«Το Brexit γίνεται πραγματικότητα: Νομοθετούμε για την ομαλότητα των σχέσεων Ελλάδας – Μεγάλης Βρετανίας»

Θεοδώρα Τζάκρη: Εισήγηση στην Κοινή Συνεδρίαση της Επιτροπής Εθνικής Άμυνας και Εξωτερικών Υποθέσεων και της Επιτροπής Οικονομικών Υποθέσεων με Αντικείμενο την Επεξεργασία του Νομοσχεδίου «Ρυθμίσεις για την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση»

Η Βουλευτής Πέλλας με τον ΣΥΡΙΖΑ κ. Θεοδώρα Τζάκρη, ως εισηγήτρια του ΣΥΡΙΖΑ στο Νομοσχέδιο «Ρυθμίσεις για την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση», απηύθυνε εισήγηση στην κοινή συνεδρίαση της Επιτροπής Εθνικής Άμυνας και Εξωτερικών Υποθέσεων και της Επιτροπής Οικονομικών Υποθέσεων, η οποία είχε ως αντικείμενο την επεξεργασία του Νομοσχεδίου αυτού. Στην εισήγησή της η βουλευτής, αφού πραγματοποίησε μια μικρή ιστορική αναδρομή στις σχέσεις της Μεγάλης Βρετανίας με την ΕΕ, αναφέρθηκε στο πολιτικό πλαίσιο που διαμορφώνεται με την αποχώρησή της από αυτήν. Έπειτα, προχώρησε στην ανάλυση της σχέσης της Μεγάλης Βρετανίας με την Ελλάδα, ενώ σχολίασε και τις επιμέρους διατάξεις του προτεινόμενου Σχεδίου Νόμου.

Η ομιλία της βουλευτή έχει ως εξής:

Κυρίες και Κύριοι Βουλευτές,

Μετά την επικράτηση του Boris Johnson στις πρόσφατες βρετανικές εκλογές είναι πλέον προφανές εκ του αποτελέσματος ότι παρά τις παλινωδίες που σημειώθηκαν στη Βουλή των Κοινοτήτων την προηγούμενη περίοδο, η συντριπτική πλειοψηφία του βρετανικού λαού επιθυμεί την απομάκρυνση της Μεγάλης Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Η στάση αυτή έχει ισχυρές ρίζες στην κυρίαρχη ιδεολογία τόσο στις βρετανικές ελίτ όσο και σε ένα μεγάλο μέρος της κοινής γνώμης, η οποία αντιλαμβάνεται τη Μεγάλη Βρετανία ως μια μεγάλη δύναμη, μια μεγάλη αυτοκρατορία με αποικίες σε ολόκληρο τον κόσμο που έβλεπε πάντα τις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης υποδεέστερες στρατιωτικά, εμπορικά και οικονομικά από την ίδια. Ενδεικτικό της αντίληψης αυτής είναι το γεγονός ότι το Ηνωμένο Βασίλειο δεν υπήρξε ιδρυτικό μέλος του πρόδρομου σχήματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δηλαδή της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα που συστάθηκε το 1950 με σκοπό να ενώσει οικονομικά και πολιτικά τις ευρωπαϊκές χώρες, με ιδρυτικά μέλη το Βέλγιο, τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ιταλία, το Λουξεμβούργο και τις Κάτω Χώρες.

Την ίδια στιγμή η Μεγάλη Βρετανία αντιλαμβάνεται το ρόλο της στην γεωπολιτική σκακιέρα ως τον συνδετικό κρίκο ανάμεσα στις ΗΠΑ και τις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης. Κατ’ αυτή την έννοια λοιπόν θεωρούσε πάντα πως για να επιτελέσει ορθότερα τον ρόλο αυτό θα έπρεπε να είναι πολιτικά ανεξάρτητη.

Για τον λόγο αυτό δεν επέδειξε ποτέ ειλικρινές ενδιαφέρον να προσδεθεί στο όραμα της Ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης (στρατιωτικά, αμυντικά, δημοσιονομικά κλπ) με την έννοια της Ομοσπονδιακής Ευρώπης. Αντίθετα την ενδιέφερε και έβλεπε την Ευρώπη πάντα ως Κοινή Αγορά προσώπων και υπηρεσιών, για να πουλά ευκολότερα τα προϊόντα και τις υπηρεσίες της, και για τον λόγο αυτό προσχώρησε στην τότε ΕΟΚ (Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα ή άλλως Κοινή Αγορά) στην πρώτη διεύρυνσή της, από το 1957 που αυτή συνεστήθη με την Συνθήκη της Ρώμης, την 1^η-1-1973 μαζί με την Δανία και την Ιρλανδία, αυξάνοντας τον αριθμό των κρατών μελών σε εννέα.

