Αυτή η κατάσταση όμως πλέον έχει ήδη αλλάξει λόγω της εντατικής χρήσης του νερού άρδευσης. Τα επόμενα αρδευτικά έργα θα πρέπει να αναζητούν νέες ή συμπληρωματικές παροχές νερού, οι οποίες όμως θα βασίζονται σε χαμηλότερης ποιότητας νερό. Για να αποφευχθούν λοιπόν τα προβλήματα από τη χρήση χαμηλής ποιότητας νερού, θα πρέπει ο γενικότερος σχεδιασμός της άρδευσης να είναι αγρονομικά και περιβαλλοντικά ορθός ώστε τα οφέλη της χρήσης του να είναι τα μέγιστα δυνατά και επιτρεπτά.

Προβλήματα αρδευτικού νερού

1. Αλατότητα:

Η παρουσία αλάτων στο έδαφος ή στο νερό μπορεί να μειώσει τη διαθεσιμότητα του νερού για την καλλιέργεια σε τέτοιο βαθμό ώστε να επηρεαστεί δυσμενώς η απόδοσή της. Προβλήματα στις καλλιέργειες λόγω της αλατότητας προκύπτουν όταν τα άλατα συσσωρεύονται στη ζώνη του ριζικού συστήματος σε τέτοιο όμως βαθμό που το φυτό δεν είναι σε θέση να απορροφήσει νερό. Από τη στιγμή που ο ρυθμός πρόσληψης του νερού μειώνεται σημαντικά, ο ρυθμός ανάπτυξης του φυτού επίσης μειώνεται με τα συμπτώματα στο φυτό να είναι παρόμοια με εκείνα της ξηρασίας, όπως μαρασμός, σκούρος μπλε-πράσινος χρωματισμός και πολλές φορές παχύτερα και κηρώδη φύλλα.

Τα πολλά προβλήματα αλατότητας επηρεάζονται σίγουρα από έναν ρηχό υδροφόρο ορίζοντα με συσσωρευμένα άλατα (σε ακτίνα περίπου 2 μέτρων από την επιφάνεια), όπου και απαιτείται επιπλέον νερό για έκπλυση και διόρθωση του προβλήματος στο επίπεδο όμως που στη συνέχεια η αποστράγγιση του νερού δεν αποτελεί ένα καινούριο πρόβλημα.

2. Βαθμός διήθησης:

Ο βαθμός στον οποίο το νερό διηθείται στο έδαφος σχετίζεται άμεσα με την ποιότητά του, καθώς και με εδαφολογικά χαρακτηριστικά. Περιπτώσεις που το νερό άρδευσης παραμένει στην επιφάνεια του εδάφους και δε φτάνει στο επίπεδο του ριζικού συστήματος σημαίνει ανεπάρκεια νερού για το φυτό.

Οι δύο πιο κοινοί παράγοντες ποιότητας νερού που επηρεάζουν το βαθμό διήθησης είναι η αλατότητα του νερού (συνολική ποσότητα αλάτων στο νερό) η οποία έχει ήδη αναφερθεί, και η περιεκτικότητα νατρίου σε σχέση με το ασβέστιο και το μαγνήσιο. Υψηλή αλατότητα νερού θα αυξήσει το ρυθμό διήθησης ενώ χαμηλή αλατότητα νερού ή υψηλή αναλογία Na/Ca θα μειώσει το ρυθμό διήθησης. Και οι δύο παραπάνω παράγοντες μπορούν να υφίστανται και να λειτουργούν ταυτόχρονα.

Το παραπάνω πρόβλημα του ρυθμού διήθησης του νερού κυρίως εμφανίζεται σε μία εδαφική επιφάνεια ορισμένων εκατοστών και έχει σχέση με τη δομική σταθερότητα του εδάφους.

Όταν ένα έδαφος αρδεύεται με νερό υψηλής συγκέντρωσης σε νάτριο, τότε αυτό αναπτύσσει μία αδύναμη εδαφική δομή όπου στη συνέχεια τα μικρότερα σωματίδια διασκορπίζονται και φράσσουν τους εδαφικούς πόρους.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, επίσης νερό χαμηλής συγκέντρωσης σε άλατα μπορεί να προκαλέσει παρόμοια προβλήματα με τα προαναφερθέντα.

Στη συγκεκριμένη όμως περίπτωση, αυτά σχετίζονται με τη διαβρωτική φύση του χαμηλού σε άλατα νερού, το οποίο διαλύει και διηθεί τα περισσότερα από τα διαλυτά ανόργανα άλατα, συμπεριλαμβανομένου του ασβεστίου, από την επιφάνεια του εδάφους.

3. Τοξικότητα:

Η τοξικότητα των φυτών προκύπτει όταν τα ιόντα του εδάφους ή του νερού τα οποία προσλαμβάνονται από τα φυτά, συσσωρεύονται στα φυτά σε τέτοιο βαθμό ώστε να προκαλούν σε αυτά ζημία. Ο βαθμός της ζημίας εξαρτάται από το βαθμό πρόσληψης και την ευαισθησία των καλλιεργειών. Συνήθως, οι πιο ευαίσθητες καλλιέργειες είναι οι πολυετείς. Τα συνήθη συμπτώματα της φυτοτοξικότητας είναι το περιφερειακό κάψιμο των φύλλων και η μεσονεύριος χλώρωση που μπορεί να οδηγήσουν και σε μειωμένες αποδόσεις.

Τα περισσότερο επιβλαβή και πρωταρχικού ενδιαφέροντος ιόντα είναι αυτά του χλωρίου, του νατρίου και βορίου των οποίων η δράση συνδέεται άμεσα με προβλήματα αλατότητας και διηθητικότητας του νερού. Όπου η έλλειψη και η απώλεια νερού είναι εντονότερη, εκεί εντοπίζονται και οι μεγαλύτερες συγκεντρώσεις των επιβλαβών ιόντων.

4. Διάφορα άλλα προβλήματα:

Υψηλές συγκεντρώσεις αζώτου, ακατάλληλο pH νερού, φθορά των αρδευτικών συστημάτων.

Προσέγγιση του προβλήματος:

• Προσδιορισμός του τύπου και της συγκέντρωσης των αλάτων που προκαλούν το πρόβλημα.

• Προσδιορισμός των αλληλεπιδράσεων μεταξύ εδάφους-νερού-φυτού οι οποίες μπορεί να προκαλέσουν απώλειες στην παραγωγή.

• Εκτίμηση της αναμενόμενης έντασης του προβλήματος που μπορεί να προκύψει λόγω της μακροχρόνιας και εκτεταμένης χρήσης του νερού.

• Οι διαθέσιμες επιλογές διαχείρισης για την πρόληψη, τη διόρθωση και την καθυστέρηση του προβλήματος.

Αλατότητα → επηρεάζει τη διαθεσιμότητα νερού στις καλλιέργειες

Διηθητικότητα → επηρεάζει το βαθμό διηθητικότητας του νερού στο έδαφος. Αξιολόγηση με ECw και SAR μαζί

Τοξικότητα ιόντων → επηρεάζει τις ευαίσθητες καλλιέργειες

Διάφορες επιδράσεις → επηρεάζει τις ευαίσθητες καλλιέργειες

ΠΗΓΗ