Στο πλαίσιο των συνεχιζόμενων διαμαρτυριών των αγροτών και με βάση πληροφορίες από τη βελγική προεδρία και ένα non paper για την απλούστευση που εκπόνησε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, οι υπουργοί Γεωργίας συζήτησαν την τρέχουσα κρίση και τις προκλήσεις στον τομέα.

Το Συμβούλιο επιβεβαίωσε την πολιτική του βούληση να ανταποκριθεί αποτελεσματικά στις ανησυχίες των αγροτών και, ως πρώτο βήμα, συμφώνησε σε μια δέσμη συγκεκριμένων μέτρων που θα πρέπει να αποτελούν προτεραιότητα για τη βραχυπρόθεσμη απάντηση στην τρέχουσα κρίση, και προσέφερε πολιτική καθοδήγηση για την μια διαρθρωτική προσέγγιση μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα.

Το αποτέλεσμα της συνάντησής μας δείχνει ότι ακούμε τους αγρότες και τους ακούμε δυνατά και καθαρά. Δεσμευόμαστε να βοηθήσουμε να αμβλυνθούν οι πιέσεις που αντιμετωπίζουν και να τους προσφέρουμε συγκεκριμένες λύσεις. Οι προτεραιότητες για τα μέτρα απλούστευσης που συμφωνήσαμε θα μειώσουν τη διοικητική επιβάρυνση των γεωργών και θα τους δώσουν την ευελιξία που χρειάζονται. Κοιτάμε επίσης μπροστά στο μέλλον, για να βελτιώσουμε τη θέση των αγροτών στην αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων, διασφαλίζοντας παράλληλα ότι σεβόμαστε τις δεσμεύσεις μας για την περιβαλλοντική βιωσιμότητα.

David Clarinval, Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης του Βελγίου και Υπουργός για τους αυτοαπασχολούμενους, τις ΜΜΕ και τη Γεωργία, τη Θεσμική Μεταρρύθμιση και τη Δημοκρατική Ανανέωση

Οι Υπουργοί σημείωσαν ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο , στα συμπεράσματά του την 1η Φεβρουαρίου 2024, υπενθύμισε τον ουσιαστικό ρόλο της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΓΠ) στην αντιμετώπιση των ανησυχιών που εξέφρασαν οι αγρότες και έδωσε εντολή στο Συμβούλιο και την Επιτροπή να προχωρήσουν τις εργασίες τους.

Κατά τη σύνοδό του, το Συμβούλιο χαιρέτισε τις πρόσφατες αποφάσεις που ανακοίνωσε η Επιτροπή στο πλαίσιο αυτό, όπως η μερική εξαίρεση από τους κανόνες για την αγρανάπαυση , το λεγόμενο πρότυπο καλής γεωργικής και περιβαλλοντικής κατάστασης 8 ( ΚΓΠΣ 8 ), η απόσυρση της πρότασης για κανονισμό για τη βιώσιμη χρήση φυτοφαρμάκων ( SUR ) και τις πρόσθετες διασφαλίσεις στην προτεινόμενη ανανέωση των αυτόνομων εμπορικών μέτρων για εισαγωγές από την Ουκρανία .

Στο πλαίσιο της ανταλλαγής απόψεων, το Συμβούλιο συζήτησε τα βραχυπρόθεσμα μέτρα που αποσκοπούν στην απλούστευση και τη μείωση του διοικητικού φόρτου που αντιμετωπίζουν οι αγρότες και τόνισε ότι η ΕΕ πρέπει να αντιδράσει στις ανησυχίες των αγροτών.

Το Συμβούλιο στήριξε αυτή τη συζήτηση σε υποδείξεις των κρατών μελών πριν από τη σημερινή συνεδρίαση, καθώς και σε έγγραφο που περιέχει μέτρα απλούστευσης που διαβίβασε η Επιτροπή.

Οι βραχυπρόθεσμες δράσεις που πρότεινε η Επιτροπή και εγκρίθηκαν σήμερα από το Συμβούλιο λαμβάνουν υπόψη τις συνεισφορές των γεωργικών οργανώσεων της ΕΕ , καθώς και τη συμβολή της γεωργικής επιτροπής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Επικεντρώνονται στη μείωση του διοικητικού φόρτου και της γραφειοκρατίας τόσο για τους αγρότες όσο και για τις εθνικές διοικήσεις .

Μία από τις ενέργειες στις οποίες συμφώνησε το Συμβούλιο αφορά αλλαγές στους κανόνες για το πρότυπο GAEC 1 , το οποίο επιβάλλει την απαίτηση να διατηρούνται σταθερές οι περιοχές μόνιμων λιβαδιών σε σύγκριση με το έτος αναφοράς 2018.

Σύμφωνα με την ΚΓΠΣ 1, οι πρώην κτηνοτρόφοι με μεγάλες εκτάσεις βοσκοτόπων που είχαν αναγκαστεί από διαταραχές της αγοράς στον τομέα του κρέατος και των γαλακτοκομικών να στραφούν στην παραγωγή αροτραίων καλλιεργειών θα μπορούσαν να κληθούν να μετατρέψουν εκ νέου την αρόσιμη γη τους σε μόνιμο λιβάδι. Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε απώλεια εισοδήματος για αυτούς τους αγρότες. Ως εκ τούτου, το Συμβούλιο χαιρέτισε την πρόταση της Επιτροπής για τροποποίηση των κανόνων ΚΓΠΣ 1 έως τα μέσα Μαρτίου, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι λαμβάνονται υπόψη οι διαρθρωτικές αλλαγές που προκαλούνται από τη μείωση του ζωικού κεφαλαίου και ότι οι γεωργοί χωρίς ζώα δεν είναι υποχρεωμένοι να μετατρέψουν εκ νέου την αρόσιμη γη σε βοσκότοπο ή λιβάδι.

