για να φτάσουν στις δουλειές τους. Ενώ οι γραφειοκράτες "του λευκού κολάρου" παραπονούνται για τις δυσλειτουργίες της εξ αποστάσεως εργασίας, για ένα μεγάλο τμήμα του εργατικού δυναμικού "αυτοαπομόνωση" σημαίνει "μένω νηστικός". Κατά τη διάρκεια της πανδημίας 1 δις μαθητές έμειναν μακριά από το σχολείο.

Κάποιοι όμως από αυτούς είναι σε θέση να παρακολουθήσουν μαθήματα εξ αποστάσεως επειδή τα νοικοκυριά τους έχουν πρόσβαση  στο διαδίκτυο και ένας μεγάλος αριθμός εξ αυτών όχι. Η μαζική ανεργία και η απώλεια του εισοδήματος και της πρόσβασης στην υγεία χτύπησε σκληρότερα τους φτωχότερους, διευρύνοντας ακόμη περισσότερο την ψαλίδα ανάμεσα σε πλούσιους και φτωχούς. Με λίγα λόγια έπρεπε να συμβεί μια καταστροφή για να αναδειχθούν οι βαθιά ριζωμένες στην κοινωνία μας κοινωνικές και οικονομικές ανισότητες, τις οποίες γνωρίζαμε αλλά δείχναμε να έχουμε ξεχάσει.

Είμαι από αυτούς που πιστεύουν ότι και αυτή η πανδημίαμπορεί να γίνει για άλλη μια φορά ένα παράθυρο ευκαιρίας για αλλαγές στις πολιτικές του κράτους προς την κατεύθυνση της μείωσης των ανισοτήτων. Στην προκείμενη περίπτωση η μεταρρυθμιστική δυναμική του covid 19, το ποσοστό θνησιμότητας του οποίου -ευτυχώς- είναι κατά πολύ ηπιότερο σε σχέση με τις προηγούμενες πανδημίες, συνίσταται στο πρόσθετο σοκ που προκαλεί σε ένα ισχυρά μετακινούμενο θυμό που προκάλεσε η προηγούμενη οικονομική κρίση του 2008.

Μπορεί η οδυνηρή συνειδητοποίηση εξαιτίας του covid 19 των ανισοτήτων που ήδη βιώναμε  να ''ξεχειλίσει το ποτήρι'' του θυμού και να μετατραπεί σε διεκδίκηση για πολιτικές μεταρρυθμίσεις; Η απάντηση είναι ότι μπορεί με προϋποθέσεις. Η πανδημία έχει ήδη αναδείξει την σπουδαιότητα της αποφασιστικής κρατικής παρέμβασης, και την αναγκαιότητα ενός ισχυρού δημόσιου συστήματος υγείας. Οι κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο έχουν ήδη παρέμβει για να στηρίξουν επιχειρήσεις και δουλειές με τέτοιο τρόπο που μόλις μερικούς μήνες πριν θα φαίνονταν αδιανόητος.  Αυτό έχει οδηγήσει πολλούς να σκεφτούν ότι θα μπορούσε να δρομολογήσει εξελίξεις και ισχυρές διεκδικήσεις για περισσότερο προοδευτικές και αναδιανεμητικές πολιτικές που μπορούν να χτίσουν ένα δικαιότερο οικονομικό και κοινωνικό σύστημα.

Ήδη οι νέοι που συνωστίζονται θυμωμένοι στις πλατείες μετά τον εγκλεισμό τους  είναι ένα σημείο των καιρών, αλλά δεν αρκεί από μόνο του ώστε οι πολιτικές αυτές να γίνουν ευρείας αποδοχής. Υπάρχουν πολύ σημαντικές στρατηγικές προκλήσεις που πρέπει να απαντηθούν. Η πρόκληση για τα προοδευτικά κόμματα είναι να απαντήσουν πιο αποτελεσματικά σε αυτές από ό,τι τα συντηρητικά που διακατέχονται από ιδεολογικές εμμονές και η μόνη τους έγνοια είναι να ξαναγυρίσουν πίσω το συντομότερο δυνατόν στην "παλιά κανονικότητα" της αποκατάστασης του νεοφιλελευθερισμού.