Είναι μάλιστα γεγονός πως οι απόψεις περί ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης υπήρξαν πάντα μειοψηφικές τόσο στην βρετανική κοινωνία όσο και στις βρετανικές ελίτ.

Με αυτά τα δεδομένα η ασθμαίνουσα πορεία προς την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση που ακολούθησε η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση τα τελευταία 15 χρόνια, η οποία αντί να προχωρήσει σε βαθύτερη ολοκλήρωση παρέμεινε σε μια νεοφιλελεύθερη αντίληψη περί ελεύθερης αγοράς και ανταγωνισμού και δεν προχώρησε σε ζητήματα εμβάθυνσης της δημοκρατίας στο εσωτερικό της, με αποτέλεσμα οι ευρωπαϊκοί λαοί να αισθάνονται ότι η Ευρωπαϊκή Κυβέρνηση, η Κομισιόν είναι ένα ξένο προς αυτούς σώμα διευκόλυνε τη μη ενσωμάτωση της Μεγάλης Βρετανίας στα τεκταινόμενα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.

Δηλαδή με λίγα λόγια η πολύ κακή και αργή διαχείριση αντιμετώπισης της κρίσης της ευρωζώνης που πυροδότησε σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες υψηλά ποσοστά ανεργίας και χαμηλούς ρυθμούς ανάπτυξης έκανε την βρετανική οικονομία - με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της και με κυριότερο ότι δεν είχε προσχωρήσει στην ΟΝΕ- να αισθάνεται και να πιστεύει ότι τα καταφέρνει καλύτερα στο επίπεδο των οικονομικών επιδόσεων και ότι δεν έχει κανέναν μα κανέναν απολύτως λόγο να συνδεθεί περαιτέρω με τις πολιτικές της ΟΝΕ.

Θα ήταν παράλειψή μου να μην επισημάνω ότι το γεγονός αυτό το εκμεταλλεύτηκαν οι λαϊκιστές όπως ο Νάιτζελ Φάρατζ, επικεφαλής του κόμματος UKIP, ο οποίος την περίοδο του δημοψηφίσματος αναγορεύτηκε ηγέτης του BREXIT, αλλά και οι αντιευρωπαϊστές σε όλα τα κόμματα, κι όχι μόνο στο συντηρητικό και έτσι η θέση για BREXIT εδραιώθηκε.

Το BREXIT για την Ευρωπαϊκή Ένωση σημαίνει π ρ ώ τ ο ν ότι έχασε το στοίχημα να έχει το μέγεθος τόσο οικονομικά όσο και γεωπολιτικά που της προσδίδει μια μεγάλη χώρα όπως η Μεγάλη Βρετανία απέναντι στις μεγάλους εμπορικούς και οικονομικούς ανταγωνιστές της, της Άπω Ανατολής (Κινά, Ινδία κλπ) και των ΗΠΑ με ότι αυτό σημαίνει για τους εν εξελίξει εμπορικούς πολέμους, αλλά και για τον τομέα της γεωστρατηγικής.

Η Μεγάλη Βρετανία είναι η πρώτη χώρα που αποχωρεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Κι αυτή είναι μια ακραία κατάσταση εφόσον η Ιδρυτική Συνθήκη της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν προβλέπει καν διαδικασία αποχώρησης κράτους – μέλους. Το γεγονός αυτό μπορεί να ενθαρρύνει και να ανοίξει δρόμους και ορέξεις για αποσχιστικές τάσεις και άλλα κράτη– μέλη στο δύσκολο δρόμο της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.

Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι,

Γνωρίζουμε καλά ότι τα πολιτικά συστήματα, που δίνουν τη δυνατότητα στα μέλη της να εκφράζουν της διαφωνίες της και να της ενσωματώνουν συνθέτοντάς τες, αποδεικνύονται ανθεκτικότερα και ανώτερα ως δομές διακυβέρνησης από συστήματα χωρίς καμία ευελιξία, στα οποία η δυνατότητα εξόδου είναι η πρώτη και μοναδική επιλογή.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση, αν θέλει να κερδίσει το μέλλον της στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, αντί «να κουνάει το μαντήλι» της χώρες που θέλουν να αποχωρήσουν θα πρέπει να βρει τρόπους, διαδικασίες θα έλεγα βασανιστικής σύνθεσης των διαφορετικών φωνών στο εσωτερικό της, διευρύνοντας την συμμετοχική δημοκρατία και της θεσμούς αντιπροσώπευσης. Και κάνοντας ταυτόχρονα περισσότερο αποτελεσματικές της δημόσιες πολιτικές της.