Όσον αφορά την ΚΓΠΣ 6 , το Συμβούλιο κάλεσε την Επιτροπή να επανεξετάσει τις πρακτικές που είναι δυνατές για την κάλυψη των εδαφών, προκειμένου να ληφθούν υπόψη τα περιφερειακά χαρακτηριστικά, ώστε οι γεωργοί να μπορούν να επωφεληθούν από αυξημένη ευελιξία . Η Επιτροπή θα εξετάσει αυτή τη δυνατότητα και θα υποβάλει κατευθυντήριες γραμμές τον Απρίλιο.

Ένα άλλο μέτρο που χαιρετίστηκε από τους υπουργούς είναι η επικείμενη αναθεώρηση από την Επιτροπή της μεθοδολογίας για την αξιολόγηση της ποιότητας του Συστήματος Παρακολούθησης Περιοχών (AMS). Το AMS είναι ένα σύστημα που βασίζεται στην αυτοματοποιημένη ανάλυση δορυφορικών εικόνων από το Copernicus. Αυτή η αναθεώρηση, που αναμένεται τον Μάρτιο του 2024, θα συμβάλει σημαντικά στη μείωση του αριθμού των επισκέψεων στο αγρόκτημα από τις εθνικές διοικήσεις, σε ορισμένες περιπτώσεις κατά 50% ή περισσότερο.

Επιπλέον, το Συμβούλιο χαιρέτισε το γεγονός ότι η Επιτροπή θα δημοσιεύσει επεξηγηματικό σημείωμα για να εξηγήσει και να διευκρινίσει τη χρήση της λεγόμενης έννοιας της ανωτέρας βίας ή των εξαιρετικών περιστάσεων .

Αυτή η ιδέα διασφαλίζει ότι οι αγρότες που δεν μπορούν να εκπληρώσουν όλες τις απαιτήσεις της ΚΓΠ λόγω έκτακτων και απρόβλεπτων γεγονότων εκτός του ελέγχου τους (όπως σε περιπτώσεις σοβαρής ξηρασίας ή πλημμύρας) δεν θα τους επιβληθούν κυρώσεις. Η δημοσίευση αυτού του σημειώματος έγινε δεκτή από τους υπουργούς Γεωργίας, οι οποίοι είχαν προηγουμένως τονίσει τη σημασία της βελτίωσης της επικοινωνίας με τους αγρότες και τη διασφάλιση ότι έχουν επαρκείς πληροφορίες σχετικά με τη στήριξη της ΚΓΠ.

Όπως ζητήθηκε από τα κράτη μέλη , η Επιτροπή δεσμεύτηκε να συνεργαστεί μαζί τους προκειμένου να καθορίσει πιθανούς τρόπους εξορθολογισμού των ελέγχων , με στόχο τη μείωση του διοικητικού φόρτου για τους αγρότες.

Το Συμβούλιο χαιρέτισε επίσης την επικείμενη έρευνα που θα απευθύνεται στους αγρότες που θα ξεκινήσει η Επιτροπή τον Μάρτιο, προκειμένου να διασφαλίσει ότι θα ακούγεται η φωνή των αγροτών . Οι υπουργοί Γεωργίας τόνισαν τη σημασία αυτής της διαδικασίας, με στόχο τον εντοπισμό των βασικών πηγών ανησυχίας για τους αγρότες και την κατανόηση ποια στοιχεία που απορρέουν από τους κανόνες της ΚΓΠ οδηγούν σε μεγαλύτερο διοικητικό φόρτο. Τα αποτελέσματα της έρευνας, μαζί με μια λεπτομερή ανάλυση, πρόκειται να δημοσιευθούν από την Επιτροπή το φθινόπωρο του 2024.

Επιπλέον, το Συμβούλιο συμφώνησε ότι η διαδικασία τροποποίησης των στρατηγικών σχεδίων της ΚΓΠ θα πρέπει να απλοποιηθεί. Για το σκοπό αυτό, η Επιτροπή δεσμεύτηκε να συνεργαστεί με τα κράτη μέλη για να τα βοηθήσει να απλοποιήσουν τις παρεμβάσεις τους και να διευκολύνουν τις τροποποιήσεις των στρατηγικών σχεδίων.

Εκτός από αυτές τις βραχυπρόθεσμες ενέργειες που αποσκοπούν στην απλούστευση της καθημερινής ζωής των αγροτών και στη μείωση του διοικητικού φόρτου τόσο για τους αγρότες όσο και για τις εθνικές διοικήσεις, οι υπουργοί τόνισαν ότι είναι επίσης απαραίτητη μια μακροπρόθεσμη προσέγγιση. Ως εκ τούτου, το Συμβούλιο επέμεινε να εξετάσει τρόπους βελτίωσης της κατάστασης των αγροτών μεσοπρόθεσμα έως μακροπρόθεσμα , συμπεριλαμβανομένης της θέσης τους στην αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων .

Το Συμβούλιο επέμεινε επίσης ότι είναι απαραίτητη η αναθεώρηση των βασικών πράξεων της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής. Αυτή η επανεξέταση θα πρέπει να ξεκινήσει το συντομότερο δυνατό.