Καθώς επιστρέφουμε πίσω όλοι, αφού χειροκροτήσαμε από τα μπαλκόνια  μας τους γιατρούς  και τους νοσηλευτές, δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι η πρόσβαση σε υψηλής ποιότητας δημόσιο σύστημα υγείας παραμένει "το θέμα κλειδί" της επόμενης μέρας για μια προοδευτική διακυβέρνηση. Η ΝΔ διακατέχεται από την "απόλυτη αυταπάτη" ότι η ιδιωτική πρωτοβουλία μπορεί να υποκαταστήσει την κρατική περίθαλψη και να προστατεύσει τη δημόσια υγεία. Οι κραυγαλέοι υπερασπιστές των νεοφιλελεύθερων ιδεών στην πρόσφατη και πιο ακραία μετενσάρκωσή τους μέσα από την κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη βρέθηκαν τελείως ελλειμματικοί στη ζυγαριά της πραγματικής ζωής, καθώς η κρίση τους εξέθεσε λόγω του περιορισμένου αριθμού των κλινών εντατικής θεραπείας, σε μια περίοδο που η πανδημία μολύνει τόσο τους πλούσιους όσο και τους φτωχούς.

Σημαντικοί κλάδοι της οικονομίας όπως π.χ. ο τουρισμός  και οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις χρειάζονται κρατική ενίσχυση για να σταθούν όρθιοι και να συνεχίσουν να λειτουργούν. Η προοδευτική απάντηση εδώ είναι η επιδότηση των θέσεων εργασίας και όχι της ανεργίας με στόχο τη διατήρηση τους και   την διατήρηση της αγοραστικής δύναμης των εργαζομένων. Η διατήρηση της αγοραστικής τους δύναμης με την εξασφάλιση ενός "κατώτερου βασικού εισοδήματος" (ή όπως αλλιώς μπορεί να λέγεται αυτό) σε όλους ανεξαιρέτως τους εργαζόμενους  θα πρέπει να είναι η πρώτη προτεραιότητα μιας προοδευτικής διακυβέρνησης.

Πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι  τη στιγμή που  ο πλανήτης μας απειλείται από την κλιματική αλλαγή δεν μπορεί καμιά χώρα να γυρίσει στο προηγούμενο μοντέλο της "ανάπτυξης με κάθε κόστος" με την αλόγιστη κατανάλωση των πλουτοπαραγωγικών πόρων. Ο παράγοντας κλειδί εδώ είναι ο περιορισμός του εργασιακού χρόνου χωρίς μείωση των αποδοχών και η καλύτερη αξιοποίηση του ελευθέρου χρόνου, που θα δημιουργήσει υψηλότερες απαιτήσεις ποιότητας ζωής και αυτό πρέπει να είναι το κύριο θέμα συζήτησης στον δημόσιο διάλογο μετά την κρίση.

Χρειάζεται να μην παρασυρθούμε από το γεγονός ότι συντηρητικές κυβερνήσεις ανά τον κόσμο κατά τη διάρκεια της παγκόσμιας κρίσης εγκαταλείπουν τις νεοφιλελεύθερες εμμονές τους και ρίχνουν δισεκατομμύρια στις κατεστραμμένες από την πανδημία αγορές τους. Στην πραγματικότητα οι συντηρητικές κυβερνήσεις στην κρίση είναι "λύκος με προβιά". Όταν φύγει από το προσκήνιο "η προβιά" των αναγκαστικών μέτρων, τότε αλίμονο στις χώρες που θα έχουν στο τιμόνι τους νεοφιλελεύθερες κυβερνήσεις. Γιατί αυτό σημαίνει ότι τον λογαριασμό θα τον πληρώσει ακόμη μια φορά ο κόσμος της εργασίας. Θα τον πληρώσει ο λαός.