Εύχομαι και ελπίζω το BRΕΧΙΤ να λειτουργήσει αφυπνιστικά της την κατεύθυνση αυτή, δηλαδή της την κατεύθυνση της διεύρυνσης της δημοκρατίας στο εσωτερικό της Ένωσης και της αύξησης της αποτελεσματικότητας των ευρωπαϊκών πολιτικών για την επίλυση των προβλημάτων.

Γνώμη μου είναι ότι το αποφασιστικότερο κριτήριο για την επίτευξη του στόχου αυτού είναι ότι η ευρωπαϊκή πολιτική δεν πρέπει να είναι μια για όλους (όχι ευρωπαϊκή πολιτική one size feet’s all) αλλά να σχεδιάζεται με βάση το κριτήριο της επικουρικότητας στο βέλτιστο επίπεδο. Εκείνο το επίπεδο δηλαδή που αφορά το πρόβλημα και θα έχει το καλύτερο αποτέλεσμα στην επίλυσή του. Πχ αν το πρόβλημα αφορά δύο – τρεις χώρες μόνο, η συγκεκριμένη ευρωπαϊκή πολιτική πρέπει να απευθύνεται μόνο σε αυτές και όχι στο σύνολο των κρατών μελών της Ένωσης.

Στην λογική αυτή ενδεχομένως και η χώρα της, αλλά και της χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θα αντιμετώπιζαν καλύτερα και αποτελεσματικότερα τα προβλήματα της κρίσης της ευρωζώνης.

Ίσως είναι μάλιστα ευκαιρία μετά την αποχώρηση της Μεγάλης Βρετανίας η Ευρωπαϊκή Ένωση να προχωρήσει την ολοκλήρωση του ευρωπαϊκού οράματος και να προχωρήσει και στην δημοσιονομική Ένωση και στον Ευρωστρατό σε μια συγκυρία έξαρσης της τουρκικής προκλητικότητας και διεθνών εντάσεων, στην δημιουργία του οποίου η Μεγάλη Βρετανία ήγειρε πάντα ισχυρές ενστάσεις.

Κυρίες και Κύριοι βουλευτές,

Με το νομοσχέδιο που συζητούμε σήμερα ουσιαστικά παρατείνονται ως 31-12-2020, οι ρυθμίσεις των διατάξεων των άρθρων 123 έως 128 του ν. 4604/2019 που είχε ψηφίσει το ελληνικό κοινοβούλιο, ενόψει της επικείμενης (31.3.2019) και μάλιστα χωρίς συμφωνία όπως διαβλεπόταν τότε, αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι διατάξεις του νομοσχεδίου ρυθμίζουν τα δικαιώματα των Βρετανών πολιτών και των βρετανικών νομικών προσώπων στην Ελλάδα για μια σειρά θεμάτων (άδειες παραμονής, κοινωνικοασφαλιστικά θέματα, ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, άδειες οδήγησης, άσκηση τουριστικής επιχειρηματικής δραστηριότητας στην Ελλάδα από βρετανικά φυσικά η νομικά πρόσωπα, άσκηση τραπεζικής δραστηριότητας κλπ ) μέχρι την 31-12-2020, ημερομηνία κατά την οποία λήγει η μεταβατική περίοδος μετά την νέα ημερομηνία αποχώρησης που προσδιορίζεται στις 31-1-2020, στην διάρκεια της οποίας οι σχέσεις της ΜΒ με τους 27 θα παραμείνουν οι ίδιες.

Αν μέχρι τότε επιτευχθεί συμφωνία αποχώρησης μεταξύ Ευρωπαϊκής Ένωσης και Μεγάλης Βρετανίας, θα εφαρμοστούν οι ειδικότερες ρυθμίσεις που προβλέπονται στη συμφωνία αυτή, όπως ρητά προβλέπεται από το άρθρο 10 του παρόντος νομοσχεδίου. Άλλως οι σχέσεις μεταξύ της Μεγάλης Βρετανίας και της χώρας μας θα πρέπει να ρυθμιστούν από διμερή συμφωνία που θα υπογραφεί μεταξύ τους, που θα ισχύει από 1-1-2021 και μετά.