Από την άποψη αυτή, το Συμβούλιο τόνισε την αποφασιστικότητα και την πολιτική βούλησή του να δώσει αποτελεσματική απάντηση στις ανησυχίες που εκφράζουν οι αγρότες.

Έχοντας κατά νου αυτόν τον πρωταρχικό στόχο, οι υπουργοί Γεωργίας παρείχαν πολιτική καθοδήγηση για τη βελτίωση του ρόλου των αγροτών ως εγγυητών της επισιτιστικής μας ασφάλειας , διασφαλίζοντας παράλληλα ότι τηρούνται οι δεσμεύσεις μας για την περιβαλλοντική βιωσιμότητα. Αυτό θα απαιτούσε στοχευμένες τροποποιήσεις των βασικών πράξεων της ΚΓΠ, διασφαλίζοντας ισορροπία στις επιπτώσεις των εμπορικών συμφωνιών και βοηθώντας τις ουκρανικές εξαγωγές γεωργικών προϊόντων να φτάσουν στις παραδοσιακές τους αγορές. 

Το Συμβούλιο κάλεσε την Ειδική Επιτροπή Γεωργίας να συνεχίσει να εξετάζει τις προτάσεις και τις προτάσεις που συζητήθηκαν από τους υπουργούς, σύμφωνα με την πολιτική καθοδήγηση που παρέχουν οι υπουργοί, και να υποβάλει έκθεση στο Συμβούλιο.

Παράλληλα, ο στρατηγικός διάλογος για το μέλλον της γεωργίας που ξεκίνησε η Επιτροπή θα συνεχίσει να διεξάγεται, προκειμένου να εντοπιστούν τρόποι βελτίωσης της ΚΓΠ μακροπρόθεσμα. Η Προεδρία τόνισε τη σημασία της διασφάλισης της ακρόασης των φωνών των κρατών μελών σε αυτή τη διαδικασία.

Τέλος, η Προεδρία κατέληξε στο συμπέρασμα ότι θα αναφέρει το αποτέλεσμα της συνόδου του Συμβουλίου στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.

Ένταση επικρατεί αυτήν την ώρα στις Βρυξέλλες, καθώς οι αγρότες που είχαν συγκεντρωθεί για να διαμαρτυρηθούν, επιχείρησαν να σπάσουν τα κιγκλιδώματα της αστυνομίας, έξω από την έδρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης όπου συνεδριάζουν οι υπουργοί Γεωργίας του μπλοκ.

Παράλληλα, κρατούν πορτοκάλια και λεμόνια απειλώντας ότι θα τα εκτοξεύσουν κατά των αστυνομικών σε περίπτωση που τους εμποδίσουν να πλησιάσουν το κτήριο.

Νωρίτερα, οι αγρότες επιχείρησαν να βάλουν φωτιά σε ένα βουνό από ελαστικά μερικές εκατοντάδες μέτρα (μέτρα) από το κτήριο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και η αστυνομία έφερε κανόνια νερού προτού οι σωροί από λάστιχα πάρουν φωτιά.

Δεκάδες τρακτέρ με σημαίες και πανό έχουν παραταχθεί σε ουρές, εμποδίζοντας την κυκλοφορία στην πόλη. “Γεωργία. Ως παιδί την ονειρεύεσαι, ως ενήλικας πεθαίνεις από αυτήν“, φωνάζουν οι αγρότες.

Μεταξύ των κύριων αιτημάτων των αγροτών που, όπως οι ίδιοι λένε, δεν έχουν ακόμη εισακουστεί, είναι: δίκαια εισοδήματα, μείωση διοικητικών βαρών, τέλος συμφωνιών ελεύθερων συναλλαγών και αύξηση του προϋπολογισμού για την Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ).

Στις αρχές του μήνα, μια παρόμοια διαδήλωση εξελίχθηκε σε βίαιη, καθώς οι αγρότες πυρπόλησαν μπάλες σανού και πέταξαν αυγά και κροτίδες στην αστυνομία κατά τη σύνοδο κορυφής των ηγετών της ΕΕ. Οι διαμαρτυρίες είναι οι τελευταίες σε μια σειρά από συγκεντρώσεις και διαδηλώσεις αγροτών σε όλη την Ευρώπη.

Στο τραπέζι των υπουργών Γεωργίας αναμένεται να βρεθούν οι προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, για απλούστευση ορισμένων διαδικασιών που αφορούν στους αγρότες, αλλά και έναν οδικό χάρτη για τις επόμενες κινήσεις. Όπως αναφέρουν πηγές στις Βρυξέλλες, η παρουσία των αγροτών έξω από το Συμβούλιο θα ασκήσει πίεση στους υπουργούς.

Κλειδί για την προστασία της αλιείας θεωρεί ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Θεόδωρος Σκυλακάκης, την εξάλειψη της ψευτοερασιτεχνικής αλιείας και την παροχή αντισταθμιστικών οφελών από εκείνους που απολαμβάνουν σημαντικά έσοδα από τη χρήση του θαλάσσιου χώρου προς τους αλιείς.