Αποτελεί παγκόσμια προτεραιότητα η υπερψήφιση προοδευτικών κυβερνήσεων, οι οποίες "την επόμενη μέρα" θα προστατεύσουν τον άνθρωπο και όχι το απρόσωπο παγκοσμιοποιημένο κεφάλαιο.

Οι επιπτώσεις της υγειονομικής κάνουν αισθητή την παρουσία τους ειδικότερα σε κύριους κλάδους της ελληνικής οικονομίας, όπως ο τουρισμός. Πέρα από την οριζόντια στήριξη του κλάδου, την οποία ήδη σχεδιάζει και υλοποιεί η Κυβέρνηση, είναι πιο επιτακτικό από ποτέ να αξιοποιηθούν ευκαιρίες εναλλακτικού τουρισμού, που τόσο έχουν παραμεληθεί στο παρελθόν. Μία τέτοια μορφή είναι ο ιαματικός τουρισμός-θερμαλισμός, στην οποία κυρίαρχο ρόλο παίζουν οι λουτροπόλεις.

Στην Πέλλα, μεγάλο ποσοστό του τουρισμού οφείλεται στα Λουτρά Πόζαρ, έναν δημοφιλή προορισμό, γύρω από τον οποίο δραστηριοποιούνται δεκάδες τουριστικές επιχειρήσεις. Οι θεραπευτικές ιδιότητες των ιαματικών πηγών προσελκύουν επισκέπτες όλων των ηλικιών, από την Ελλάδα και το εξωτερικό.

Ο Βουλευτής Πέλλας της Νέας Δημοκρατίας, Λάκης Βασιλειάδης, από κοινού με τους Βουλευτές κκ. Χειμάρα και Ζεμπίλη κατέθεσαν Ερώτηση προς την Κυβέρνηση με την οποία ζητούν στήριξη των λουτροπόλεων αναφορικά με τη φετινή κρίση αλλά και την εν γένει ενίσχυση του ιαματικού τουρισμού στη χώρα. Και οι 3 Βουλευτές προέρχονται από περιφερειακές ενότητες που έχουν λουτροπόλεις.

Συγκεκριμένα, οι Βουλευτές ρωτούν αρχικά τους Υπουργούς Εργασίας & Κοινωνικών Υποθέσεων, Οικονομικών, Τουρισμού και Υγείας κατά πόσο περιλαμβάνεται στο σχεδιασμό της Κυβέρνησης η αύξηση -από 6 ημέρες που είναι σήμερα- των παροχών στο αντίστοιχο πρόγραμμα κοινωνικού ιαματικού τουρισμού. Επιπλέον, αναφέρονται στο καίριο ζήτημα των μέτρων υγειονομικής προστασίας, τα οποία θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεγμένα στην περίπτωση των λουτροπόλεων, λόγω της φύσης της λειτουργίας τους και της δημοφιλίας τους σε άτομα τρίτης ηλικίας, τα οποία αποτελούν ευπαθείς ομάδες, και μάλιστα ρωτούν εάν σχεδιάζεται εξειδικευμένο υγειονομικό πρωτόκολλο για τις μονάδες αυτές. Για την ενίσχυση του κλάδου, ζητούν να εξεταστεί η δυνατότητα μείωσης του ΦΠΑ σε 13% από 24% στα εισιτήρια λουτροθεραπείας. Τέλος, επισημαίνουν την ανάγκη διαφήμισης του θερμαλισμού και των θεραπευτικών του ιδιοτήτων και ρωτούν εάν σχεδιάζεται στοχευμένη προς αυτή την κατεύθυνση καμπάνια στην Ελλάδα και το εξωτερικό.

Ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Μάκης Βορίδης στην κατεύθυνση της άμεσης αντιμετώπισης των επιπτώσεων του κορωνοϊού και της ενθάρρυνσης της συνέχισης των επενδύσεων στον αγροτικό τομέα προχώρησε, έπειτα από τροποποίηση της σχετικής Υπουργικής Απόφασης, στη θέσπιση μέτρων διευκόλυνσης των δικαιούχων που υλοποιούν επενδύσεις στη Μεταποίηση και την Εμπορία Γεωργικών Προϊόντων και χρηματοδοτούνται από το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης (ΠΑΑ) 2014-2020.

Ειδικότερα, με την αριθ. 606/133751/25.05.2020 Υπουργική Απόφαση θεσπίζεται μια σειρά ευνοϊκών διατάξεων για την αντιμετώπιση των οικονομικών επιπτώσεων της πανδημίας COVID 19, οι οποίες προβλέπουν:

1. Την αύξηση του αριθμού των αιτήσεων πληρωμής, καθώς και των αντίστοιχων αιτήσεων τροποποίησης των επενδυτικών σχεδίων.
2. Την παροχή μεγαλύτερου χρονικού διαστήματος για την αποστολή του φυσικού φακέλου των αιτημάτων πληρωμής από τους επενδυτές στις Διευθύνσεις Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής.
3. Τη μείωση του ελάχιστου ποσοστού επί του επιλέξιμου προϋπολογισμού της επένδυσης για την υποβολή της πρώτης αίτησης πληρωμής από 25% σε 15%.
4. Τη παράταση της προθεσμίας υποβολής της αίτησης πρώτης πληρωμής των δικαιούχων έως 31-10-2020.
5. Τη δυνατότητα της μη διάθεσης των ιδίων κεφαλαίων στο σύνολό τους εντός ενός έτους από την ημερομηνία ένταξης των επενδύσεων στο πρόγραμμα, αλλά με την υποχρέωση της κατά προτεραιότητας ανάλωσής τους.
6. Τη μη απαίτηση διενέργειας επιτόπιων ελέγχων από τις αρμόδιες Επιτροπές για τις πρώτες ή ενδιάμεσες αιτήσεις πληρωμής που έχουν ήδη υποβληθεί ή πρόκειται να υποβληθούν κατά την περίοδο που διαρκούν τα περιοριστικά μέτρα, εφόσον η αιτούμενη προς καταβολή δημόσια ενίσχυση αντιστοιχεί σε προϋπολογισμό που δεν ξεπερνά το 50% του εγκεκριμένου, και την απευθείας εκκαθάριση και πληρωμή τους.
7. Τη διενέργεια επιτόπιων ελέγχων μετά τη λήξη των περιοριστικών μέτρων για τις περιπτώσεις τελικής πληρωμής ή αίτησης πληρωμής που υπερβαίνει το 50% του εγκεκριμένου προϋπολογισμού.
8. Τη δυνατότητα, κατά την περίοδο από την έναρξη εφαρμογής των περιοριστικών μέτρων, της ανάληψης ή μεταφοράς χρηματικών ποσών από τον διακριτό λογαριασμό των ιδίων κεφαλαίων για άλλο σκοπό, χωρίς να μειώνεται αναλογικά ο εγκεκριμένος προϋπολογισμός της αίτησης στήριξης, εφόσον υπάρχει απόλυτη συνάφεια της παραπάνω ενέργειας με την λειτουργική ή εμπορική διευκόλυνση της επιχείρησης και τα ποσά αυτά αναπληρωθούν εντός του 2020.

Σε δήλωσή του ο κ. Βορίδης επισημαίνει τα εξής: «Με τις διατάξεις αυτές, οι οποίες εδράζουν στην ανάγκη άμεσης ανταπόκρισης και λήψης μέτρων για την αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας, επιχειρείται η ενθάρρυνση των επενδυτών να υλοποιήσουν τις εγκεκριμένες επενδύσεις τους σε μια δύσκολη περίοδο και να συμβάλλουν αποφασιστικά στην σταδιακή αποκατάσταση του οικονομικού κλίματος, την επανεκκίνηση της αναπτυξιακής διαδικασίας και την τόνωση της απασχόλησης».