Κυρίες και Κύριοι Βουλευτές

Η Ελλάδα δεν μπορεί παρά να σεβαστεί απόλυτα την απόφαση του Ηνωμένου Βασιλείου. Πρέπει όμως, όσο το δυνατόν συντομότερα, να ρυθμίσει διμερώς με το Ηνωμένο Βασίλειο μια σειρά από σημαντικά ζητήματα, ώστε να μην επηρεαστούν αρνητικά οι σχέσεις των δύο κρατών μετά την επικείμενη αποχώρηση, όπως

1. Η Νομισματική ισοτιμία: Υποτίμηση της Στερλίνας έναντι του Ευρώ → Ανατίμηση του ελληνικού τουριστικού προϊόντος και ελληνικών διατροφικών προϊόντων. Για την ώρα πάντως παρατηρούμε ενίσχυση της Στερλίνας.

2.Η Προστασία και λειτουργία της ελληνικής τουριστικής αγοράς. Σε αυτή την περίπτωση από τη πλευρά των ελληνικών επιχειρήσεων του τουριστικού τομέα θα πρέπει σε συνεργασία με τις υπηρεσίας του Ε.Ο.Τ. Η.Β και Ιρλανδίας να αναπτυχθούν δράσεις διαφήμισης και Δημοσίων Σχέσεων με στόχο την εδραίωση της αντίληψης για την σημασία της αγοράς του Ηνωμένου Βασιλείου για την Ελλάδα και πόσο ευπρόσδεκτοι είναι οι βρετανοί τουρίστες στη χώρα μας αλλά και την διατήρηση ενεργού του ενδιαφέροντος για τους ελληνικούς προορισμούς.

3. Το Καθεστώς διαμονής και εργασίας βρετανών πολιτών στην Ελλάδα (π.χ. διαμονή, εργασία και ιατροφαρμακευτική κάλυψη αντιπροσώπων βρετανών T.O.s στην Ελλάδα)
4. Οδηγία για τα Οργανωμένα Ταξίδια (ενημέρωση κλάδου, διατήρηση αμοιβαίων υψηλών επιπέδων προστασίας τουριστών – καταναλωτών)
5. Ιατροφαρμακευτική ασφαλιστική κάλυψη των ταξιδιωτών (European Health Insurance Card)
6. Συνεργασία με ΥΠΑ – Κανονισμός ΕΕ για τη βασική αεροπορική συνδεσιμότητα
7. Αύξηση δασμών και τελωνειακών τελών κατά τουλάχιστον 20%. Επιπτώσεις στο διμερές εμπόριο ύψους περίπου 3,5 δις ευρώ με μείωση των εξαγωγών. Γραφειοκρατικές Τελωνειακές διαδικασίες – νέες επιβαρύνσεις ανάλογα το είδος.

8.Αλλαγή Καθεστώτος εμπορικών αντιπροσώπων / εισαγωγέων & παραγωγών/ κατασκευαστών.

9. Ελληνόκτητη ναυτιλία στο city. Θα υπάρξουν προβλήματα, αλλά και οφέλη για τον Πειραιά και τα επαγγέλματα υποστήριξης της ναυτιλίας ετησίου τζίρου 6,5 δις ευρώ. Υπάρχει επίσης ευκαιρία για ναυτιλιακό επαναπατρισμό

Θα πρέπει δηλαδή να δοθούν γενναία φορολογικά κίνητρα για την εγκατάσταση εφοπλιστικών γραφείων στον Πειραιά και εν συνεχεία άλλα φορολογικά κίνητρα για τη λειτουργία αυτών των εφοπλιστικών γραφείων.

Στοιχεία του Enterprise Greece για τις ελληνικές επενδύσεις στη Βρετανία αναφέρουν ότι το απόθεμα αυτών το 2015 ανερχόταν σε 623 εκατ. ευρώ. Σημαντικότερες αυτών οι παραγωγικές επενδύσεις του ομίλου ΒΙΟΧΑΛΚΟ (Bridgnorth Aluminum), της Coca-Cola HBC (CCHBC Northern Ireland) και των Πλαστικών Θράκης (Don & Low).