Όπως ανακοινώθηκε, σε παρέμβασή του στο Συνέδριο «Γαλάζιοι Ορίζοντες» με θέμα την αλιεία, την υδατοκαλλιέργεια και τον θαλάσσιο τουρισμό, ο Θόδωρος Σκυλακάκης επισήμανε ότι οι δραστηριότητες που επιβαρύνουν το περιβάλλον, άρα και την αλιεία, θα πρέπει να αντισταθμίζουν αυτήν την επιβάρυνση με θετικά περιβαλλοντικά μέτρα, όπως επίσης και να παρέχεται αντισταθμιστικό όφελος σε αλιείς στις περιοχές που εγκαθίστανται ανεμογεννήτριες.

Γαλάζιοι Ορίζοντες

Τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν ο χώρος της αλιείας και των υδατοκαλλιεργειών βρέθηκαν στο επίκεντρο των συζητήσεων, στο συνέδριο «Γαλάζιοι Ορίζοντες» που διοργανώνει το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων στην Ελευσίνα.

Παράλληλα, ανακοινώθηκε από τον ΥπΑΑΤ Λευτέρη Αυγενάκη, η επαναφορά της άδειας για ερασιτεχνική αλιεία με την τήρηση ηλεκτρονικού μητρώου από το ΥΠΑΑΤ, το οποίο όπως σημείωσε ο ΓΓ Γιώργος Στρατάκος, δεν θα εκχωρηθεί στο λιμενικό, όπως είχε γίνει παλαιότερα. Η άδεια θα έχει κλίμακες που θα αφορούν χωρο-χρονικές δυνατότητες. Στόχος επαναφοράς της άδειας ερασιτεχνικής αλιείας είναι να καταπολεμηθεί η παράνομη αλιεία και η «μαύρη αγορά» στον κλάδο.

Τα προβλήματα που επισημάνθηκαν, μέχρι στιγμής, είναι η αύξηση του κόστους παραγωγής, λόγω της αύξησης της τιμής του πετρελαίου, το πρόβλημα που δημιουργείται με την καταστροφή αλιευτικών εργαλείων από θαλασσινά θηλαστικά, το πρόβλημα με την εισβολή ξενικών ειδών και ο περιορισμός της βιοποικιλότητας που προκαλεί η ανθρώπινη δραστηριότητα. Επισημάνθηκε ότι πρέπει να γίνουν επενδύσεις για διασφάλιση της βιώσιμης αλιείας και εκσυγχρονισμό του αλιευτικού στόλου για να υπάρχει το μικρότερο δυνατό αλιευτικό αποτύπωμα.

Παράλληλα, διατυπώθηκαν προτάσεις από τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Θεόδωρο Σκυλακάκη, για την επιδότηση των αλιέων στις περιπτώσεις που αναπτύσσονται άλλες δραστηριότητες, όπως τα θαλάσσια πάρκα με ανεμογεννήτριες.

Οι χαιρετισμοί

Οι εργασίες του Συνεδρίου άνοιξαν με χαιρετισμό του Δημάρχου Ελευσίνας Γιώργου Γεωργόπουλου, ο οποίος ευχαρίστησε τον ΥπΑΑΤ που επελέγη η πόλη του για την πραγματοποίηση του Συνεδρίου.

Ο Virginijus Sinkevičius Επίτροπος Περιβάλλοντος Ωκεανών και Αλιείας (βιντεομήνυμα), είπε ότι η αλιεία και υδατοκαλλιέργεια είναι σημαντικο ίτομείς για την Ευρώπη, καθώς διατηρούν χιλιάδες δουλειές και σημαντικό εισόδημα σε τοπικές κοινότητες.Η Επιτροπή, είπε, συγχαίρει την Ελλάδα για τη στρατηγική της στον τομέα της υδατοκαλλιέργειας ο οποίος αναπτύσσεται κάθε χρόνο, και προτρέπει την Ελλάδα να αναπτύξειεθνικό σχέδιο για τους υδάτινους χώρους. Η Ε.Ε. , τόνισε ο Επίτροπος, είναι δεσμευμένη στην βιώσιμη ανάπτυξη και διαχείριση της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας για να διασφαλιστεί η ανθεκτικότητα του τομέα στο σήμερα και το μέλλον. Είναι ένα ζήτημα που μας αφορά όλους, οπότε πρέπει να δουλέψουμε μαζί.

Στη συνέχεια ο Μαργαρίτης Σχοινάς Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Προώθηση του Ευρωπαϊκού Τρόπου Ζωής (βιντεομήνυμα), αναφέρθηκε στη συνεργασία ΕΕ και Ελλάδος για την αλιεία και τις υδατοκαλλιέργειες και ανακοίνωσε ότι έγινε εφικτή η μείωση της υπεραλίευσης στη Μεσόγειο σε ποσοστό κάτω από 60%.. Ο κ. Σχοινάς χαρακτήρισε ευρωπαίο πρωταθλητή και χώρα πρότυπο την Ελλάδα στο ζήτημα της υδατοκαλλιέργειας, επισημαίνοντας παράλληλα την ανάγκη να οικοδομηθεί η βιωσιμότητα και ανταγωνιστικότητα του κλάδου με την ένταξη της καινοτομίας και της ψηφιοποίησης.

Ο Karmenu Vella πρώην Ευρωπαίος Επίτροπος για το Περιβάλλον, τους Ωκεανούς και την Αλιεία (βιντεομήνυμα), χαρακτήρισε την Ελλάδα ηγέτη στην Ευρώπη στον τομέα της υδατοκαλλιέργειας. Τόνισε τη σημασία της βιώσιμης υδατοκαλλιέργειας με στόχο την κάλυψη του προβλήματος της επισιτιστικής επάρκειας και αναφέρθηκε στην ανάγκη για προστασία των αλιευτικών οικοσυστημάτων και τους κινδύνους που προκαλεί η υπεραλίευση. Επισήμανε δε, την ανάγκη ένταξης της καινοτομίας και της επιστημονικής έρευνας στην υδατοκαλλιέργεια μέσα από τη συνεργασία παραγωγών και πολιτικής ηγεσίας. Εξήρε τέλος, την Ελλάδα για την πολιτική της καθώς έχει επιτύχει μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος.

Ο Κλεάνθης Βαρελάς Αντιπεριφερειάρχης Δυτικής Αττικής, επισήμανε τον πρωτεύοντα ρόλο της Αττικής στο ζήτημα της αλιείας, καθώς στην περιοχή λειτουργεί η μεγαλύτερη ιχθυόσκαλα της χώρας, καθώς και 44 αλιευτικά καταφύγια, αλλά 26 υδατοκαλλιέργειες, προσφέροντας το 8% του αλιευτικού πλούτου.

Ο Κωνσταντίνος Αποστολόπουλος Αντιπεριφερειάρχης Αγροτικού Τομέα και Αλιείας στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας, τόνισε ότι η αλιεία και τουρισμός είναι άρρηκτα συνδεδεμένα και πρόβαλε την ανάγκη υποστήριξής τους.

Ο Ανδρέας Φίλιας Αντιπεριφερειάρχης Αγροτικής Ανάπτυξης στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας, χαρακτήρισε την αλιεία και τις υδατοκαλλιέργειες κρίσιμες για τη διατήρηση των οικοσυστημάτων, αλλά και την οικονομία της περιοχής. Η ΠΔΤ διαθέτει άνω το 40% των λιμνοθαλασσών και άνω του 25% των λιμνών παράγοντας άνω το 50% της υδατοκαλλιέργειας. Οι θάλασσες μας προσφέρουν πηγή ζωής σε τοπικές κοινότητες. Αλιεία και υδατοκαλλιέργεια αποτελούν κρίσιμο οικονομικό πυλώνα για την περιοχή μας και πηγή εσόδων για την Περιφέρεια και τη χώρα. Έκρουσε δε τον κώδωνα του κινδύνου για το φαινόμενο της υπεραλίευσης.

Ο Μιχαήλ Παυλίδης Αντιπρύτανης Έρευνας & Ανάπτυξης στο Πανεπιστήμιο Κρήτης αναφέρθηκε στη λειτουργία του πρώτου Κέντρου για την Ευζωία Υδρόβιων Όντων στο Ηράκλειο

Η Ελένη Μήλιου Αντιπρύτανης Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, Δ/ντρια Εργαστηρίου Εφαρμοσμένης Υδροβιολογίας της Σχολής Επιστημών των Ζώων ανάπτυξε τις προσκλήσεις του κλάδου στη νέα εποχή .

Κελέτσης: Ο ρόλος της αλιείας στην οικονομία

Ο υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, αρμόδιος για θέματα αλιείας Σταύρος Κελέτσης, μεταξύ άλλων είπε:

«Η αλιεία αποτελεί σημαντικό κλάδο του πρωτογενή τομέα που ξεκινά από τη θάλασσα και καταλήγει στο πιάτο ενεργοποιώντας και ενισχύοντας μια σειρά από άλλες οικονομικές δραστηριότητες .Η συνολική παραγωγή του 2022 ήταν αυξημένη σε σχέση με το 2021, αλλά παραμένει μειωμένη σε σχέση με το 2020 και 2019 λόγω της πανδημίας , της ενεργειακής κρίσης κτλ.

Σημαντικό βέβαια μέρος του αλιευτικού τομέα σήμερα ανήκει στις Υδατοκαλλιέργειες, ενός δυναμικού τομέα της οικονομίας. Το 2021 το 71% προερχόταν από την υδατοκαλλιέργεια και το 29% από την αλιεία. Το ίδιο έτος η Ελλάδα κατέλαβε την 4η θέση στην ΕΕ όσον αφορά την παραγωγή υδατοκαλλιέργειας, και την 16η σε ότι αφορά την συλλεκτική αλιεία.

Το 2022 τα ψάρια κατατάχθηκαν στην 4η θέση ως προς την αξία των εξαγωγών και 10η θέση ως προς τον όγκο.Ο συνολικός όγκος εξαγωγών αλιευμάτων ανήλθε σε 164.167 τόνους αξίας 940 εκ ευρώ, εκ των οποίων το 90% εξάχθηκε στην ΕΕ - 27 και το 10% σε τρίτες χώρες. Σχεδόν το 64% του όγκου και της αξίας εξαγωγών αφορούσε τσιπούρα και λαβράκι ιχθυοτροφείου.Είχαμε όμως και εισαγωγές 124,1 τόνους αξίας 705,9 εκ ευρώ. Το 45% από χώρες της ΕΕ, 55% από τρίτες χώρες.

Η καθαρή συμμετοχή αυτής της κατηγορίας στο ΑΕΠ του 2022 ήταν 233,9 εκ ευρώ δηλαδή το 9,5 της αξίας του συνόλου της αγροτικής παραγωγής της χώρας.Νομίζω πως οι τάσεις και οι αριθμοί μας δείχνουν το δρόμο για τις πολιτικές που πρέπει να ακολουθήσουμε. Ωστόσο μια παράμετρος που πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη στη χάραξη της πολιτικής μας είναι οι νέες προκλήσεις της εποχής που δεν πρέπει να αγνοήσουμε και να πορευτούμε με γνώμονα τη βιώσιμη ανάπτυξη, τη βιώσιμη αλιευτική πολιτική, λαμβάνοντας υπόψη και την κλιματική αλλαγή.