Επίσης, αρκετές ελληνικές εταιρείες έχουν ιδρύσει θυγατρικές για την εισαγωγή και χονδρική πώληση της παραγωγής τους από την Ελλάδα ή από άλλες χώρες. Ισχυρή ελληνική παρουσία υπάρχει, επίσης, στον κλάδο λιανικής, τάση που συνδέεται με τον αυξημένο αριθμό Ελλήνων που διαβιούν στο ΗΒ. Τέλος, αξιόλογη είναι η παρουσία εταιρειών ελληνικών συμφερόντων στον τομέα της τεχνολογίας και των υπηρεσιών (ενδεικτικά Upstream, Taxibeat) και των ΑΠΕ (Biosar, METKA-EGN).

10. Αλλαγές για Έλληνες Φοιτητές σε Βρετανικά Πανεπιστήμια (visa παραμονής-δίδακτρα-άδεια εργασίας) Ευκαιρία για Rebrain Greece από UK στη μετά Brexit εποχή.

Σύμφωνα με στοιχεία του  «Higher Education Statistics Agency (HESA)» του ΗΒ, το ακαδημαϊκό έτος 2017-2018 φοίτησαν στο Ηνωμένο Βασίλειο για προπτυχιακές και μεταπτυχιακές σπουδές 10.135 Έλληνες, καταλαμβάνοντας την 4η θέση μεταξύ των χωρών της ΕΕ. Επίσης, σύμφωνα με τα στοιχεία της ίδιας υπηρεσίας, 17.410 έλληνες φοιτητές παρακολούθησαν την ακαδημαϊκή περίοδο 2017-2018 τμήματα βρετανικών πανεπιστημίων στην Ελλάδα, καταλαμβάνοντας την 1η θέση εντός ΕΕ. Σημαντικός στόχος της Ελλάδος θα πρέπει να είναι η επίτευξη της μη αύξηση των διδάκτρων για τους Έλληνες που φοιτούν σε ιδρύματα του ΗΒ.

11. Ιδιαίτερο βάρος θα πρέπει να δοθεί στην προστασία των προϊόντων ΠΟΠ/ΠΓΕ και στη μη επιβολή δασμών, κυρίως στη φέτα.

Τέλος, θέλω να αναφερθώ σε ένα σημείο στο νομοσχέδιο που μου κέντρισε το ενδιαφέρον. Η Έκθεση του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, αναφέρει στο τέλος της πως προβλέπεται δαπάνη 4.9 εκατομμυρίων ευρώ για τη σύσταση προσωποπαγών θέσεων και επιπλέον η πρόσληψη έως και 100 ατόμων με σύμβαση ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου ανώτατης διάρκειας 18 μηνών. Συγκεκριμένα αναφέρεται πως οι προσλήψεις αυτές ενδέχεται να συμβούν για την αντιμετώπιση τυχόν «εκτάκτων» υπηρεσιακών αναγκών που ίσως προκύψουν λόγω της επικείμενης αποχώρησης της ΜΒ από την ΕΕ, «σε περίπτωση μη ευόδωσης των διαδικασιών αναφορικά με τη μετάταξη/πρόσληψη προσωπικού».

Όπως αναφέρεται στην έκθεση, πολλά Κράτη – Μέλη έχουν προχωρήσει στην ενίσχυση των τελωνειακών τους υπηρεσιών αναμένοντας την έξοδο της Βρετανίας από την ΕΕ. Πιστεύω πως τα δεδομένα είναι λίγο/πολύ εκ προοιμίου γνωστά και ως εκ τούτου οι διοικητικές ανάγκες μετρήσιμες και σαφείς. Έτσι, το πρόσθετο διοικητικό κόστος είναι δυνατόν να αποφευχθεί, εφόσον ο σχεδιασμός είναι επαρκής. Αντιλαμβάνομαι την πρόβλεψη αυτή, για την εξασφάλιση της ομαλής λειτουργίας της Υπηρεσίας υπό όλες τις συνθήκες, εντούτοις αναρωτιέμαι αν η επιλογή των επιπλέον ατόμων θα γίνει αξιολογικά ή κατά βούληση. Ελπίζω να ισχύσει το πρώτο σενάριο και να επικρατήσει η αξιοκρατία και η διαφάνεια.

Κλείνοντας θα ήθελα να επισημάνω ότι η ελληνική κυβέρνηση θα πρέπει να επιδιώξει ακόμη πιο δυναμικά την ικανοποίηση όλων των ελληνικών συμφερόντων κατά το επόμενο διάστημα. Η αξιωματική αντιπολίτευση είναι πρόθυμη να συνεισφέρει με όλες της τις δυνάμεις στο κομμάτι των απαιτητικών διμερών διαπραγματεύσεων που θα ακολουθήσουν».