Θα πρέπει με τις πολιτικές μας να αναζητήσουμε το σημείο ισορροπίας:Την «εξασφάλιση ενός δίκαιου βιοτικού επιπέδου στον πληθυσμό» που είναι ο στόχος της κοινής πολιτικής της ΕΕ σύμφωνα με το άρθρο 39 της Συνθήκης Λειτουργίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕΕ) από τη μια και τον στόχο «της διατήρησης και της βιώσιμης εκμετάλλευσης των αλιευτικών πόρων στο πλαίσιο της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής» , της «βιώσιμης αλιείας και υδατοκαλλιέργειας» που επιβάλλουν οι Κανονισμοί της Ένωσης».

Διονύσης Σταμενίτης - Νέος ΕΛΓΑ και Αλιεία

Στο συνέδριο που διοργάνωσε το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, για την Αλιεία και την Υδατοκαλλιέργεια, ο Υφυπουργός Διονύσης Σταμενίτης μίλησε για τον σχεδιασμό του Υπουργείου αναφορικά με τον Νέο ΕΛΓΑ. Συγκεκριμένα ο κ. Σταμενίτης μίλησε για τον κλάδο της Αλιείας και την αναγκαιότητα ασφάλισης στον καιρό της Κλιματικής Κρίσης.

Εισαγωγικά ο Υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων στάθηκε στην υφιστάμενη λειτουργία του Οργανισμού και στις προκλήσεις που αυτός αντιμετωπίζει, περιγράφοντας τις πολιτικές που σχεδιάζει η ηγεσία του ΥΠΑΑΤ, ώστε ο Οργανισμός να μπορεί σε ένα μεταβαλλόμενο περιβάλλον, λόγω κυρίως της κλιματικής κρίσης να ανταπεξέλθει και υπηρετήσει ουσιαστικά τον ρόλο του, ο οποίος όπως χαρακτηριστικά τόνισε δεν είναι άλλος από την παροχή ασφάλειας και υποστήριξης στους παραγωγούς.

Στεκόμενος στη βαρύτητα που δίνει η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας στον ρόλο του Οργανισμού, ο Διονύσης Σταμενίτης έκανε και μια σύντομη αναφορά στα όσα έχουν γίνει τα τελευταία 4,5 χρόνια για την ενίσχυση του Οργανισμού, με την ομαλοποίηση του καθεστώτος των πληρωμών και την επαναφορά του τρόπου αποζημίωσης σε μια εφάπαξ πληρωμή σε αντίθεση με την πρακτική του ΣΥΡΙΖΑ που πλήρωνε τις αποζημιώσεις των παραγωγών σε δόσεις, να ξεχωρίζει. Κάτι που σύμφωνα με τον υφυπουργό επιτευχθεί μέσα από τη γενναία επιχορήγηση του ΕΛΓΑ από τον Κρατικό Προϋπολογισμό με 400 εκατομμύρια ευρώ την τετραετία που πέρασε.

Αναφορικά με την Αλιεία, ο κ. Σταμενίτης τόνισε ότι σήμερα οι ιχθυοκαλλιέργειες δεν καλύπτονται από την ασφάλιση του ΕΛΓΑ, σημειώνοντας ωστόσο ότι η εμπειρία που έχουμε μέχρι σήμερα μας δείχνει ότι επιβάλλεται να αλλάξουμε οπτική. Χρησιμοποιώντας το παράδειγμα της σταδιακής αύξησης της θερμότητας στη θάλασσα, από την οποία προκαλείται το φαινόμενο της δημιουργίας βλαβερών παρασίτων, και τα οποία με τη σειρά τους επιφέρουν μείωση του οξυγόνου και θνησιμότητα του γόνου, ο Υφυπουργός κατέδειξε την αρνητική επίδραση της Κλιματικής Κρίσης και την αναγκαιότητα παρέμβασης μέσα από τον νέο κανονισμό του ΕΛΓΑ.

Στο κλείσιμο της τοποθέτησης μου ο Υφυπουργός, σημείωσε ότι μέσα από την εφαρμογή των στρατηγικών μας επιλογών, μια από αυτές είναι και η μεταρρυθμιστική πρωτοβουλία για τον Νέο ΕΛΓΑ, η ηγεσία του ΥΠΑΑΤ, υπό τον Λευτέρη Αυγενάκη, φιλοδοξεί να θωρακίσει τις καλλιέργειες, απέναντι στις προκλήσεις της κλιματικής κρίσης και να δημιουργήσει το απαραίτητο πλαίσιο που θα δώσει στους παραγωγούς το χώρο και τις δυνατότητες να αναπτυχθούν.Σε αυτό το πλαίσιο λαμβάνονται αποφάσεις και για την αλιεία και τις υδατοκαλλιέργειες.

Στρατάκος: επαναφορά της ερασιτεχνικής άδειας

«Η Ερασιτεχνική Αλιεία απαιτεί την υιοθέτηση βιώσιμων πολιτικών και ειδικών μέτρων διαχείρισης, αφενός ώστε να εξασφαλιστούν τα οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά πλεονεκτήματα που προέρχονται από την Ερασιτεχνική Αλιεία, και αφετέρου για να προστατευθούν οι θαλάσσιοι πόροι από την υπεραλίευση», επισήμανε στην τοποθέτησή του ο Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Γιώργος Στρατάκος.

Ο Γ.Γ τόνισε επίσης ότι : «Πρέπει να αναπτυχθεί και στη Χώρα μας μια αειφόρος Ερασιτεχνική Αλιεία, η οποία θα κινείται μέσα σε ορθά περιβαλλοντικά πλαίσια και δεν θα προκαλεί προβλήματα σε άλλες επαγγελματικές δραστηριότητες της αλιείας.

Τόσο σε εθνικό, όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο διαχρονικά εχουν θεσπιστεί αυστηροί κανόνες για την άσκηση της Ερασιτεχνικής Αλιείας, που στόχο έχουν να παρέχουν εφόδια στα κράτη- μέλη ώστε αυτά με τη σειρά τους να διασφαλισουν ότι η ερασιτεχνική αλιεία διεξάγεται κατά τρόπο συμβατό προς τους στόχους της ΚΑΛΠ.

Σήμερα, σε ό,τι αφορά την αναθεώρηση του εθνικού θεσμικού πλαισίου, είναι σε εξέλιξη από την αρμόδια Υπηρεσία του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων η επεξεργασία νομοθετικής ρύθμισης, για την επαναφορά της άδειας ερασιτεχνικής αλιείας.

Με το νέο πλαίσιο στρατηγικής που σχεδιάζει και προωθεί το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, στόχος είναι οι αποσπασματικές παρεμβάσεις, που συχνά έχουμε βιώσει ως τώρα, να δώσουν τη θέση τους σε μία ολιστική προσέγγιση στα μεγάλα θέματα της Ερασιτεχνικής Αλιείας.

Όλοι μαζί, επαγγελματίες και ερασιτέχνες μπορούν να συνυπάρχουν. Ακολουθώντας, όμως, συγκεκριμένους κανόνες που στόχο θα έχουν την προστασία των ιχθυοαποθεμάτων και του περιβάλλοντος».

Μπαγινέτας: Ο ρόλος του Ταμείου Ανάκαμψης

Ο Γενικός Γραμματέας Αγροτικής Πολιτικής και Διεθνών Σχέσεων Κώστας Μπαγινέτας, μεταξύ άλλων ανέφερε:

«Το ΥπΑΑΤ έχει θέσει ως πρωταρχικό στόχο την προώθηση της βιώσιμης και ανταγωνιστικής υδατοκαλλιέργειας με μακροπρόθεσμη εστίαση την αναπτυξιακή βιωσιμότητα του τομέα. Στο πλαίσιο αυτό, το ΥΠΑΑΤ μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, εξασφάλισε 35 εκατομμύρια ευρώ για την ενίσχυση ιδιωτικών επενδύσεων στον τομέα της Υδατοκαλλιέργειας, συμπληρωματικά στα ήδη υφιστάμενα επενδυτικά προγράμματα (ΚΑΠ, ΚΑλΠ), ακολουθώντας αυτή τη φορά υποχρεωτικά τους κανόνες των κρατικών ενισχύσεων.

Προτεραιότητα του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας αποτελούν ο ψηφιακός μετασχηματισμός του πρωτογενούς τομέα και οι φιλοπεριβαλλοντικές επενδύσεις. Το συγκεκριμένο συγχρηματοδοτούμενο έργο της «Ενίσχυσης των Υδατοκαλλιεργειών» έχει ως συγκεκριμένο στόχο την ανάπτυξη της υδατοκαλλιέργειας, τον εκσυγχρονισμό των προϊόντων, την ανάπτυξη φιλικών προς το κλίμα διεργασιών, τη βελτιστοποίηση της παραγωγής, τη μεταφορά τεχνογνωσίας μεταξύ των ενδιαφερόμενων φορέων και τη δημιουργία τράπεζας γενετικού υλικού για την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών».

Λυκουρέντζος: Πώς θα γίνει η ασφαλιστική κάλυψη της αλιείας

Ο πρόεδρος του ΕΛΓΑ Ανδρέας Λυκουρέντζος σε παρέμβασή του για την παροχή καλύψεων στους αλιείς αλλά και των παραγωγών υδατοκαλλιεργειών, μεταξύ άλλων είπε:

«Οι προτάσεις που υπάρχουν αφορούν τόσο ως προς την κάλυψη του εξοπλισμού και των μέσων, με τα οποία ασκούν οι αλιείς το επάγγελμα τους όσο και προτάσεις ως προς την ασφάλιση της παραγωγής τους.

Επιπροσθέτως αφορούν καλύψεις ως τις εγκαταστάσεις και τους εξοπλισμούς των υδατοκαλλιεργειών και φυσικά την ασφάλιση των εκτρεφόμενων οργανισμών,του ζωικού κεφαλαίου.

Η συζήτηση αυτή μπορεί να εξελιχθεί τις επόμενες εβδομάδες, ούτως ώστε εγκαίρως να διαμορφωθεί το σχετικό νομοθετικό πλαίσιο.

Είναι προφανές ότι, πρέπει να καθοριστεί η διαδικασία και ο τρόπος προσδιορισμού της ασφαλιζόμενης αξίας των τεχνολογικών μέσων όσο και της παραγωγής και ακολούθως να προσδιοριστεί το κόστος της Ειδικής Ασφαλιστικής Εισφοράς, το οποίο θα καταβάλουν οι αλιείς και οι παραγωγοί υδατοκαλλιεργειών.

Είναι γνωστόν ότι σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, για να ενταχθεί στους Κανονισμούς Ασφαλίσεων του ΕΛ.Γ.Α. ένας νέος τομέας καλύψεων και τα επιμέρους ζημιογόνα αίτια, πρέπει να προηγηθεί μία αναλογιστική μελέτη, η οποία θα καταδείξει το ενδεχόμενο ύψος καταβολής αποζημιώσεων σε ορατό χρονικό διάστημα.

Σε καμία περίπτωση δεν μπορούμε να συμπεριλάβουμε νέες καλύψεις στον Κανονισμό του ΕΛ.Γ.Α. εάν δεν έχει προηγηθεί η αναλογιστική μελέτη.Συνεπώς πρέπει να συνεργαστούμε με συστηματικό τρόπο ώστε να καταλήξουμε το ταχύτερο δυνατόν σε συγκεκριμένα αποτελέσματα.

Η Διοίκηση του ΕΛ.Γ.Α. αναμένει τις προτάσεις των αλιέων και των παραγωγών υδατοκαλλιεργειών, για να διαμορφωθεί η τελική βάση των συζητήσεων και να προσδιοριστεί το αντικείμενο της αναλογιστικής μελέτης.Το κόστος της αναλογιστικής μελέτης,θα αναλάβει η Διοίκηση του ΕΛΓΑ.

Μετά την ολοκλήρωση των διαδικασιών αυτών και κατόπιν συμφωνίας ΕΛΓΑ,αλιέων και υδατοκαλλιεργητών,θα είναι εφικτή η παροχή ασφαλιστικών καλύψεων στον τομέα της αλιείας».

Οι θεματικές ενότητες

Το Σάββατο, πρώτη ημέρα του Συνεδρίου, γίνονται συζητήσεις για τις εξής ενότητες:

1. Το αποτύπωμα της επαγγελματικής αλιείας στην ελληνική οικονομία

2. Το θεσμικό πλαίσιο της Ερασιτεχνικής Αλιείας

3. Νέος Κανονισμός ΕΛΓΑ και Αλιεία: η αναγκαιότητα της ασφάλισης στον καιρό της κλιματικής κρίσης

4. Υδατοκαλλιέργειες: Ένα Αειφόρο Σύστημα Τροφίμων

5. Ξεπερνώντας τον σκόπελο της γραφειοκρατίας

Κατά τη διάρκεια του Συνεδρίου γίνονται συζητήσεις στρογγυλής τραπέζης, στις οποίες μετέχουν εκπρόσωποι της ηγεσίας του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, Διευθύνσεις και Εποπτευόμενων Φορέων του Υπουργείου, εκπρόσωποι Αλιευτικών Συλλόγων, Ενώσεων πλοιοκτητών, Εμπορικών Επιμελητηρίων, Ενώσεων Ιχθυοκαλλιεργητών, Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Περιφερειάρχες), Πανεπιστημιακού χώρου (Πρυτάνεις, καθηγητές), εκπαιδευτές υποβρύχιας αλιείας κ.α.

Η αυριανή συνεδρίαση

Κατά τη δεύτερη μέρα του Συνεδρίου, την Κυριακή, μετά την ομιλία του ΥπΑΑΤ Λευτέρη Αυγενάκη, χαιρετισμό θα απευθύνουν οι Μανώλης Κουτουλάκης Γενικός Γραμματέας Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής, Αλέξανδρος Καχριμάνης Περιφερειάρχης Ηπείρου, Δήμητρα Αγγελάκη Αντιπεριφερειάρχης Αγροτικής Οικονομίας & Κτηνιατρικής στην Περιφέρεια Αττικής, ο Φιλήμονας Ζαννετίδης Αντιπεριφερειάρχης Πρωτογενή Τομέα στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου,η Ευθυμία Γιόκαλα Προϊσταμένη Ειδικής Υπηρεσίας Διαχείρισης Προγράμματος «Αλιεία, Υδατοκαλλιέργεια & Θάλασσα» ΥΠΑΑΤ και Αντώνιος Μαγουλάς Πρόεδρος Δ.Σ. και Διευθυντής Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών.

Την Κυριακή, δεύτερη μέρα του Συνεδρίου, θα λάβουν χώρα συζητήσεις με τις εξής θεματικές ενότητες:

1. Ισορροπία μεταξύ Υδάτινων Πόρων και Βιωσιμότητας

2. Η γοητεία του αλιευτικού τουρισμού

3. Τα προϊόντα αλιείας στο σύγχρονο εμπορικό περιβάλλον

Παράλληλες εκδηλώσεις και γαστρονομία

Παράλληλα με το Συνέδριο Αλιείας και Υδατοκαλλιέργειας 2024 «Γαλάζιοι Ορίζοντες», εξελίσσεται και ένα πλούσιο πρόγραμμα γαστρονομικών εκδηλώσεων!

Μαγειρικές επιδείξεις από καταξιωμένους σεφ, συνταγές υψηλής γαστρονομίας, παραδοσιακές συνταγές με ψάρι από τοπικούς Συλλόγους, μοντέρνα μενού από μαθητές σχολών μαγειρικής συγκέντρωσαν το ενδιαφέρον μικρών και μεγάλων.

Για δύο ημέρες, η καρδιά της θαλάσσιας γαστρονομίας χτυπά στην Ελευσίνα.